ኣመሪካ ኤርትራ ናይ እትርከበን 19 ሃገራት ቀዋሚ መንገሪ ክምርም’የ ምባላ ተሓቢሩ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ ክልተ ኣባላት ሓለዋኣ ብዝተፈጸመ ተኹሲ፡ ብዝሓደራ ስግእት ኤርትራ ናይ እትርከበን 19 ሃገራት ናብ ኣሚሪካ ኣትዮም ቀዋሚ መንበሪ (green card) ናይዝረኸቡ ዜጋታት ዳግማይ ምርመራ ንከተካይድ፡ ፕረሲደንት ዶናልድ ትራምፕ ንኢሚግረሽን ናይታ ሃገር ትእዛዝ ከም ዝሃበ ሲኤንኤን (cnn) ሓቢራ።
ኣብቲ ንኢሚግረሽን ኣሜሪካ ዝተዋህበ ጥቡቕ መምርሒ፡ እቲ ምጽራይ ኣብቶም ካብ ዘጠራጥራ ሃገራት ዝመጹ እሞ ቀዋሚ መንበሪ ዘለዎም ዜጋታት ክግበር ምዃኑ፡ ጆ አድሎው ዝተባህለ ዳይረክተር ዜግነትን ኣገልግሎት ኢሚግረሽንን ኣሜሪካ ብ27 ሕዳር 2025 ኣብ ዘመሓላልፎ መምርሒ ሓቢሩ። እቲ ዳይረክተር እተን እዚ ምጽራይ ዝምልከተን ሃገራት ኣየኖት ምዃነን ተሓቲቱ ኣብ ዝሃቦ ምላሽ፡ ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ሰነ 2025 ፕረሲደንታዊ ውሳነ ተወሲንወን ዝነበራ ምዃነን ጠቒሱ።
በዚ መሰረት እተን ሃገራት፡ ኤርትራ፡ ኣፍጋኒስታን፡ በርማ፡ ቻድ፡ ረፑብሊክ ኮንጎ፡ ኢኳቶርያል ጊኒ፡ ሃይቲ፡ ኢራን፡ ሊቢያ፡ ሶማሊያ፡ ሱዳን፡ የመን፡ ቡሩንዲ፡ ኩባ፡ ላኦስ፡ ሰራሊዮን፡ ቶጎ፡ ቱርኩሚስታንን ቬንዙዋላን እየ።
በቲ ብ27 ሕዳር 2025 ነዚ ብዝምልከት ዝወጸ መግለጺ መሰረት፡ ኣብቲ ዝግበር ምጽራይ ካብተን 19 ሃገራት ቅድሚ ሕጂ ኣሉታዊ ጸብጻብ ዘመዝገበት፡ ምሉእ ብምሉእ ዕድል ኣይክወሃባን እዩ። እቲ ክሳብዚ መገለጺ ክወጽእ ዘገደደ ኣንጻር ኣባላት ሓለዋ ዝተኻየደ ተኹሲ ብዝምልከት፡ እቲ ፈጻሚ ራህማኑላህ ላካዋል ዝተባህለ ኣፍጋኒስታዊ ምዃኑ ተፈሊጡ’ሎ። ምስዚ ብዝተተሓሓዘ ናይ ኣሜሪካ ዘቤታዊ ቤት ጽሕፈት ጸጥታ ኩሎም ኣብ ግዜ ባይደን ዝጸደቑ ንኢምግሬሽን ዝምልከቱ ጉዳያት ከም ብሓድሽ ክጻረዩ እዮም’ውን ኢሉ።
ምስዚ ብዝተተሓሓዘ ንዜጋታት ኣፍጋኒዝታን ዝምልከት ዝኾነ ይኹን ናይ ኢሚግረሽን ዛዕባታት ንዘይተወሰነ ግዜ ጠጠው ክብል ከም ዝተወሰነ፡ ኣብቲ መግለጺ ተመልኪቱ። እቲ ካልእ ዘገርም ከኣ ቢቢሲ ከም ዝጠቐሰቶ፡ ፕረሲደንት ትራምፕ ካብተን ሃገራት 3ይ ዓለም ዝብለን ዝኾነ ስደተኛን ሓታቲ ዑቕባን ኣሜርካ ንዘይምቕባል መደብ ዘለዎ ምዃኑ እዩ።
إرتريا- التوق للإنتاج الإعلامي 27.11.2025
Written by Eritrea- Al Touq
መራሕትን ርእሳነ-ብሄራትን ኣባል ሃገራት ሕብረት ኣፍሪቃን ሕብረት ኤውሮጳን ብ24ን 25ን ሕዳር 2025 ኣብ ዋና ከተማ ኣንጎላ ሉዋንዳ 7ይ ሓባራዊ ርክብ ኣካይዶም። ነቲ ኣኼባ ብሓባር ዝመርሕዎ፡ ጃዎ ማኑኤል ፕረሲደንት ኣንጎላን ኣቦመንበር ሕብረት ኣፍሪቃን፡ ኣንቶኒዮ ኮስታ ፕረሲደንት ባይቶ ሕብረት ኤውሮጳ፡ ማሕሙድ ዓሊ ዮሱፍ ኮሚሽነር ኮሚሽን ሕረት ኣፍሪቃን ኡርሱላ ቮን ለየር ፕረሲደንት ኮሚሽን ሕብረት ኤውሮጳን ምዃኖም በቲ ዘውጽእዎ ኣዋጅ ተሓቢሩ።
እቲ ኣዋጅ ከም ዝጠቐሶ፡ እዚ 7ይ ርክብ እቲ ናይ ሓባር መድረኽ ብ2000 ኣብ ከተማ ካይሮ ካብ ዝጅመር መበል 25 ዓመቱ ስለ ዝኾነ፡ ታሪኻዊ እዩ። 6ይ ርክብ ኣብ ብሩሰልስ ብ17-18 ጥሪ 2022፡ ከምኡ እውን 3ይ ርክብ ሚኒስተራት ኣብ ብሩሰልስ ብ21 ጉንበት 2025 ከም ዝተሳለጡ እቲ ኣዋጅ ኣብ መእተዊኡ ኣዘኻኺሩ።
ኣብቲ ኣዋጅ ከም ጽማቕ ናይቲ ዘካየድዎ ሰፊሕ ዘተ፡ 49 ነጥብታት ምስ ኣገዳሲ መግለጺ ተዘርዚሮም። ኣብ 4ይ ነጥቢ ዝሰፈረ ከኣ፡ “ዓለም ለኻዊ ሕግን ኣብ ሕጊ ዝተሰረተ ኣድማዒ ሓባራዊ ተጠቃምነትን ዓለም ለኻዊ ስርዓትን ኣብ ምኽባር ዘለና ጽኑዕ ቅርቡነት ነረጋግጽ። ንቻርተር ሕቡራት ሃገራትን ኣገዳስነቱን ከምኡ ከኣ ንኣህጉራዊ ደክለረሽን ሰብኣዊ መሰልን ዓለም ለኻዊ ሰብኣዊ ሕግታትንን ንምዕቃብ ዘለና ቅሩብነትን ደገፍን ነረጋግጽ።
ከዘጋጥም ዝኽእል ኣህጉራዊ፡ ዞባውን ሃገራውን ብደሆታት ንናይ ሓባር ረብሓ ክውዕል ብዝኽእል መንገዲ ንምትዕርራይ ዓለም ለኻዊ ትካላት ንድግፍ። ንልኡላውነት፡ ግዝኣታዊ ሓድነትን ፖለቲካዊ ናጽነት ናይ ሃገራት ሓዊስካ፡ ናይ ሕቡራት ሃገራት ሕግታትን መትከላትን ንምዕቃብ ቅሩባት ኣለና። እዞም መትከላት እዚኣቶም ናብ ዘተ ወይ ዋጋ ዕዳጋ ዝቐርቡ ኣይኮኑን። ብመንጽርዚ ተረድኦ ሓላፍነት ኩለን ሃገራት ኣብ ምምስራት ዝምድና፡ ኣብ ብሓይሊ ተጠቒምካ ምፍርራሕ ዝተመስረተ ክኸውን ከምዘየብሉ ንድግፍ” ይብል።
ኣብ መበል 43 ድማ “ካብ ግህሰት መሰል፡ ግርጭታትን ምስቓይን ፈሪሖም ሃገሮም ንዝለቁ ከምኡ እውን ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝመዛበሉ ሰባት ክንሕግዝ ቅሩባት ኢና። ስደተኛታትን ሓተቲ ዕቑባን እነመሓድረሉ ብልሓትን ኣገባብን ብመንጽር ዘለና ኣህጉራዊ ሓላፍነት ከነሕይሎ ኢና። እዚ ድማ ምስ ምቕሉል ኣቀባብላን ብቑዕ ሓለዋን ምድላው ከምኡ እውን ምስ ሕብረተሰብ ዝተሓዋወስሉ ኩነታት ምስ ምፍጣር ዝኸይድ እዩ።” ክብል እቲ ናይ ሓባር ኣዋጅ ኣስፊሩ’ሎ።
ኮንፈደረሽን ውድድር ብሽግለታ ኣፍሪቃ ኣብ ዘዳለዎ ዓመታዊ ውድድር ኤርትራውያን ተወዳደርቲ ኣንጸባራቒ ዓወት ከም ዝመዝገቡ ዳይሊ ነሽን (daily nation) ዝተባህለት ጋዜጣ ኬንያ ሓቢራ። ኣብዚ ኤርትራውያን ብዝለዓለ ደረጃ ዝተዓወትሉ ውድድር ካብ 30 ሃገራት ዝተወከሉ 300 ኣፍሪቃውያን ተወዳደርቲ ተሳተፍቲ ከም ዝነበሩ’ውን እታ ጋዜጣ ኣፍሊጣ።
ጋዜጣ ደይሊ ኔሽን ከም ዘስፈረቶ፡ ኣቀማምጣ መሬት ኤርትራ ዝተፈላለየ መልክዕ ዝሓዘ ስለ ዝኾነን እቶም ተወዳደርቲ ኣብ ጐላጉል ቀይሕ ባሕሪ ከይተረፈ፡ ኣብ በሪኽን ዓሚቑን ኣብ ጐልጐልን ዓቐብን ስለ ዝተለማመዱ ብዝረኸብዎ ዓቐብ ናይ ምድያብን ቁልቁለት ናይ ምውራድን ተመኩሮ ኣብ ዓወት ከም ዝበጽሑ ጠቒሳ።
ኤርትራውያን ተወዳደርቲ ኣብዚ ካብ 20 ክሳብ 23 ሕዳር 2025 ኣብ ኬንያ ዝተኻየደ ውድድር 3 ወርቂ፡ 5 ነሃስን 3 ብሩርን ብድምር ብክልቲኡ ጾታታት 10 መዳልያታት እዮም ረኺቦም። ኣብቲ ኣብ 23 ሕዳር ዝተገብረ ናይ መወዳእታ ውድድር፡ መርሃዊ ቅዱስ ካብ ጋንታ ዓበይቲ፡ ዓወት ኣማን ካብ ትሕቲ 23 ዓመት ዝዕድመኦም ናታን መድሃኔ ድማ ካብ መደብ ማእከሎት ሰለስቲኦም ወርቂ መዳልያ ከም ዝረኸቡ ተፈሊጡ። ኣብ ርእሲዚ ናሆም ኤፍረምን መዋእል ግርማይን ብወገኖም ከካብ መወዳድርቶም ነሃሲ መዳልያ ዝሰዓሩ እዮም።
ብኻልእ ወገን ድማ ካብ ደቂ ኣንስትዮ ኣድያም ተስፉ ካብ መወዳድርታ ነሃሲ መዳልያ ክትወስድ እንከላ፡ ሞናሊዛ ኣርኣያ ከኣ መዳልያ ኣስራዚ ስዒራ። ኣብ ርእሲዚ ሱዛና ፍሰሃየን ብርኽቲ ፍሰሃየን ካለኦት መዳልያ ኣስራዚ ካብ ዝረኸባ ምዃነን ተሓቢሩ።
ማእከላይ መሪሕነት ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ካብ ዕለት 22 ክሳብ 23 ወርሒ ሕዳር 2025 ስሩዕ ኣኼብኡ ኣካይዱ፡ ኣብ ዝተፈለለዩ ጉዳያት ኣገደስቲ ውሳኔታት ብምውሳድ ብዓወት ዛዚሙ።
ዓመታዊ ስሩዕ ኣኼባ ማእከላይ መሪሕነት ኣብ ዞባናን ከባቢናን ካብ ማንም ግዜ ንላዕሊ ብኲናትን ወረ ኲናትን ተሓሚሱ ኣብ ዘለወሉ እዋን፡ ብኣህጉራዊ መዳይ ድማ፡ ኣትኩሮን ኣቃልቦን ዓለምና ኣብ ኲናት ዩክረንን ሩስያን ብሓደ ሸነኽ፡ እስራኤልን ፍልስጢኤምን ድማ በቲ ካልእ ሸነኽ ተሻቒሉ ኣብ ዘለወሉ ህሞት እዩ ተኻይዱ።
ማእከላይ መሪሕነት ብኣቦ-መንበር ፖ.ሓ.ኤ ዝቐረበሉ ዓመታዊ ጸብጻብ ናይ ኩለን ቤት ጽሕፈታት ብዝርዝር ድሕሪ ምስማዕ፡ ንዝቐረበ መብርሂታትን ምምሕያሻትን ወሲኹ ኣጽዲቑ። ብድሕርዚ ብመሰረት ኣቐዲሙ ዝጸደቐ ዓመታዊ መደብ ዕዩታት ናይ ነፍሲ-ወከፍ ቤት ጽሕፈታትን ተቖጻጻርን፡ ዝተዓመመን ዘይተዓመመን፥ ሓያልን ድኹምን ጎድንታት ናይ ነፍሲ ወከፎም ገምጊሙ፡ ንዝቕጽል ሓደ ዓመት ነፍሲ-ወከፍ ቤት ጽሕፈት ኣብ ምንታይ ኣተኲሩ ክሰርሕ ከምዝግባእ ተመያዪጡ። ብዘይካዚ ኣብ ምጥርናፍ ሃገራዊ ሓይልታት ክሳብ ሕጂ ብዙሕ ጻዕርታት ከካይድ እኳ እንተጸንሐ ኣብቶም ብዙሕ ዘይተዓወተሎም ነገራት ብሓዲሽ መንፈስን መደባትን በርቲዑ ክሰርሓሉ ምዃኑ ኣስሚሩሉ ኣሎ።
ማእከላይ መሪሕነት ፖ.ሓ.ኤ ድሕሪ ሰፊሕ ምይይጥን ምርድዳእን በዞም ዝስዕቡ ኣገደስቲ ውሳኔታት ዛዚሙ ኣሎ።
ምጥርናፍ ሃገራዊ ሓይልታት ኤርትራ ብዝምልከት፥
- ምምስራት ፖ.ሓ.ኤ ሓደ ስጉምቲ ኣብ መስርሕ ምጥርናፍ ሓይልታት ለውጢ ኣብ ርእሲ ምዃኑ፥ ካብ ዝምስረት ክሳብ ሕጂ ኣብ መንጎ እቶም መስረትቲ በብእዋኑ ሕድሕድ ምትእምማኖም እናዓበየ ክኸይድ ምጽንሑን፡ ንዝተራእየ ይዕበ ይንኣስ ዘይምርድዳኣት ብዝተፈላለየ መድረኻት ኣዝዩ ሃናጺ ብዝኾነ መንገዲ ክፍታሕ ምጽንሑ ዝነኣድ ኮይኑ፥ ንቐጻሊ እውን እቲ ዝጸንሐ ምዕቡል ኣፈታትሓ ግርጭትን ምርድዳእን ኣበርቲዑ ክሰርሓሉ ዝግባእ ምዃኑ ርእዩ።
- ምልካዊ ስርዓት ህግደፍ ኣብ ኤርትራ ስልጣን ካብ ዝሕዝ ጀሚሩ ክሳብ ሕጂ ህዝቢ ኤርትራ ዘዝተወልዱ ናብ ዘይዛሪ ኩናት እናገበረ ጸኒሑን ኣሎን። ማሕበራውን ቁጠባውን ኩነታት ሃገርና መሬት ዘቢጡ መንእሰያትና ቀዳማይ ምርጫታቶም ስደት ካብ ዝኸውን ዓሰርተታት ዓመታት ሓሊፉ ኣሎ። እምበኣር ንጭቑን ህዝብና ካብ ከምዚ ዝኣመሰለ ኩሉ መዳያዊ ዓመጽ ንምድሓን፡ ሓድነት ተቓለስቲ ሓይልታት ኤርትራ ንጽባሕ ዘይበሃሎ ኣገዳሲ ሃገራዊ ዕማም ምዃኑ ኣስሚሩሉ። ኣብተን ኣርባዕተ መቖምያታት ምስ ዝተፈላለዩ ሃገራውያን ሓይልታት ተጀሚሩ ዝጸንሐ ዘተታት ብሓዲሽ መንፈስን መደብን ተዛትዩ ንምዕዋቱ ክጽዕት ከምዘለዎ ርእዩ። እተን ኣርባዕተ መቖምያታት እዘን ዝስዕባ እየን
ሀ- ህልዊ ዲክታቶርያዊ ስርዓት ህግደፍ ንምውዳቕን፡ ኣብ ብዙሕነትን ማሕበራዊ ፍትሕን ዝተሰረተ ዲሞክራስያዊ ስርዓት ንምትካል ጥጡሕ ባይታ ምምድማድ
ለ- ሓድነት ህዝቢ ኤርትራ ምሕላውን ምድልዳልን፡ ንሓባራዊ ሰላማዊ መነባብሮ ጥዑይ ሃዋሁው ንምፍጣርን ምዕያይ
ሐ- ኣብ ውሽጢ ህዝቢ ኤርትራ ባህሊ ዲሞክራስን ሰላምን ሓባራዊ መነባብሮን ሃናጺ ዘተን ምዝርጋሕ
መ- ኣብ ሃገራዊ ልዑላውነትን፡ ፍትሓውነት ናጽነታዊ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራን ብምእማን ንዝቃለሱ ሓይልታት ዝጠራንፍ ዝብልዩ።
- ኣብዘን ኣርባዕተ መቖምያታት ሃገራዊ ሓይልታት ዝተመርኮሰ ሰፊሕ ናይ ምጥርናፍ ባይታ ንምጥጣሕ ዝቕጽል ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ኣብ ውሽጢ ሓጺር ግዜ መጽናዕቲ ኣቕሪቡ ንናይ ዘተ ሽማግለኡ ከስንቕ ወሲኑ።
- ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንደሞክራሲያዊ ለውጢ ኣብ ቀረባ ግዜ ንዘካይድ ጉባኤ ዓወት ብምምናይ፣ ሒዝናዮ ዘለና ቻርተርን ሕገ-ህንጻን ኣብ ምንዳፉ ተሳታፊ ከምዝነበረ ፍሉጥ ኮይኑ ድሕሪ ጉባኤኦም ናይ ዘተን ልዝብን መስርሕ ንኽንቅጽሎ ድሉው ምዃኑ ማእከላይ መሪሕነት ወሲኑ።
- ምስ ኤርትራዊ ልፍንቲ ንደሞክራሲያዊ ለውጢ (ኤልደለ) ኣብ ክሊ እቲ ብፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ኣብ ሓጺር ግዜ ዝቐርብ መጽናዕቲ ዝጀመርናዮ መስርሕ ዘተ ክቕጽል ከምዘለዎ ርእዩ።
- ምስ ካልኦት ብተናጸል ክዛተዩ ድሉዋት ምስ ዝኾኑ ውድባት እንተኾነ’ውን ብመሰረት እቲ ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ከቕርቦ እንጽበዮ መጽናዕቲ ንምዝታይ ቅሩባት ከምዘለና እውን ማእከላይ መሪሕነት ወሲኑ።
ዝምድናና ምስ ናይ ደገ ሓይልታት
ምስ ናይ ግዳም ሓይልታት (መንግስታት፥ ውድባት፥ ግንባራት) ዝግበር ዝምድና፡ ኣብ ልዑላውነት ሕድሕድ ሃገራት ዘኽብር፡ ኣብ ናይ ሓባር ረብሓን ዕብየትን መርሆ መሰረት ዝገበረ ይኸውን።
ውሽጣዊ ኣሰራርሓ ኣብያተ ጽሕፈታት ፖ.ሓ.ኤ
ኣኼባ ማእከላይ መሪሕነት ኣብ ነፍሲ ወከፍ ቤት ጽሕፈት ፈጻሚ ኣካል ዝጸንሔ እወንታታትን ሕጽረታትን ድሕሪ ምግምጋም፡ ስሉጥን ኣድማዕን ስራሕት ኣብ ምስልሳል ክካተቱ ዘለዎም ኣገዳስቲ መሳርሒታትን ምምላእ ዓቅሚ ሰባትን ከምዘድሊ፡ ኣብዝቐረቡ ትልሚ መደብ ዕዮታትውን ቀዳምነት ክዋሃቦም ዝግባኦም ዕማማት ብዝሰርዐ ናይ ነፍሲ ወከፍ ቤት ጽሕፈት ዓመታዊ ትልሚ መደብ ዕዮ ኣጽዲቑ።
ኣብ ማሕበራዊ ጉዳይ፡ ህዝብና ብሰሪ ሕሰም ጨቋኒ ስርዓት ህግደፍ ኣብ ስደትን ከርተትን ከምዘሎ ርዱእ ኮይኑ፡ ማሕበራዊ ጉዳያት ቤት ጽሕፈት ኣብ ርእስቲ ሒዝዎ ዝጸንሔ ዕማማት፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ሃገራት ዘለዉ ኤርትራውያን ስደተኛታት ኩነታቶም ከጽንዕን ዘድልዮም ነገራዊ ሓገዛት ንምርካብ ናብ ገቢረ ሰናይ ትካላትን መንግስታትን መዘክራት ከቕርብን ክጉስጉስን መሪሕነት ወሲኑ።
ማእከላይ መሪሕነት ነቲ ድሕሪ ሓደ ዓመት ዝካየድ ጉባኤ ምቅርራብ፡ ኣብ ምስንድኡ ክሕግዙ ዝኽእሉ ኣገደስቲ ሓሳባት ብምቅራብ፡ ንፈጻሚ ኣካል፣ ኣሰናዳኢት ሽማግለ ንኽምዝዝን ዘድሊ ቀረባት ከጣዓዕምን ሓላፍነት ኣሰኪሙ።
- ኣብ መጨረሽታ ኣብ ፈጻሚ ሽማግለ ከገልግሉ ዝጸንሑ 9ተ ኣባላት መሪሕነት ደጊሞም ንዝመጽእ ሓደ ዓመት ከገልግሉን ክቕጽሉን ምስ ዘድሊ ኣብ ውሽጦም ምምዕርራይ ክገብሩ ሓላፍነት ብምሃብን ኣኼብኡ ዛዚሙ።
ብሓድነት ንሓርነት
ማእከላይ መሪሕነት 23/11/2025
ኣብ ኢትዮጵያ ክልል ዓፋር፡ ብ23 ሕዳር 2025 ኣብ ዝሓለፈ 12 ሺሕ ዓመታት ዘይተረእየ ዝተባህለ እሳተ-ጐመራ ከም ዘጋጠመ ዝተፈላለያ ማዕከናት ዜና ኣፍሊጠን። እቲ “ሃይሊ ጉቢ” ኣብ ዝተባህለ ፍሉይ ቦታ ዘጋጠመ ነትጒ፡ ካብ ዞባ ቀይሕ ባሕሪ ሓሊፉ ናብ የመንን ዑማንን ዝውርወር ከቢድ ሓሙሑሽቲ ከም ዘኸተለ ተሓቢሩ። ናይቲ ሓሙኹሽቲ ብናን ጸሊም ሕብሪ ክሳብ ሰሜናዊ ቀላይ ዓረቢያ ከም ዝተራእየ እውን እቲ ሓበሬታ ኣመልኪቱ።
ኣብ ጥቓ ኣፍዴራ ዝርከባ ዓድታት፡ እቲ ነትጒ እሳተ-ጐመራ ብዘኸተሎ ሓያል ደሮና ተሸፊነን ከም ዝነበራ ዝጠቐሰ እቲ ሓበሬታ፡ ናይቲ ነትጒ ድምጺ ክሳብ ከባቢ ኣርታዕለን ኣፍዴራን ከም ዝተሰምዐ እውን ተገሊጽ። እቲ ነትጒ ካብ ኣርታዕለ ንወገን ደቡባዊ ምብራቕ ኣስታት 15 ኪሎ ሜትር ስፍሓት ዝሸፈነ ምዃኑ ድማ ተፈሊጡ።
ከም ገምጋም ቪምለንዱ ጅሃ ዝተባህለ ፈላጥ ስነ-ከባቢያዊ ጉዳያት፡ ካብዚ ናይ ኢትዮጵያ እሳተ-ጐመራ ዝበነነ ሓሙኽሽቲ ኣብ ልዕሊ ከም ጉጅራት፡ ራጃስዛንን ደልሂን ዝኣመሰሉ ከባብታት ህንዲ ዘንብዩ ነይሩ። ኣብቲ ዝንሳፈፍ ደሮና ከም ሳልፈር ኦክሳይድን መስትያትን ዝኣመሰሉ ንጥረ ነገራት ኣብ ደበና ብብዝሒ ከም ዝተራእዩ እቲ ናይ ከባቢያዊ ኩነታት ክኢላ ኣፍሊጡ። ኣብ ቀረባ ግዜ ዘኸተሎ ጉድኣት’ኳ እንተዘየለ ንቀጻሊ ግና ምክትታል ከም ዘድልዮ እቲ ክኢላ ምኽሩ ለጊሱ።
እቲ ብናን ኣብ ህንዲ ናይ ነፈርቲ በረራ ዕንቅፋት’ኳ ፈጢሩ እንተነበረ፡ ደሓር ግና ካብ ሰሜን ህንዲ ንወገን ቻይናን ፓስፊክን ተጓዒዙ ከም ዝተበተነ ተፈሊጡ። እዚ ካብ ዶብ ኤርትራ ብዙሕ ዘይርሕቕ ቦታታት ክልል ዓፋር ተደጋጋሚ ምንቅጥቃት መሬት እውን ካብ ዘይፍለዮ ነዊሕ ግዜ ኮይኑ እዩ።
ባህግና Eri Bahgna Media 23.11. 2025 ውሓጥዮ ተበልኩዋስ ትጎስሞ
Written by Eri-BahgnaMedia
ንሃገር፡ ሃገር ካብ ዘብሉ መሰረታዊ ረቛሕታት፡ “1ይ ክልሉን ጐረባብቱን ዝተነጸረ ጀኦግራፊያዊ ከባቢ፡ 2ይ ናይ ሓባር ባህርን ስነልቦናዊ ስምዒትን ዝውንን ህዝቢ፡ 2ይ ብዘይ ኢድ ኣእታውነት ንገዛእ ርእስኻ እተመሓድረሉ ልኡላዊ ተፈላጥነት፡ 4ይ ዕላዊ ኣህጉራዊ ዝምድናታት ከመስርት ዝኽእል ብቕዓት” ዝብሉ ካብቶም ቅድሚት ዝስርዑ መለለይታት እዮም። ኤርትራ ከኣ ነዞም ረቑሕታትን ካለኦት ንዓቶም ዘራጐዱ መዕቀንታትን እተማልእ ኣብ ሕቡራት ሃገራት መበል 182 ኮይና ዝተመዝገበት ሃገር እያ።
ብዛዕባ ምግላጽ ፍቕሪ ሃገርን ሃገርነትን ክለዓል እንከሎ፡ ነዞም ረቛሕታት ብምልኣት ብዝሓቖፈ እምበር፡ ንሓደ ካብዞም መለክዕታት ሃገርነት ቆንጢርካ ብምውሳድ ኣይኮነን። ኣብዚ እዋንዚ ብሰንክ’ቲ ብኢትዮጵያ ኣንጻር ልኡላውነት ኤርትራ ዝናፈስ ዘሎ ዓመጸኛ ህቦቡላ፡ ተደጋጊሞም ክለዓሉ እንሰምዖምን እነንብቦምን “ህዝብን ልኡላውነትን” ዝብሉ ኣገደስቲ ኣምራት እዮም። “ህዝቢ” ሃገር ካብ ዘቑሙ ወሰንቲ ረቛሕታት ሓደ ክኸውን እንከሎ፡ ልኡላውነት ከኣ ውሁድ ውጽኢት ናይቶም መሰረታዊ ረቛሕታት እዩ። ስለዚ ህዝብን ልኡላውነት ሃገርን ፈላሊኻ፡ “እቲ ይጽናሕ እቲ ይቐጽል” ዝበሃሉ ዘይኮኑ፡ ሓደ ብዘይካ’ቲ ካልእ ትርጉምን ህልውናን ዘይብሎም እዮም። ካብዚ ብምንቃል ኢና ከኣ፡ “ናይ ሓደ ነገር ክልተ ገጻት እዮም” እንብሎም ።
ኣብዚ ንርከበሉ ዘለና ውዑይ ፖለቲካዊ ሃዋህው ኤርትራ፡ ሓሓሊፉ “ንህዝቢ እምበር፡ ሃገርን ልኡላውነትን ብዝብል ምእንቲ ሩባን ኩርባን ኣይንቃለስን ኢና” ዝብሉ ድምጽታት ይስምዑ እዮም። እቲ ዘገርም “ንልኡላውነተይ’ውን ክቃለስ እየ” ምባል ዘጽርፍን ዘነኣእስን ዝኾነሉ ግርምቢጥ ኮይኑ’ውን ይስማዕ እዩ። እንተኾነ ነቶም ከምኡ ዝብሉ፡ “ልኡላዊ መሬታ፡ ባሕራን ኣየራን ዘውሓሰት ሃገር እንተዘይሃልይዎ ደኣ፡ እቲ ይቃለሰልካ ኣለኹ ዝብሃል ዘሎ ህዝቢ፡ ነቲ ፍረ ቃልሲ ደኣ ኣበይ ኮይኑ እዩ ከስተማቕሮ?” ናይ ዝብል ሕቶ ዕቱብ መልሲ የብሎምን።
በቲ ካልእ ወገን ንወሳኒ ግደን መሰልን ህዝቢ ክብደት ብዘይምሃብ፡ ኣብ ጥርሕ ጎልጎል ብጥሪኡ “ኣነ ንሃገረይ ኣለኹላ ባዕለይ” ክብል ዝስማዕ ካልእ ጫፍ ኣሎ። ነዞም ከምዚ ዝኣመሰለ ዘይምዕሩይ ዝንባለታት ዘለዎም ወገናት “ጸጋታታ ዘስተማቕርን ብኽብራ ተሓቢኑ ዝሕልዋን ዝሃንጻን ህዝቢ ዘየብላ ሃገርከ ደኣ ኣበይ ክትበጽሕ ትኽእል?” ክበሃሉ እንከለዉ እውን መልሶም ምሉእን ዝጭበጥን ከምዘይከውን ርዱእ እዩ።
እምበኣር ከምቲ “ለኣሎ ላሎ፡ ላኣሎ፡ ላሎ፡ ውደባት ዓደይ ይረኣየኒ’ሎ” ብእትብል ፈላሚት ዜማኡ ዝፍለጥ፡ ግኑን ስነ-ጥበባዊ ነፍሰሄር የማነ ገብረሚካኤል (ባርያ)፡ “ሃገራይ ዝበለ ተኸቢሩ ይነብር፡ ሓወልቲ ገዲፉ ኣብ ገነት ይሰፍር…..”፡ ዝበሎ ኣዝዩ ዓሚቕ ዝትርጉሙ መልእኽቲ ክዝንጋዕ ዘይብሉ እዩ። “ውይዛ ተፈታዊት ሃገረይ ኤርትራ ክስወኣላ’የ ንኽትወጽእ ሓራ” እትብል ዜማ ስዉእ ሓርበኛ ኢዮብ ሃይለ’ውን፡ ካብዚ ዝተፈየ ትርጉም የብላን።
ኤርትራውያን ንሃገሮም ብመዕቀኒ እታ ልዕሊ ኩሉ እትፍቶን እትኽበርን ኣደ መሲሎም፡ ተቓሊሶም ዝተሰዉኡላ ከኣ ከምቲ “ህዝቢ እምበር ልኡላውነት ሃገር ኣይምልከተንን” ክበሃል ንሰምዖ ዘለና፡ ካብቲ ረቛሒታት ንሓደ ቆንጢርካ ብምውሳድ ስለ ዝኾነ፡ ብኣንጻሩ እቲ ክኽበር ዝግበኦ መሬታን ህዝባን ማለት ምሉእ ልኡላዊ ክብራ ክኸውን ይግበኦ።
“ንልኡላውነት ሃገር ንሕለቕ” ክበሃል እንከሎ፡ ምእንቲ ህዝቢ ምሕላቕን ምብጃውን’ውን ኣብኡ ዝሕቆፍ እምበር ዝተዘንገዐ ኣይኮነን። ኣብ ታሪኽና ሓይሊ መግዛእቲ “ኤርትራ መሬታ እምበር ህዝባ ኣየድልየናን” ዝበሎ ኣብ ጸሊም መዝገብ ታሪኽ ዝተምዝገበ’ኮ፡ ሃገርን ህዝባን በታቲኖም ከባድምዋ ብምሕላኖም እዩ። ዓድታት ኤርትራ ዘንድዱ ዝነበሩ እውን ዕላማኡ ህዝቢ መረበት ስኢኑ ሃጽ ኢሉ ንክስደድ እዩ ነይሩ።
“ሎሚ ኤርትራ’ኮ ልኡላውነታ ብሰንኪ ኢሳያስ ተደፊሩ እዩ፡ ልኡላዊት ሃገር ክትባሃል ኣይትኽእልን እያ፡ ኣብዚ ሓደ ብምውዳቓ ዝሕተት ከኣ መላኺ ኢሳያስ ኣፈወርቂ እዩ።” ዝብል ድምጺ በብኹርናዑ ኣብ ማሕበራዊ መዲያ ክገማዳሕ ይስማዕ እዩ። እዚ ካብቲ ኢሳያስ ኣብ ፈቐዶ መድረኻት ክምድር እንከሎ፡ ንሓንሳብ “ምስ ኢትዮጵያ ተደሚርና ኢና” ንሓንሳብ ድማ ካብቲ ኣብ ልኡላውነት ካለኦት ሃገራት ኢዱ እንዳእተወ ዝዘርጎ ዘሎ፡ “ልኡላውነት ኤርትራ ንክድፈር ኣፍደገ ዝኸፍት ዘሎ ባዕሉ እዩ፡ በዚ ድማ ባዕሉ እዩ ዝሕተተሉ” ካብ ዝብል ዝብገስ ቁጠዐ ምዃኑ ንምግማቱ ዘጸግም ኣይኮነን።
እቲ መፍትሒ ግና “ኢሳያስ’ዩ ዝሕርተሉ ስለዝኾነ፡ ልኡላውነት ባዕሉ ይፈልጥ” ኢልካ ነቲ ንሱ ዝተኸተሎ ግጉይ መንገዲ ብዝገደደ መልክዑ ምድጋሙ ኣይኮነን። ኣብ ክንድኡ፡ በቲ ሓደ ወገን ንዘይሓላፍነታዊ ኣካይዳ ኢሳያስ እናወገዝካን እናቃላዕካን ብምቅላሱ፡ ጐኒንጐኑ ድማ ነቶም ኣንጻሩ ጉጅለ ህግደፍ ሕነ ክፈድዩ ክብሉ፡ ኣንጻር ልኡናውነት ኤርትራን ህዝባን ዝመጣጠሩ ዘለዉ ኣካላት እቲ ግጉይ መንገዶም ኣይኮነንዶ ንህዝቢ ኤርትራ ነቲ ህዝብና ዝብልዎ ኢትዮጵያዊ እውን ከምዘየርብሕ ደጋጊምካ ብምንጋሮምን ተቓውሞኻ ምቅላሕን ምቕጻልዩን እዩ።
“ህግደፍ ደኣ ይውደቐልና እምበር፡ ድሕሪኡስ ባዕሉ ይፈልጥ” ዝብል ዘይሓላፍነታዊ ኣበሃህላ፡ ካልእ ብገለ ኤርትራውያን ዝቃላሕ ንውሕ ዝበለ ዕድመ ዘለዎ፡ ኣብ ሎሚ ኮይኑ ንናይ ጽባሕ ውሑስ መጻኢ ዘየማዕዱ ርኢቶ እዩ። ምስዚ ብዝመሳሰል ምስቲ መሬት ኤርትራ ብዓመጽ ከም ዝወስድ ደጋጊሙ ዝእውጅ ዘሎ ኣካል ምምሕዛው፡ ኢድ ኣእታውነት ምትብባዕ ስለ ዝኸውን ዘይተባባዕ ጥራይ ዘይኮነ፡ ብዓንተቦ “ኣይፋል” ክበሃል ዘለዎ እዩ። እቲ ሰላም፡ ዲሞክራስን ልምዓትን ተሓሪምዎ ሃንቀው ክብል ዝጸንሐን ዘሎን ህዝቢ ኤርትራ “ኣብ ዝተቆራረመት ሃገርን ኣብ ትሕቲ ብዛዕባኡ ዘይግደስ ሓይልን ከነርህዎ እዩ” ዝብል ተረድኦ እንተልዩ ከኣ ካልእ ግጉይን ዘይግብራውን ተረደኦ እዩ።
ስለዚ ኣብ ክንዲ ብዛዕባ “ሃገር ንዘየብሉ ህዝቢ” ወይ “ህዝቢ ንዘየብላ ሃገር” ንምፍጣር ካብ ምሕሳብ፡ ከምቲ “ህዝብን ሃገርን ናይ ሓደ ነገር ዘይነጻጸሉ ክልተ ገጻት እዮም” ዝበልናዮ ቃልስና ንኹለ-መዳያዊ ልኡላውነት ኤርትራ ክኸውን እንከሎ ጥራይ እዩ እቲ መዋጸኦ።
ዶባዊት ከተማ ሞያለ
ካብ ኣዲስ ኣበባ፡ ንመርበብ ኣዲስ ስታንዳርድን ናይ ዓይኒ መሰኻኽርን ብምጥቃስ ዳውን ኣፍሪካ (DAWN AFRICA) ብዝተባህለት ማዕከን ዜና ዝተዘግሐ ዜና፡ ሓይልታት ጸጥታ ኬንያ ብወገን ሞያለ ናብ ኢትዮጵያ ተሳጊሮም ከባብያዊ ኣመሓደርቲ ቀቲሎም ዜጋታት ከም ዝኣሰሩ ተሓቢሩ። ብመሰረት ናይቲ ከባቢ ነበርቲ ሓበሬታ እቲ ጸገም ሃንደበት ዝተፈጥረ ዘይኮነ፡ ካብ ነዊሕ ግዜ ጀሚሩ ኣብ ዓሚቕ ውልቃውን ፖለቲካውን ምትፍናን ሱር ሰዲዱ ዝጸንሐ’ዩ እውን ተባሂሉ። ኣብቲ ህውከት ዝተሳተፉ ኬንያውያን ነበርቲ ቶኣ ጃንጊሊ ብዝተባህለ ከባቢ እናተሓገዙ ምዃኖም ከኣ ተጠቒሱ።
በቲ ካልእ ወገን ከኣ ሰራዊት ኢትዮጵያ ብ22 ሕዳር 2025 ዶብ ጥሒሱ ናብ ኬንያ ኣስታት 2 ኪሎሜተር ብምእታው ንሓጺር ግዜ ምንቅስቓስ መደብር ፖሊስ ከተማ ሞያለ ኬንያ ጠጠው ኣቢሎም ከም ዝነበሩ ተገሊጹ። እዚ ናይ ኢትዮጵያ ሰራዊት ተግባር ብወገን ኬንያ ግብረ መልሲ ንክወሃብ ከም ዘገደደ እውን ብኬንያውያን ተጠቒሱ።
ናይ ሓለዋ ዶብ ኣሃዱታት ኣብቲ ጉዳይ ከም ዝተሳተፋን ንክልተ ሰዓታት ዝኣክል ዝጸንሐ ሓያል ተኹሲ ከም ዝተኻየደን ዝጠቐሰ እቲ ዜና፡ እቲ ኩነታት ስሩዕ ሰራዊት ኬንያ እውን ንክሳተፎ ከም ዘገደደን ናይታ ሃገር ሓይልታት ጸጥታ ብሓባር ነቲ ናብ ሃገሮም ኣትዩ ዝነበረ ናይ ኢትዮጵያ ሓይሊ ደፊኦም ከውጽእዎ ከም ዝኸኣሉን እቲ ዜና ሓቢሩ።በቲ ውግእ ጉዳኣት ኣጋጢሙ ዝብል ሓበሬታ ብክልቲኡ ወገን ኣይተዋህበን።
ብወገን ኢትዮጵያ ነቲ ስርሒት ዝከታተል ዝነበረ ኣብዱብ ዋሪዮ ዝተባህለ ኣዛዚ መሊሽእ ተቐቲሉ ዝብል ዘይተረጋገጸ ሓበሬታ’ሎ ዝበለ እቲ ዜናዊ ጸብጻብ፡ እቲ ኩነታት ኣብዚ ደረጃ በጺሑ ክነከሱ ብክልቲኡ መንግስታት ዝተዋህበ ወግዓዊ መግለጺ የለን።
ማሕበር ቀይሕ መስቀል ኬንያን ነበርቲ እቲ ከባብን ከኣ ኣብ ከተማ ሞያለ ናይ ክልቲአን ሃገራት ሰራዊት ኣብ ዝለዓለ ተጠንቀቕ ይርከብ ስለ ዘሎ ሓያል ጸጥታዊ ስግኣት ፈጢሩ ኣሎ ኢሎም። ከተማ ሞያለ ካብ ኣዲስ ኣበባ 762 ካብ ናይሮቢ ድማ 770.4 ኪሎሜተር ርሒቓ እትርከብ ዶባዊት ከተማ እያ።
More...
ክሻያ ኩማር ናይቲ ትካል ዲረክተር ምጥባቕ ንሰብኣዊ መሰል
ሓለዋ ሰብኣዊ መሰል (human rights watch)፡ ኣብዚ ቀረባ ብመንገዲ ክሻያ ኩማር ናይቲ ትካል ዲረክተር ምጥባቕ ንሰብኣዊ መሰል፡ ኣብ ዘውጸኦ መጠንቀቕታ፡ እቲ ኣብ ትግራይ ገበናት ውግእን ካልእ ጥሕሰታትን ጠጠው ዝበለ ኣዘራራቢ ስምምዕ ፕሪቶርያ ከይቋረጽ ዘለዎ ስግኣት ሓቢሩ። ኣተሓሒዙ ድማ ኩሎም ጽልዋ ዘለዎም ወገናት ኣብ መንጎ ፈደራል መንግስቲ ኢትዮጵያን ክልል ትግራይን ዘሎ ወጥሪ ኣብ ምህዳእ ንክሰርሑ ጸዊዑ።
ኣብዚ ቀረባ ግዜ ኣዛዚ ሰራዊት ኢትዮጵያ፡ ንህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ፡ “ገበነኛ ጉጅለ” ክብል ገሊጹ፡ ክውገድ ዘለዎ ኣካል እዩ ምስ በለ፡ ብወገን ትግራይኳ ዓለም ለኻዊ ናይ ዘተ መጸዋዕታ እንተቕረበ እቲ ወጥሪ ግና ኣይሃደአን ኢሉ።
ምስዚ ብዝተተሓሓዘ፡ ኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዘሎ ወጥሪ እውን ይብርኽ ኣሎ ኢሉ። ሚኒስተር ወጻኢ ጉዳይ ኢትዮጵያ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ኤርትራን ህወሓትን ኣንጻር መንግቱ ይተሓባብሩ’ለዉ ክብል ዘቕረቦ ክሲ ናይቲ ወጥሪ መርኣያ ምዃኑ ከኣ እቲ ዓለም ለኻዊ ሰብኣዊ ትካል ጠቒሱ። ኣተሓሒዙ ከኣ እዚ ኩሉ ምክሳስ ኣብቲ ካብ ናይ ቅድሚ ሕጂ ወግእ ዘይሓወየ ከባቢ ሓዲሽ ጐንጺ ከይፍጠር ዘስግእ እዩ ኢሉ።
እቲ ካብ ትግራይ ጀሚሩ ክሳብ ዓፋርን ካልእ ከባብታትን ዝለሓመ ዝሓለፈ ውግእ፡ ናይ ብዙሓት ህይወት ምጥፋእን ምምዝባልን ከም ዘስዓበ ዝጠቐሰ እቲ መጠንቀቕታ፡ ዝለዓለ ዕንወት ትሕተ-ቅርጻ ከም ዘኸተል እውን ሓቢሩ። መንግስቲ ኢትዮጵያ ንክልል ትግራይ ናይ ምድኻም ስጉምትታት ይወስድ ከምዘሎ’ውን ጠቒሱ። እቲ ኣብ ፕሪቶርያ ዝተኸተመ ስምምዕ ኣብ ብግብሪ ንሰብኣዊ መሰል ግቡእ ኣቓልቦ ከም ዘይሃበ ድማ ኣብቲ መጠቀቕታኡ ኣስፊሩ።
ኢርትራ ኮነ ኢትዮጵያ ብዛዕባቲ ኣብ ህዝቢ ዝወረደ በደል ከምዘይተገደሱ ጠቒሱ ከኣ፡ ውድብ ሕቡራት ሃገራት እውን ብ2023 ኣብ ኢትዮጵያ ገበናት ዝምርምር ቀዋሚ ኮሚተ ኣብ ምቛም ከምዘይተዓወተ ኣቃሊዑ።
ኣብ መወዳእታ ድማ ሎሚ ግዜኡ ኣብቲ ከባቢ ናይ ዲፕሎማስን ወጥሪ ጠጠው ናይ ምባልን እዩ ክኸውን ዝገባኦ ኢሉ። ኣብ ስምምዕ ፕሪቶርያ ዝነበሩ ተዓዘብቲ ወገናት ክንቀሳቐስሉ ድማ ጸዊዑ።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ኣብዚ እዋንዚ ካብ ቀንዲ ደገፍቲ ኣብይ ኣሕመድ ዓሊ ኮይኖም ይንቀሳቐሱ ኣለዉ ካብ ዝበሃሉ ተጋሩ ሓደ ዝኾነ ጀነራል ጻድቃን ገብረትንሳኤ፡ ኣብዚ ዝሓለፈ ቀዳመ ሰንበታብ ጋዜጣ ሪፖርተር ክፍሊ እንግሊዘኛ ሓደ ጽሑፍ ኣውጺኡ’ሎ። ንሱ ኣብቲ ጽሑፉ፡ ኢትዮጵያ ኣብ ጸጥታ ቀይሕ ባሕሪ ተዋሳኢት ንምዃን፡ ቅድም ቀዳድም ውሽጣዊ ጸጥታዊ ብደሆታታ ብሰላማዊ መንገዲ ክትፈትሕ፡ ኣብ ቁጠባዊ ዕቤታ ከተተኩርን ፍትሓዊ ምምሕዳር ከተውሕስ ይግበኣ ኢሉ። ኣብዚ መዳይዚ ጉዳይ ትግራይ ብመሰረት ስምምዕ ፕሪቶርያ ብሰላም ምፍታሕ ከም ዘድሊ ብምጥቃስ ንናይ መንግስቲ ኤርትራ ኢድ ኣእታውነት ኣብ ጉዳይ ኢትዮጵያ ምኹናን ግና የድሊ ዝብል ሓሳብ ኣብቱ ጽሑፉ ኣስፊሩ።
ጨንፈር ቁ. 2 ሰዲህኤ ሃገረ ሽወደን ብ21 ሕዳር 2025 ካብ 8ተ ከተማታት ሽወደንን ደንማርክን ተሳተፍቲ ዝተረኽቡሉ ሰፊሕን ዕዉትን ናይ ኣባላት ኣኼባ ኣካይዱ ኣቦ። ኣወንበር ጨንፈር ብሰላምታ ከፊቱ ኣባላት ጨንፈር ዘሎዎም ንጡፍን ዉፉይን ተሳታፍነት ኣብ ዕቤትን ጽንዓትን ስሪዒታዊ መትከላዊ ንቅሓትን ምጣኔ ሃብታዊ ህርኩት ወፈያ ዘይሕለሉ ምዃኖም ብዝርዝር ኣቅሪቡ።
ኣተሓሒዙ ድማ ምሳኹምን ካባኹምን ምዃነይ ይሕበን ኢሉ። ኣብ ቀጻልነትን ምውህሃድ ፖሊቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ብዘሎዎም ቅኑዕ ተረዳኦ፡ ሓድነታዊ መንፈስን ዕግበትን ዘርኣይዎ ትብንዓን ተጻዋርነትን ኒኢዱ፡ ፍረ ጻማ ንዓወት ህዝቢ ኤርትራ ምዃኑ ኣስሚሩሉ።
ጨንፈር ቁ. 2 ሃገረ ሽወደን ኣባል ፈጻሚ ሽማገለን ኣባላት ማእከላይ ባይቶ ዝሓቆፈ ብምዃኑ፡ ኩሎም በብተራ ዘሎዎም ዓሚቅ ኣፍልጦን ተመክሮን ተሳታፍነትን ምስ ኣብነታቱ እናዘርዘሩ ሓቀኛ ናይቲ ሎሚ ዘሎ ሃለዋት ህዝብናን ሃገርናን ብፍላይ ናብ መንእሰይ ዘተኮረ ምቅራቦም ብሉጽን ሃብታምን ኣኼባ ነይሩ። እዚ ናይ ክልተ ሰዓታትን ፈረቃን ዝወሰደ ኣኼባ ብኣገስትን ሃነጽትን ንዕቤት ምጣኔ ሃብቲ ሰልፊ ዝሕግዙ ፈጠራዊ መደባት ክገብሩ ሓያሎ ለወባታት ብምቅራብ ከምቲ ልሙድ ስምምዖም ድሕሪ ሓድሽ ዓመት ክራኸቡ ኣኼባኦም ዛዚሞም።
المحافظة على السلم الاهلي في ظل سياسات النظام المستبد
Written by Eritrea al-touq“ اولا اعتقلوا الشيوعيين, ولم احتج لأنني لم أكن شيوعبا.
ثم اعتقلوا النقابيين, ولم احتج لأنني لم أكن نقابيا.
ثم اعتقلوا اليهود , و لم احتج لأنني لم أكن يهوديا.
ثم جاءوا من أجل اغتقالي لم يبق أجد ليحتج.”
القيس مارتن نيمولر
تعبر المقولة عن خطورة الصمت أمام الظلم , وان التسامح مع اضطهاد فئة ما يمهد الطريق لاضطهاد الجميع فب النهتية.
الى الرسالة:
يشكل السلم الاهلي الركيزة الاساسية لبقاء الدول واستقرارها , اذ لايمكن مجتمع ان يحقق التنمية او العدالة من دون أرضية من التعايش السلمي بين مكوناته المختلفة. والسلم الاهلي ليس مجرد غياب للحرب أو العنف , بل هو منظومة قيم وسلوكيات قائمة على الاحترام المتبادل , المواطنة المتساوية , والعدالة الاجتماعية .
وفي الحالة الارتريا , تبرز أهمية هذا المفهوم بشكل خاص نظرا لما تتميز به البلاد من تنوع ديني وثقافي ولغوي الذي كان تاريخيا مصدر غنى وقوة , لكنه اصبح في ظل النظام الاستبداي القائم اداة لتفكيك المجتمع واضعافه الذي يجب الشعب الارتري ان يحسب له الف حساب.
منذ اعلان الاستقلال عام 1993 , كان الامل الارتري معقودا على بناء دولة الموطنة والمساواة التي تحترم التنوع وتستند الى شرعية الحرية. غير ان النظام الحاكم بقيادة اسياس افورقي سرعان ما انقلب على هذا الحلم الوطني, فأقام نظاما شموليا احتكر السلطة والثروة, واخضع المجتمع برمته لرقابة امنية صارمة وحول الوطن الى سجن كبير واعتمد سياسة القمع الممنهج ضد المعارضين والناشطين , وفرض خدمة وطنية دائمة ترقى الى العمل القسري. هذه البيئة المغلقة جعلت من الخوف والشك لغة يومية في حياة المواطنين وأضعفت الثقة بين ابناء المجتمع الواحد.
لقد ادرك النظام منذ وقت مبكر ان السيطرة السياسية تمر عبر تفكيك الروابط الافقية التي تجمع المواطنين فعمل على استغلال الانتماءات المختلفة وتوظيفها أداة لتشويه صورة الخصوم وتبرير القمع وستخدما خطاب يقوم على ترسيخ فكرة المهددات الوجودية بحيث يصور أي معارض عميل لطرف خارجي ومن خلال سياسة التمييز والاقصاء استطاع من احداث شرخ عميق في النسيج الاجتماعي الذي كان يميز المجتمع الارتري قبل الاستقلال.
في مواجهة هذه السياسات تبرز الحاجة الى واعي وطني والعمل بمسؤلية يعيد تعريف تأكيد الانتماء على اساس المواطنة لا القبيلة او المعتقد او المناطفية . فالمجتمع الارتري رغم معاناتة الطويلة مازال يمتلك من عناصر القوة ما يؤهله لاعادة بناء ذاته . الخطوة الاولى لذلك دون ادنا شك تتمثل في التنبه الى فخاخ النظام الذي يسعى لتأبيد سلطته عبر تغذية الانقسامات , واقناع كل فئة بأنها مهددة من الاحر . ان ادراك هذه الحقيقة شرط اساسي للمقاومة وجميع المكونات الارترية , لان مواجة الاستبداد والانتصار علية لا تتم دون التضامن الشعبي ونبذ التفرقة.
كما تقع مسؤلية كبيرة على النخب والمثقفين والاعلامين في الخارج لنشر ثقافة السلام والتسامح والتعايش وتفنيد خطاب النظام القاءم على التخويف والفرقة , يمكن للعلام المستقل والجاليات الارترية في المهجر ان تلعب دورا محوريا في بناء الجسور بين المكونات المختلفة واعادة الثقة التي دمرها النظام وعليها ان تضطلع بهذا الدور وتتجنب اي ممارسة توقع المجتمع في الفخ المنصوب لها من النظام , وكل مبادرة تدعو الى الحوار الوطني والمصالحة المجتميعية هي دون ادنى شك خطوة في طريق استعادة الوطن من براثن الاستبداد.
وبذلك يكون الحفاظ على السلم الاهلي ليس شعارا سياسا بل وجبا وطنيا واخلاقيا تبدأ ملامحه حين ندرك كارترين ان قوتنا في وحدتنا وليس في انقسامنا وأن الاستبداد الجاسم على صدورنا لايهزم بالسلاح فقط بل بالوعي , والعمل العقلاني, والتضامن من اجل الهدف المشترك, والاصرار على مستقبل يليق بتضحيات الأجيال التي ناضلت من أجل الاستقلال.
