http://ascenteq.com/project/epdp

ምምሕዳር ውደባዊ ጉዳያት ቤት ጽሕፈት ብዝጸውዖ መሰረት፡ ቀዳም 02 ሰነ 2018 ብመራኸቢ ብዙሓን፡ ናይ ሰዲህኤ መላእ ዞባታት ናይ ምልላይ ኣኼባ ተኻይዱ።

ኣብዚ ኣኼባ’ዚ ዝተሳተፉ ወከልቲ ምምሕዳራት ኣብያተ ጽሕፈት ደቂ ኣንስትዮ፣ መንእሰያት፣ ውደባን ዜናን፣ ዞባታት ሰሜን ኣመሪካን ኤውሮጳን፣ ኣውስትራልያ፣ ማእከላይ ምብራቕ፣ እስራኤል፡ ከምኡ’ውን መሪሕነታዊ ልኡኽ ሰልፊ ናብ እስራኤል ክኾኑ እንከለዉ ብሕጋዊ ኰነ ተክንካዊ ምኽንያታት ክሳተፉ ዘይከኣሉ ድማ ወከልቲ ካብ ኢትዮጵያን ሱዳንን ነበሩ።

ቀንዲ ዕላማ ናይዚ ኣኼባ፡ ነቲ ዑደት ልኡኽ መሪሕነት ናብ እስራኤል ዘሰላሰሎ ዕዉት ስርርዓዊ ዕዮ ንምኽላልን፡ ኣብ ዞባ እስራኤል ዝቖመ ሓድሽ ውድባዊ ምምሕዳር ምስ ዞባታትን ምምሕዳዳራዊ ትካላትን ንምልላይን እዩ።

እዚ ኣኼባ ብሓላፊት ቤት ጽሕፈት ደቂ ኣንስትዮ ወ.ሮ ኣድያም ተፈራ ተማእኪሉ ዝተኻየደ ክኸውን እንከሎ፡ ሓላፊ ውደባዊ ቤት ጽሕፈት ኣቶ ተስፋይ ወልደሚካኤል ደጊጋ ድማ ንዕዉት ዑደት እስራኤል ድሕሪ ምምጓስ ብዛዕባ ስርርዕ ሰልፍን፡ ንምንታይ ከም እንቃለስን ሰፊሕ መብርሂ ሂቡ። ኣብ መደረኡ፡ ንፖሊቲካዊ ፕሮግራምን ቅዋምን ሰልፊ ብምጥቃስ “ሰዲህኤ ማለት ንህዝቢ እሙን ምዃን ማለትዩ። ተኣማንነት ሰዲህኤ ነቲ መግዛእቲ ድሕሪ ምስዓር የብቅዕ ዝበልናዮ፡ ነቲ ድሕሪ ናጽነት ከም ሃገር ዝበሃግናዮ ግን ዘየረጋገጽናዮ ሰላም፡ ፍትሒ፡ ብልጽግና ንምርግጋጽ ኣብ ምቅላስ እዩ ዝምርኰስ፤ ብመሰረቱ ጸረ ድንቁርና ሕማምን ድኽነትን ዝቃለስ ሰልፊ እዩ። ኣብዚ መዳይ’ዚ ሰልፍና ንህዝቡ እሙን እዩ። ነዚ ንምዕዋት ድማ ቀዳማይ ዕማም ንምልኪ ምስዓር ብምኻኑ፡ ምእንቲ’ዚ ንውደብ ምእንቲ’ዚ ድማ ስሩዕ ናይ ቃልሲ ህይወት ንመርሕ” ክብል ኣብሪሁ። ኣብ ክሊ’ዚ ተረድኦ’ዚ ነቶም ኣብ እስራኤል ተወዲቦም ኣካል ስድራ ቤት ሰዲህኤ ኰይኖም ቃልሲ ኣበጊሶም ዘለዉ ዮሃና እናበለ ጽቡቕ ሌላን ዕዉት ናይ መጻኢ ሓባራዊ ስራሕን ተመንዩ።

ድሕሪ መግለጺ ኣቶ ተስፋይ ነቲ ንኩነታት ስደተኛታት ኤርትራውያን ኣብ እስራኤል ክፈልጥን ምስኦም ክራኸብን ዝተላእከ፡ ብወ/ሮ ፈቨን ጊደዎንን ኣቶ ትኩእ ተስፋይን ዝቖመ ልኡኽ መሪሕነት ዕድል ተኸፊቱ። ነዚ ዕድል’ዚ ብምጥቃም ኣቶ ትኩእ ተስፋይ በቲ ማራኺ ኣቀራርባኡ፡ ብዛዕባ ሃለዋት ኤርትራውያን ኣብ ኣስራኤል ብሓፈሻ ብዛዕባ ዝተኻየደ ዕዉት ዑደት ድማ ብፍላይ ሰፊሕ መብርሂ ኣቕሪቡ። ኣብ ሃገር እስራኤል ምስቲ ኩሉ ዘጋጥሞም ጸገማት፡ ንኩሉ’ቲ ንህላዌኦም ዝደናደን ኩነታት በዲሆም ክምህ ከይበሉ ንቃልሲ ዝዓጠቑ ውፉያት ከምዘለዉ ኣብሪሁ። ነቶም ኣባላት ሰልፊ ከይኖም ተወዲቦም ከይተሓለሉ ዝቃለሱ ዘለዉ ድማ ኣመጒሱ።

ቀጺሉ ኣቶ ጸጋይ ተስፋይ ካብ ዞባ እስራኤል ነዚ ናይ ሌላ መድረኽ ድሕሪ ምንኣድ፡ ንሃለዋት ዞባ እስራኤልን ነቲ ተበጊሱ ዘሎ ናይ ሰዲህኤ ስርርዓትን ብምምልካት፡ ዕዉት ዕማማት ንምክያድ ዓጢቑ ከም ዘሎ ብሰፍሓት ኣብሪሁ።

ድሕሪ’ዚ ናይ ሌላ መድረኽ ነተሳተፍቲ ኣኼባ ተኸፍተ’ሞ፡ ወከልቲ ምምሕዳራት ኣብያተ ጽሕፈት፡ መሪሕነት ዞባታት ሰሜን ኣመሪካን ኤውሮጳን፡ ከምኡ’ውን ወከልቲ ማእከላይ ምብራቕን ኣውስትራልያን ብተርታ ዕድል ብምርካብ ንመንነቶም፡ ሓላፍነቶም፡ ትካላቶምን ዘሰላሰልዎ ኣሳልጦታትን ገለጹ።

ኣብዚ ኣኼባ’ዚ እቶም ብስራሕ ምኽንያት ክሳተፉ ዘይከኣሉ፡ ሓላፊ ቤት ጽሕፈት መንእሰያት ኣቶ መድሃኔ ህብትዝጊ፣ ኣቦ መንበር ዞባ ኤውሮጳ ኣቶ ኢሳቕ ወልደማርያም፣ ኣባል መሪሕነታዊ ልኡኽ ናብ እስራኤል ወ.ሮ ፈቨን ገዲዎን፣ ከምኡ’ውን ወከልቲ ካብ ንኡስ ዞባ ጀርመን፡ ካብ ኢትዮጵያን ሱዳንን ዘመሓላለፍዎ ናይ ሰናይ ምንዮት መልእኽቲ ተገሊጹ።

ድሕሪ ናይ ሰለስተ ሰዓት ምዉቕን ልዙብን ኣኼባ፡ ከምዚ ዝበለ ኣኼባታት ክቕጽል ለበዋታት ካብ ኣኼበናታት ድሕሪ ምትሕልላፉ፡  ወ.ሮ ኣድያም ተፈራ ናይ መፋነዊ ቃል ድሕሪ ምሃብ ኣኼባ ተዛዘመ።

ኣባል ዞባ ሽማግለ ሰሜን ኣሜሪካ ሓላፊት ጉዳያት ደቂ-ኣንስትዮ ወ/ሮ ኣስገደት ምሕረትኣብ ኣብ ካናዳ ከተማ ዊኒፐግ ብዕለት 20 ጉንበት ዝተኻየደ ሰፊሕ በዓል መዓልቲ ምሕዳስ መብጽዓ ተሳቲፋ።

እዚ ልዕሊ 300 ሚእቲ መብዛሕተኦም መንእሰያት ኤርትራውያን ዝተሳተፍዎ ድሙቕ በዓል ብህድሞና ዝበሃል ሲቪካዊ ማሕበር ተጣባቒ ሰብኣዊ መሰላት እተዳለወ እዩ። ወ/ሮ ኣስገደት ምሕረትኣብ ብህድሞና ብዝተገብረላ ዕድመ ክትሳተፍ እንከላ ኣብርእስኡ’ውን ምስ ኤርትራውያን ተቐማጦ ዊኒፐግ ብዝዕባ ምምስራት ናጻ ማሕበር ደቂ-ኣንስትዮ ንምዝታይ እዩ ነይሩ።

ሰንበት 20 ጉንበት ቀትሪ ምስ ግዱሳት መንእሰያት ደቂ-ኣንስትዮ ኣኼባ ብምክያድ ስለምንታይን ብኸመይን ክንውደብ የድልየና ካብ ሕሉፍ ተመኩሮታት ተቓለስቲ ደቂ-ኣንስትዮናኸ እንታይ ክንመሃር ንኽእል ኣብ ዝብል ኣርእስቲ ነዊሕ ምይይጥ ኣካይዳ።

1. ብሓፈሽኡ ደቂ-ኣንስትዮ ኤርትራ ንመሰልና ተወዲብና ክንቃለስ መተካእታ ከምዘይብሉ ድሕሪ ምግላጽ ካብ ተጽዕኖ ናይ ዝኾነ ይኹን ፖለቲካዊ ውድባት ናጻ ክኸውን እቲ ቐንዲ መሰረት ናይ ዉዳበና ክኸውን ከምዘለዎ
2. ናጻ ካብ ተጽዕኖ ናይ ዉድባት’ምበር ኣብ እንዓግበሉ ፖሊቲካዊ ዉድባት ኣባላት ክንከውን ከምዘይክልክለና
3. መሰረት ናይ ምግሃስ መሰልና ድሕረትን ድንቁርናን ስለዝኾነ እቲ ቓልሲ ምስ ኩሉ እቲ ምእንቲ ፍትሕን ሰላምን ኣብ ሃገርና ዝቃለስ ሓይልታት እነካይዶ ምዃኑ
4. ድሕረት ኣብ ባህልና ስለዘሎ ኣባና’ውን ከምዘሎን ክንቃለሶ ከምዘሎናን
5. መሰልና በቲ ኣብ ኤርትራ ህዝብና ዝጭቁን ዘሎ ምልካዊ ስርዓት ጥራሕ ዘይኮነ ኣብ መዕልታዊ ሂወትና ከምዝገሃስ
6. ኣብ ስድራቤት መሰልና ምሕላው ሰላምን ቅሳነትን እምበር ቆዮቛን ዳንኬራን ከምዘየምጽእ ኣብሪሃ።

ተሳተፍቲ ብተገዳስነት ድሕሪ ምስማዕ በቲ ኣኼባ ሕጉሳት ምዃነን ገሊጸን። ቀጻሊ ርኽክብን ምኽሪን ከምዘድሊ ተላብየን።

ብድሕሪ’ዚ ምሸት ኣብ’ቲ ህዝባዊ በዓል ተረኺባ ብተሳተፍቲ ኣድናቖት ዘትረፈ መደረ ኣቕሪባ። እቲ በዓል “መዓልቲ ምሕዳስ መብጽዓ” ኣብ ትሕቲ ዝብል መሰረታዊ ሓሳብ እዩ ተኻይዱ። ኣሕዋት ገዛኢ ሓጎስን ማህድረን ህዝብና ብዘደንቕ ጽንዓትን ተወፋይነትን ንሰላሳ ዓመታት ተቓሊሱን ብእሻሓት ተሰዊኡን ሰንኪሉን ሃገርና ካብ ባዕዳዊ መግዛእቲ እንተናገፈ፡ ከምህዝቢ ገና ሓራ ስለዘይወጻእና ሎሚ መዓልቲ ህዝብና ካብ ምልኪ ተላቒቑ ፍትሕን ሰላምን ምእንቲ ከስተማቕር ቃልስና ክነሕንን መብጽዓ ንኣትወላ መዓልቲ እያ ክብሉ መደረታቶም ኣቕሪቦም። 

ቀጺላ ወ/ሮ ኣስገደት ከም መቐጸልታ መደረታቶም ብፍላይ ኣብ ሕሰምን መከራን ደቂ-ኣንስትዮና ብምትኳር መግለጺ ኣቕሪባ። ብዘይ ተሳትፎ ደቂ-ኣንስትዮ ዝዕወት ሰውራ የሎን። ጓል ኣንሰይቲ ኤርትራ ብጽንዓትን ተወፋይነትን ብዓቢኡ ብረት ተሓንጊጣ ኣብ ጎድኒ ኣሕዋታ ደቂ-ተባዕትዮ ተሰዊኣን ሰንኪላን፡ ኣብ ውሽጢ ከተማታት ናይ ስለላ ስራሓት ኣካይዳ፡ ኣብ ገጠራት ዝነበረት ሰንኪታ ተጋደልቲ ዓንጊላን ደም ዉጉኣት ሓጺባን፡ ኣብ ስደት ዝነበረት ከዲማ ተጋዳላይ ዓንጊላ ሰውራ መዊላን። ይኹንምበር ድሕሪዚኹሉ መሪርን ነዊሕን ቃልሲ ፍረጻማኣ ከይረኣየት ተጠሊማ ኣደዳ ስደትን ዉርደትን ኮይና ትርከብ። እታ ተጋዳሊት’ውን ተጠሊማ ኣብክንዲ እተዕርፍ ሕጂ ኣብዕብየታ ትስደድ ኣላ። እታ ክትወልድ ዕድል ዝገበረት ድማ ደቃ ወይ ክስደዱ ወይ ክእሰሩ ትሪኢ ኣላ ድሕሪ ምባል ኣብ ሃገርና ጥራሕ ዘይኮነ ኣብ መኣእ ዓለም ገኒኑ ዝርአ ዘሎ ጭቆናን ዓመጽን ኣብ ልዕሊ ደቂ-ኣንስትዮ ጠንቁ ተባዕታዊ ትምክሕቲ እዩ። ትምክሕቲ ድማ ካብ ድሕረትን ድንቁርናን ይብገስ። ስለ’ዚ ወጽዓና ምስ ሓደ ስርዓት ዝመጽእን ዝጠፍእን ኣይኮነን። ሕቶና ሕቶ ሰብኣዊ መሰል እዩ። እቲ ኩሉ ምእንቲ ፍትሒ እቃለስ ኣለኹ ዝብል እጃሙ ዘበርክተሉ ፍትሓዊ ቃልሲ እዩ። ዲሞክራሲን ፍትሒን ባህሊ ክሳብ እንገብሮ መሰል ደቂ-ኣንስትዮ ክኽበር ኣይክእልን። ፍትሒ ኣብ ሃገርና ምእንቲ ክነግስ ኣምበኣር ንፍስወከፍና ድንቁርና ብንቕሓት ክንትክእ እቲ ቃልሲ ኣብ ገዛና ክጅምር ኣለዎ። ኣብ ስደት ዘሎና ሂወትና ዝያዳ ዝኸበደ እዩ ኮይኑ።

ኣዴታትና ናይ ገዛ ሓላፍነት ጥራሕ እዩ ነይሩወን። ንሕና ግን ከማኹም ወፊርና ክንሰርሕ ንግደድ። ኣብ ገዛ ተመሊስና ድማ ምሉእ ሓላፍትነ ናይ ገዛን ቆልዑን ኣብና ይወድቕ። ዝለ’ዚ ኩሉ ደላይ ፍትሒ እየ ዝብል ኣብ ገዛይ ፍትሒን ዲሞክራሲን የተግብር ዶ ኣለኹ ኢሉ ነብሱ ክሓትት ይግባእ። ንሕና ደቂ-እንስትዮ’ውን ድሕርት ካብ ነብስና ክነወግድ ይግባእ። ላም ፍርቂ ነብሳ ኣይትሰብሕን። ድሕረት’ውን ኣብ ደቂ-ተባዕትዮ ጥራሕ ዘሎ ኣይኮነን። ሃገርና ክትምዕብልን ዲሞክራሲ ክትከልን ክዕምብብን ብማዕረ ክንነቅሕ የድሊ ብምባል ብኩሉ ኣኼበኛ ተቐባልነት ዝረኸበ መደረኣ ደምዲማ።

ቐጺሉ ድምጻዊ ሳሚ መብራህቱ በቲ ጥዑም ድምጹን ቁምነገራዊ ትሕዝቶ ደርፍታቱን ወኒ ኣኼበኛ ቀስቂሱ ዘገርም ባህላዊ ምሸት ኣምስዮ።

ንጽባሒቱ ሰኑይ ጉንበት 21 ንግሆ ምስ ኣባላት ጨንፈር ዊኒፐግ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራን ተደናገጽቲን ኣኼባ ብምክያድ ብዛዕባ ህልዊ ኩነታት ሰልፍናን ዝርአ ዘሎ ኣዎንታዊ ምዕብልናታትን ገሊጻ። ንዝቐረበላ ሕቶታት ድማ መሊሳ። ድሕሪ ቐትሪ፡ እንደገና ምስ ግዱሳት ደቂ-ኣንስትዮ ኣኼባ ኣካይዳ። ከመይ ንዉደብ ንዝብል ሕቶ ብዕምቆት ተዘትዩሉ። ቀጺሉ ንዝቐረበላ ሕቶታት መሊሳ። ወ/ሮ ኣስገደት፡ ኣዝያ በቲ ዝተገብረላ ኣቀባብላ ሕጉስቲ ምዃና ገሊጻ። ብናህሪን ሃገራዊ ፍቕርን፡ ዘለወን ድሌት ናይ ምውዳብን ኣዝያ ከምዝተደነቐትን ከምዝተሓጎሰትን ሞራልን ተስፋን ከምዝሃባኣን ኣብሪሃ።

 ሽማግለ ዜና ዞባ ሰሜን ኣሜሪካ

30 ጉንበት 2018

“ትሪቡን ደ፡ ጀነቫ” ዝተባህለ ብቋንቋ ፈረንሳይ ዝሕተም ዕለታዊ ጋዜጣ ካብቶም 700,000 ዝግመቱ ኣብ ሊቢያ ዘለዉ ስደተኛታትን ተመዛበልትን 19, 370 ነናብ ሃገሮም ከም ዝተመልሱን ኣብ 2018 ድማ 30,000 ክምለሱ መደብ ከም ዘሎ ሓቢሩ። እዚ ከምዚሉ እንከሎ ጉዳይ ስደተኛ ዝምልከቶም ትካላት ከም ዝሓብርዎ ኤርትራውያንን ሱርያውያንን ዝምለስሉ ውሑስ ሃገር የብሎምን።

ኣብ ሊቢያ ኣስታት 50,000 ሰተኛታት ብላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ምዝጉባት እዮም። እንተኾነ እቲ ናብ 3ይ ሃገር ናይ ምስግጋሮም መስርሕ ከምቲ ዝድለ ስሉጥ ኣይኮነን። ካብቶም ስደተኛታት 1,342 ናብቲ ኣብ ኒጀር ዘሎ ህጹጽ መሰጋገሪ መደበር ኣብ ዝሓለፈ ሕዳር ከም ዝተሰጋገሩን ኣብ 2018 እውን 5,000 ከም ዝተሰጋገሩን ተፈሊጡ። እንተኾነ ሰብመዚ ኒጀር ካብ ሕጂ ንድሕሪት ተወሳኺ ስደተኛ ክቕበሉ ከምዘይክእሉ ጉዳይ እቶም ስደተኛታት ንዝምልከቶም ትካላት ይሕብሩ ኣለዉ።

ክሳብ ሕጂ ካብቶም ኣብ ኒጀር ዘለዉ ስደተኛታት 322 ጥራይ እዮም ናብ ኤውሮጳ ናይ ምስጋር ዕድል ረኺቦም። ካብዚኣቶም 40 ኤርትራውያን ኣብ ስዊዘርላንድ ኣትዮም ኣለዉ። ኤደን ሓንቲ ካብቶም ኣብ ስዊዘርላንድ ዝበጽሑ ናይ ንጀር ስደተኛ መንእሰይ እያ። ንሳ ንጋዜጠኛታት ስዊዘርላንድ ኣብ ዝሃበቶ ቃል፡ ኣብ ኤውሮጳ ከም ትበጽሕ ርግርጸኛ ከምዘይነበረት ሓቢራ። ኣብ ኒጀር ኒያሚ ንምብጻሕ ዘጋጠማ ዘጨንቕ ጉዕዞ ካብቲ ቅድም ካብ ኤርትራ ናብ ኢትዮጵያ ዝነበረ ኩነታት ጀሚራ ደሓር ድማ ናብ ሱዳንን ሊቢያን ክትበጽሕ ዝነበረ ከቢድ ኩነታት ኣብሪሃ።

ጸብጻባት ከም ዘመልክቶ እዞም ኣብ ሊቢያ ተዓጊቶም ዘለዉ፡ 700,000 ዝኾኑ ስደተኛታት መናገዲ ዓመጸኛታትን ዘይሕጋውያን ኣሰጋገርቲ ሰባትን ኮይኖም ከም ዝጸንሑ ጠቒሶም፡ ነናብ ሃገሮም ክምለሱ ዝለዓለ ድሌት ከም ዘለዎ ገሊጾም። ኣብዚ ቀረባ መዓልታት 200 ናጀርያውያንን 100 ሶማላውያንን ነናብ ሃገሮም ተመሊሶም ኣለዉ። ናጀርያ ቅድሚ ሕጂ ኣብ 2017 እውን 5,000 ዜጋታታ ናብ ሃገሮም መሊሳ እያ።

ኢትዮጵያ ኣብ ሊቢያ ዘለዉ ዜጋታታ ናብ ሃገሮም ክትመልስ ቃል ኣትያ ኣላ። ብኣንጻሩ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ዓመጸኛ ጉጅለ ኣብ ዝኾነ ኩርናዕ ናይ ዓለም ብዛዕባ ዘለዉ ኤርትራውያን ዋላ ሓንቲ ዝግደስ ኣይኮነን