ባህግና Bahgna 68፣ ዜናታትን ሃገር ብህግደፍ ትድሕንዶ ትበርስ! ዘርእስቱ ርእሰ ዓንቀጽ ሰዲህኤን 25.06.2022
Written by Bahgna MediaMedia
ናብ ኢትዮጵያ ሃዲሞም ካብ ዝኣተዉ 52 ወተሃደራት ኤርትራ፡ እቶም 18 ናብ ሃገሮም ክምለሱ ከምዘይደልዩ ድሕሪ ምርግጋጽ፡ ላዕለዋይ ጀነራል ስርዓት ህግደፍ ብዝተሰማመዓሉ ኣብ ክልል ዓፋር ኢትዮጵያ ናብ ዝርከብ መደበር ስደተኛታት ከም ዝኣተዉ ማእከል ሓበሬታ ኤርትራ/Eritea Hub፡ ኣፍሪካን ኢንተለጀንስ ብምጥቃስ ሓቢራ።
እቲ ካብ ማእከል ሓበሬታ ኤርትራ ዝተረኽበ ዜና ከም ዝጠቐሶ፡ እቶም ንሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ዝራሕርሑ 18 ወተሃደራት ብ16 ሰነ 2022 እዮም ኣብ ዋና ከተማ ክልል ዓፋር ናብ ዝርከብ ቤት ጽሕፈት ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ሕቡራት ሃገራትን ምምሕዳር ጉዳይ ስደተኛታትን ካብ ስደት ተመለስትን ኢትዮጵያን ተረኪቦም። ድሕሪኡ ከኣ ካብ ከተማ ሳማራ ንወገን ደቡባዊ ምብራቕ 55 ኪሎ ሜተር ርሒቓ ናብ እትርከብ መደበር ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣስሓይታ ተወሲዶም።
በቲ ካብ ማእከል ሓበሬታ ኤርትራ ዝተረኽበ መሰረት፡ እዞም 18 ወተሃደራት ኣካል እቶም 52 ኣብ መወዳእታ ወርሒ ጉንበት 2022 ኣብ ከባቢ ንኤርትራ ምስ ክልላት ትግራይን ዓፋርን ዘራኽብ ባዳ ካብ ዝዓረደ መበል 67 ክፍለ ሰራዊት ኤርትራ ዝሃደሙ እሞ፡ ኣብ ወረዳ ዳሉል ዓዲ ምሩግ ተገሊሎም ዝነበሩ እዮም። እዞም ወተሃደራት ብሰንኪ ወተሃደራዊ ኣዘዝቲ ኤርትራ፡ ንስግዳን (ሳላ) ዝምልከት ኣብ ልዕሊ ተኸተልቲ ምስልምና ወተሃደራት ዝፈጠርዎ እገዳ ዝተፈጥረ ዘይምርድዳእ ብረቶም ከውርዱ ዝተገደዱ ምዃኖም እቲ ዜና ሓቢሩ።
እቲ ኩነታት ምስ ኣጋጠመ፡ ዓበይቲ ዓዲ ዓፋር ኤርትራ፡ እቶም ካብቲ ሰራዊት ዝወጹ ወተሃደራት ኣብ ውሳነኦም ዳግመ-ርኢቶ ገይሮም ናብ ኣርዓት ህግደፍ ንክምለሱ ክሓትዎም ተላኢኾም ከም ዝነበሩ፡ እንተኾነ ከም ዘተዓወቱ እቲ ዜና ጠቒሱ። ድሕሪ ናይቶም ዓበይቲ ዓዲ ዘይምዕዋት፡ ጀነራል ሑመድ መሓመድ ኣሕመድ ካሪካሪ ወዲ ዓፋር ኤርትራን ምስ ሓለፍቲ ክልል ዓፋር ኢትዮጵያ ጽቡቕ ዝምድና ዘለዎን ተባሂሉ ናብቲ ኩነታት ተላኢኹ። እቲ ጀነራል ነቶም ዝሃደሙ ረኺቡ እቲ ንስግደት (ሶላት) ዝምልከት እገዳ ዳግመ-ርኢቶ ክግበረሉ ከም ዝከኣልን ምስ ተመለሱ ኣብ ልዕሊኦም ዝውሰድ ስጉምቲ ከምዘይህሉን ቃል ኣትይሎም። ድሕሪ እዚ ካብቶም 52 እቶም 34 ብመብጸዓ እቲ ጀነራል ከም ዝዓገቡ እቲ ዜና ኣፍሊጡ።
እቶም 18 ግና ነቲ መብጸዓ ስለ ዝነጸግዎ፡ ጀነራል ካሪካሪ እውን ብዝተሰማማዓሉ፡ ብምልሻ ክልል ዓፋር ተታሒዞም ናብ ከተማ ሰመራ ከም ዝተወስዱን፡ ካብኡ ድማ ብደረጃ ስደተኛ ናይ ምምዝጋብ መሰል ተሓልይሎም ናብ መደበር ኣስሓይታ ከም ዝተላእኩ ተፈሊጡ።
ኣቐድም ኣቢሉ፡ ውድብ ሃገራዊ ጉባአ ዓፋር ኤርትራ፡ “ሓሙሽተ ሚእቲ ደቂ ዓፋር ወታሃደራት ኤርትራ ካብ መበል 67 እገረኛ ክፍለ ሰራዊት ተፈልዮም፡ ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብ ዘዳውብ ባዳን ዓዲ ምሩግን ብዝተባህለ ቦታ ናብ ክልል ዓፋር ኢትዮጵያ ሂቦም” ዝብል መግለጺ ኣውጺኡ ከም ዝነበረ ዝዝከር እዩ። እዞም 52 ወተሃደራትከ ኣካሎም ድዮም ኣይኮኑን ዝብል፡ እዚ ካብ ማእከል ሓበሬታ ኤርትራ ዝተረኽበ ዜና ዝጠቐሶ የለን።
ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል ደጊጋ ኣቦመንበር ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ብ22 ሰነ 2022 ናብ ገስጋሲ ምሕዝነት መልእኽቲ ልኢኹ። ኣብዚ ናይ ምሕዝነት መልእኽቱ እቲ ምሕዝነት ብ25 ሰነ 2022 ድሕሪ ለበዳ ቫይረስ ኮረና፡ ኣብ ከተማ ኮላሉምፖር ሃገር ማላዢያ፡ ብኣካል ተራኺቡ ክጋባእ ብምዃኑ እንኳዕ ኣሕጐሰና ኢሉ። ምስዚ ኣተሓሒዙ ከኣ ሰዲህኤ ምስ ኣባላት እቲ ገስጋሲ ኣካል ዘለዎ ምሕዝነትን ምትሕብባርን ቀጻሊ ምዃኑ ጠቒሱ እቲ ኮንፈረንስ ዕዉት ንክኸውን ሰናይ ትምኒቱ ገሊጹ።
ኣስዒቡ ኣብዚ ካብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝመጹ እነፍቅሮም ኣዕሩኽ ብኣካል ዝሳተፍሉ ኣገዳሲ ኣጋጣሚ ክንሳተፍ ዘይምኽኣልና ቅር ይብለና ኢሉ። ቅድሚ ሕጂ ሰዲህኤ ካብቲ ናይ ላይብዚግ መስራቲ ጉባአ 2013 ጀሚሩ፡ ገስጋሲ ምሕዝነት ኣብ ዘዳለዎም ኮንፈረንሳት ስቲክሆልም፡ ሮተርዳም፡ ብሩሰልስን በርሊንን ብንጥፈት ብምስታፉ ተጠቃሚ ከም ዝነበረ ኣዘካኺሩ።
ሰዲህኤ እዚ ኮንፈረንስ ንሰላም፡ ዲሞክራስን ቅኑዕ ምምሕዳርን ዝለዓለ ግምት ብምሃብ፡ ኣብዚ እዋንዚ ኣጋጢሙ ካብ ዘሎ ናይ ሰላምን ዲሞክራስን ብድሆታት ንምውጻእ፡ ብጉዳይ ወራር ሩሲያ ኣብ ልዕሊ ዩክረይን፡ ኩነታት ቅርኒ ኣፍሪቃን ካለኦት ኣብ ውግእ ተጸሚዱ ዘሎ ኩርነዓት ዓለምን ከም ዝዛረብ እምነቱ ምዃኑ ኣብዚ መልእኽቲ ሰፊሩ። ምስዚ ብዝተተሓሓዘ እዚ ኮንፈረንስ ናይዚ ዝተጠቕሰ ብድሆታት መፍትሕታት ንክእምት ትጽቢት ደለይቲ ሰላም ምዃኑ ብጻይ ተስፋይ ኣብዚ መልእኽቱ ጠቒሱ።
ኣብ መወዳእታ ከኣ ሰዲህኤ ኣብ ወጻኢ ኮይኑ፡ ህዝቢ ኤርትራ ካብቲ ዝጭቁኖ ዘሎ ሓደገና ጉጅለ ናጻ ንምውጻእ ዝካየድ ቃልሲ ኣገዳሲ ኣበርክቶ ዘወፊ ዘሎ ሰልፊ ምዃኑ ሓቢሩ። እቲ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ጉጅለ ኣብ ጐረባብትና ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃ ከይተረፈ ምምዝባላት ዘኸትሎ ዘሎ ምዃኑ’ውን ጠቒሱ። መልእኽቱ ክድምድም እንከሎ ከኣ ደጊሙ በቲ ድሕሪ ዕጽዋ ንመጀመርያ ግዜ ዝካየድ ኮንፈረንስ ገስጋሲ ምህዝነት ሕጉስ ምዃኑ ገሊጹ፡ ሓቢርካ ምስራሕና ቀጻሊ እዩ ኢሉ።
EPDP Solidarity Message to the Progressive-Alliance Conference in Kuala Lumpur
Written by Tesfai Woldemichael (Degiga)
Mr. Conny Reuter,
Global Coordinator, Progressive Alliance
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. 06.22.2022
Dear Mr. Reuter,
I am writing this letter on behalf of the Eritrean People’s Democratic Party (EPDP) to congratulate the Progressive Alliance on convening its in-person post-Covid-19 conference in Kuala Lumpur, Malaysia, on June 25-26, 2022. I would also like to express our party’s solidarity and cooperation with members of the Progressive Alliance and extend our wishes for the success of this conference.
We highly regret that we won’t be able to attend this important event and we recognize we’ll miss the opportunity to physically meet esteemed friends from various countries attending it. As you know, we in the EPDP actively attended and greatly benefited from several eventful PA conferences in Stockholm, Rotterdam, Brussels, Berlin and a few others since our founding Leipzig conference in the spring of 2013.
With a strong belief in peace, democracy and rule of law, we in EPDP have the confidence that the conference will discuss the means to overcome the current challenges of peace and democracy including the Russian invasion of Ukraine, the Horn of Africa and other war-torn societies in different corners of the world today. It is also the expectation of all peace-loving peoples to see the conference adopt ways and means to attain sustainable growth and development, tackle despotic regimes, and to that end ensure enhanced unity of progressive forces internationally.
EPDP, as an Eritrean party in exile, is playing a very substantial role in the Eritrean people’s struggle for freedom from the rogue regime in Eritrea that also is notoriously known for destabilizing the neighboring countries in the Horn of Africa. Once again, I congratulate you for this special conference that is taking place for the first time after the lockouts for the pandemic.
I wish you a successful conference. We will continue to work together.
Sincerely,
Tesfai Woldemichael (Degiga)
EPDP Chairman
ኣብ ወርሒ ሕዳር 2021 ኣብ ኡጋንዳ ዝተኻየደ ውድድር ኲዕሶ እግሪ ሃገራት ምብራቕን ማእከላይን ኣፍሪቃ ሴካፋ ትሕቲ 20 ዓመት ዝዕድምአን ደቂ ኣንስትዮ ትሳተፍ ካብ ዝነበረት ጋንታ ኤርትራ ከይተመልሳ ዝተረፋ ሓሙሽተ ስፖርተኛታት፡ ንህይወተን ብምስጋእ ተሓቢአን ኣብ ስዉር ቦታ ምህላወን ጋዜጣ ዘ-ጋርድያን ሓቢራ።
ብመሰረት ሓበሬታ ጋዜጣ ዘ-ጋርድያን እተን ተሰዊረን ዘለዋ ስፖርተኛታት ልዋም ሰለሞን፡ ዮርዳኖስ ኣብርሃም፡ ሻማት ፍጹም፡ ራሄል ሚኪኤልን ትርሓስ ሃብተን ዝተባህላ እየን። በቲ ሓበሪታ ናይታ ጋዜጣ መሰረት እዘን ስፖርተኛታት ክሳብ ሕጂ ኣብ ውሑስ ቦታኳ እንተሃለዋ ገና ብዘይግሉጽ እየን ዝነብራ ዘለዋ፡
ጋዜጣ ዘ-ጋርድያን ኣብ ሓበሬታኣ፣ ካብ 2009 ንደሓር ጥራይ ልዕሊ 60 ኣባላት ሃገራዉያን ጋንታታት ስፖርት ኤርትራ ብምኽንያት ዞባዉን ኣህጉራዉን ውድድራት ካብ ሃገር ምስ ወጹ ነቲ ኣጋጣሚ ተጠቒሞም፡ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዕቑባ ከም ዝሓተቱ ተፈሊጡ። ኤርትራዉያን ስፖርተኛታት ደቀንስትዮ ብኸምዚ ኣገባብ ክሃድማ ከኣ እቲ ናይ ወርሒ ሕዳር 2021 ናይ መጀመርታ እዩ።
ቅድሚኡ ብ2019 ኣብ ኡጋንዳ ኣብ ዝተኻየደ ውድድር ሴካፋ 7 ኤርትራውያን ተጻወቲ ኩዕሶ እግሪ ብተመሳሳሊ ኣገባብ ሃዲሞም ኣብታ ሃገር ዑቕባ ሓቲቶም ከም ዝነበሩ ዝዝከር እዩ።
ወሃቢ ቃል ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ብዛዕባ ጠንቂ ህድማ ናይዘን ስፖርተኛታትን ህልዊ ኰንታተንን ተሓቲቶም፡ ኣብ ጉዳይ ውልቀሰባት ርኢቶ ክህቡ ፈቓደኛ ከምዘይኮኑ ገሊጾም። ብባይቶ ሰብኣዊ መሰል ሕቡራት ሃገራት ዝተመዙ ተኸታታሊ ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ግና፡ ኣብዚ ዝሓለፈ ሰሙን ኣብ ዘውጽእዎ ሰፊሕ ጸብጻብ፡ ኣብ ኤርትራ ግዱድ ውትህድርና፡ ጃምላዊ ማእሰርቲ፡ ምስዋርን ምስቓይን ዝጠቓልል ግህሰታት ከም ዝካየድ ኣቃሊዖም። ኣተሓሒዞም ከኣ ደቂ 14 ዓመት ዕሸላት ከይተረፉ ናብ ዓውዲ ውግእ ክኣትዉ ከም ዝግደዱ ኣስፊሮም። እዚ ዘስካሕክሕ ኩነታት ኤርትራውያን ንክስደዱን በብዝረኸብዎ ኣጋጣሚ ምስ ወጹ ናብ ሃገሮም ንከይምለሱን ምኽንያት ከም ዝኾነ ከኣ ናይቶም ኮሚሽነር ጥራይ ዘይኮነ፡ ናይ ብዙሓት እምነት እዩ።
The fate of the Eritrean troops who fled to Ethiopia
Written by Eritrea HubEritrea Hub
Jun 22
Eighteen Eritrean mutineers interned in a refugee camp in Afar
Source: Africa Intelligence
With the agreement of the Eritrean general staff, 18 of the 52 soldiers who had fled from Eritrea to Ethiopia were transferred to the Asaita refugee camp.
Issue dated 22/06/2022
On 16 June, 18 mutineers from the Eritrean Defence Forces (EDF) were presented to the UN High Commissioner for Refugees (UNHCR) and the Administration for Refugee and Returnee Affairs (ARRA) in Semera, the capital of the Afar region. They were transferred to Asaita refugee camp, 55km south-east of Semera.
The 18 were part of a group of 52 soldiers involved in a mutiny at the end of May in the 67th EDF division based in Badda, Eritrea, 25km from the Ethiopian region of Tigray, and less than 15km from the border with the Ethiopian Afar regional state (ARS). They had crossed the border with the ARS and taken up position at Badda Admurug in Dallol district. The soldiers had taken up arms and mutinied as a result of Eritrean military leaders' decision to prohibit Muslim soldiers from observing prayer.
Karikare, a favoured interlocutor
Eritrean Afar elders were sent to attempt to talk with them, and to try to make them reconsider their decision, but this move was in vain. On 2 June, Asmara finally sent Major General Houmed Mohamed Ahmed, known as "Karikare", himself an Afar, accompanied by two officers to the mutineers. The latter reportedly promised the soldiers that the issue of prayer would be reviewed and that no proceedings would be taken against the mutinous soldiers. Thirty-four of them agreed to return to Eritrea.
The remaining 18 were apprehended, with Karikare's agreement, by local militas and taken to Semera. Karikare, the highest-ranking Afar in the Eritrean security organisation, is the privileged interlocutor of the LRA authorities in Semera, and makes frequent trips to the region (AI, 08/04/22).
ቻይና ዝወደበቶን ዝመወለቶን ቀዳማይ ኮንፈረንስ ቻይናን ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃን ብ20-21 ሰነ 2022 ኣብ ኣዲስ ኣበባ ከም ዝተኻየደን ኤርትራ ከምዘይተሳተፈትን ጋዜጣ ዋሽንግተን ፖስት ሓቢራ። ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ ቻይና ዙ ቢንግ፡ ኣብዚ ኮንፈረንስ ኣብ ዘስምዕዎ ቃል፡ ሃገሮም ኣብ ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዘሎ ጸገማት ብሽምግልና ብምፍታሕ፡ በቲ ሓደ ወገን ጽልወኣ ንምሕያልን ቁጠባዊ ወፍራ ንምዕቃብ በቲ ካልእ ወገን ከኣ ሃገራት ጸጥታአን ከውሕሳን ልምዓትን ቅኑዕ ምምሕዳርን ንከሕይላን ክትሕግዝ ቅርብቲ ከም ዝኾነት ኣፍሊጦም። ኣተሓሒዞም ከኣ “ኣነ ንገዛእ ርእሰይ ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃ ብዝደልየኦ ኣገባብ ሽምግልና ከዳሉ ቅሩብ እየ” ከም ዝበሉ እቲ ዜና ሓቢሩ።
እቶም ፍሉይ ልኡኽ ብምቕጻል፡ እዚ እስትራተጅያዊ ኣገዳስነት ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ በታ ኣብዚ እዋንዚ ብሰንኪቲ ኣብ ትግራይ ዝተጀመረ ውግእ ኣብ ሓያል ወጥሪ ዘላ ኢትዮጵያ እዩ ዝምእከል ኢሎም። ኣብዚ ኮንፈረንስ ብደረጃ ወጻኢ ጉዳይ ሚኒስተራት ወይ ምክትላት ዝተሳተፋ ሃገራት፡ ሱዳን፡ ሶማሊያ፡ ደቡብ ሱዳን፡ ኬንያ፡ ኡጋንዳን ጅቡትን ክኾና እንከለዋ ኤርትራ ግና ከምዘይተሳተፈት ዋሽንግተን ፖስት ኣብቲ ዝዘርግሓቶ ዜና ሓቢራ።
እቲ ዜናዊ ጸብጻብ ኣተሓሒዙ እዛ ኣብ ውግእ ትግራይ ምስ ኢትዮጵያ ወጊና ዝጸንሐት ኤርትራ፡ ኣብ መጀመርታ እዚ ሒዝናዮ ዘለና ዓመት ወጻኢ ጉዳይ ሚኒስተር ቻይና ኣብ ዝበጽሕዋ ኣብዚ ኮንፈረንስ ንክትሳተፍ ተዓዲማ ከም ዝነበረት ጠቒሱ። ሚኒስተር ዜና ኤርትራ ነዚ ብኩራት ሃገሩ ካብዚ ኮንፈረንስ ብዝምልከት ተሓቲቱ መልሲ ከምዘይሃበ እውን ኣብቲ ዜና ሰፊሩ።
ነዚ ብኩራታ ካብዚ ኮንፈረንስ ዝተዓዘቡ ወገናት፡ ጸገም ኤርትራ ምስ ኢትዮጵያ ድዩ ወይ ምስ ቻይና? ዝብል ሕቶ የቕርቡ ኣለዉ።
ርእሰ ዓንቀጽ ሰዲህኤ
ኤርትራውያን ብዙሕነትና ብዝተፈላለየ መልከዓት ዝግለጽ እዩ። ሓደ ካብኡ ናይ ፖለቲካዊ ኣተሓሳስባ ብዙሕነትና እዩ። ኣብዚ እዋንዚ እቲ ዝለዓለ ናይ ኣተሓሳስባ ብዙሕነትና ብደረጃ “ተቓወምትን ደገፍትን ምምሕዳር ህግደፍ” ዝግለጽ እዩ። ኣብ ዝርዝሩ ከይኣተና ኣብ ነፍሲ ወከፍ’ዞም ዝተጠቕሱ ኣተሓሳስባታት ዝሕቆፉ፡ ብፍላይ ኣብቲ ናይ ተቓወምቲ ወገን ኣብ ጉዳያት ዘለዉ ኣረዳድኣታት ብዙሓት እዮም። እዚ መሰረታዊ ዘይኮነ ናይ ኣረዳድኣ ፍልልያት ኣብዚ እዋንዚ’ውን ኣብ ክንዲ እንዳወሓደ፡ እንዳሰፍሐ ዝኸይድ ዘሎ ምዃኑ ዘተሓሳስብ እዩ። በብግዜኡ ብዝሒ ሰልፍታትና፡ ውድባትና፡ ማሕበራትናን ምንቅስቓሳትናን ናይ ምውሳኹን ምፍንጫላቱን ምስጢር ከኣ ካብቲ እናሐደረ ዝጫጫሕ ኣተሓሳስባታት ዝነቅል እዩ።
ናይ ሓሳብ ብዙሕነት ጸጋ እምበር ሓጥያት ኣይኮነን ንብል ኢና። ከምኡ ካብ ምባል ሓሊፍና እቲ ኣብ መጻኢት ኤርትራ እንምስርቶ ዲሞክራስያዊ ስርዓት ከረጋግጾም ካብ እንጽበዮም ረቛሕታት ሓደ ምውሓስ ብዙሕነታዊ ኣተሓሳስባ እዩ። እዚ ክበሃል እንከሎ ግና እቲ ብዙሕነት ዝምርኮሰሉ፡ ብፖሊሲ ናጽነት መሰል ምውዳብን ርኢቶኻ ምግላጽን ዝቃነን ብሕጊ ዝግዛእን ምኽንያታዊ ክኸውን እንከሎ ጥራይ እዩ። ካብዚ ወጻኢ ብውልቃዊ ስምዒትን ረብሓን ተደሪኹ ከም ኣሜባ ዝራባሕ ብዙሕነት ግና ንድሕሪት ዝጐትት እዩ።
ብዙሕነት ብሓላፍነት ዝመሓደር፡ ምክእኣልን ምጽውዋርን ዝቕበል፡ ኣብቲ ብዙሕነት ዝወዳደሩ ኣካላት ከምቲ ናቶም ርኢቶ ተቐባልነት ክረክብ ዝደልይዎ፡ ንናይ መወዳድርቶም ካብ ናቶም ዝተፈልየ ኣተሓሳስባ ኣፍልጦ ናይ ምሃብን ምኽባርን ግደታ ከም ዘለዎም ኣብ ዘይርድእሉ ብዙሕነት ናይ ኣተሓሳስባ ሃሳዪ እዩ። እዚ ጐዳኢ ተርእዮ ብሓፈሻ ኣብ ኤርትራውያን ብፍላይ ከኣ ኣብ ደንበ ተቓውሞ ዝረአ ዘሎ እዩ። እቲ ጉጅለ ህግደፍ ኣተሓሳስባኡ ንዘይቅበሉ፡ ብሓሙሻይ መስርዕ፡ ብከደዓት፡ ብወያነን በብግዜኡ ብዝረኣዩ ኣሉታዊ ዝብሎም ተርእዮታትን እዩ ዝገልጾም። ከምቲ “ጸላኢ ጸለሎ ቀባኢ” ዝበሃል፡ ካብቲ ኣጸላሚ ጉጅለ ካልእ ስለ ዘይንጽበ ኣይሕደሰናን፡ እኳደኣ ክሳብ እንስዕሮ እንቃለሶ እዩ። ኣብ ደንበ ተቓውሞ እውን ካብ ናትካ ርእይቶ ንዝተፈልየ፡ እሞ ብሓሳብ ምምካቱ ምስዘይትኽእል፡ ክሳብ ንዋናታቱ ኤርትራውነቶም ክትነፍግ ናይ ምድንዳን ሃቐነ ይረአ እዩ። እዚ እዩ ከኣ እቲ ቀንዲ ንሓቢርካ ምቅላስ ኣዳኺሙ፡ ህግደፍ ዕድመ ስልጣኑ ንከናውሕ ዝሕግዞ ዘሎ። ካብዚ ስለ ዝነቕሉ እዮም ድማ ንተመኩሮ ተቓውሞና ብጽሞና ዝከታተሉ ወገናት “ዕድመ ህግደፍ ብብቕዓቱን ተቐባልነቱን ዘይኮነ፡ ዝያዳ ብድኽመት ተቓወምቱ እዩ ዝነውሕ” ክሳብ ምባል ዝበጽሑ።
ተቓወምቲ ህግደፍ ናይ ምቅዋምና ምኽንያት ነዊሕ ዝርዝር ኣለዎ። ኣብ ኤርትራ ሕገመንግስታዊ ስርዓት ዘይምህላዉ፡ መሰረታዊ መሰላት ህዝቢ ኤርትራ ስለ ዘይክበር፡ ህዝብና መምርሒኡ ብዘይፈልጦ መራሒ ይግዛእ ምህላዉ፡ ብሰንኪ ጻሕታሪ ባህርያት ናይቲ ዝገዝኦ ዘሎ ጉጅለ ህዝብና ኩሉ ግዜ ራህዋ ሓሪምዎ ብስግኣት ዝተዋሕጠ ምዃኑ፡ ደቁ ኣብ ገዛእ ሃገሮም ምንባር ስኢኖም ስለ ዝተሰዱ ብዕድመ ዝደፍኡ ወለዲ ጠዋሪ ስለ ዝሰኣኑ…..ወዘተ፡ እናበልካ ነዊሕ ዝርዝር ምቕራብ ይከኣል። ዓወትና ከኣ ኩሉ ዓቕምና ኣወሃሂድና እቲ ናይዞም ኩሎም ጸገማት ጠንቂ ዝኾነ ጉጅለን ናይ ጭቆና መሳርሕታቱን ሓንሳብን ንሓዋሩን ከነወግዶ ክንበቅዕ እንከለና ዝረጋገጽ እዩ።
ደገፍቲ ህግደፍ ብዘይካቲ በብግዜኡ ካብቲ ጉጅለ ብመርዚ እናተላዕጠጠ ብጉሁድን ብስዉርን ዝወሃቦም፡ ንዓኡ ንኢዱ ንካልእ ዘጸልም ዘይሓላፍነታዊ ሓሳብ ምንዛሕ፡ ናቶም ሃለዋት ሃገርናን ህዝብናን ኣብ ግምት ዘእቱ ሓሳብ የብሎምን። ምናልባት ኣብ ውሽጦም ዝተሓብአ፡ ካብቲ ዝድግፍዎ ሓይሊ ስለ ዝፈርሑ ብውሽጠ ውሽጢ ዝሓምይሉ፡ ካብቲ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ውድዕነት ዝነቅል ዘይግሁድ ሓቂ ኣይህልዎምን ኢልካ ምድምዳም ግና ዝከኣል ኣይኮነን። እቲ ሓሓሊፉ ዝስማዕ፡ ኣብ ዕላል ምስ ኣሕሊፉ ኣይህበንን እትብሎ፡ “እንታይ ኢና’ሞ ክንገብር፡ እንድዒ ብገለ ግዲ ለውጢ ይመጸልና ይኸውን’ምበር ከምዚልካስ ክሳብ መዓስ፡ ሎምስ ትጽቢት ነዊሑ” ዝብል ምዕዝምዛማት መልእኽቲ የብሎምን ማለት ኣይኮነን። እቶም ቀራናት ዓው ኢሎም ካብ ዘስምዕዎ፡ ንህግደፍ ናይ ምድጋፎም ምኽንያት ግና “ነዛ ሃገር ብዘይካኡ ዝሕልዋን ዘድሕናን የለን” ዝብል ይርከቦ። እሞ “ኤርትራ ብህግደፍከ ትድሕን ድያ ዘላ ትጠፍእ? ኢልካ እንተ ሓቲትካዮም ግና መልሶም ዕንይንይ እዩ ዝኸውን። ምኽንያቱ እቲ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ኩነታት ብልሳን መራሒ ህግደፍ ከይተረፈ ብተደጋጋሚ “ኣብ ኤርትራ እንታይ ኣውንታ ኣሎ?” ኢልካ እንተ ሓቲትካ እትረኽቦ መልሲ“ጥፍኣትን ንድሕሪት ምምላስን ኤርትራ፡ ህዝባን ትካላታን” ስለ ዝኾነ። ስለዚ ዝምድና ተቓወምትን ደገፍትን ህግደፍ፡ ተጻራሪ ኮይኑ፡ ፍልልያቱ ናይ ድሕነትን ጥፍኣትን እዩ።
ኣብዚ እዋንዚ ኤርትራ ብሰንኪ ግጉይ ምርጫ ናይቲ የመሓድራ ኣሎ ዝበሃል ጉጅለ ዝያዳ ኣብ ዓይኒ ብዙሓት ኣትያ ከምዘላ ምልክታት ንዕዘብ ኣለና። ድሕሪ ሩሲያ ንዩክረይን ወሪራ መሰል ህዝባ ምግሃሳ ፖለቲካዊ ኣሰላልፋ ምምሕዳር ኤርትራ ምስ ወራርን ግህሰትን እዩ ወጊኑ ዘሎ። እዚ መሪጽዎ ዘሎ ኣሰላልፋ ንመሰልን ክብርን ህዝቢ ዩክረይን ዝጻባእ ኮይኑ፡ ኣንጻር ሓያላት ሕነ ናይ ምፍዳይ ስምዒት ዝደፋፍኦ ኢዩ። እዚ ስጉምቲ ነቲ ኣሜሪካ እትርከቦ ምዕራባዊ ዓለም ኣብ ምጽባእ ዘትከለ ምዃኑ ትንተና ዘድሊዮ ኣይኮነን። ስለዚ ኣብዚ ኩነታት በቲ ውሱን ዓቕሚ ዘለዎ ህዝቢ ኤርትራ ጥራይ ዘይኮነ፡ በቲ ኣንጻሩ ተሰሊፉ ዘሎ ሓይልታት እውን ይጥመት ኣሎ።
ኣብዚ ቀረባ ግዜ ፈጻሚ ጉዳይ ኤምባሲ ኣሜሪካ ኣብ ኣስመራ፡ ኣብቲ ብኤሪሳት ዝተወደበ ሲምፖዝየም ንህልዊ ኩነታት ኤርትራ ዝዳህሰሰ ቃል ኣስሚዖም ድምጺ ህዝቢ ኤርትራ ምዃኖም እንታይ ከም ዘመልክት ምግማቱ ዘጸግም ኣይኮነን። ህግደፍ ድሕሪኡ ብጩቕ ዘይምባሉ ከኣ ስግኣቱ ሰማይ ዓሪጉ ከም ዘሎ የርኢ። ስለዚ እቶም ኤርትራ ክትጠፍእ ዘይኮነ፡ ክትድሕን እንቃለስ ዘለና፡ ንከምዚ ዓይነት ተበግሶ፡ ከምቲ “ሓጋዚታ እንተረኣየትስ መዲዳ ትሓብእ” ዝበሃል፡ ኣብ ክንዲ ንኸስሮ ናይ ሓባር ድምጽናን ተግባርናን እነበርኸሉ መድረኽ ንግበሮ።
More...
Critical European Union discussions on Eritrea and Ethiopia to try to end the Tigray war
Written by Martin Plaut
Discussions are due to get under way in Brussels today (Monday) which could shape the relations between the EU and the Horn of Africa for years.
Below, Human Rights Watch’s Laetitia Bader lays out what is at stake. The meeting comes after a visit to Eritrea by EU representatives at a higher level than has taken place for years.
It would appear that the EU is attempting a “reset” after abandoning its disastrous road building programme that used National Service conscripts in what amounted to slave labour. The EU promised to end the programme in September 2020.
EU and UK Ambassadors inspect Ethiopia-Eritrea Road, 2020
Today’s Brussels talks have got Ethiopia worried and they mobilised their diaspora, who have appealed to the EU not to increase sanctions against the Addis government.
Twelve Ethiopian Organizations wrote a letter to the European Parliament objecting to draft resolution (2021/2206 INI). [See below] They rejected the use of “Western Tigray” arguing that it is a Tigrayan term. And they are particularly worried about suggestions that there should be “an urgent deployment of an AU-led international peacekeeping force with a robust civilian protection mandate to Western Tigray,” to help end the war.
Clearly there are major sensitivities for all concerned, but the EU has been silent on the war in Tigray for far too long. Brussels needs to come up with a robust proposal that will support the AU/Kenyan mediation efforts to bring this tragic conflict to an end.
EU Should Press Ethiopia for Tangible Rights Progress
Today’s Brussels talks have got Ethiopia worried and they mobilised their diaspora, who have appealed to the EU not to increase sanctions against the Addis government.
Twelve Ethiopian Organizations wrote a letter to the European Parliament objecting to draft resolution (2021/2206 INI). [See below] They rejected the use of “Western Tigray” arguing that it is a Tigrayan term. And they are particularly worried about suggestions that there should be “an urgent deployment of an AU-led international peacekeeping force with a robust civilian protection mandate to Western Tigray,” to help end the war.
Clearly there are major sensitivities for all concerned, but the EU has been silent on the war in Tigray for far too long. Brussels needs to come up with a robust proposal that will support the AU/Kenyan mediation efforts to bring this tragic conflict to an end.
Government Should Ensure Access to Aid; End Arbitrary Detentions
Ethiopians wait for food distribution in a small town north of Mekele, in the Tigray region of northern Ethiopia, May 7, 2021. © 2021 AP Photo/Ben Curtis © 2021 AP Photo/Ben Curtis
The future of European Union engagement in Ethiopia will be high on the agenda of EU foreign ministers gathering next Monday in Brussels. This meeting takes place 19 months into an armed conflict originating in the northern Tigray region that has been devastating for the civilian population.
The Ethiopian government in February lifted a state of emergency used to arbitrarily arrest thousands of Tigrayans, and since April has permitted greater numbers of aid convoys to enter Tigray. Still, abuses and suffering remain rife in northern Ethiopia. For nearly a year, the government has maintained an effective siege of Tigray, limiting food, fuel, and other critical supplies while also shutting off communications, banking, and electricity. While more aid has been allowed in, the amount remains far less than the population’s needs. The lack of drug supplies and services in particular means that people with chronic illnesses, along with survivors of abuses, including wartime sexual violence, do not have essential care.
Human Rights Watch in April released a report with Amnesty International documenting an ethnic cleansing campaign against Tigrayans by officials and security forces from the neighboring Amhara region. While the authorities restrict access to rights monitors and aid agencies, hundreds and perhaps thousands of Tigrayans are arbitrarily detained there in life-threatening conditions.
In a May 26 letter to the EU and member states, Human Rights Watch called for clear human rights benchmarks to underpin relations with the Ethiopian government. These include ending mass arbitrary detentions and allowing independent monitors’ access to detainees, the restoration of basic services, and unhindered and safe humanitarian access throughout conflict-affected areas.
There has been no meaningful accountability for war crimes and other serious abuses committed in Amhara, Tigray, and neighboring Afar regions. Government investigative processes and outcomes lack transparency, and international investigations continue to be hampered.
Federal authorities have for years conducted mass arrests and prolonged arbitrary detentions in Oromia, and have more recently detained thousands in Amhara.
For EU pressure to carry weight, the focus needs to be on ending harm to civilians. Diplomatic engagement and access with Ethiopia’s government should not be an end in itself, but a tool to achieve tangible progress in protecting civilians countrywide.
As the world watches the EU take robust measures against those responsible for war crimes elsewhere in the world, it shouldn’t settle for less in the Horn of Africa.
ፈጻሚ ሽማግለ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ብ18ን 20ን ሰነ 2022፡ ዓስራይ ስሩዕ ኣኼባኡ ኣካይዱ። ኣብ መኽፈቲ እቲ ኣኼባ ኣቦመንበር ፈጻሚ ሽማግለን ማእከላይ ባይቶን ሰዲህኤ፡ ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል (ደጊጋ)፡ ናይቲ ኣኼባ ኣጀንዳ ድሕሪ ምጽዳቕ፡ ንተሳተፍቲ ኣኼባ ሓጺር ናይ “እንኳዕ ደሓን መጻእኩም” መእተዊ ቃል ኣስሚዑ።
ፈጻሚ ሽማግለ ኣብዚ ስሩዕ ኣኼባኡ፡ ብመጀመርያ ብዛዕባቲ ኣቐዲሙ ብሓለፍቲ ኣብያተ-ጽሕፈት ፈጻሚ ሽማግለ ተዳልዩ ዝጸንሐ ንድፊ ጸብጻብ በብሓደ ድሕሪ ምምይያጥ ከም ሰልፋዊ ሰነድ ኣጽዲቑዎ። ኣብዚ ናይ ነፍሲ ወከፍ ቤት ጽሕፈት ጸብጻብ ዝዳህሰሰሉ፡ ኣብ ዝሓለፈ ኣዋርሕ ኣብ ኩሉ መዳያት ዝተራእየ ሰልፋዊ፡ ሃገራውን ከባብያውን ምዕባለታት መዚኑ። ንኣውንታታት ዝያዳ ዘሕይሉን ንሕጽረታት ዘእርሙን ውሳነታት ወሲኑ።
እቲ ኣኼባ ኣብ ርእሲ’ቲ ዝቐረበ ጸብጻብ ብዛዕባ ዝተፈላለዩ እዋናውን መሰረታውን ዝያዳ ጠመተ ዘድልዮም ዛዕባታት ዓሚቕ ምይይጥ ኣካይዱ። ኣብ ምይይጡ፡ ምምስራት ሰፊሕ ጽላል ፖለቲካዊ ሓይልታት (ፖሓኤ)፡ ቅድሚት ዝስራዕ ጭረሖ ሰዲህኤ ምዃኑ ጠቒሱ፡ ንምዕዋቱ ክሳብ ሕጂ ክካየድ ዝጸንሐ ቃልስን ከጋጥም ዝጸንሐ ብደሆታትን ዳህሲሱ። ምስ ኩሉ’ቲ ዝጸንሐን ዘሎን በዳሂ መስርሕ፣ ሰዲህኤ ንመጻኢ እውን ምቛም ሓባራዊ ጽላል ኣብ ሽቶኡ ንምብጻሕ፡ ቅሩብነት ምስ ዘለዎም ኣካላት ኮይኑ ቃልሱ ከም ዝቕጽል ኣነጺሩ። ምስ ዓለም ለኸ ህዝባዊ ምንቕስቕስ ይኣክልን ካለኦት ተበግሶታትን ከራኽቦ ኣብ ዝኽእል መንገዲ ሓቢርካ ንምቅላስ ግቡእ ቆላሕታ ከም ዝህቦ’ውን ካብ ዘድሃበሎም ነጥብታት እዩ።
10ይ ኣኼባ ፈጻሚ ሽማግለ ኣብ፡ ኤርትራ፡ ኢትዮጵያ፡ ክልል ትግራይን ሱዳንን ዝረአ ዘሎን ዓለም ለኻዊ መልክዕ ናይ ምሓዝ ኣንፈቱ፡ ተጽዕንኡ ኣብ ፖለቲካ ሃገርናን ብሰንኩ ዝምዕብል ዘሎ ናይ ኤርትራውያን ናይ ኣተሓሳስባ ፍልልይን ሓደስቲ ፖለቲካዊ ኣሰላልፋን ዝምልከት ንናይ ክሳብ ሕጂ ተመኩሮ ሰዲህኤ ኣብ ግምት ኣእትዩ ዓሚቕ ጠመተ ኣካይዱ። ኣብ መጻኢ ብሓፈሻ ብደረጃ ሓይልታት ለውጢ ኤርትራ፣ ብፍላይ ከኣ ብደረጃ ሰዲህኤ ክተሓዝ ዝግበኦ ኣቕጣጫን ርእዩ። ኣብቲ ዳህሳሱ ሰዲህኤ ንኣተሓሕዛ ፍልልያዊ ሓድነትን ዝምድናና ብሓፈሻ ምስ ጐረባብትና፡ ብፍላይ ከኣ ምስ ክልል ትግራይ፣ ብሓደስቲ ምዕባለታት ከይተሰናበደ፡ ብመጽር’ቲ ኣቐዲሙ ብደረጃ ጉባኤኡ ዝሓዞ ፖሊስን በብግዜኡ ብዝተፈላለዩ ትካላቱ ከነጽሮ ዝጸንሐ መርገጻትን እናተመርሐ፡ ጉዳይ ኤርትራ ዝውሰን ብህዝቢ ምዃኑ እምነት ዘማእከለ፡ ቃልሱ ከም ዝቕጽል ግቡእ ቆላሕታ ሂቡ መዚኑ። ፖሊሲታቱ ኣብ ቅድሚ ኩሎም ዝምልከቶም ናይ ምንጻርን ምስራጽን ጻዕሪ ከም ዘካይድ ድማ ኣስፊሩ።
ኣብ መወዳእታ ኣብ መጻኢ ብሓፈሻ ኣተሓሕዛኡ ኣብ ዝተፈላለዩ ጉዳያት ከመይ ክኸውን ከም ዝግበኦ ብፍላይ ምስ መሰረታት ሰልፊን፡ ህዝብን ዘራኽብ፣ ብሰንኪ ብኮቪድ 19 በዂሩ ዝጸንሔ መድረኻት ምቕጻል ከም መጻኢ መደባቱ ኣመላኺቱ። ፈጻሚ ሽማግለ፡ ኣባላትን ደገፍቲ ሰዲህኤን፣ ኩሉ ለውጢ ዝብህግ ኤርትራውን፡ ህዝብናን ሃገርናን ካብዚ ብሰንኪ ጉጅለ ህግደፍ ኣትየምዎ ዘለዉ ሓሳረ-መከራ ንክወጹ፡ ከም ናይ ቅድሚ ሕጂ ከይሰልከዩ ቃልሶም ንክቕጽሉ መጸዋዕታኡ ኣቕሪቡ።
ባህግና 67፣ ዜናታትን፣ ስሞምን ዝጽዋዕ፡ ሕድሮምን ከ፡ ዝተጠልመ ሰማእታት ርእሰ ዓንቀጽ ሰዲህኤን 20.06.2022
Written by Bahgna MediaMedia
ብባይቶ ኤርትራውያን ኣብ ዳርምሽታትን ከባቢኡን መኽሰብ ኣልቦ ማሕበር ዝተጸውዐን ዝተዳለወን በዓል ዝኽሪ ሰማእታት ኤርትራ ብዕለት 19 ሰነ 2022 ኣብ ከተማ ዳርምሽታት ብኽብሪ ተዘኪሩ ውዒሉ። ማሕበር ባይቶ ኤርትራውያን ዳርምሽታትን ከባቢኡን ኣብ 2019 ዝጀመረ ኮይኑ፡ ምስቶም ብሓሳብን ብግብርን ዝሰማምዑ ደለይቲ ለውጢ ዝኾኑ ማሕበራትን ህዝባዊ ምንቅስቓሳትን ክሰርሕ ዝጸንሐን ዘሎን ምንቅስቓስ እዩ። ኣብዚ ንዝኽሪ ሰማእታት ናይ 2022 ዝተዳለወ በዓል፣ ብርክት ዝበለ ቁጽሪ መንእሰያትን ነባራት ተቓለስትን ዝተሳተፍዎ እዩ ነይሩ።
እቲ በዓል ኣብ ፕሪንስ ኢምል ዝተባህለ መዘናግዒ ዝተኻየደ ኮይኑ፣ ብዝተፈላለየ ናይ ስዉኣት መዛሙር ዝተጀመረ ኮይኑ፣ ኣቦ መንበር ማሕበር ባይቶ ኤርትራውያን ዳርምሽታትን ከባቢኡን ሓው ጎይትኦም በራኺ፣ ብመጀመርታ ተሳተፍቲ በዓል ንዝሓዝዎ ሽምዓታት ብሓባር ክውልዑን፣ ንዝኽሪ ስዉኣት ኤርትራውያን ንደቓይቕ ናይ ሕልና ጸሎት ክግበርን ሓቢሩ። ሓው ጎይትኦም ቀጺሉ ብምኽንያት ናይቲ በዓል ዝተዳለወ መግለጺ ኣቕሪቡ። እቲ መግለጺ ናብቲ በዓል ንምብጻሕ ዝተኻየደ ቃልስን ምረቱን፣ ዕላማን ዝተኸፍለ መስዋእትን ዘጠቓለለ ኮይኑ፡ መስዋእቲ ንኩሎም ኤርትራውያን ኣብ ቃልሲ ግዲኣም ኣብ ምብርካት ከለዉ በጃ ሃገር ዝሓለፉ ዝምልከት እምበር፡ ነቶም ብረት ዓጢቆም ኣብ ውግእ ዝተሰዋኡ ጥራሕ ዝምልከት ከምዘይኮነ’ውን ኣነጺሩ። እዚ ጥራሕ ዘይኮነ መስዋእቲ ደሊኻዮ ብምርጫ ዝውሰድ ዘይኮነስ፡ ካልእ መዋጽኢ ምርጫ ምስ ሳኣንካ ተገዲድካ ዝእቶ ምዃኑ ብኣብነት ኣሰንዩ ኣቕሪቡ።
ስዉኣት በጃ ሃገርን ህዝብን ሓሊፎም እዮም ዝምለሱ ከምዘይኮኑን፡ እቶም ህሉዋት ዘለና ግን፡ ነቲ ንሳቶም ዝገደፉልና ሕድርን ዕላማን ኣብ መፈጸምትኡ ምብጻሕ ስለዝኾነ ተራና፡ ብፍላይ መንእሰያት መሪሕ ግዲኦም ከበርክቱን እቶም ኣብ ዕብየት ዘለና ድማ፡ ናይ ምምኻርን ምምዓድን ግዴና ከነበርክት ይግባእ ክብል ኣብ መግለጺኡ ሓቢሩ። 
ኣስዒቡ ሓው ዳዊት ኣፈወርቂ ኣባል ሽማግለ ማሕበር ባይቶ ኤርትራውያን ዳርምሽታትን ከባቢኡን፡ ኣብ ዳርምሽታት ምስ ዝርከቡ ጀርመናውያን ትካላትን ኣብያተ ጽሕፈታትን ብዝተገብረ ርክብን ዝምድናን መሰረት፤ ኣብ ማሕበራዊ፡ ኣካላውን ባህላውን ህንጸታት ኤርትራውያን መንእሰያት ከገልግሉ ዝኽእሉ ናይ ምውስዋስ ኣካላትን፣ ሙዚቓን ኮታስ ኣብ ናይ ውሽጢ ገዛ መዘናጊታት ዝውዕሉን፣ ኣብ ምዕባይ ህጻናትን ወለዲ ኣብ ምምልማል ደቆምን ክሕግዞም ዝኽእል ሓበሬታዊ ማእከል ክጥቐምሉ ዝኽእሉ መራኸቢ ቦታ ብነጻ ዝተረኽበ ምህላዉ ድሕሪ ምሕባር፡ ኣብ ሰሙን ክልተ ማዓልታት ማለት ሰንበትን ሰኑይ ድሕሪ ቀትርን ኣብቲ ተፈቒዱልና ዘሎ ሰዓታት ክፉት ምዃኑን ንተሳተፍቲ ዝኽሪ በዓል ሓቢሩ። ስለዚ ማሕበር ባይቶ ኤርትራውያን ዳርምሽታትን ከባቢኡን ኣብ ፖለቲካዊ ጉዳያት ጥራሕ ዘይኮነስ ኣብ ማሕበራውን ባህላውን ጉዳያት ማእከል ዝገበረ ምቅስቓሳት ዘካይድ ኤርትራውያን ስደተኛታት ንምሕጋዝን ምትሕብባን ኣድህቦ ዝገበረ ምዃኑን እዩ ገሊጹ። 
ሓው ገብሩ ሓጎስ ቀጺሉ፣ ንዝኽሪ ሰማእታት ኤርትራን ዕላማታቶምን ብምጥቃስ፡ ኣብ ኤርትራ ዘሎ መላኺ ስርዓት ግን፡ ንዝኽሮም ዝኸውን ሓወልቲ ክሰርሕ ዘይካኣለ፡ ብኣንጻሩ ናይ ወጻኣተኛ ሓወልቲ ምድዃኑ፡ ንዕቀት ኤርታውያን ምዃኑ ብምግላጽ፡ ኣብ ኤርትራ ስርዓተ ሕግን ዲሞክራስያዊ ስርዓት ንምቛምን ኩልና ኤርትራውያን፡ ንሕድሪ ስዉኣት ከነተግብር ግዴታ ከምዘለናን ክንጽዕር ከምዝባኣናን ገሊጹ።
ብዘይካዚ፣ ሓደ ካብ መንእሰያት ተሳተፍቲ ዝኽሪ ማዓልቲ ስዉኣት፣ ቀይሕ ቀለም ዘይኮነስ፡ ቀይሕ ደም ኢዮም ከፊሎም ብዝብል ኣርእስቲ ዝተዳለወ፣ ንዝሓለፈ መስዋእቲ ዘዘኻኽር፡ ንቓልሲ ዘሔይል ግጥሚ ኣቕሪቡ፣ ዝኽሪ ማዓልቲ ሰማእታት ዳርምሽታትን ከባቢኡን ተደምዲሙ።
ማሕበር ባይቶ ኤርትራውያን ዳርምሽታትን ከባቢኡን ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ዕለት 26.05.2022 ንመዓልቲ ነጻነት ኤርትራውን ብተመሳሳሊ ኣገባብ ኣብ ቀጽሪ ትካል ADL ዝተባህለ ኣኽቢሩ ምውዓሉ ዝዝከር እዩ።
