ቀረናኩዶ
ኣብ ኤርትራ ኣብ ንኡስ ዞባ ለጎ ዓንሰባ ነበርቲ ቀረናኩዶ እትበሃለት ዓዲ፡ ብሰራዊት ህግደፍ ብጃምላ ከም ዝተኣስሩ ተወለድቲ ናይቲ ከባቢ ካብ ቤተሰቦም ዝረኸብዎ ሓበሬታ ብምጥቃስ፡ ኣብ ማሕበራዊ መዲያ ሓቢሮም። ቅድሚቲ ማእሰርቲ ናይቶም ደቂ ዓዲ፡ ኣብቲ ከባቢ ዝነበሩ መልሻ ናይቲ ስርዓት፡ ንሓደ ያፌት የማነ ገብረማርያም ዝተባህለ ትሕቲ 20 ዓመት ዝዕድመኡ፡ መንእሰይ ገረብ ቆሪጽካ ፈሓም ኣፍሒምካ ብዝብል ክኣስርዎ ምስ ደለዩ ስለ ዘይተማእዘዘሎ ኣብ ክንዲ ናብ ሕጊ ምቕራብ ብጥይት ቀተልዎ።
ነባሮ እታ ዓዲ ብወገኖም ብመቕተልቲ ናይቲ መንእሰይ ዘለዎም ተቓውሞ ንምግላጽ ናብ ኣደባባይ ወጺኦም። እቶም በቲ ተቓውሞ ዝረዓዱ ነቲ መንእሰይ ዝቐተሉ ኣባላት መልሻ ድማ ተወሳኺ ሰራዊት ብምጽዋዕ፡ ኣቦን ሓውን ናይቲ ዝተቐትለ መንእሰይ ወሲኽካ ኣስታት 450፡ ብዕድመ ዝደፍኡ ሽማግለታት፡ መንእሰያትን ትሕቲ ዕድመን ደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን ዝርከብዎም ተወሲዶም ከም ዝተኣስሩ እዩ ተሓቢሩ።
እቲ ዝተወስደ ስጉምቲ በቲ ማእሰርቲ ናይቶም ደቂ ቀረናዶ ጠጠው ከምዘይበለን እቲ ሰራዊት ኣብታ ዓዲ ሰፊሩ ከም ዘሎ ብምጥቃስ፡ ጉደቦ ቀረና ኩዶ ዝኾና ዓድታት ዴዳን ሓበላን እውን ኣብ ስግኣት ከም ዘለዋ እቲ ሓበሬታ ብተወሳኺ ኣቃሊዑ። እቲ እዚ ዝተጠቕሰ ግፍዒ ዝተፈጸመሉ ከባቢ፡ ካብቲ ኢሳያስ ሰፊሩሉ ዘሎ ዓዲ ሃሎ ርሑቕ ኣይኮነን።
ቤት ምኽሪ ጸጥታ፡ ውግእ ሱዳን ናብ ጐረባብቲ ከይልሕም ዘለዎ ስግኣት ገሊጹ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ቤት ምኽሪ ጸጥታ ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ ውግእ ሱዳን ዓለምለኻዊ መልክዕ ሒዙ፡ ኢትዮጵያን ናብ እትርከበን ጐረባብቲ ሃገራት ከይልሕምን ከይሰፍሕን ዘለዎ ስግኣት ይገልጽ ኣሎ። ነዚ ስግኣት ካብ ዘሕደረሉ እቲ ብኣቕረብቲ ሃገራትን ዕጡቓት ጉጅለታትን ናብ ሱዳን ዝጓረት ዘሎ ኣጽዋር ምዃኑ እውን ሓቢሩ።
ነዚ ዝገለጸ ሓጋዚ ዋና ጸሓፊ ቤት ምኽሪ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት ኣብ መዳይ ፖለቲካን ህንጸትን፡ ካለድ ኪያለድ ነቲ ቤት ምኽሪ ኣብ ዝሃቦ እዋናዊ መብርሂ እዩ። ኣብቲ መብርሂኡ ኣተሓሒዘ ኣብዚ እዋንዚ ውግእ ሱዳን ናብ ከባቢ ኮርዶፋን ሰፊሑ፡ እቲ ብዳጋሎ ዝምራሕ ዕጡቕ ተወርዋሪ ሓይሊ ሱዳን ብ1 ታሕሳስ ከተማታት ባኑሳን ሄግሊግን ብ8 ታሕሳስ 2025 ከኣ ዓበይቲ ከተማታት ደቡብ ኮርዶፋን ድሕሪ ምሓዙ ምዃኑ ተጠቒሱ። ከም ኣብነት ናይቲ ውግእ ናብ ዶባት ምስፍሕ እቶም ዕጡቓት ሓይልታት ኣብ ዶብ ደቡብ ሱዳን ህውከት ይፈጥሩ ምህላዎም መርኣያ እዩ ኢሉ።
ሓደ ነቲ ኩነታት ብግሊ ዝተንተኖ ክኢላ ብወገኑ ንውግእ ሱዳን ዘስፈሖ ዘሎ ዶባት ጥሒሱ ናብታ ሃገር ዝውሕዝ ዘሎ ኣጽዋርን ገንዘብን ከምኡ እውን ነዊሕ ዝዝርጋሕ ፖለቲካዊ መርበባትን ምዃኑ ጠቒሱ፡ ኣብዚ ፖለቲካዊ መርበብ ቻድ፡ ደቡብ ሱዳንን ኢትዮጵያን ኣለዋ እንተተባህለ ካብ ሓቂ ዝረሓቐ ኣይኮነን ይብል። ኣጽዋር ናብ ሱዳን ዝኣትወሉ መንገዲ ከመይ ከም ዝመስል ክሕብር እንከሎ ድማ ቻድ፡ ሊቢያ፡ ሩፐብሊክ ማእከላይ ኣፍሪቃ፡ ፑትላንድን ደቡብ ሱዳንን ጠቒስወን።
ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ሱዳን ብቐጻሊ ኣብ ልዕሊ ሲቪል ሰባት፡ ሆስፒታላት፡ መኸዘኒ ንብረት ሕቡራት ሃገራትን ህጻናትን ዝፈጸም ዘሎ ቀጻሊ መጥቃዕቲ ድሮናት ኣዝዩ ኣሰካፊ እዩ ኢልዎ። ኣብ ከባቢ ኣብየይ 6 ኣባላት ዓቃብ ሰላም ሰራዊ ምቕታሎም እውን ካብቲ ዘሻቕሊ ተረኽቦታት ሓደ ምዃኑ እቲ ሓጋዚ ዋና ጸሓፊ ሓቢሩ።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ኣልጀዚራ ብ11 ታሕሳስ 2025 ኣብ ዘውጸኣቶ ዜናዊ ጸብጻብ፡ መንግስቲ ሱዳን ሱዳንን ኢትዮጵያን ኣብ ዘዳውብ ከባቢ፡ ሓድሽ ግንባር ውግእ ክኸፍት ይዳሎ’ሎ ዝብል ሓበሬታ ምቕራቡ ተሓቢሩ። ናይዚ መንቀሊ ድማ ኢትዮጵያ ነቲ ብዳጋሎ ዝምራሕ ሓይሊ ንምሕጋዝ ኣብ መሬታ ከባቢ ቤንሻንጉል ወተሃደራዊ መሰልጠኒ ማእከል ምኽፋታ ምዃኑ ኣልጀዚራ ብተወሳኺ ሓቢራ። እዚ ኩነታት ውግእ ሱዳን ኤርትራ እውን ናይቲ ዝለሓም ዘሎ ውግእ ግዳይ ከይትኸውን ናይ ብዙሓት ስግኣት እዩ።
ብ1941 ተሃኒጹ ካብ 1947 ጀሚሩ ቤት ጽሕፈ፡ ጸሓፊ ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ ኮይኑ ዝገልግል ዘሎ ህንጻ
ፕረሲደንት ሮናልድ ትራምፕ 30 ኣብ ዝተፈላለቱ ኢምባሲታት ተመዲቦም ክሰርሑ ዝጸንሑ ክኢላታት፡ ብህጹጽ ናብ ሃገሮም ክምለሱ ከም ዝጸውዐ፡ ናይታ ሃገር ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጉዳይ ብምጥቃስ ሲኤንኤን (CNN) ሓቢራ። እቶም ዝተጸውዑ ኣንበሳድራትን ኣብ ዲፕሎማሲያዊ ሓላፍነት ተመዲቦም ክሰርሑ ዝጸንሑ ዲፕሎማትን ምዃኖም ከኣ ተፈሊጡ።
ፕረሲደንት ትራምፕ ነዞም ኣብ ግዜ ምምሕዳር ባይደን ዝተመደቡ ዝጽውዖም ዘሎ፡ ንዲፕሎማሲያዊ ኣሰራርሓ ናይታ ሃገር ምስቲ “ቀዳምነት ንኣሜሪካ” ዝብል ፖሊሲኡ ንምጥዕዓም ምዃኑ ተሓቢሩ። እቶም ብዘይተለምደ ኣገባብ ብተለፎን ከይተረፈ ዝተጸውዑ ዲፕሎማት ጠቕሊሎም ዝስጐጉ ዘይኮኑ፡ ኣብ ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጉዳይ ካልእ ስራሕ ክድለየሎም እዩ ዝብል ግምት ከምዘሎ ከኣ ኣብቲ ዜና ተጠቒሱ።
ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ ዝርዝር ናይቶም ተጸዊዖም ዘለዉ ዲፕሎማት’ኳ እንተዘይገለጸ፡ እቶም 15 ካብ ኣፍሪቃ ምዃኖም ተፈሊጡሎ። ካብቶም 15 ኣብ ኣፍሪቃ ዝጸንሑ ከኣ ኣንበሳድራት ኣሜሪካ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ግብጺ፡ ሶማሊያ፡ ጅቡቲ፡ ናጀርያ፡ ኡጋንዳ፡ ደቡብ ኣፍሪቃ፡ ዙምባበ፡ ሩዋንዳን ኮትዲቩዋርን ከም ዝርከብዎም ተፈሉጡ።
ብዛዕባቲ ምጽወዖምን መዓስ ከም ዝትክኡን ዝምልከት ዝርዝር መብርሂ ከምዘይተዋህበ እቲ ዜና ጠቒሱ፡ እቲ ምቅይያር ብፍላይ ኣብቲ ኣሜሪካ ኣንጻር ፈጠርቲ ራዕዲ እትንቀሳቐሰሉ ዞባ ምብራቕ ኣፍሪቃን ከባቢ ቀይሕ ባሕርን ጽልዋ ከም ዝህልዎ ዝግመት ኮይኑ፡ ኣብ ናጀርያን ግብጽን ናይ ዝነበሩ ኣንበሳድራት ምጽዋዕ ከኣ ምስቲ ምስ ኣሜሪካ ዝጸንሀን ጥቡቕ ርክብ ኣዛራቢ ኮይኑ ኣሎ።
እዚ ስጉምቲ ንኣሜሪካ ናበይ ከም ዝወስዳ ኣይፍለጥን እዩ ዝበለ ሓደ ተዓዛቢ፡ ብዓለም ደረጃ ኣንበሳደር ኣሜሪካ ዘየብለን ሃገራት ይበዝሓ ኣለዋ ኢሉ። ምስዚ ብዝተተሓሓዘ ኣባላት ሰልፊ ዲሞክራሲ ነቲ ስጉምቲ ነቒፎም፡ ከም ቻይናን ሩሲያን ዝኣመሰላ መወዳድርቲ ኣሜሪካ ነቲ ሃጓፍ ተጠቒመን ክብለጻሉ እየን ዝብል ስግኣት ከም ዘለዎም ገሊጾም።
ኣብ መንጎ ብኢሳያስ ኣፈወርቂ ዝምራሕ ጉጅለ ህግደፍን ብኣብይ ኣሕመድ ዝምራሕ መንግስቲ ኢትዮጵያን ዝነበረ ኣንጻር ህወሓት ዘቕነዐ ናይ ጥፍኣት ልፍንቲ፡ ሰፍ ዘይብል ዕንወት ኣኸቲሉ እዩ። ደሓር እቲ ውግእ ብዘይድሌትን ተሳትፎን ህግደፍ ብስምምዕ ፕሪቶርያ ደው ምባሉ ናይ ቀረባ ግዜ ተዘክሮ’ዩ። ናይዚ ውግእ ምቁራጽ ዝወለዶ ምጥልላም ከኣ፡ ናብ ከቢድ ቅልውላው ኣእትዩ’ሎ።
ከም ሳዕቤን ናይቲ ምጥልላም፡ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ፡ ናብ ኤርትራ ዘቕነዖ ዘሎ ልኡላውነት ግሂስካ ኣፍደገ ባሕሪ ኤርትራን ወደብ ዓሰብን ናይ ምውናን ክቱር ህርፋን ሓደ መርኣያ እዩ። እዚ ብዓለም ለኻዊ ሕጊ፡ ብታሪኽን ፖለቲካዊ መምዘንን ቅቡል ዘይኮነን፡ ድፍረት፡ “ብኸመይ እዩኸ ዝትግበር?” ዝብል ሕቶ ንምምላስ ድማ ኢትዮጵያውያን ሰብ መዚ ደጋጊሞም ክሳብ ብሓይሊ ምውራር ከም ዝምጣጠሩ ብዘይሕፈረት ክምክሑ ይስምዑ ኣለዉ።
ናይቲ ንኢትዮጵያ ዝመርሕ ዘሎ ሰልፊ ብልጽግና ኣባላትን ናይቲ ንሱ ዝመርሖ መንግስቲ ሰበ-ሰልጣንን ነቲ ላዕለዎት ሓለፍቶም ዝብልዎ ደጋጊሞም ከኳማስዕዎ ምስማዕ ድማ ልሙድ ኮይኑ ዘሎ ተረኽቦ እዩ። ምኽንያቱ ኣብዚ እዋን’ዚ፡ ኣፍደገ ባሕሪ ኤርትራን ወደብ ዓሰብን ምውናን “ንኢትዮጵያ ናይ ህልውና ጉዳይ እዩ” እናበሉ የፈራርሕዎም ስለ ዘለዉ። ናይቲ መንግስቲ ዝያዳ እሙናት ዝበሃሉ ባእታታትን መዲያታትን እውን ብዘይሕፍረት፡ “ኤርትራ ኣካል ኢትዮጵያ እምበር ሃገር ኣይኮነትን” ናብ ምባል ክመጣጠሩ ይስምዑ ኣለዉ።
ግብረ መልሲ ኤርትራውያን ነቲ “ምድጋሙ ዘሕፍር”፡ ሓሽውየ ኢትዮጵያውያን እንታይ ምዃኑ ከም ዘየዳዲ ውሁብ እዩ። ኣንጻር ልኡላውነት ሃገሮምን ክብሮምን ዝህቀን ዘሎ ድፍረት ስለ ዝኾነ፡ “ወጊድ ንዓመጸኛ ህርፋን ግጉይ መንገድን ብልጽግና ” ዝብል ምዃኑ ንጹር ስለ ዝኾነ፡ ዝርዝር ዘድልዮ ኣይኮነን።
እዚ ጉዳይ ቀልቢ ሕብረተሰብ ዓለም’ውን ስሒቡ ዘሻቕል ዘሎ ስለ ዝኸነ፡ ናይ ዝተፈላለዩ ትካላትን መንግስታትን ግብረ-መልሲ ምድህሳስ ኣገዳስነት ኣለዎ። ብ3 ታሕሳስ 2025 ናብ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ዝደወለ፡ ጸሓፊ ወጻኢ ጉዳያት ኣሜሪካ ማርኮ ሩቢዮ፡ “ናይ ኣመሪካን ኢትዮጵያን ናይ ሓባር እምነት፡ ኣብቲ ዞባ ምርግጋእን ናይ ሰላም መሰረት ምንባርን ጥራይ እዩ“ ዝበሎ ንዝተረድኦ እቲ ህውከት ዝዕድም ኣካይዳ መንግስቲ ኢትዮጵያ ከይስዕርር ዘጠንቅቕ እዩ። ኣሚሪካ ኣብ ወርሒ ሕዳር 2025 ዘጽደቐቶ ሃገራዊ ጸጥታዊ እስትራተጂ’ውን መልእኽቱ ካብዚ ዝተፈልየ ኣይኮነን።
ብዙሓት ወገናት፡ ነቲ “ኢትዮጵያ ኣፍደገ ባሕሪ የድልያ ዶ? ዝብል ሕቶ መልሶም “እወ የድልያ” ዝብል ምዃኑ ፍሉጥ እዩ። ነዚ ኣድላይነት ኤርትራውያን እውን ዘይንክሕዶ ሓቂ እዩ። እዚ ተረዳኦ’ዚ ግና፡ ካብቲ ኢትዮጵያ ዓለም ለኻዊ ሕግታት ረጊጻ ባሕርን ወደብ ኤርትራ ክትውንን ዝብል ሃንደፍደፍ ኣዝዩ ዝረሓቐን ብመሰረቱ ዝተፈልየን ምዃኑ፡ ኢትዮጵያውያን ክግንዘብዎ ዝነበሮም ዓብይ ጉዳይ እዩ። ስለዚ ነቶም ኢትዮጵያ ከም ሓንቲ “ኣፍደገ ባሕሪ ዘይብላ ሃገር” ወደብ ንክትረክብ ንኤርትራ ክትወራ ዓለም ትድግፋ’ላ ኢሎም ዝምድሩ ክሳብ ክንደይ ንህዝቢ የደናግሩን ይሽፍጡን ከም ዘለዉ ቅድሚ ኩሉ እቲ በዓል ዋኒን ኢትዮጵያዊ ክግንዘቦ ዝግበኦ እዩ።
መንግስቲ ኢትዮጵያ ጉዳይ ምውናን ኣፍደገ ባሕርን ምህናጽ መደበር ሓይሊ ባሕርን ኣብ ቤት ምኽሪ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት ኣጀንዳ ክኾነሉ ንዘቕረቦ ሕቶ ዝተዋህቦ ግብረ-መልሲ፡ ብዝምልከት ቢቢሲ ከም ዘስፈረቶ፡ “ውድብ ሕቡራት ሃገራትን ሃገራት ምዕራብን ብንጹር ሕቶ ኢትዮጵያ ኣብቲ ተሃዋሲ ቀርኒ ኣፍሪቃ ካልእ ዘይምርግጋእ ከምጽእ ዝኽእል እዩ” ዝብል ይርከቦ። እዚ መልሲ ንዝደረኦ መሰረታዊ መልእኽቱ ንኢትዮጵያ እዩ። ጸለውቲ ካብ ዝበሃላ ሃገራት ሓንቲ ዝኾነት ሩሲያ እውን፡ ኣብዚ ዛዕባዚ ዝሃበቶ ምኽሪ፡ “ምስ ኤርትራ ዘለኩም ጉዳይ፡ ኣብ ክንዲ ብሓይሊ ብልዝብን ብዘተን ጥራይ እዩ ክተሓዝ ዘለዎ” እያ ኢላ።
ኣብ ርእሲዚ ሕብረት ኣፍሪቃን ሕብረት ኢውሮጳን ኣብ ቡሩንዲ ድሕሪ ዘካየደኦ 7ይ ናይ ሓባር ርክብ፡ ኣብ ዘውጸአኦ መግለጺ”ንልኡላውነት፡ ግዝኣታዊ ሓድነትን ፖለቲካዊ ናጽነት ናይ ሃገራት ሓዊስካ፡ ናይ ሕቡራት ሃገራት ሕግታትን መትከላትን ንምዕቃብ ቅሩባት ኣለና። እዞም መትከላት እዚኣቶም ናብ ዘተ ወይ ዋጋ ዕዳጋ ዝቐርቡ ኣይኮኑን።” ዝበለኦ ከኣ ናብ ከም ኢትዮጵያ ናብ ዝኣመሰለ ዘይሓላፍነታዊ ኣካይዳ ዝመርጻ ዘቕነዐ ምዃኑ ርዱእ እዩ። ብምኽንያት መበል 25 ዓመት ምኽታም ስምምዕ ኣልጀርስ ኣመልኪተን መግለጺ ዘውጸኣ ኣህጉራውን ዞባውን ትካላት’ውን ማእከለን “ምኽባር ናይ ሃገራት ላኡላውነት፡ ናጽነትን ግዝኣታዊ ሓድነትን” ዝብል እዩ።
ኣብዚ እዋንዚ ደገፍቲ ብልጽግና ካብ ዝበሃሉን ካብ ነዊሕ ግዜ ጀሚሮም ብዛዕባ ምውናን ኣፍደገ ባሕሪ ኤርትራ ብቐጻሊ ካብ ምሕላም ዓዲ ዘይወዓለን፡ ትግራዋይ ፖለቲከኛ ጀነራል ጻድቃን ገብረትንሳኤ፡ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ኣብ ዘውጸኦ ጽሑፍ ብውሕዱ ብመንጽር ኣሰራርዓ ቀዳምነታትት፡ “ኢትዮጵያ ኣብ ጸጥታ ቀይሕ ባሕሪ ተዋሳኢት ንምዃን፡ ቅድም ቀዳድም ውሽጣዊ ጸጥታዊ ብደሆታታ ብሰላማዊ መንገዲ ክትፈትሕ ኣለዋ፡” ዝበሎ ከይጠቐስካዮ ዝሕለፍ ግብረ-መልሲ ኣይኮነን። ወጻኢ ጉዳይ ሚኒስተር ግብጺ ኣብ ሓደ ኣጋጣሚ “ኢትዮጵያ ክሳብ ምጽኣተ-ዓለም ባሕሪ ዘይብላ ኮይና ክትነብርያ” ዝበሎ ድማ መንቀሊኡ ርዱእ ኮይኑ፡ ጓሲኻዮ ዝሕለፍ ኣይኮነን።
እቶም ንሕቶ ኢትዮጵያ “ናይ ተዓገሱ” ግብረ-መልሲ ዝህቡ ዘለዉ ኣካላት፡ መሰረታዊ መበገሲኦም እቲ ኣብ ኣጠቓቕማ ኣፍደገ ባሕርን ወደብን፡ ናይተን ኣፍደገ ባሕሪ ዘየብለን ሃገራት ዝምልከት ዓለም ለኻዊ ቻርተር
ኣብ ዓንቀጽ 125 ካብ ቁጽሪ 1-3 ንኡሳን ዓንቀጻት ሰፊርዎ ዘሎን፡ ቻርተር ሕብረት ኣፍሪቃ ኣብቲ መትከላት ዝብል ኣርእስቲ፡ ዓንቀጽ 4 ቁጽሪ 1ን 2ን ንምኽባር ልኡላውነትን ዶባትን ኣባል ሃገራት ዝምልከትን እዮም።
ኣብ ርእሲኡ ኢትዮጵያ ኣብዚ እዋንዚ ብሰንኪ ዘቤታዊ ውግኣት፡ “እምበርከ ከም ሃገር ክትቅጽል ድያ?” ኣብ ዝበሃለሉን ብሰንኪ ቁጠባዊ ውድቀት ማሕበራዊ ህይወት ህዝባ ኣዝዩ ኣብ ቅልውላው ኣብ ዝወደቐሉን ግዜ ምዃኑ እውን ተወሳኺ ምኽንያት ናይቶም ተዓገሱ ዝብሉ እዩ።
ደምዳሚ መግለጺ 2ይ-ስሩዕ ኣኼባ፡ ማእከላይ ሽማግለ ሰውራዊ ደሞክራስያዊ ግንባር ኤርትራ (ሰደግኤ)
Written by ማ/ሽማገለ ሰውራዊ ዲሞክራስያዊ ግንባር ኤርትራ (ሰደግኤ)
ፕረሲደንት ኮንፈደረሽን ኩዕሶ እግሪ ኣፍሪቃ፡ ፓትሪክ ሞትሰፐ
ኮንፈደረሽን ኩዕሶ እግሪ ኣፍሪቃ (CAF)፡ ኣብ ክንዲ’ቲ ኣብ ከክልተ ዓመት ክካየዶ ዝጸንሐ ውድድር፡ ካብ 2028 ንደሓር ከምቲ ናይ ዓለም ውድድር ኣብ 4ተ ዓመት ዝካየድ ከም ዝኸውን እቲ ኮንፈደረሽ ብዘውጸኦ መግለጺ ኣፍሊጡ። እቲ ኮንፈደረሽን ኣስታት 80% ኣታዊኡ ዝረክብ፡ ካብዚ ብ1957 ጀሚሩ ኣብ ከክልተ ዓመት ክካየድ ዝጸንሐ ውድድር እዩ። ኣብ ሞሮኮ ዝካየድ መበል 35 ዙርያ ውድድር ኣፍሪቃ ኣብ ቅነ ሓድሽ ዓመትን ልደትን ዝጅመር ኮይኑ፡ 18 ለካቲት 2026 ክፍጸም ትጽቢት ይግበረሉ።
እቲ ኣብ 2027 ኡጋንዳ፡ ኬንያን ታንዛንያን ብሓባር ከሰናድእኦ ኣቐዲሙ ተመዲቡ ዘሎ ውድድር ምስተፈጸመን ኣብ 2028 ሓደ ውድድር ድሕሪ ምክያዱን እቲ ኣብ 4ተ ዓመት ዝካየድ ሓድሽ ኣገባብ ውድድር ብ2029 ከም ዝጅመር ናይቲ ኮንፈደረሽን ፕረሲደንት ፓትሪክ ሞትሰፐ ኣፍሊጡ። እዚ ሓድሽ መወዳዳሪ መደብ ካብ ተመኩሮ ሊግ ኤውሮጳ ዝተወስደ ቅዲ ምዃኑ ከኣ ኣብቲ መግለጺ ተመልኪቱ። እዚ ሓድሽ ኣገባብ እቲ ኮሚሽን ምሉእ ብሙእ ብገንዘባዊ ኣታዊኡ ነብሱ ዝኽእለሉ ክኸውን ከም ዝኽእል እውን እቲ ፕረሲደንት ናይቲ ኮሚሽን ጠቒሱ።
እዚ ሓድሽ መደብ ካብ ነዊሕ ግዜ ዝተታሕዘ ኮይኑ፡ ክሳብ ሎሚ ዘይተተግበረሉ ኣብ ኣታዊ ናይቲ ኮሚሽን ከኸትሎ ዝኽእል ስግኣት ምዃኑ ኣብቲ መግለጺ ተመልኪቱ። እቲ ካልእ ምኽንያት ኣብ ኤውሮጳ ዝጻወቱ ኣፍሪቃውያን ክኢላታት ናብቲ ናይ ኣህጉሮም ኣፍሪቃ ውድድር ስለ ዝመጹ፡ ምስቲ ኣብ ወጻኢ ዝወዳደርዎ ከምዘይጋጮ ጌርካ ምስራዕ የድሊ ምንባሩ’ውን ከም ተወሳኺ ምኽንያት ተጠቒሱ። እዚ ናይ 2025 ኣብ ሞሮኮ ዝካየድ ውድድር ምስቲ ኣብ ዝሓለፈ ግዜ ኣብ ኣሚሪካ ዝተኻየደ ናይ ዓለም ውድድር ብዝተናበበ ከም ዝተሰርዐ ድማ ተጠቒሱ።
ኢትዮጵያ ብ1962 ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ኣብ ዝኾነትሉ፡ ኣብታ ጋንታ ተሰለፍቲ ካብ ዝነበሩ 11 ተጻወቲ፡ እቶም 8 ካብ ኤርትራ ዝተመርጹ ምንባሮም መዛግብቲ ኮንፈደረሽን ኩዕሶ እግሪ ኣፍሪቃ የመልክት። ኤርትራ ናጻ ሃገር ድሕሪ ምኻና ኣብ ዝካየድ ውድድራት ግና፡ ኤርትራ ብሰንኪ ጉጅለ ህግደፍ ዋላ ኣብቲ ዝተሓተ ደረጃ መጻረይ ግጥማት ናይ ዘይሳተፋ ሃገራት ኣብነት እያ።
ዜናዊ ጽብጻብ፡ መበል 20 ዓመት ዝኽሪ መስዋእቲ ስዩም ዑቕባሚካኤል
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ብስድራቤት ስዉእ ስዩም ዑቑባሚካኤል ሓረስታይ፡ ዝተሰርዐ ዝኽሪ መበል 20 ዓመት መስዋእቱ፡ ብ20 ታሕሳስ 2025 ተኻይዱ። ብመሰረት ኣቐዲሙ ዝወጸ መደብ፡ ንግሆ ስድርኡን ቤተሰቡን፡ ናይ ቃልሲ ብጾቱን ፈተወቲ ስድራን ኣብ መቓብሩ ተረኺቦም ዕንበባ ኣንቢሮም። ኣብቲ መድረኽ ብጻይ ኣሰፋው በርሀ ብዛዕባ ስዉእ ስዩምን ታሪኽ ቃልሱን ሓጺር ዝኽሪ ኣቕሪቡ። ድሕሪኡ ድማ ብኣካል ካብ ኣዳራሽ ሮተርዳምን ብዙምን ብዙሓት ታሪኽ ኣባላት ቤተሰቡን ሓርበኝነት ስዩም ዘገድሶም ናይ ቃልሲ ብጾቱን ዝተሳተፍዎ ነዊሕ ሰዓታት ዝወሰደ ርክብ ተኻይዱ።
ኣብቲ መድረኽ በዓልቲ ቤቱ ወይዘሮ ኣዝመራ ሃይሉ፡ ኣብ ዘስመዓቶ ቃል ንተሳተፍቲ ኣመስጊና፡ “ደጊም ብሓርበኝነት ስዩም ንተሓበን እምበር ሓዘን ያኣክል” ዝብል መልእኽቲ ኣስሚዓ፡ ንደቃን ኣሕዋቱን ከኣ ስዩም ካብ ንእስነቱ ጀሚሩ ንሃገር ብዘበርከቶ ንተሓበን ክትብል ኣተባቢዓ። ስዩም ኣብ ታሪኽ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ግቡእ ቦታ ኣለዎ ድሕሪ ምባላ ድማ ኣበርክተኡ ካብታ ተወዲቡ ዝተቃለሰላን ዝመረሓላን ተሓኤ ሓሊፉ፡ ናብ መላእ ኤርትራ ዝጥምት ተባዕ ምንባሩ ጠቒሳ።
በኹሪ ጓሉ ኣይዳ ስዩም ብወገና ብስም ኣሕዋታ ብዛዕባ ኣቦኣ ዘለዋ ናይ ቁልዕነት ተዘክሮ ዝምልከት ዘረባ ኣስሚዓ። ኣብቲ ቃላ ዋላ’ኳ ኣቡኣ ብሰንኪ ኣብ ቃልሲ ምጽማዱ ከምቲ ዘድሊ እንተዘየስተማቐረቶ ጓል ሓርበኛ ብምዃና ከም እትሕበን ጠቒሳ። ኣሓቱ ለምለምን ኤልሳን ብወገነን፡ ብዛዕባ ኣተዓባብያ ስዩም፡ ኣብ ቤት ማእሰርቲ ምእንቲ ህዝብን ሃገርን ዘሕለፎ ህይወትን ናቱ ማእሰርቲ ኣብ ስዳቤቱ ዝገደፎ ስንብራትን ብምዝካር ቃለን ኣስሚዐን። ዋላኳ ንስድርኡ እንተዘይኮነ ኣብ ዕላምኡ ጸኒዑ ብምስውኡ ከም ዘሕጉሰን’ውን ዘርዚረን።
ኣቦመንበር ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ብጻይ ገረዝጊሄር ተወልደ ኣብቲ መድረኽ ቃል ካብ ዘስምዑ ሓደ ነይሩ። ገረዝጊሄር ብዛዕባ ትብዓት፡ ጽንዓት፡ ንጹርነት፡ ተወፋይነትን መሃዝነትን ስዩም ከም ዝግረም ብሰፊሑ ገሊጹ። ኣተሓሒዙ ከኣ ብዛዕባ ስዩም ኣብ ቃልሲ እንከሎ ዝተኣስረሉ ኣጋጣምን ኣብ ቤት ማእሰርቲ ዝገጥሞ ዝነበረ ስቓይን ንዓኡ በዲሁ ዘካየዶ ቃልስን ነብሱ ንምዕባይ ዝገብሮ ዝነበረ ቃልስን ብኣካል ዝተዓዘቦ ብሰፊሑ ምስክርነቱ ገሊጹ። ስዩም ንዲሞክራሲ ብዛዕባ ዝነበሮ ምእዙዝነት ድማ ንኢዱ።
“ስዩም ዑቕባሚካኤል (ሓረስታይ) ኣብተን ናይ መወዳእታ ሰዓታት”ብዝብል ኣርእስቲ ድማ ናይ ስዩም ናይ ሓጺር ግዜ ሕማምን መስዋእትን ከምኡ ድማ መስዋእቱ ኣብ ብዙሓት ዝፈጠሮ ስንባደን ዝገልጽ ሓጺር ጽሑፍ ኣብቲ ኣሰንባዲ ኩነታት ብኣካል ብዝነበረ ደበሳይ በየነ ቀሪቡ።
ብጻይ ወልደየሱስ ዓማር ብወገኑ፡ ንስዩም ካብ ንእስነቱ ብኸመይ ከም ዝፈለጦ ዝምልከት ተመኩሮኡ ኣካፊሉ። ብኸመይ ነቲ ናይ ንእስነት ዕርክነቶም ፖለቲካዊ መልክዕ ከም ዘትሓዝዎ ብኣብነታት ኣሰንዩ ገሊጹ። ንስዩም ናብ ሜዳ ካብ ዘፋነውዎ ምንባሩ ብምጥቃስ ድማ፡ ኣብ ብዙሓት ንስዩም ዘጋጠምዎ ዝነበሩ ተረኽቦታት ተፈልይዎ ከም ዘይፈልጥ ብምጥቃስ ከኣ ብዛዕባ ትብዓትን ጽንዓትን ስዩም ኣዘንትዩ። ኣብ መወዳእታ ድማ ቅድሚ 20 ዓመት ኣብ ግዜ ቀብሩ ንስዩም ስለቲ ኣበርክተኡ ዘቕረበሉ ምስጋና ደጊሙ ዘኪሩ፡ ስድራቤቱ ነቲ መድረኽ ምድላዎም ድማ ኣመስጊኑ።
ነባር ተጋዳላይ ምሓመድ ብርሃን ብላታ ቀጻሊ ወሃቢ ቃል ነይሩ። ከም ኩሎም ከኣ ንስዩም ክጠቅሶ እንከሎ ንስዉእ ወልደዳዊት ተመስገን እውን ዘኪርዎ። ስዩምን ወልደዳዊትን ብመተማ ኣቢሎም ቃልሶም ንምቕጻል ናብ ሱዳን ክኣትዉ እንከለዉ ካብ ዝተቐበልዎም ምንባሩ ዘኪሩ። ኣብ ርእሲዚ ስዩምን ወልደዳዊትን ብዘርኣይዎ ብቕዓት ንዝተፈላለየ መዝነት’ኳ ይሕጸዩ እንተነበሩ፡ ምርጨኦም ግና ህዝቢ ምውዳብን ምስቲ ኣሜዳ ዝነበረ ቃልሲ ምትእስሳርን ከም ዝነበረ ምስክርነቱ ሂቡ። ብዛዕባ ዘጋጥሞም ዝነበረ ብደሆታትን ዝሰዓርሉ ዝነበሩ ጽንዓትን’ውን ብሰፊሑ ኣስፊሩ።
ኣብ ርእሲዚ ንስዩም ኣብቲ “ሓረስታይ” ዝብል ስም ዘውሃቦ ማሕበር ሓረስቶት ሓቢሩ ዝመረሐ ሓው ወልዱ ነጋሲ ብዛዕባ ኩለ-መዳያዊ ብቕዓት ስዩም ምስክርነቱ ሂቡ። ሓው ነጋሽ ዑስማን ንኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ፡ ሓው ዑቕባዝጊ ድቡስ ንውብድ ሓድነት ኤርትራውያን ሓው ወልደስላሴ ዑቕበ ድማ ንግንባር ሃገራዊ ድሕነት ኤርትራ ብምውካል ድማ ብዛዕባ ስዩምን ናይ ቃልሲ ኣበርክተኡን ኣገደስቲ መልእኽታቶም ኣመሓላሊፎም።
ብዘይካዚ ብጻይ ጸሃየ ቀለታ ኣብ ሜዳ ብመሪሕነት ስዩም ዑቕባሚካኤል ምስ ህዝባዊ ማሕበራት ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ንምርኻብ ኣብ ዝኸድሉ ዘጋጠሞም ተዘክሮ ክጠቕስ እንከሎ፡ ብጻይ ፍሰሃየ ሓጐስ ድማ ቅድሚ ሕጂ ብቋንቋ እንግሊዚ ብዛዕባ ስዩም ዘዳለዋ ግጥሚ ኣቕሪቡ። ካለኦት ተሳተፍቲ እውን ተዘክሮታቶም ብዛዕባ ስዩም ኣብቲ መድረኽ ኣንጸባሪቖም። በዚ ከኣ እቲ ብኣላይነት ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል (ደጊጋ) ዝተኻየደ መድረኽ ተዛዚሙ።
ባህግና Eri Bahgna Meddia 21.12.2025 ዝኽሪ ሐርበኛ ስዉእ ስዩም ዑቑባሚካኤል ድሕሪ 20 ዓመት መስዋእቱ፡ እንሕልዋ ሃገርን እንቃወሞ ስርዓትን
Written by Eri-Bahgna MediaMedia
ጸሓፊ ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ ማክሮ ሩቢዮ፡
ጸሓፊ ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ ማክሮ ሩቢዮ፡ ኢትዮጵያ ኣካልቲ ዓለምለኻዊ ዓቃብ ሰላም ክምስረት ትጽቢት ዝግበረሉ ዝኸውን ሰራዊት ናብ ጋዛ ክትልእኽ፡ ናብ ኣብይ ኣሕመደ ደዊሉ ከም ዝሓተተ ተሓቢሩ። ብዛዕባቲ ጉዳይ ናይ ቀረባ ኣፍልጦ ዘለዎም ክልተ ኣሚሪካውያን ዲፕሎማት፡ “ዘታይም ኦፍ እስራኤል (The Times of Israel)” ንዘተባህለት ጋዜጣ ከም ዝሓበርዋ ተገሊጹ።
ነዚ መበገሲ ዝኾነ፡ ፕረሲደንት ትራምፕ፡ ነቲ ን2 ዓመታት ኣብ ጋዛ ዝቐጸለ ውግእ ዘቋርጽ እዩ ብዝብል ዘውጸኦ 20 ነጥብታት ዝሓዘ እማመ ሰላም ንምትግባር ምዃኑ ኣብቲ ሓበሬታ ተጠቒሱ። እንተኾነ ብዙሓት ሃገራት እማመ ሰላም ትራምፕ፡ ዕጥቂ ምፍታሕ ሓይሊ ሓማስ ዘስዕብ ብምዃኑ፡ በቲ እማመ ሕጉሳት ስለ ዘይኮና፡ እማመ ፕረሲዳንት ትራምፕ ተቐባልነት ንክረክብ ጋና ብዙሕ ጻዕሪ ዝሓትት እዩ።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ግብጺ ብወገና ኣቐዲማ ኣካል ናይቲ ብሕቡራት ሃገራት ዝምራሕ ሓላው ሰላም ሰራዊት ናብ ጋዛ ክትሰድድ ቅርብቲ ምዃና ኣረጋጊጻ እያ። እዚ ከኣ ኢትዮጵያ ፈቓደኛ ኮይና ሰራዊት እንተ ኣሰሊፋ፡ ሰራዊት ክልቲአን ሕዱር ምስሕሓብ ዘለወን ሃገራት ፊትንፊት ዘፋጥጥ ከይከውን ዝሰግኡ ወገናት ድምጾም የስምዑ ኣለዉ።
ኢትዮጵያ ካብ ሃገራት ኣፍሪቃ ብብዝሒ ናብ ዝተፈላለዩ ሃገራት ዓቃብ ሰላም ካብ ዝልእካ ሓንቲ’ኳ እንተኾነት፡ ምስዚ ሎሚ ዘለዋ ዘቤታውን ዞባውን ብደሆታት፡ ነዚ ናይ ኣሜሪካ መጸዋዕታ ክትምልስ ትበቕዖ ድያ ኣይተበቕዖን ግና ዘዛርብ ኮይኑ ኣሎ።
ብኻልእ ወገን ፓኪስታንን ኢንዶኑዚያን ናብ ጋዛ ሰራዊት ክሰዳ ቅሩብነት ኣርእየን ካብ ዘለዋ ሃገራት እየን። ምንጭታት ከም ዝጠቕስዎ ድማ፡ ጸሓፊ ወጻኢ ጉዳይ ማክሮ ሩቢዮ፡ ብዛዕባ መጻኢ ምምሕዳራውን ገንዘባውን ኩነታት ናይቲ ብውድብ ሕቡራት ሃገራት ኣፍልጦ ረኺቡ ኣብ ጋዛ ክዋፈር ዝሕሰብ ዓቃብ ሰላም ሰራዊት መብርሂ ክህብ ትጽቢት ኣሎ።
More...
In Memory of Martyr Seyoum Ogbamichael 20.12.2025
Written by Bahgna MediaMedia
ኣብ ናይ መወዳእታ ዙር ዲቪ ተጠቀምቲ ካብ ዝነበራ ሃገራት ኣፍሪቃ (ካብ ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ ዝተወስደ)
መንግስቲ ኣመሪካ እቲ ዲቪ ሎቶሪ (diversity visa lottery)፡ ብዝብል ዜጋታት ተወዳዲሮም ናብ ኣመሪካ ክኣትውሉ ዝጸንሑ ዕድል ከም ዝኣገደቶ ተፈሊጡ። ሚኒስተር ደሕንነት ውሽጢ ሃገር ኣሜሪካ፡ ነዚ ብዝምልከት ኣብ ዝሃበቶ መግለጺ፡ እዚ እገዳ ፕረሲደንት ትራምፕ ብዝሃቦ ኣቕጣጫ ዝውሰድ ዘሎ ምዃኑ ተፈሊጡ’ሎ።
እዚ ዜጋታት ብዙሓት ሃገራት ናብ ኣሚሪካ ኣትዮም ናይ ምንባርን ናይ ምስራሕን ዕድል ዝረኽብሉ ዝነበሩ መደብ ዝተኣገደ ብ13ን 15ን ታሕሳስ 2025 ኣብ ክልተ ትካላት ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ተኹሲ ድሕሪ ምኽፍሩ እዩ። እታ ኣሚሪካዊት ሓላፊት ጸጥታ ውሽጢ ሃገር ክሪስቲ ኖም፡ ነቲ ኩነታት ኣመልኪታ ኣብ ናይ “ኤክስ” ገጻ እያ መግለጺ ሂባትሉ። ኣብቲ መግለጺኣ ኣብ ዩኒቨርሲቲ ብራውን ተኹሲ ዝኸፈተ ግለሰብ፡ ናብ ኣሜሪካ ብዲቪ ዝኣተወ ምዃኑ ኣብ መግለጺኣ ጠቒሳ።
እቲ ኣብ ብራውን ዩኒቨርሲቲ ክልተ ሰባት ቀቲሉ 9 ሰባት ድማ ኣቑሲሉ ነብሱ ዝቐተለ ግለሰብ፡ መበቆሉ ፖርቱጋላዊ ኮይኑ፡ ብ2000 ብናይ ዲቪ ዕድል ናብ ኣመሪካ ዝኣተወ ምንባሩ ከኣ እታ ሚኒስተር ጸጥታ ውሽጢ ሃገር ኣመልኪታ፡ ድሕሪ ሕጂ ኣሜሪካውያን ብዲቪ ኣትዮም ዜግነት ብዝረኸቡ ሰባት ክጉድኡ ኣይግባእን ዝብል መልእኽቲ ናብ ክፍሊ ዜግነትን ኢምግረሽንን መልእኽቲ ምትሕልላፋ’ውን ተፈሊጡ።
ናይዚ ኣብ ዓመት ኣስታት 50 ሺሕ ዜጋታት ዝተፈላለያ ሃገራት ክረኽብዎ ዝጸንሑ ናብ ኣመሪካ ናይ ምእታው ዕድል ተጠቃሚ ንምዃን ኣብ 2025 ኣስታት 20 ሚልዮን ሰባት ንምውድዳር ኣብ ዝተመዝገብሉ እዩ እዚ ናይ ምእጋድ ስጉምቲ ይውሰድ ከምዘሎ፡ ካብ ወጻኢ ጉዳይ ሚኒስተር ኣሜሪካ ዝተረኽበ ሓበሬታ ከም ዘመልክት ኣብቲ ዜና ተጠቒሱ። ካብ ኣፍሪቃ ናይዚ ዲቪ ሎቶሪ ዝለዓለ ተጠቀምቲ ዝነበራ ሃገራት ኣልጀርያ፡ ግብጽን ሱዳንን ምዃነን ከኣ ተሓቢሩ። ኢትዮጵያ ድማ ኣብቲ ዝርዝር ተጠቃምነት ኣብ 7ይ ደረጃ ተሰሪዓ’ላ።
ብዕለት 17 ታሕሳስ 2025 ምምሕዳር ውደባዊ ጉዳያት ቤት ጽሕፈት ፖሓኤ ኣኼባ ኣካይዱ። ኣኼባ ምምሕዳር ድሕርቲ ብዕለት 23 ሕዳር 2025 ዝተሰላሰለ ኣኼባ ማእከላይ መሪሕነት ዝጸደቐ ዓመታዊ ትልሚ መደብ ስራሕ ንመጀመርታ ዝካየድ ዘሎ ኢዩ።
ኣኼባ ብሓላፊ ቤት ጽሕፈት ሓው ተስፋይ ወልደሚካኤል ደጊጋ ዝተመርሔ ኮይኑ፡ ሓው ተስፋይ ኣብ መኽፈቲ ኣኼባ ብዘስምዖ ሰናይ ትምኒትን ትስፉው መጻኢ ናይ ስራሕ ግዜ ክኸውን ብዘለዎ ባህጊ ኢዩ ተጀሚሩ። ምምሕዳር ሽማግለ ኣብ ዓመታዊ መደብ ዕዮ ዝተሰረተ ክዕመሙ ዘለዎም ስራሓት፡ ህልዊ ኲነታት ዞባታት ፖሓኤ፡ ምስንዳእ መጻኢ ጉባኤ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ኣብ ዝብሉ ነጥብታት ግዜ ዝወሰደ ኣኼባ እዩ ኣካይዱ።
ንዝተጠቕሱ መደባት ንምስልሳል፡ ብመጀመርታ ዝጸንሔ ምምሕዳርን ነፍሲ ወከፍ ዘለዎ ናይ ስራሕ ምቅሊትን ክቕጽል፡ ብደረጃ ዞባታት ዘሎ ስርርዕ ኣባላት ፖሓኤ ክሕይልን ክሰፍን ዓብዪ ተደላይነት ስለዘለዎ፡ ነዚ ንምትግባር ከሉ ዘድሊ ናይ ኣሰራርሓ ምውህሃድን፡ ክህሉ ሕጽረታት ኣጽኒዕካ ንምውጋድ ክንሰርሕ ከምዝግባእ ርእዩ። ብዘይካዚ ኣባላት ፖሓኤ ዝላል ዘካይዶም ዘሎ ዕማማትን ምስ ካልኦት ኣካላት ብሓባር ንምስራሕ ዝገብሮ ዘሎ ጻዕርታትን ብማዕረ ንምግንዛብ፣ ብደረጃ ዞባታትን ሓፈሻዊ ኣኼባታትን ምክያድ ኣገዳስነት ከምዘለዎ ርእዩ፡ ንምትግባሩ ዘኽእል መደባት ድማ ሰሪዑ።
ሓደ ካብ መለለይታት ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ፡ ብቕዋም ደረጃ ኣብ ክልተ ዓመት ጉባኤ ምክያድ ዝብል ኮይኑ፡ ኣኼባ ማእከላይ መሪሕነት ኣብ ኣተገባብርኡ ንፈጻሚ ኣካል ዘድሊ ምስንዳኣት ክገብር ሓላፍነት ሂቡ ኣብ ምብጋስ ምህላዉ ኣብ ግምት ብምእታው፡ ኣኼባ ምምሕዳር ስርዒታዊ ጉዳያት ቤት ጽሕፈት ኣብ ኣባላት ጽላል ኣብ ምስንዳኡ ዝላዓለ እጃም ስለዘለዎም ዘድሊ ጻዕርታት ክገብሩ፡ ጉባኤ ኣብ ኣባላት ጥራሕ ከይተደረተ ደለይቲ ለውጢ ኤርትራውያን ብሓሳብ ኮነ ብንዋት ምትሕብባሮም ንኸበርክቱ፡ ምምሕዳር ዘድሊ ጻዕርታትን ጎስጓስን ንምክያድ ተሊሙ።
ኣኼባ ምምሕዳር፡ ክሳብ መጠረስታ ወርሒ ጥሪ 2026 ክፍጸሙ ብዛዕባ ዘለዎም ዕማማት ናይ ግዜ ሰሌዳ ሰሪዑ ደምዲሙ። ዝስዕብ ናይ ኣኼባ ቆጸራታት ኣጽዲቁ ኣኼባኡ ደምዲሙ።
ንሓርነት ብሓድነት!!!
Tribute to a Brave Old Friend, Seyoum Ogbamichael ‘Harestai
Written by Woldeyesus Ammar(This obituary to Patriot Seyoum Ogbamichael was written 20 years ago
to the day. Yet, even those who read it two decades ago will still find it,
I believe, fresh and worth reading).
I shudder under spells of pain combined with anger every time I recall or hear people mention names like: Michael Ghaber, Mahmoud Jenjer, Woldedawit Temesghen, and Mussie Tesfamichael – old time close friends whose burial I could not attend when they fell while contributing more than their share for the national cause and its sentiments that we shared with extraordinary intensity. Seyoum Ogbamichael has now elongated the list and in his special ways made the pain almost unbearable to human limitations and frailties. Little understood and ill known hero till the end, Seyoum was a big asset to our entire liberation struggle era as well as to the current uphill fight for reconciliation, acceptable change and democratization. His death is a loss beyond description at this hour of the unfinished struggle that he helped build at the cost of his entire life and at a big price paid by his loved ones.
A Person of Rare Qualities
Seyoum was a man of exceptional attributes. Until he let out his last breath in an Addis Ababa hospital, where he stepped in during the morning hours of 17 December, still walking straight and sturdy, Seyoum possessed inexhaustible physical energy and vitality that helped him accomplish all what he was doing. In average, he slept less than five hours every night throughout his adult life - yet he did not show weakness until the fateful 17 December 2005.
As of his early teenage, Seyoum single-mindedly wanted to see an independent Eritrea flying the Blue Flag. No flinching. His steadfastness and courage remained big astonishment even to his close peers at all stages of his life. His prioritization of tasks and reading of situations usually led him to conclusions almost all of which were proven by future developments to have been right and correct. He advocated and championed those conclusions and beliefs with absolute determination. The intelligent and gifted Seyoum I knew possessed huge self-acquired knowledge and competence that justified his drive to achieve under any circumstance. And everyone who knew him well will recall that Seyoum was always willing to accept responsibility with self-confidence. The very nature of the fight for national liberation and transition to democracy required not only a huge capacity to communicate through the spoken and the written word, but it also required the skill to motivate others for more work and sacrifice of their time and energy. These are among the much looked after qualities for success in one’s work, especially as a leader. Seyoum had them all in plenty - and for sure more than any of his political critics at any time in the long or the recent past. In other words, Seyoum was a Successful Motivator and a Great Communicator who can make his listeners see the Hopes and the attainable Visions that he saw and that were clear in his head and clear in his language.
I Met Seyoum in Grade 9
It was in September 1961, that Seyoum Ogbamichael and I first met as classmates in grade 9 at Prince Mekonnen Secondary School in Asmara. Seyoum was about 15 and I a couple of years older and almost ‘mature’ enough with my ‘political awareness’ about Eritrean nationalism – probably because of the age-advantage plus of the advantage of my background from the ever restive Keren and its highly politicized shopkeepers; outspoken and authority-defying elders like Tiluq Hamad; class teachers like Seyoum Negasi, and ardent nationalist classmates like Mahmoud Jenjer (who joined the ELF in 1963 and martyred in 1966). Young Seyoum Ogbamichael was among the first ‘comrade’ I met and felt comfortable with at Prince Mekonnen, a school whose political environment gradually became Keren-like.
And it was after a couple of previously quiet years in Asmara that we, 9th graders of the 1961-62 academic year succeeded to revive student militancy and organized our first big demonstration in May 1962, parading in the streets of Asmara and embarrassing government officials and onlookers with our audacious chant of:
Natsinet Delina!
Hagizuna!!
The phrase was put together in a chat between us the ‘ring leaders’ while running near Cinema Roma on our way to the Parliament soon after we (Seyoum and other students from Prince Mekonnen) managed to go and force out from their classes the then less politically active Haile Selassie I Secondary School students to join us in that initial demo. By 1963, Seyoum was a fire-brand student leader. In fact, I used to call the 1963 demonstration “Seyoum’s demonstration” because it was he who pushed the rest of us organize it!
Between 1961 to 1965, Asmara demonstrations became yearly events from our school, with the same batch of students leading those modest political acts that eventually helped awaken many Asmara residents to full and passionate national awareness. Seyoum was already a prominent member of this small group of student leaders, who, incidentally, were same class or same grade-mates for four years. Besides Seyoum and I, the others included my closest friend Michael Ghaber, Mussie Tesfamichael, Haile Woldetensae, Isayas Afeworki, Bereket ‘Aket’, Abdurahman Hassan Mehri, the twins Andom/Habtom Ghebremichael and a few others in the lower grades, among them Gherezgheher Tewolde and Abdalla Hassan.
Seyoum with ELF in 1965, Aged 19
After another big demonstration in mid-March 1965, Seyoum and his closest friend Woldedawit thought that we three were the most wanted by the security at Agip and that we better join the ELF in the field within days. I objected justifying that we would, among other excuses, serve the cause better inside Asmara and later in Addis than in the field and that it was preferable for us to take the risk of a short imprisonment at Agip. Seyoum and Woldedawit did not agree. Finally, by the third week of March 1965, the three of us found ourselves standing at the Asmara bus station: I seeing them off and remaining behind and they trying to reach the field by making a diversion through Ethiopia. When they finally reached Kassala, Seyoum and Woldedawit were given assignments which included going back to Asmara and organizing ELF cells on professional and work categories.
10 Years in Prison
It was while conducting the above mentioned ELF assignment inside Asmara in late August 1965 that Seyoum and Woldedawit were arrested and kept in prison for 10 years.
Amid all the suffering they were subjected to in enemy dungeons, Seyoum and his colleague never failed to talk to every prisoner they met about the nationalist struggle and its politics. By Woldedawit’s estimation, approximately 25,000 short- and long-term prisoners were lectured on Eritrean nationalism by both of them during the years of their incarceration. Thus, the prison years were not wasted by Seyoum and his friend. It was also in prison that Seyoum managed to learn Arabic, French and some Spanish in addition to his already existing command of Italian, English, Amharic and of course Tigrinya, a language that he might have helped to develop in certain ways.
Back to the ELF in the Field
After release from prison in February 1975, Seyoum served in a number of important posts in the ELF. He was not one of the ‘new comers’ though, as the 1975 recruits to the front were pejoratively referred to. As indicated, Seyoum always lived abreast the ELF while in prison by following all developments within it.
Thus he, Woldedawit and their likes had no lack of knowledge of the political situation in the front to flirt with mostly emotional judgments that led many fresh comers to lawlessness by demanding, among other things, another ‘national congress’ a few months after the second ELF congress of 1975 was convened. By 1977, the ELF army more than quadrupled from its previous size and this meant that the vast majority of ELFers were ‘new comers’ who were liable to misleading whisper of certain interest groups and hot tempers here and there. Seyoum was a great voice and a major contributor (though still little evaluated and appreciated) in the salvation of his front from that crisis that could even have brought about a more dangerous ‘armed’ polarization in Eritrea at that stage. His memorable 1977 radio messages reprimanding the encouragement of sectarianism in the EPLF and lawlessness in the ELF, and his radio poems teaching people to submit to dialogue and the rule of law were characteristic of Seyoum. He repeated the same 1977 stand and voiced the same message and took the same stand against lawlessness in his organization in 1982 and again in 2003.
A Fierce Opponent of Dictatorship
Seyoum’s unflinching stand against the dictatorship in Eritrea is also about the rule of law and democracy. In 1991, Seyoum was among the key ELF-RC leaders who absolutely rejected the Isayas-regime’s offer to members of Eritrean political organizations to return home as ‘individuals’. The ELF-RC firmly asked for one-to-one dialogue with the new government, and Seyoum’s role in that stand is understandable. But as we all know a scheduled ELF-RC delegation’s visit to Asmara, of which Seyoum was to be a member, was foiled by the one-man decision-making mechanism that plagued the Isayas-led organization for decades.
Like many others, I am of the conviction that the ELF-RC will be remembered in Eritrean history for a good number of things, prominent among them being its firm defense of principles at any stage whose reckless violation would result in obliterating the entire national edifice. One of this is ELF-RC’s insistence in 1993 to be considered as a partner in the referendum. The organization believed that the ABC of democratic participation could be learned by forcing EPLF at least to allow members of other organizations to vote in the referendum with the IDs of their respective organizations. This was to show the EPLF and its leader that Eritrean citizenship cannot be determined by decrees issued by a leader of a single political organization but by an elected national assembly in the future. We can recall Seyoum was the strongest ELF-RC voice in the insistence that the ABC for our democratic participation in the new Eritrea be started at the referendum. He went to the extent of bending (not breaking) decisions of his organization to see to it that the EPLF denial of others’ participation is challenged. It was also during that early period that Seyoum assisted some kind-hearted compatriots to absolutely drop considering Isayas Afeworki as a bed-fellow before multi-party democracy is openly granted.
What Seyoum Was
Seyoum was a moving engine. He at times wrongly assumed that others were made of the same stuff as he. That did not help him easily obtain the understanding he deserved. He could be compared to a successful business manager who would lead a profit-making corporation. (And of course no successful manager would be expected to be as meek as the shopkeeper around the corner.) After any problem of misunderstanding with his work colleagues, Seyoum would immediately start reconciling and talking in a normal businesslike way as if nothing had happened. Others would carry on with their grudges – not he. At one point five years ago, I suggested to Seyoum something like this: “Why don’t you try to change some of your traits that sometimes create misunderstandings...?” His solid response was: “Emo ente qeyires Seyoum aykonkun beleni enber!” (Meaning: If I change [my way of doing things] I will end up being not myself). Seyoum remained to be himself and did not regret that he was what he was. As we bury his remains on 30 December, we will be celebrating what Seyoum was and what he stood for.
What Seyoum Was Not
Seyoum was not anti-democrat. He, who insisted throughout his life that others abide by commonly agreed upon rules and laws cannot be a candidate ‘dictator’. He was not a Kebessan chauvinist. He was not isolationist. He was the other side of Isayas and his Nhnan Elamanan. He was not anti-unity. He was not anti- this and that (name it yourself). He simply was one of my heroes, of my ‘Ras Tessema Asberoms’ (with the meaning that I gave to this phrase in an earlier write up.)
Eternal Memory to Our Martyrs!
