እድሪስ ሑመድ ብዝተባህለ ናይቲ ከባቢ ነባሪ ዝተሳእለ
ኣብ ክልል ዓፋር ኢርታለ ኣብ ዝተባህለ ኣብ ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝርከብ ቦታ፡ እሳተ-ጐመራ ብተኸታታሊ ይተፍእ ከም ዘሎ፡ ቲክቫህ ኢትዮጵያ ዝተባህለት መርበብ ሓበሬታ ሓቢራ። ኣብ ዩኒቨርሲቲ ሰመራ ናይ ክፍሊ ጂኦለጂ ሓላፊ፡ መምህርን ተመራማርን፡ ኖራ ያኒሚኦ ኣብ ዝሃቦ ርኢቶ፡ እቲ ነትጒ እሳተ-ጐመራ ተፈጢሩ ሓያል ጸሊም ደሮና ከም ዘኸተለን ኣብ ልዕሊ ሰባት ጉድኣት ከስዕብ ከም ዝኽእልን ብምርግጋጽ፡ ነበርቲ እቲ ከባቢ ክጥንቀቑ ኣተሓሳሲቡ።
ኣብዚ ብዙሓት በጻሕቲ ሃገር ዝመላለስሉ ኣዝዩ ተሃዋሲ ቦታ፡ እቲ ነትጒ ከጋጥም ሓድሽኳ እንተዘይኮነ፡ እዚ ናይ ሎሚ ግና፡ ዝሓየለ ብምዃኑ ናብቲ ከባቢ ቀሪቦም ምስልታትን ቪድዮታት ዝቐርጹ ወገናት ጥንቃቐ ንክገብሩን ክዕገሱን እቲ ተመራማሪ ዩኒቨርሲቲ ሰመራ ኣዘኻኺሩ። ኣብ ርእሲዚ ብዛዕባዚ ክስተት ኣብ ወጻኢ ምስ ዘለዉ ክኢላታት ናይቲ ተረኽቦ ይወኻኸስሉ ከምዘለዉ እውን ኣብቲ ብመርበብ ሓበሬታ ዝተዘርግሐ ዜና ተጠቒሱ።
እዚ ናይ 15 ሓምለ 2025 ክስተት፡ ምስቲ ቅድሚ ሕጂ ኣብቲ ቦታ ክሳብ ምስንጣቕ መሬት ኣኸቲሉ ዝነበረ ምንቅጥቃጥ ምትእስሳር ዘለዎ ኮይኑ፡ ኣህጉራዊ ፕሮግራም ነትጒ መሬት ብወገኑ ነቲ ተርእዮ ተኸታቲሉ ዝምዝግቦ ዘሎ ምዃኑ እውን ተፈሊጡ እዩ።
መራሕቲ ሃይማኖትን ዓበይቲ ዓድን ዝሓዘ ጉጅለ ልኡኽ ብ16 ሓምለ 2025 ካብ ኣዲስ ኣበባ መቐለ ኣትዩ። ናይቲ ብፕረሲደንት እስላማዊ ጉባአ ኢትዮጵያ ሼኽ ሓጂ ኢብራሂም ቱፋ ዝተመርሐ ልኡኽ ተልእኮ፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ኣሕመድ ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን ኣብ ኣኼባ ቤት ምኽሪ ተወከልቲ (ፓርላማ) ቅድሚቲ ኣብ መንጎ መንግስቲ ፈደራልን ምምሕዳር ክልል ትግራይን ተፈጢሩ ዘሎ ወጥሪ ናብ ውግእ ቅድሚ ምዕራጉ፡ መራሕቲ ሃይማኖት፡ ዓበይቲ ዓድን ዲፕሎማትን ምእንቲ ሰላም ጻዕሪ ንከካይዱ ብዘቕረብዎ መጸዋዕታ መሰረት፡ ሰላማዊ መፍትሒ ናይ ምርካብ ጻዕሪ ምክያድ እዩ።
እዚ ልኡኽ ነቲ ኣብ ኣተገባብራ ውዕል ፕሪቶርያ ኣብ መንጎ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ግዝያዊ ምምሕዳር ትግራይን ተፈጢሩ ዘሎ ፍልልይ ንምህዳእ እዩ። እቲ ልኡኽ ኣብ መቐለ ኣብ ዝጸንሓሉ፡ ኣብ ሆቴል ፕላነት ምስ ፕረሲደንት ግዝያዊ ምምሕዳር ትግራይ ጀነራል ታደሰ ወረደን ኣባላት ካቢነኡን፡፡ ምስ ዓበይቲ ዓድን መራሕቲ ሃይማኖትን ከምኡ ከኣ ምስ መራሕቲ ናይታ ሕጋውነታ ብናይ ምርጫ ኮምሽን ተሰሪዙ ዘሎ ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ህወሓትን ተራኺቡ ተመያይጡ።
እቲ ልኡኽ ካብ ኣዲስ ኣበባ ክብገስ እንከሎ ብዝወሰኖ መሰረት፡ ካብ መዓርፎ ነፈርቲ መቐለ ጀሚሩ ክሳብ ኩሉ ኣኼባቱ ዝፍጽም ምንቅስቓሳቱ ንመዲያ ዕጽዊ ክኾነሉ ስለ ዝተኻየደን ብኩሎም ወገናት መግለጺ ስለ ዘይተዋህበን ዝርዝር ውጽኢት ናይቲ ዘካየዶ ርክባት ኣይተሓበረን።
ውሑዳት ወገናት’ኳ ካብቲ ርክባት ኣውንታዊ ውጽኢት ዝጽበዩ እንተኾኑ፡ ናይ ብዙሓት ግምት ግና፡ ምስቲ ኣብ መንጎ ክልቲኦም ወገናት ዝካየደ ዘሎ ናይ ቃላት ዝለዓለ ምስሕሓብ፡ እዚ ናይዞም መራሕቲ ሃይማኖትን ዓበይቲ ዓድን ጻዕሪ ካብ ዳግማይ ውግእ ከድሕንዩ ዝብል ተስፋ የብሎም።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ መራሕቲ ሃይማኖት ትግራይን ጽላል ዝተባህለ ብጉዳይ ተመዛበልቲ እትሕለቕ ሲቪላዊ ማሕበርን በብወገኖም ኣብ ኣዲስ ኣበባ ምስ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ክራኸቡ እዮም ዝብል ትጽቢት ኣሎ።
ኣብ ዝኾነ መስርሕ ምንቅስቓስ፡ ውሽጣውን ግዳማውን ረቛሕታት ኣለዉ። እቲ ውሽጣዊ ብበዓልቤታዊ ዓቕምኻ እትቆጻጸሮን እተማልኦን እዩ። እቲ ግዳማዊ ከኣ ኣብ መስርሕ ዝጸልወካ ኮይኑ፡ ብግዳማዊ ኣካላትን ከባብያዊ ምዕባለታትን ዝግለጽ፡ ምስ ካለኦት ወገናት ተዛሚድካ ንናይ ሓባር ተጠቃምነት እተሰላስሎ እዩ። እዞም ውሽጣውን ግዳማውን ጽልዋታት፡ ነናቶም ህልውና ዘለዎም፡ ግና ድማ ኣብ ሕድሕዶም ዝጸላለዉ እዮም። ኣብቲ ምጽልላው እቲ ወሳኒ ውሽጣዊ በዓል ቤታዊ ምዕባለን ዓቕምን ምዃኑ ከኣ ዝዝንጋዕ ኣይኮነን።
መስርሕ ፖለቲካዊ ቃልሲ ኮነ ምምሕዳር ከም ኣካል ማሕበረ-ቁጠባዊ ጉዕዞ ካብ ዝዓሞም ሓደ፡ በብግዜኡ ዝፍጠሩ ሕቶታት እናመለስካ ምጉዓዝ እዩ። ኣብቲ ጉዕዞ መሪሕ ግደ ንዘለዎም ፖለቲካዊ ሰልፍታት ይኹን ንሳቶም ዝምስርትዎም መንግስታት ካብ ዘጋጥምዎም ብደሆታት ነቲ ብትካላቶም ይኹን ብህዝቢ ዝቐርብ ኩለ-መዳያዊ ሕቶታት ክምልሱ ምኽኣሎምን ዘይምኽኣሎምን ይኸውን። እቶም በዳህቲ ሕቶታት ብዝተፈላለዩ መልከዓት ክቐርቡ ዝኽእሉ ኮይኖም፡ “ውሽጣውን ግዳማውን” ኢልካ ምጥቃሶም ድማ ካብቲ ኣቀማምጣኦም ሓደ ኮይኑ ይጥቀስ።
ውሽጣዊ ዘዕባ ነቲ ሓላፍነት ተረኪቡ ኣብ ናይ ምምራሕ ደረጃ ዘሎ ኣካል፡ ምስ ህዝቢ ብቐጥታ ዘራኽቦ እዩ። እቲ ነቲ ብቐጻሊ ብህዝቢ ዝለዓል ሕቶታት ናይ ምምላስ ሓላፍነት ዘለዎ ኣካል፡ ግደታኡ ኣብ ምፍጻም ብቑዕ ኮይኑ ንኽርከብ፡ ከማልኦም ካብ ዝግበኦ መምዘንታት ሓደ፡ ኣብ ገዛእ ርእሱ ዲሞክራሲያዊ ኣሰራርሓ ዝቕበል ኣወዳድባ ከጣጥሕ ምብቃዕ እዩ። ንኣበነት መንግስቲ እንተኮይኑ፡ ኣብ ሕገመንግስቲ ዝተሰረቱ ሓጋጊ፡ ፈጻምን ፈራድን ኣካላቱ ዘነጸረ፡ መራኸቢ ብዙሓን ዘይበሓተን ሰብኣዊ መሰላት ዘኽብርን ምዃን ካብቶም መዕቀንታት ቅድሚት ዝስርዑ እዮም። ነዚ ዲሞራሲያዊ ትካላዊ ኣገባብ ምስዘይክተል ግና፡ ህዝባዊ ሕቶታት ክምልስን ዘቤታዊ ዕማማቱ ብዝግባእ ክውግንን ኣይክእልን ጥራይ ዘይኮነ፡ ናቱ ህልውና እውን ብሓይሊ እንተዘይኮይኑ ብህዝባዊ ተቐባልነት ክወሓስ ኣይክእልን። ነቲ “ህዝበይ” ዝብሎ ወገን ዘለዎ ተኣማንነትን ምእዙዝነትን ከየርኣየ፡ “ምስ መን ብዘየገድስ”፡ ምስ ናይ ግዳም ሓይልታት ዝገብሮ ዝምድና፡ ዕድመ ስልጣኑ ካብ ምንዋሕን ጉጅላዊ ረብሓኡ ካብ ምድላብን ሓሊፉ ሕቶታት ህዝቢ ኣብ ምምላስ ብቕዓት ኣይህልዎን።
ንሓደ ምምሕዳር እቲ ዝያዳ በዳሂ ኣብ ኣተሓሕዛ ውሽጣዊ ዛዕባታት ብቑዕ ክትከውን ምኽኣልን ዘይምኽኣል ወሳኒ እዩ። ምኽንያቱ ውሽጣዊ ሓላፍነትካ ምዕማም፡ ከምቲ ምስ ግዳም ንምዝማድ ኣንቂድካ፡ ዘየዋጸኣካ እንተኮይኑ ከተወንዝፎ ዘይከኣል ዕለታዊ ተግባር ስለ ዝኾነ። እዚ ክበሃል እንከሎ ግና እቲ ውሽጣዊ ህዝባዊ ዕማም በቲ መሪሕ ፖለቲካዊ ትካል ጥራይ ዝዕመም ዘይኮነ፡ ህዝቢ እውን ካብ ተጸባይነት ዝወጸ ልሉይ ግደ ኣለዎ። ህዝቢ ኣብቲ ሃገራውን ህዝባውን ዋኒኑ፡ ካብኡ ዝድለ እጃም ንኸበርክት ግና፡ በቲ ስልጣን ዝጨበጠ መሪሕ ኣካል፡ ኩነታት ክጣጠሓሉ ይግባእ። በቲ ይኹን በዚ ብጽሒት ህዝቢ ዘይስገር ምዃኑ ክዝንጋዕ ዘይግበኦ መሰረታዊ ጉዳይ እዩ። ምኽንያቱ ከምዚ ኣብ ኤርትራ ዝረአ ዘሎ ብዝተጠናነገ ናይ ስለያ መርበብ ኣፉ ዝተለጉመን መሓውሩ ዝተኣስረን ህዝቢ፡ ናይቲ ዋኒኑ ዋና ንክኸውን ዘለዎ ዕድል ኣዝዩ ኣጸጋሚ ስለ ዝኾነ።
ንድሕሪት ተመሊስና ብዛዕባቲ በብግዜኡ ምስ ጐረባብቲ ከካይዶ ዝጸንሐ ውግእትን ክጽሕትሮ ዝጸንሐ ጽልእን ምዝርዛር ገዲፍና፡ ጉጅለ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ብ2018 ምስ ኣብይ ኣሕመድ ዓሊ ክዛመድ እንከሎ፡ ካብቲ ብዙሕ ምኽንያታቱ ሓደ፡ ህዝቢ ኤርትራ ነቲ ናብ ውሽጣዊ ኩነታቱ ዝነበሮ ኣድህቦ ገዲፉ ናብ ግዳም ከም ዘመዓዱ ንምግባሩ ነይሩ። ደሓር ግና “እንኳዕ ዳሓን መጻእኻ ናብ ኣስመራ ኣቢዪ ወለላ” እናበልካ ከምዘይተደርፈ፡ ድሕሪ ውዕል ፕሮተርያ ፍትሕ ክጅመር እንከሎ፡ ህዝቢ ብዛዕባቲ ተገላባጢ ተግባራቱ ናይቲ ጉጅለ ከምዘይዛረብ ካብ ምግባሩ ዓዲ ኣይወዓለን። ሎሚ ዘወጣውጦ ብዘሎ ናይ “ጽምዶ” ዛዕባ ዘርእዮ ዘሎ ዘይቀጥታዊ ቀልባዕባዕን እውን ካብዚ መዳህለሊ ተግብራቱ ወጻኢ ዝረአ ኣይኮነን። እዚ ዳሕረዋይ ካብቲ ናይ ቅድም ዝፍለ፡ ካብቶም ምስኡ ክጻመዱ ዝጽበዮም ዘሎ ኣካላት ዝያዳ “ናይ ርድኡኒ” ዝመስል ሃታሃታን ታህዋኽን ይረአ ምህላዉ እዩ።
ኣብዚ ቀረባ ግዜ ህግደፍ ኣሲርዎም ካብ ዝጸንሐ ተጋሩ፡ “ኣስታት 80 ፈቲሑ ናብ ዓዶም ኣፋንይዎም” ዝብል ዜና ተዘርጊሑ ሰሚዕናን ኣንቢብናን። እዚ ስጉምቲ ክወስድ እንከሎ፡ ብዛዕባቶም ኣብ መጻኢ ዕድል ሃገሮምን ህዝቦምን ሓሳብ ካብ ምሃብ ሓሊፎም ካልእ ገበን ዘይፈጸሙ ክነሶም፡ ንዓሰርተታት ዓመታት ሃለዋቶም ኣጥፊእዎም ዘሎ ኤርትራውያን ብጩቕ ዘይምባሉ፡ ክሳብ ክንደይ ንውሽጣዊ ኤርትራዊ ዛዕባ ሓቢኡ “ጥዑይ መሲሉ” ደገ ገደ የማዕዱ ምህላዉ ዘመልክት እዩ። ብዙሓት ነቲ ኩነታት ብጽሞና ዝተዓዘቡዎ ኤርትራውያን ከኣ “ናይ ተጋሩ ካብ ማእሰርቲ ተፈቲሖም ናብ ዓዶም ምኻዶምሲ ጽቡቕ፡ ደሃይ ናይቶም ጠፊኦም ዘለዉ ደቅናኸ?” እናበሉ ብታሕቲ ታሕቲ ይሓቱ ምህላዎም፡ ህግደፍ ክሳብ ክንደይ ካብ ቀዳምነቱ ኣዝዩ ርሒቑ ከም ዝጸንሐን ዘሎን የረድእ። እዚ ህድማ ኣብ ህግደፍ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ኢትዮጵያዊ ሰልፍታትን ውድባትን እውን ብሰፊሑ ዝረአ ዘሎ፡ “ውሽጥኻ እናሓባእካ ናብ ደገ ናይ ምምዕዳው ዘይቅርዑይ ኣካይዳ እዩ።
እምበኣር ብሓፈሻ ንኹሎም ነታ ሓቀኛ ትርጉማ ዘይተፈልጠ መዝሙር “ጽምዶ” ዘዳምቑ ዘለዉ፡ ብፍላይ ከኣ ንጉጅለ ህግደፍ፡ ህዝቢ ኤርትራ፡ “ፈቲኻ ጸሊእካ ከምቲ ቅድሚ ሕጂ ንመደንዘዚ ጭርሖታትካ ዘይተቐበሎ” ሎሚ’ውን “ብጽምዶ ተደናጊሩ” ዘቤታዊ ዛዕባኡ ዝርስዕ የለንን’ሞ ብኸምዚ ዝኣመሰለ ምድንጋር ኣይክትቐስንን ኢኻ ንብሎ። ንህዝቢ ኤርትራ ድማ ዋጋ ክኸፍል ዝግበኦ ነታ፡ “ዝፈከረ እንተፈከረ” ንድሕሪት ዘይትምለስ ልኡላዊት ሃገሩ እምበር፡ ነቲ ብዘይእፍልጦኡን ተሳትፎኡን ክሳብ ሎሚ ዘታለሎን ሎሚ’ውን ካብ ርእሱ ዘይወረደ ህግደፍ ዕድል ንዘይምሃቡ ከስተውዕል ነዘኻኽሮ። እቶም ንህግደፍ ከም መኻይዲ መሪጾም፡ ላዕልን ታሕትን ዝብሉ ዘለዉ ኣካላት ከኣ ካልእ ኩሉ ገዲፍና፡ ህግደፍ “ከተድልዮ እንከለኻ ኣይዞኻ፡ ጉዳዩ ምስ ወደኣ ግና ወይለኻ” ብዝብል ተበላጺ ጉርሒ ዘተሞከረ፡ ኣብ ዝወዓሎ ዘይሓድር “መጻምድቲ” ምዃኑ ከይድህለል ኣብ ርእስቲ ተመኩሮኡ ነተሓሳስቦም።
ማርያ ሄማንደዝ ስፐይናዊት ክትከውን እንከላ ቴድሮስ ገብረማርያምን ዮሃንስ ሓለፎምን ከኣ ተጋሩ’ዮም
ሓካይም ብዘይዶብ (MSF) ዝተባህለ ዓለም ለኻዊ ትካል፡ ኣብ ትግራይ ብ24 ሰነ 2021 ዝተቐትሉ ሰለስተ ኣባላቱ ዝምልከት መጽናዕቲ ዛዚሙ ከም ዝዘርግሐ ብዘውጽኦ መግለጺ ሓቢሩ። እቶም ግዳይ ዝኾኑ ናይቲ ትካል ኣባላት፡ ማርያ ሄማንደዝ ጋል 35 ዓመት፡ ቴድሮስ ገብረማርያም ወዲ 32 ዓመትን ዮሃንስ ሓለፎም ወዲ 31 ዓመትን ዝተባህሉ ምዃኖም እውን ኣብቲ ዘውጸኦ መግለጺ ጠቒሱ።
እቲ ቅትለት እቶም ግዳያት ሰራሕተኛታት ግብረሰናይ ምዃኖም እናተፈለጠ፡ ኣብ ማእከል መንገዲ ኮነ ኢልካ ዝተፈጸመ ምዃኑ እቲ መግለጺ ጠቒሱ፡ በቲ ቅትለት ዝሕተት ከኣ ሓይልታት ምክልኻል ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ ምዃኑ እውን ተሓቢሩ።
እቶም 3 ግዳያት ኣብቲ ዝተቐትልሉ እዋን ናይቲ ትካል ወግዓዊ ምልከት ብዝነበራ መኪና እናተጓዕዙ ኣብ ማእከላይ ዞባ ትግራይ ኣብ ከባቢ ከተማ ዓብይ ዓዲ ብውግእ ንዝተጐድኡ ሰባት ሕክምናዊ ረዲአት ክህቡ እናተጓዕዙ እንከለዉ፡ መኪናኦም ተዓጊታ ጠጠው ምስ በለት ከም ዝተቀትሉ እቲ ትካል በቲ መምርመራዊ መጽናዕቱ ኣቃሊዑ። ትካል ሓካይም ብዘይዶብ፡ ኣብ ዝሓለፉ ኣርባዕተ ዓመታት ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ግዝያዊ ምምሕዳር ክልል ትግራይን ኣብቲ ምጽራይ ክሳተፉ’ኳ ብቐጻሊ ክጽዕር እንተጸንሐ ቃል ካብ ምእታው ሓሊፉ ዘዕግብ መልሲ ከምዘይረኸበ ኣስፊሩ።
ፓውላ ጊል ሊይቫ ፕረሲደንት ትካል ሓካይም ብዘይዶም፡ ዋላኳ ብመንግስቲ ኢትዮጵያ ውጽኢት መርመራ ንክወሃቦም ብተደጋጋሚ ቓል እንተ ተኣትዎሎም፡ ፖለቲካዊ ቅሩብነት ስለ ዘየለ እቲ ዝተጽበይዎ ከምዘይተረኸብዎ ጠቒሳ። ብሰንክዚ ምድንጓይ ንቤተሰብ ናይቶም ግዳያት ኮነ ንኣባላት ናይቲ ትካል ብቑዕን ወግዓውን መልሲ ምሃብ ከምዘይተኻእለ እውን ኣስፊራ። በዚ መሰረት እቲ ትካል ባዕሉ ዘካየዶ መጽናዕቲ ንክገልጽ ከም ዝተገደደ ከኣ ኣብቲ መግለጺ ሰፊሩ’ሎ።
ምስዚ ብምትሕሓዝ፡ እቲ ሓደጋ ምስ ኣጋጠመ ኣብ ዘካየዶ ዳህሳስ እቶም ግዳያታ ናይቲ ትካል ኣርማ ዘለዎ ጻዕዳ ክዳን ሰብ ሞያ ሕክምና ለቢሶም ከም ዝነበሩ ብምጥቃስ፡ እዚ እናረኣኻ ዝተኻየደ ቅትለት ኮነ ኢልካ ዝተፈጸመ ዘይሰብኣዊ እዩ ናብ ዝብል መደምደምታ ከምዘብጸሖም እውን ተሓቢሩ። ደጋጊምካ ብምትኳስ ምቕታሎም ድማ ብገርሂ ዘይኮነ ኮነ ኢልካ ዘተፈጸመ ምዃኑ ዝያዳ ከም ዘረድእ በቲ መጽናዕቲ ተረጋጊጹ ተባሂሉ።
ካብ ጸጋም ናብ የማን፡ ምክትል ሓላፊት ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ፡ ኣንበሳደር ስዑድያ፡ ኣንበሳደር ኢማራት፡ ኣንበሳደር ግብጺ
ዝተወሰና ሃገራት ብኣባልነት ዝርከበኦ ዝለዓለ ጉጅለ፡ ጉዳይ ሱዳን ንምፍታሕ ኣብ ዋሽንግተን ኣብ መጀምርያ ሰሙን ወርሒ ሓምለ 2025 ዝጀመሮ መስርሕ ከም ዝተዓንቀፈ፡ ካብ ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጉዳይ ኣሜሪካ ዝተረኽበ ሓበሬታ ኣረዲኡ። እቲ ዕንቅፋት ዝተፈጥረ ግብጺ ኣብቲ ርክብ ወኪል ናይቲ ብጀነራል ኣልቡርሃን ዝምራሕ መንግስቲ ሱዳን ክሳተፍ ኣለዎ ዝብል ሓሳብ ብምቕራባን ኣሜሪካ ከኣ ንርኢቶ ግብጺ ብምንጻጋን ምዃኑ ተሓቢሩ።
ናይቲ ኣብ ዋሽንግተን ብጉዳይ ሱዳን ዝተጋብአ ጉጅለ ኣባላት፡ ወከልቲ ኣሜሪካ፡ ሳዑድ ዓረቢያ፡ ሕቡራት ዓረብ ኢማራትን ግብጽን ክኾኑ እንከለዉ፡ ቀንዲ ቆላሕተኦም ከኣ ህልዊ ኩነታት ሱዳን ዝፍተሓሉ መንገዲ ንምርካብ እዩ። እንተኾነ ብሰንኪ ፍሉይ መርገጺ ናይታ ንመንግስቲ ጀነራል ኣልቡርሃን ምስ ኤርትራን ሱዕድያን ኮይና ብቐረባ እትድግፍ ግብጺ፡ ከምቲ ዝድለ ክስጉም ከምዘይከኣለ ሓደ ኣብቲ ርክብ ዝተሳተፈ ዲፕሎማት ኣፍሊጡ።
ኣሜሪካ ብሰንክቲ ኣብ ኣብ ሱዳን ዝካየድ ዘሎ ውግእ ዘለዎም ኣሉታዊ ግደ፡ ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ጥሪ ዝተፈላለዩ እገዳታት ዝንበረትሉ መንግስቲ ጀነራል ዓብደል ፈታሕ ኣልቡርሃን ኣብቲ መድረኽ ንክሳተፍ ዝቐረበ ናይ ግብጺ ርኢቶ ብትሪ እያ ተቓዊማቶ። ኣሜሪካ ኣብ ርእሲዚ ኣብ ክንዲ መንግስቲ ጅነራል ኣልቡርሃን፡ ነቲ ብሰንኪ ናይ 2021 ዕልዋ መንግስቲ ኣብ ሱዳን ዝተወገደ ሲቭላዊ መንግስቲ ወከልቲ ምዕዳም ከም ዝምረጽ’ውን ሓሳብ ኣቕሪባ።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ማሕበረሰብ ሲቪላውን ፖለቲካውን ሱዳን፡ ኣብ ካልእ ዲፕሎማሲያዊ መዳይ ምስ ላዕለዎት ሓለፍቲ ሕብረት ኣፍሪቃ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ኣኼባ ከም ዘካየዱ ሱዳን ትሪቡን ብወገና ኣፍሊጣ። እቶም ሲቪላውን ፖለቲካውን ማሕበረሰብ ሱዳን ኣብቲ ርክቦም፡ ኣብ ሱዳን ብዛዕባ ዝተፈጸመ ክሳብ ምጽናት ዓሌት ዝበጽሕ ሜላዊ መጥቃዕትታት ዝሕብር ሰነድ ከም ዘቕረቡ ድማ ተፈሊጡ።
እዚ ኩነታት ዘመልክቶ፡ ሱዳናውያን ጉዳዮም ባዕላቶም ብሰንኪ ክፈትሑ ዘይምኽኣሎም፡ ኣብ ኢድ ናይ ግዳም ሓይልታት ወዲቑ ይተሓላለኽ ምህላዉ እዩ።
