http://ascenteq.com/project/epdp

ብሓፈሻ ህልዊ ኩነታት ኢትዮጵያ፡ ብፍላይ ከኣ እቲ ኣብ ትግራይ ዝካየደ ዘሎ፡ ኣብቲ መጀመርያ “ምኽባር ሕጊ” ተባሂሉ ዝነበረ ሎሚ ግና ዲቕ ዝበለ ውግእ ምዃኑ ባዕሉ ዝዛረብ ዘሎ ምዕባለ ዓብይ ናይ ዓለምና ኣጀንዳ ኮይኑ ኣሎ። ኤርትራ ከኣ ጐረቤት ትግራይ ስለ ዝኾነት ጥራይ ዘይኮነ ብሰንኪ ህግደፍ ደቃ ኣብቲ ውግእ ተነቊቶም  ስለ ዘለዉ፡ ጉዳይ ኢትዮጵያ ክለዓል እንከሎ፡ ስማ ብሕማቕ ዝለዓል ኮይና ኣላ።

ኢድ ኣእታውነት ህግደፍ ኣብ ውግእ ትግራይ ተኸቲሉ፡ ብዙሓት ኣብ ምምላሶም ኣብ ኤርትራውያን ፍልልይ ዝፈጠሩ ሕቶታት ክለዓሉ ጸኒሖም እዮም። “ሰራዊት ኤርትራ ናብ ትግራይ ኣትዩዶ ኣይኣተወን?፡ እንተ ኣትዩኸ ኣብቲ ብኮሚሽን ዶብ ንኤርትራ ዝተፈርደ ቦታት ጥራይ ድዩ ተደሪቱ  ወይ ናብቲ ዘየሰሓሕብ መሬት ትግራይ እውን ኣሳፊሑ እዩ?፡ ምስ ኣተወኸ፡  ምስ ምጥሓስ ሰብኣውነት ዝተተሓሓዘ ገበናት ፈጺሙ ዶ ኣይፋሉን?“ ዝብሉ ካብቶም ክለዓሉ ዝጸንሑ ሕቶታት እዮም።

ኣብዚ እቲ ውግእ 5ይ ወርሑ ሒዝሉ ዘሎ እዋን  ከምቲ “ሓሶትን ስንቅን እንዳሓደረ ይፈኩስ” ዝበሃል እቲ ምስምስ እንዳበነነ፡ እቲ ክዉን ሓቂ ተጋሂዱ እዩ። ንተግባራት ህግደፍ ኣብ ክንዲ ከም ዘለዎ ምርዳእ፡ ሓቂ ሓቢኦም ከጸባብቕሉ ዝፈተኑ ወገናት ኣብ መልሓሶም ዝሓይክሉ ደረጃ በጺሖም ኣለዉ። ካብ ቅድሙ’ውን  ንምዕጥጣይን ክፍቶ በሃልነትን እንተዘይኮይኑ፡ ድሕሪ ኢሳያስ “ጉዳይ ኢትዮጵያ ጉዳይና ስለ ዝኾነ ስቕ ኢልና እንርእዮ ዘይኮነ ዓቕምና እነበርክተሉ’ዩ” ምባሉ፡ ንኽትሓብኣሉ ኢልካስ ዕባራ ምኽንያታት ምቕራብ’ውን ኣይመድለየን። ከምቲ “ካብ ጳጳስ ንላዕሊ ካቶሊክ የለን” ዝበሃል፡ ካብ ኢሳያስ ንላዕሊ ህግደፍ ክትከውን ሃንደፍደፍ ምባል ናይ ጥዕና ኣይኮነን። ነስተውዕል ካብ ቅድም’ውን ኢሳያስ “ጉዳይ ብፍርዲ ዝተበየነልና መሬት  ኤርትራ የገድሰና’ዩ” ኣይኮነን ኢሉ። ንጉዳይ ዶብ እሞ “ንእሽቶይ ጉዳይ እዩ” ካብ ዝብሎ ነዊሕ ግዜ ኮይኑ እዩ። ብመሰረቱ ናይቲ ካብ ቅድም ጀሚሩ ምስ ኢትዮጵያ ዘካየዶ ውግእ ጠንቂ’ውን ዶብ ኣይነበረን። ኮታ ንኢሳያስ  ዘገደሶስ ጉዳይ ኢትዮጵያ ብዓባያን ስልጣኑን እዩ።

ሎሚ “ዋላ ትንፈር እምበር፡ ጤል እያ” ንምባል እንተዘይኮይኑ፡ ሰራዊት ኤርትራ ኣብ ውግእ ትግራይ ምእታዉ ተረጋጊጹ እዩ። ኣብ ወሰናስ ዘይኮነ ከኣ ኣብ ማእከል ትግራይን ኣምሓራን ትግራይን ኣብ ዘዳውብ ከባብታትን ከይተረፈ ይዋጋእ ከም ዘሎ ዘይሕባእ ሓቂ እዩ። ሕሉፍ ሓሊፉ፡ ኣብቲ ካብ ዶብ ርሒቑ ናብ ትግራይ ኣዕሚቑ ዝኣቱ ቦታታት ኣድያቦን ኢሮብን ናይ ኤርትራ መንነት ይዕድል ከም ዘሎ እውን ናብ ነበርቲ ናይቲ ከባቢ ደዊልካ ምርግጋጽ ኣብ ዝከኣለሉ ግዜ ኢና ዘለና። ሰራዊት ኤርትራ ኣብ ትግራይ ኣትዩ፡ “ህይወት ንጹሃት ይቐዝፍ፡ ንብረት መንግስቲ ክልል ትግራይን ውልቀ-ሰባትን ይራሲ፡ መንግስታውን ዘይመንግስታውን ትካላት የዕኑን ይዝርፍን ኣሎ” ብዝብል ኣብ ዝተፈላለዩ ማዕከናት ዜናን ዘይሻራዊ ትካላትን ዘዕለቕልቕ ዘሎ ሓበሬታታት’ውን፡ ካብ ክትነጽጎ ክትቅበሎ ናብ ዝቐለለ  ደረጃ በጺሑ ከምዘሎ ብብዙሓት ወገናት ዝምዘን  ዘሎ እዩ። ኮሚሽን ሰብኣዊ መሰል ኢትዮጵያ እውን ሰራዊት ኤርትራ ነቲ ዝኽሰሰሉ ዘሎ ከቢድ ገበን ከም ዝወዓሎ’ዩ  ኣጻርዩ። ገለ ወገናት “ከምዚ ዓይነት ተግባራት ኤርትራዊ ባህሊ ኣይኮነን” ብዝብል መከራኸሪ ምኽንያት፡ ነቲ ህግደፍ ንጥፍኣት ዝለኣኾ ሰራዊት ክከላኸልሉ ይስምዑ እዮም። ብመሰረቱ ምስ ህግደፍን መጨቆኒ ትካላቱን ዘባእሰናስ፡ ካብ ኤርትራዊ ባህልን ድሌትን ወጻኢ ብምኻዶም ኣይኮነን ድዩ። ነዞም ከምዚ ዓይነት መህደሚ ክፈጥሩ ዝደልዩ፡ “ዘይኣነስ ኣይትበከ እዩ ዘብክየኒ ዘሎ” ጥራይ ኢና እንብሎም።

ኤርትራውያን ምናልባት ደኣ ግዜኡን ደረጃኡን ይፈላለይ ይኸውን እምበር፡ በዚ ሕጂ ንህዝቢ ትግራይ ዘጋጥሞ ዘሎ በደላት ዝሓለፍና ህዝቢ ኢና። ንመሰል ርእሰ-ውሳነና ስለ ዝተቓለስና፡ እቲ ናይ ዓውዲ ውግኣት ግጥማት ሳዕቤን ገዲፍካ፡ መግዛእታዊ ሓይልታት ኢትዮጵያ፡ ሰላማዊ ህዝብና ቀቲሎም፡ ዓድታት ኣንዲዶም፡ ናይ እምነት ትካላትና ኣፍሪሶም፡ ኣብያተ- ትምህርትን ሕክምናን ምስ  መሳርሕኡ ዘሚቶምን ኣንዲዶምን፡ ቁጠባዊ ትካላትን ፋብሪካታትን ፈታቲሖም ወሲዶም። እዚ ምስዚ ኣብ ትግራይ ዝፍጸም ዘሎ ዝመሳሰል ናይ ቀረባ ግዜ ዛንታና እዩ። ኤርትራውያን ነዚ ተግባራት ወረርቲ ሓንጐፋይ ኢልና ኣይተቐበልናዮን። በዚ ፈሪሕና ካብ ቃልስና ኣይበኾርናን። እኳ ደኣ ተቓሊስና ስዒርናዮም። ድሕሪ ሕጂ ከምዚ ዓይነት በደል ከየጋጥመና ከኣ ወትሩ ድሉዋት ክንከውን ይግበኣና። ካብዚ ነቒልና ኣብ ልዕሊ ትግራይን ህዝባን ዝፍጸም ዘሎ በደል ክንቃወሞ ጥራይ ዘይኮነ ክንቃለሶ እውን ሞራላዊ ግደታ ኣለና። ኣብ ልዕሌኻ ክፍጸም ዘይትደልዮ ኣብ ልዕሊ ካለኦት ክወርድ እንከሎ ብውሕዱ “ዓገብ” ኣብ ክንዲ ምባል “ይርከብዋ ደኣ” ምባል’ሞ ከኣ ነውሪ’ውን እዩ። ደሓር ነቲ “ጽባሕ ነዓየ” ዝብል ወረጃ ኣበሃህላ ወለድና ክንርስዖ ኣይግበኣናን። ንሕና ኣብዚ እዋንዚ ብዛዕባቲ ኣብ ትግራይ ዘሎ ኩነታ ክንዛረብ እንከለና፡ ብጥሪኡ “ኣብ ዘይጉዳይካ ምእታው” ጌርና ክንወስዶ ኣይግባእን። ምኽንያቱ ጽልዋኡ ኣብ ኤርትራዊ ጉዳይና ብሩህ ስለ ዝኾነ።

ንጉጅለ ህግደፍ፡ ናይ ግድን ካብ ኤርትራን ህዝባን ፈሊና ክንርእዮ ክንበቅዕ ኣለና። እዚ ብልቢ ክንትግብሮ ዝግበኣና እምበር፡ “ካብ ክሳድ ንላዕሊ” ክኸውን ኣይግበእን። ኣብዚ እንተዘየነጺርና፡ ንህግደፍ ከነቃልዖ እንከለና ንኤርትራን ህዝባን ንብድልን ንጠልምን ከምዘየለና እንተዘይተረዲእና፡ ከይተፈለጠና ኣገልገልቲ ህግደፍ ክንከውን ኢና። ኣገልገልቲ ህግደፍ እንተኮይና ከኣ ህዝብና ንጠልም ከም ዘለና ኣይንረስዕ። ንጉጅለ ህግደፍ ምስ ልኡላውነት ሃገርና ነተኣሳስር እንተሊና’ውን ኣብ ጌጋ መንገዲ ኣለና። ነዚ ንምብራህ ኣብ ካልእ ዝርዝር ከይከድና፡ እቲ ጉጅለ ጉዳይ ልኡላውነት ንመኸወሊ ዝጥቀመሉ እምበር፡ ካብ ልቡ ኣውጺእዎ ሰማይ ሰማይ ካብ ዘመዓዱ ነዊሕ ግዜ ኮይኑ እዩ። ስለዚ ህግደፍ ባዕሉ ቀዲዱ ንዝደርበዮ ካባ ልኡላውነት ከነልብሶ ክንብል ህዝብና ኣይንበድል።

ጉጅለ ህግደፍ መጸዋዕታን ምሕጽንታን ህዝብና ኣይንታዩን እዩ። እኳ ደአ መንገዱ ኣንጻርቲ ህዝብና ዝመርጾ እዩ። ንናይ ሕብረተሰብ ዓለም ምሕጽንታ’ውን በቲ ንጉዳይ ህዝብና ዝርእየሉ መነጽር ክርእዮ ከም ዝጸንሐ ፍሉጥ እዩ። እነሆ’ኳ ነቲ “ሰራዊትካ ካብ ውግእ ትግራይ ኣውጽእ” ዝብል መጠንቀቕታ ኣብ ክንዲ ብቐጥታ ዝምልስ ጎቦጎቦ ይኸይድ ኣሎ። ከም ዘይትግብሮ’ኳ ናይ ብዙሓት ግምት እንተኾነ፡ ከምቲ “ጽብሓላ ዱባ፡ ባህ ክብላ ልባ” ዝበሃል መዳህለልን መሕብእን ወስታ ክወስድ ይኽእል እዩ ዝብል ግምት ኣብ ባይታ ኣሎ።

ዝኸበርካ ህዝቢ ኤርትራ፡ “ቁጠባ ባዶ“: “መን ባዶ ገይሩዎ?“ ዝብል ኣርእስቲ ተመርኲሰ፡ ነቲ መስደመም ኣበሃህላ ንኣርእስተይ ተኸቲለ ሓሳባተይ ብጽሑፍ ኣስፊረ፡ ናብ ሕብረተ-ሰበይ ከመሓላልፍ እንከለኹ፡ ከም ሰብ ከም ኤርትራዊ ታሪኻዊ ሓላፍነት ንነፍሲ ወከፍ ኤርትራዊ/ት ሕቶኡ/ኣ ብዓውታ ናቱ ናይ ባዕሉን ክሓትት መሰሉ ጥራሕ ዘይኮነስ፡ ናይ መነባብሮኡ ናይ ሂወት ግዴታኡ እዩ። ብካልእ ኣዘራርባ፡ ሓደ ሕብረተሰብን ህዝብን ሃገርን ቁጠባ ሃገሩን ሃብቱን፡ ኣታዊኡን ወጻኢኡን ገምጋም ዕብየት ቁጠባኡን ክፈልጥን ክቆጻጸርን፡ መጀመርያ ምዕራፍ  ናይ ሓደ ሃገርን ሕብረተ-ሰብን እዩ። ንሕና ኤርትራውያን እዚ ዘይምግባርና ፡ ን30 ዓመታት ኣብ “መዋእል እምኒ“ ከም ዘሎኻ ኴንካ፡ ክሳብ ሕጂ ባጀትካ ከይፈለጥካ ትቕጽል ኣሎኻ፥ እሞ ከኣ ኣብ መበል 21 ክፍለ ዘመን፡ ብጣዕሚ ዘሕፍር‘ዩ።

ኣነ ከም ሓሳብ ኣቕራቢ፡ እቲ ጨካን ዲያብሎስ ስርዓት፡ ሰብ ዝመስል፡ ባህሪ ናይ ሰብ ዘየብሉ፡ ኮነ ኢሉ ንህዝቢ ኤርትራ ከይዓቢ፡ ንቁጠባኡን ንማሕበራዊ ናብርኡን ንፖለቲካውን፡ ብሓፈሻ ንኩሉ ጸጋታትና ዓትዒቱ ዘምከነ፡ ኣብ ዓለማዊ ንግዲ ከይዋሳእ ዓፊኑ፡ ንኣውፈርቲ ዓጽዩ፡ እቲ ናይ መጀመርያ ዕላምኡ እዩ። እዚ ከኣ ንኤርትራዊ ኩሉ፡ ኣብ ኢድካ ከሎ ክልተ ሞት ክብል እንከለኹ፡ ንህዝቢ ሰማዒ ዓለም መስደምም ኮይኑ ኣሎ። ኣብዚ ደጋጊመ ክብሎ ዝደሊ፡ ንሕና ኤርትራውያን ደቂ ሰባት ክንስና፡ እኩባት ኣህዛብ ሃገርን መንነትን ዝወነንና፡ ታሪኻዊ ነጻነት ዘመስከርና፡ ከም ሰባት ከምቲ ካልእ ህዝቢ ዓለም 5 ሕዋሳት ዘሎና፡ ካብ እንስሳ ዝተፈልየ ኣእምሮ ስለ ዝተዓደልና፡ ንዝኾነ ነገር ካብ ግዜ-ንግዜ እናኣስተብሃልናን እናጠመትናን ክንከይድ፡ ንመሪሕ ሂወትና ዝግበኣና ክንሱ፥ እዚ ብዘይምግባርና ን30 ዓመታት ብዘይሕግን-ስርዓትን፡ መሕድሮ ዘይብልናን እናበረስናን ሰለይ ንብል ኣሎና፡ ዘሕፍር‘ዩ። መንእሰይ ወሎዶ እንታይኮን ክብለና‘ዩ ፡ ኣብ ቅድሚ ኣህዛብ ዓለምን ሃገርን ዘሕፍር ምዕራፍ ሒዙ‘ሎ።

ዝኸበርካ ኤርትራዊ፡ “ቁጠባ ባዶ“ ተባሂልካ፡ ምስ‘ዚ ኩሉ ጸጋታትካ እንከሎኻ፡ ንእኡ ከኣ በቲ ዝፈልጦ ሓደ-ብሓደ ክጠቕሶም እንከለኹ፡ -

1 - እቲ ግዙፍ ቀይሕ ባሕርና ናይ 1000 ኪ.ሜ. ውነና ዘሎካ፤

2 - ክልተ ወደብ ምስ መርሳታት ኣፍደገ ዘሎካ፤

3 - ምቁራት በብዓይነቶም ዓሳታት ዘሎካ፤

4 - ዳህሳስ ልዕሊ ምድርን ትሕቲ መርየትን ፡ ዝተርኽበን ዘይተረኽበን ማዕድናት ጋዛት ዘሎካ፤

5 - ጸሓያውን ንፋሳውን ጸዓት ንምትካል ባህርያዊ ጸጋ ዘሎካ፤

6 - ስሕበት ቱሪዝም ብዙሓት ደሴታት ዘሎካ፤

7 - ክሊማ ሃገርካ ደጋን - ወይነዳጋን - ቆላን ዘሎካ፤

8 - ፍርያም ሕርሻ ሃገርካ ባርካ ጻዕዳን ካልኦት ኩርነዓት ሃገርካን ዘሎካ፤

9 - ዝተፈላለየ ፍርያም ፍረታት ብምሉኡ ኩርንዓት ሃገርካ ዘሎካ፤

10 - ሃብቲ እንስሳ ዘቤት ምሉእ ዘይጉዱል ባርካ ጻዕዳ ምስ ኩርነዓት ሃገርና ዘሎካ፤

11 - እንስሳ ዘገዳም ብመጠኑ ዘሎካ።

ዝኸበርካ ኤርትራዊ፡ እዚ ኩሉ ጸጋታት ስለ ዘሎካ፡ ንርእስኻ ጸጊብካ ሰደድን ቀረብን እናኣመዓራረኻ፡ ናይ ወጻኢ ሸርፊ ብምቍጽጻርን ብምዕቡል ቍጠባዊ ኣሰራርሓ ብምልዮን ዘይኮነስ ብምልያርድ ኣታዊና ጌርና፡ እቲ መጀመርያ ምዕራፍ መነባብሮ ህዝብና ኣወሃሂድና፡ ጥዑይ ሕብረተሰብን ቅልጡፍ ግስገሳን ሃኒጽና፡ ትምህርትን ተክኖሎጅን ኣተኣታቲና፡ ኣብ ዝሓጸረ ዓመታት ኤርትራ ተወዳዳሪት ከም ትኸውን ብፍጹም ጥርጥር የብለይን። ነዚ ኩሉ ሓቚፉ ዝኣልን ዘመዓራርን፡ ሕግን ስርዓትን ማሕድሮን እዩ። 

ዝኸበርካ ኤርትራዊ፡ ኣብ መወዳእታ ጽሑፈይ ክብሎ ዝደሊ፡ ለባም ሓሳባት ምሃብ፡ ኣብ ትሕቲ ሕግን ሓቅን ምሃብ መሰላት ርእሰ-ተኣማንነት ሃገሩን ሕብረተ-ሰቡን ዝፈቱን ዘኽብርን፡ ኣብ ጉዕዞ ሂወቱ ሕልናዊ ዕረፍቲ ዝህብ ኮይኑ፡ ወትሩ ከኣ ክብሪ ኣለዎ። ጸሓፍትን ደረስትን ልቦና ዘለዎም ደቂ ሰባትን ከም ዝብሉዎ፡ “ ሕልና ናይ ዕግበት ዘይብሉ፡ ሕልናኡ ዘይተቐበሎ ሕዋሳቱ ኣምኪኑ ዝጐዓዝ እሞ ከኣ ከም ህዝብን ሃገርን፡ መሰሉ ዘይፈልጥ‘ዩ“። ወትሩ ድማ ኣብ ቁጠባዊ-ማሕበራዊ-ፖለቲካዊ፡ ኣብ ከርፋሕ ሂወት ይነብር። እዚ ንከይከውን ወዲ-ሰብ ኣነ ክብል ክኽእል ኣለዎ። ኣነ ማለት ከኣ መሰለይ-ክብረተይ-መንነተይ ማለት እዩ።

ብክፍላይ ተኪአ

22.03.2021

ጀርመን

ከምቲ ብዕለት 06/03/2021 ዝጀመርዎ ክትዕን ሓሳብ ንሓሳብ ምልዉዋጥን ብጉዳይ ኣሻቃሊ ሃለዋት ህዝብናን ሃገርናን ዘንጻላልዎ ዘሎ ሓደገኛ ኩነታት ተመኲሶም ንምቅጻል ብዕለት 27/03/2021 ካብ ሰዓት 18.00  ክሳብ ሰዓት 22.00 ዳርጋ ኩሎም ኣባላት  ዝተሳተፍዎ ኣዝዩ ዓሚቁን ሰፊሕ ልዝብን ክትዕን ብኤለትሮኒካዊ መራኸቢ ዙም ኣኼባ ኣካይዶም። እዚ ኣዝዩ ኣሻቃልን ተንኮለኛ ዉዲት ኩነታት ሃገርና  ብጨቋኒ ስርዓት ህግደፍ ምስ ኣቢ ኣሕመድ ዝፍጸም ዘሎ ስዉር ስምምዕን መታለሊ መግለጺታቶምን መሪሕነት ሰልፊ ጥንቁቅ ቅልጡፍ ኣትኩሮ ንምግባር ግብራዊ ስጉምትታት ክፍትን ንመሪሕነት ተሪር ለወባታቶም ክልእኹ ኣስሚሮምሉ። እዚ ብክልተ ጊዜ ዝተካየደ ኣኼባታት ሙዉቅ ኣኼባ ብዕምቆቱን ንቁሕ ኣጋላልጹኡን ብሓቂ ረዚን ፍረን ትምህርትን ሓዘል ብምንባሩ ኣዝዩ ሃብታምን ፍሉይ ኣገዳስን ይገብሮ። እቲ ርክብን ክትዕን ሓሳብ ንሓሳብ ምልውዋጥን ከኣ ቀጻሊ ክኸውን ደጊሞም ኣስሚሮምሉ።

6ይን መወዳእታን ክፋል

ኤርትራውያን እንፈላለ ኣብ ጉዳይ ኣተሓሕዛ መስርሕ ህንጸት ሃገርና’ምበር ኣብ ሃገርና ዘሎና ሓድነትን ፍቕርንስ ብዝኸፈልናዮ ከቢድ መስዋእቲ ኣረጋጊጽናዮ ኢና። ኩሉ ዝምእዘዘሉ ሕግታት ናይ ኣወዳድባ ኣብ ዘይብሉ፡ ህዝቢ ኣብ ፖለቲካዊ ስርሓት  ብንቕሓት ኣብ ዘይሳተፈሉን ከማእዝን ዝኽእል ሓያል ፖለቲካዊ ጥርናፈ ኣብ ዘይሃለወሉን ብዙሕ ምጉጅጃላት እንተረኣና ዘገርም ኣይኮነን። ኩሉ ነቲ ዝሓዞ መንገዲ ከም ዝሓሸ መተግበሪ ናይቲ ዝርእዮ ዕላማ ገይሩ ስለዝወስድ ኢዩ። ምዓስ’ዩ እቲ ሕማቕ ዝኸውን  ሓድነት ሕዝቢ ዝሃሲ፡ ኣብ ሓድሕዱ ዘናቑት፡ ልዑላውነት ሃገር ዝፈታተንን፡ ንሃገርነት ኤርትራ ኣብ ምልክት ዘእቱን ምስዝኸውን ኢዩ። ኣብ ጽበት፡ ድሕረትን ጥሩፍ ኣረኣእያን ተሞርኲሶም ዝፍጠሩ ፖለቲካዊ ጉጅለታት እናበዳህካዮም ደኣ ክኽየድ ኣለዎ'ምበር ካብ ምቕልቃልስ ዘይቦኽሩ ኢዮም።  ኣብ ከም ናትና ዝኣመሰለ ብዙሕነታውን ዘይማዕበለን  ሕብረተሰባት፡ ኣብ ፖለቲካዊ ስልጣን ንምብጻሕ  ሕብረተሰባዊ ሕማማት ዝምዝምዘሉ ተኽእሎ ስለዘሎ ነዚ ክንጥቀመሉ በሃልቲ ጉጅለታት ክፍጠሩ ባህሪያዊ ኢዩ። እዚ ድማ በቲ ሃገራዊ ምትእኽኻብ ኣቢሎም ጸቢብ ፖለቲካዊ ጥሙሓቶም ንምፍጻም ዘይከኣል ኮይኑ ስለ ዝስምዖም ኢዩ።

ኣብ ሃገራዊ ፖለቲካዊ ስራሕ እቲ ቅኑዕ ኣገባብ፡ ሃገራዊ ምጥርናፍ ጌርካ ነቲ ሃገራዊ ዕላማ ምዕዋት ኢዩ። ካብዚ ዝተሓተ ምጥርናፋት እቲ ዘለናዮ ኩነታት፡ ንክህሉ ዕድል ዝሃቦ እንተዘይኮይኑ፡ ኣብ ንቡር ኩነታት፡ ዝነብር ኣይኮነን። ሕግታት ፖለቲካዊ ኣወዳድባ ኣውጺኣ ኣብ እትኸይድ ኤርትራ፡ ብኣውራጃን ሃይማኖትን ዝግበሩ ፖለቲካዊ ምትእኽኻባት ቦታ ዝህልዎም ኣይኮኑን።

ብዘይካ ኣውራጃውን ሃይማኖታውን ምትእኽኻባት፡ ንደምበ ፍትሒ ኣብ ሓድሕዱ ዘቋይቑን ዘሻቕሉን ዶብ ሰገር ምትእኽኻባት ውን ኣለዉ። ኣብ ኤርትራ ጥራይ ዘይድረቱ ንፖለቲካዊ ካርታ ናይ ዞባና ክቕይሩ ዝሓስቡ ኣግኣዝያንን ትግራይ ትግርኝን ተባሂሎም ዝጽውዑ ናይዚ ኣብነት ኢዮም። እዚኦም ንመንኮርኮርን ታሪኽ ንድሕሪት ክመልሱ ዝሕልኑ ሓለምቲ ኢዮም። ኣብ ልዑላውነትን ሃገርነትን ኤርትራን ሓድነት ህዝባን ዘይኣምኑ ስለዝኾኑ፡ ካብቲ ኢርትራዊ ሃገራዊ ፖለቲካዊ ቁርቁስ ባዕሎም ነብሶም    ወጻኢ ዝገበሩ ስለዝኾኑ መኣዝንና ከስሕቱና  ኣይግባእን።

ኤርትራ ልክዕ ከም ካልኦት ናይ ሳልሳይ ዓለም ሃገራት ብናይ ሎሚ ኣጸዋውዓ ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ሃገራት፡ ዶባታ ብመግዛእቲ ዝተሓንጸጸ ኢዩ። እዚ ዶባትዚ ነቲ ሓቢሩ ከም ሓደ ህዝቢ ክምዕብል ዝነበረ ኣብ ክልተ ሰለስተ መቓቒልዎ ኢዩ። እዚ ማለት ግን እቲ ፖለቲካዊ ምእዙዝነት ነናብ ዝምልከቶ መንግስቲ ይኺድ'ምበር እቲ ማሕበራውን ባህላውን ዝምድናታት ናይቲ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝነብር ህዝቢ በቲ ዝተሓንጸጸ ዶብ ክብተኽ ኣይክእልን ኢዩ። ውዮ ድኣ ንህዝቢታት ዘይሓልዩ መንግስታት ስለዝትከሉ'ምበር ነዚ ዝምድናታትዚ ከም መኽሰብ ተጠቒምካ ንዝሓሸ ናይ ሓባር ምዕባለ  ክትሰርሓሉ  ዝከኣል ኢዩ ነይሩ።

ኣብ ዶባት ዝነብር ህዝብና ነቲ ኣብ   ጐረባብቲ ሃገራት፡ ሱዳን፡ ጅቡትን ኢትዮጵያን ዘሎ ብባህልን ብቋንቋን  ዝመሳሰሎ ህዝብታት ክርሕቆ ኣይደልን ኢዩ። ተሓጋጊዙን ተመላሊኡን ዝኸይድ ናይ ሓባር ህይወት ክነብር ዝደሊ ኢዩ። ህዝቢ ዓፋር ኣብ ኤርትራ፡ ጂቡቲን ኢትዮጵያን ይነብር። ኣብ ሰለስተ ሃገራት ምህላዉ ብዘየገድስ ኣብ ማሕበራዊ ዝምድናታቱ ንፋስ ዘየእቱ ስጡም ህዝቢ ኢዩ። ኣብ ጫፋት ሳሕልን ባርካን ዝነብር ህዝብና ምስቶም ኣብ ሱዳን ዝነብሩ ኣሕዋቱ  ብምትሕልላይ ኢዮም ዝነብሩ። እንተደለዩ ናይ ኤርትራ እንተደለዩ ናይ ሱዳን ዜግነት ሒዞም ክነብሩ ጸገም የብሎምን። ብደቡባዊ ሸነኽ፡ ኣብ ዶብ ዝነብር ተዛራባይ ትግርኛ ህዝብና ውን ምስቲ ኣብ  ጥቕኡ ዘሎ ኢትዮጵያዊ ትግራዋይ እናተሓጋገዘን እናተመላለአን ከምዝኸይድን ኣብ ጽቡቕ ይኹን ኣብ ሕማቕ ናይ ሓባር ስምዒት ክህልዎም ከም ዝኽእልን ዘይከሓድ ኢዩ።

ኣብ ዶባት ዝነብሩ ህዝቢታት፡ ካብቲ ናይ ሓባር ህይወቶም ዝነቅል፡ ንልዕላውነት ናይ ሃገራቶም ዝፈታተን ስምዒታት ከቀላቕሉ ይኽእሉ ኢዮም። ብፍላይ እቶም ዝመርሕዎም መንግስታት ረብሕኦም ዘይሕልውሎም ኮይኑ እንተተሰሚዕዎም ኣብቲ ብሄራዊ ምትእስሳር ክግደሱ ይኽእሉ ኢዮም። ዓባይ ዓፋር፡ ዓባይ ትግራይ (ትግራይ ትግርኝ) ወዘተ ከም ኣብነታት ክጥቀሱ ዝኽእሉ ኢዮም። እዚ ናይ ዓባይ ዓፋር ዝብል ምንቅስቓስ ሰብ ብዙሕ ዝፈልጦን ዘድህበሉን ኣይኮነን። ዓባይ ትግራይ ትግርኝ ዝብል ምንቅስቓስ ግን ብዙሕ ሰብ ዝዛረበሉን ንገለ ፖለቲካዊ ሓይልታት ውን ዓቢ ሻቕሎት ኮይኑ ዘሎ ኢዩ። እዚ ግን ኣሻቓሊ ክኸውን ዘይብሉ ኣብ ታሪኽ ዝተሳዕረ ናይ ውሑዳት ኣተሓሳስባ ኢዩ። ነቲ ክፍጠር ዘኽኣሎ ሕማቕ ስርዓተ ምሕደራ ብምልጋስ ክመዉት ዝኽእል ኣተሓሳስባ ኢዩ። ነዚ ምንቅስቓስዚ ዝተጋነነ መግለጺ ምሃብን ነቲ ንሱ “ኣለኹልካ” ዝብሎ ወገን ብጃምላ ከም ደጋፊኡ ጌርካ ምቑጻርን ዝተጋገየ ሚዛን ኢዩ። ካብዚ ግጉይ ሚዛንዚ ነቒልካ ንፖለቲካዊ ስራሓትካ ክትቅይስ ክትፍትን  እንተኾንካ፡ መኣዝን ቃልሲ ዘስሕት ኢዩ።

ዝተባህለ ይበሃል፡ ብከቢድ መስዋእቲ ቃልሲ ህዝቢ ዝተረጋገጸትን  ኣህጉራዊ ቦታኣ ዘውሓሰትን ሃገር፡ ጥሩፍን ድሑርን ኣተሓሳስባ ብዘለዎም ኣካላት ህዝባዊ ሓድነታ ዝነቓነቕ ኣይኮነን።

በዚ ስንኩፍ ኣተሓሳስባታትዚ ከይተሰናኸልና ኣብቲ ቀንዲ ጸላኢ ሃገርን ህዝብን ዝኾነ መራሒ ምልካዊ ስርዓት ከነተኩር ይህልወና። ብሓድነትና ክርከብ ዝኽእል ብርታዐና ንምስባርን ዕድመ ስልጣኑ ንምንዋሕን ኢሉ ውን፡ ነዚ ጥሩፍን ድሑርን ኣተሓሳስባታት ንከይጠፍእ፡ ከንበድብዶን ከስንቖን ከም መደብ ሒዝዎ ዝኸይድ ዘሎ ኢዩ። ነዚ ናይ መቓቒልካ ስልጣንካ ኣናውሕ ዝብል ፖሊሲ ናይ ስርዓት ጉጅለ ህግዲፍ ግዳይ ከይኮንና መኣዝንና ከይሰሓትና ብጥምረት ክሳብ ዓወት ክንቃለስ ይግባኣና።

ኤርትራ ከም ኩለን ሃገራት ኣፍሪቃ ብውሳነ መግዛእታዊ ሓይልታት እያ እዚ ሎሚ ሒዛቶ ዘላ ቅርጽን ስፍሓትን ሒዛ። እዚ ዝኾነ ድሕሪ ጥልያን ብ1889 ኣብ ምብራቕ ኣፍሪቃ ኤርትራ እትበሃል ሓዳስ ግዝኣት ሒዘ ኣለኹ ኢላ ምእዋጃ እዩ። ህዝቢ ኤርትራ ግና ስጥመት ሓድነቱኳ ከምቲ ድሕሪ ምውላድ ኤርትራ ከም ሃገር እንተዘይኮነ፡ ቅድሚዚ እውን ኣብዚ ኤርትራ ዝኾነ ከባቢ ነይሩ እዩ። እዚ ድሕርቲ ኤውሮጳውያን ብ1869-70 ንኣፍሪቃ ምክፍፋሎም ዝመጸ ናይ ብዙሓት ሃገራት ተመኩሮ እምበር  ንኤርትራ ጥራይ ዝምከት ኣይኮነን።

ገዛእቲ ሓይልታት ንኤርትራን ካለኦት ሃገራትን ክኽልልወን እንከለዉ ኣብ ግምት ዘእተዉዎ ብኸመይ ንምምሕዳረን ከም ዝጥዕሞም እዩ ነይሩ። ካብኡ ሓሊፉ ናይ ህዝበን ድሌት፡ መበቆልን ምትእስሳርን ኣብ ግምት ዘእተዉዎ ኣይነበረን። ክሳብቲ እዋንቲ ሓደ ዓይነት ቋንቋ፡ እምነትን ካልእ ዘመሳስልን ዝነበሮም ህዝብታት ናይ ክልተ ሰለስተ ሃገራት ዜጋታት ኮይኖምሉ ዘለዉ ከኣ ሰንኪዚ እዩ። ብሰሪ እዚ ዓይነት ኣካልላዚ ኣብ ብዙሕ ከባብታት ምስሕሓባት ናይ ህዝብታት ከጋጥም ጸኒሑ እዩ። ጌና እውን ቀጻሊ ኣሎ። ንኣብነት ምስ ኤርትራውያን ዝመሳሰሉ ከም በንዓምር፡ ዓፋር፡ ትግርኛን ኩናማን ኣብ ሱዳን፡ ጅቡትን ኢትዮጵያን ንረክብ። ድሕርቲ ዶብ ምንጻር ግና፡ “ናተይ” ዝብልወን ሃገራት ኣለወኦም። ኤርትራ እትርከበሉ ከባቢ ገማግም ቀይሕ ባሕሪ ተዓጢቑ ዝማዕረገ እዩ። ኤርትራ ብሳላዚ ዘለዋ ኣቀማምጣ ከኣ ተበሃግነታ ኣዝዩ ልዑል እዩ። ካብዚ ሓሊፉ፡ ከበሳን መታሕትን፡ ጐላጉልን ጎበታትን፡ ደጋ፡ ወይናደጋን ቆላን ትውንን። በብዓይነቱ ኣእካል ዘብቑልን ተመጣጣኒ ዝናብ ዝዘንባን ልሙዕ ሓመድን ተሃራፊ ኣቀማምጣን ኣለዋ። ካብዚ ሓሊፉ ንሕርሻ፡ ምርባሕ እንስሳን ዘኽእል ኩነታት ኣየርን እኹል ማያትን ዘለዋ ሃገር እያ። ብሓፈሻ  እዚ ኩሉ ጸጋታት፡ ብፍላይ ከኣ እቲ ዝተዓጥቀቶ ኣስታት 1000 ኪሎሜተር ገማግም ባሕራ ትውንን ስለ ዝኾነት ኣብ ዓይኒ ብዙሓት ናይ ማዕዶ ሓይልታት፡ ብፍላይ ከኣ ኣብ ናይ ኢትዮጵያን  መሓዙታ ሓያላት ሃገራትን ክትወድቕ ኣገዲድዋ ጸኒሑ።

ተኸታተልቲ ሓይልታት መግዛእቲ ኢትዮጵያ፡ ንናይ ኤርትራ ሃገርነት ብታሪኽ ኮነ ብቑጠባዊ ዓቕሚ ብቕዕትን ሕጋዊትን ክነሳ፡ ንነዊሕ ግዜ፡ እዚ ሓቂዚ ክወሓጠሎም ኣይከኣለን። ከምኡ ስለ ዝኾነ ከኣ ኤርትራ ሃገር ክትከውን ዘብቀዓ መምዘኒ ዘማልአት እንከላ ዘራይ ናይ ግዳም ተረባሕቲ ሓይልታት ተወሲኽዎ፡ “ኣካል ኢትዮጵያ እያ” ብዝብል ንሓንሳብ ክጐብጥዋ ንሓንሳብ ከኣ ክላፈንዋ ፈቲኖም። ህዝቢ ኤርትራ ግና ነቲ ኣብ ምስምስን ሕንቅልሕንቅሊተይን ዝተመስረተ ኣፍደገ ባሕሪ ናብ ምውናን ዘፍጠጠ ናይ ኢትዮጵያ “ኣካለይ እያ” በሃልነት ስለ ዘይተቐበሎ፡ ብዙሕ ውረድ ደይብን መስዋእትን ክኸፍል ተገዲዱ እዩ። ኢትዮጵያውያን ንኤርትራ ምስ ኢትዮጵያ ንምቑራና የቕርብዎ ካብ ዝነበሩ ምኽንያታት ብዘይካቲ ጥምዙዝ ታሪኽ፡ “ኤርትራ ብቑጠባ ነብሳ ኣይትኽእልን እያ” ዝብል ግጉይ ሚዛን ጐሊሁ ዝተራእየ እዩ። ኣይኮነንዶ እቲ ቀደም ሎሚ እውን እዚ ሕልሚዚ ምሉእ ብምሉእ ዝተደምሰሰ ኣይኮነን። ነቲ ኣብዚ እዋንዚ ብሰንኪ ዘይህዝባውን ዘይሓላፍነታውን ምሕደራ ህግደፍ ኣብ ሃገርና ሱር ሰዲዱ ዘሎ ድኽነትን ስእነትን ምስዚ ዕባራ መጐቲኦም የዛምድዎ እዮም።

ኣብቲ ሓቂ ንምምጻእ እምበኣር፡ ኤርትራ ብዘለዋ ተፈጥሮኣዊ ሃብትን ንኣፍሪቃን ኢስያን ዘራኽብ ባሕራን ኣይኮነንዶ ንገዛእ ርእሳ ንኻልእ እውን እትኾነሉ ህርኩት ህዝብን በብዓይነቱ  ጸጋታትን ዘለዋ ሃገር እያ። ነወዳድረን እንተደ ኢልና፡ ኤርትራ ብመንጽር ታሪኽ እዚ ሒዛቶ ዘላ ቅርጺ ኣብ ምሓዝ ንኢትዮጵያ ትቕድማ እያ። ብደረጃ ሃብቲ እውን ናይ ኤርትራ ስፍሓት መሬትን ብዝሒ ህዝብን ምስ ናይ ኢትዮጵያ ኣወዳዲርካ ኤርትራ ነብስኻ ናይ ምኽኣል ብልጫ ኣለዋ። እዚ ኣብ ሕርሻን እቶት ዘራእትን ጥራይ ዘይኮነ፡ ትሕቲ መሬት ብዝርከብ ተፈጥሮኣዊ ሃብቲ እውን ዓቕሚ ጐዲልዋስ ካብ ኢትዮጵያ ዝምጽወተላ ኣይኮነትን። እኳ ደኣ እቲ  ሓቂ ብኣንጻሩ’ዩ ምባሉ እዩ ዝቐልል። ካብ ቀይሕ ባሕሪ ዝርከብ ሃብትን ንግዳዊ ምቹእነትን እንተተወሲኽዎ ከኣ ብኣንጻሩ “ኢትዮጵያ ብዘይ ኤርትራ ጽግምቲ እያ” ምባልዩ ዝቐልል። እቲ ዘሳኒ መፍትሒ ከኣ፡  ኣህጉራውን ክልተኣውን ውዑላት ዘሰነዮ ኣብ ናይ ሓባር ተጠቃምነት ዝተሰረተ፡ ትካላውን ግሉጽን ዝምድናን ምትሕብባርን ምፍጣር ጥራይ እዩ።

ጠንቂ ናይቲ “ኤርትራ ነብሳ ኣይትኽእልን እያ” ዝብል ዓምጣሪ ሸፈጥ፡ ህዝቢ ኤርትራ ሰላም ረኺቡ፡ ህዝባዊ ምሕደራ ዝውንነሉ ህዱእ ኩነታት ተፈጢርሉ ብጸጋታቱ ክጥቀም ዘይምኽኣሉ እዩ። ካብዚ ሓሊፉ  ሕጽረ ተፈጥራዊ ሃብታ ኮነ ሕመቕ ሰብእዊ ዓቕማ ኣይኮነን። ህዝቢ ኤርትራ ነዚ ጐይታ ሃገርካን ሃብታን ናይ ምዃን ዕድልዚ ካብ ሓይልታት መግዛእቲ ኣይተጸበዮን። ብመሰረቱ ምእንቲ ናጽነቱ ዝተቓለሰ እውን እቲ ብጸጋታትካ ናይ ምጥቃም ዕድል ተቓሊስካ ዝመጽእ እምበር ለሚንካ ዝትኮበልካ ከምዘይኮነ ስለ ዝተገንዘበ እዩ። ድሕሪ ናጽነቱ ምጭባጡ ከኣ ርእሱ ኣቕኒዑ ዝኸደሉን ኣደልዲሉ ዝረግጸሉን ዕድል ጥራይ ዘይኮነ፡ ከብዱ ዝመልኣላን ዕርቃኑ ዝኸድነላን፡ ዝመሃረላን ጥዕናኡ ዝሕልወላን ኩነታት ከም ዝረክብ በዓል ምሉእ ተስፋ ነይሩ። እንተኾነ ብሰንኪ ናይ  ጉጅለ  ህግደፍ ሕድሪ ሰማእታትን ተስፋ ህሉዋትን ምጥላሙ፡ እነሆ ህዝብና “ናይ ርኹብ ስኡን” ኮይኑ ኣሎ። ነቲ ኢሳያስ ኣብዚ እዋንዚ ምስ መንግስቲ ኢትዮጵያ “ጉንብሕ ጥልዕ” ዝብሎ ዘሎ “ኤርትራ ነብሳ ክኢላ ክትነብር ስለ ዘይከኣለት ኢና ናብ ኢትዮጵያ ንመጽእ ኣለና” ይብል ከም ዘሎ ገይሮም ዝወስድዎ ብዙሓት እዮም። ብሓቂ ከኣ ናይዚ ዘይርጉእ ሰብእይ ኣካይዳ ከምኡ ዘየብል ኣይኮነን። እንተ እታ እንብህጋ ኤርትራ፡ ቅስንቲ ዓዲ ቅዋምን ዲሞክራስን ኣብዝኾነትሉ እዋን፡ “ንኻልእ’ውን መኾነት።”

ሎሚውን  ከምቶም  ወትሩ ዘይሕለሎም  ዜጋታት ሰብ  ሕልናን ገበርቲ ሰናያትን ስለ ዝተረኽቡ፡  ማሕበር ኣካለ ጽጉማን ኤርትራ  ኣመስጊኑ ንኣመስገንቲ ከተሓላልፍ ሓላፍነቱን ግቡእ ኣሰራርሕኡን ስለ ዝዀነ በዚ ዝስዕብ ኣገባብ  ከነመጉሶም ንደሊ።

ህዝባዊ  ምንቅስቓስ  ኤርትራ ከተማታት ከሎንን ከባቢኡን  ሃገረ ጀርመን ንምምሕዳር  ማሕበር ኣካለ ጽጉማን ኤርትራ ጨንፈር ጀርመን፣ ብሰናይ ፍቓዱ ግዙፍ ሓገዙ ንምውፋይ ፣ ኣቐዲሙ ሌላ  ምስ ኣባላት ምምሕዳር ማሕበርና ሓው መዓሾ  ኣስራትን  ሓው ኣፈወርቂ ኣባይን  ኣኼባ  ብምግባር፣ ንማሕበር ኣካለ ጽጉማን ኤርትራ  €1800.00 ( ሓደ ሽሕን ሸሞንተ ሚእቲን ኤውሮ) ከም ዘወፈዬ  በዚ ኣጋጣሚ ከነበስረኩም ንፈቱ።

ንውጹዓት ምሕጋዝ መርኣያ ሰናይ ድሌትን ሕልናዊ ርውየትን ከምኡውን  ንተሓጋዚ ኣካል፣  ሽግሩ ምፍታሕን ምቅላልን ኣብርእሲ ምዃኑ፣ ብሳልሳይ ደራጃ ድማ ንደቂ ሰባት ዓቢ መርኣያ ልግስን ሕዛውነትን ምዃኑ ክንገልጽ ንፈቱ። ዝተጠቕሰ  ብርኩት ኣስተዋጽኦ ናብ ማሕበር ኣካለ ጽጉማን ኤርትራ ባንክ ሕሳብ IBAN፡ DE96 5001 0060 0790 7506 01 postbank frankfurt  ኣታዊ  ከም ዝዀነ ድማ ነረጋግጽ።

ማሕበር ኣካለ ጽጉማን ኤርትራ፡ ንህዝባዊ  ምንቅስቓስ  ኤርትራ ከተማታት ከሎንን ከባቢኡን ንስለቲ  ሰናይ  ተግባሩ    ብስሙን፣ ብስም ጀጋኑ ውጉኣት ሓርነትን፣ ኣካለ ጽጉማትን ደጊሙ ክብ ዝበለ ምስጋንኡ  የቕርብ።

ማሕበር ኣካለ ጽጉማን ኤርትራ

ጨንፈር ሃገረ ጀርመን

ህዝቢ ኤርትራ ምእንቲ መሰሉ ቃልሲ ካብ ዝጅምር ነዊሕ ኮይንዎ። ኣብዚ ነዊሕ ናይ ቃልሱ ጉዕዞ ከኣ ብብዙሓት ናይ ኣወዳድባ ውረድ ደይብ እዩ ሓሊፉ። ኣብቲ “ተወዲብካ ንመሰልካ ምቅላስ” ዝብል ተረድኦኳ ፍልልይ እንተዘይነበሮ፡ “ብኸመይ እሞ ንወደብ?” ኣብ ዝብል ግና ብሰንኪ ዝተፈላለዩ ስምዒታት እንዳገንፈሉ ምውጸኦም ብዙሕ ዋጋን ግዜን ከፊሉ እዩ።  ነቲ ዝኸፍሎ ዝነበረ ዋጋን ግዜን ዝያዳ ዘኽበሮን ነቲ መስርሕ ቃልሲ ዝኽብዶን ከኣ ናይቶም ኣብ ምውዳብን ሓድነትን ህዝቢ ኤርትራ ረብሓ ዘይነበሮም ሓይልታት መግዛእቲ እኩይን ፈላላይን ኢድ ይኣትዎ ስለ ዝነበረ እዩ።

ህዝቢ ኤርትራ ድሕሪ ፖለቲካዊ ውረድ ደይብ፡ እቲ ምርጫ ንሱ ጥራይ ኮይኑ ስለ ዝረኸቦ ከኣ ኣብ ብረታዊ ቃልሲ ተኣትዩ። ኣብቲ ብረታዊ ቃልሲ ነቲ ዝነበረ ዕንቅፋታት ከይዘንጋዕካ፡ ዝሓሸ ንህዝቢ ኤርትራ ኣብ ትሕቲ ጽላል “ኩለንተናይ ንናጽነት ሃገረይ” ዘሰለፈ ኣወዳድባ ተራእዩ።  እቲ ናይ ሽዑ ኣወዳድባ ምስ ኩሉቲ ዝነበሮ ሕጽረታትን ልቢንልቢ ዘይምውህሃብን ናጽነት ኤርትራ ኣውሒሱ። ህዝቢ ኤርትራ በቲ  ብውዱብ ቃልሱ ዘረጋገጾ ናጽነት ተተባቢዑ ኣብ ረፈረንዶም እውን ንዓለም ብዘገረመ ዳርጋ 100% ብዝብሃል ድምጹ ልኡላውነቱ ኣውሒሱ። ከምቲ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ቃልሲ ብምጅማራ እትሕበን ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ከኣ ናጻ ኤርትራ ክትርከብ ዝተዓደለ ውድብ ኮነት። ድሕሪ ናጽነት፡ ህዝባዊ ግንባር ኣብ ቅድሚኣ ግዜ ዘይህቡ ሓላፍነታት ነይረምዋ። ካብኣቶም ኣብ ግዜ ብረታዊ ቃልስን ቅድሚኡን ኣብ ሕድሕድ ኤርትራውያን ዝሓደረ ስንብራት ናይ ምፍዋስ፡  ኤርትራውያን ብዘይ ኣፈላላይ ተሳትፎኦም ኣብ ምህናጽ ሓዳስ ሃገሮም ምውሓስን   ልኡላዊት ሃገሮም ዝሕልዉሉን ምዕራፍ ምኽፋትን ንኣብነት ዝጥቀሱ እዮም። እንተኾነ ኢስያስ ንሓደ ካብቲ ኣገደስቲ ዕማማት፡ ድሕሪ ናጽነት ወርሒ ኣብ ዘይመልአ ግዜ “ድሕሪ ሕጂ ናይ ውድባት ሓሸውየ የለን” ብዝብል ኣሰንባዲ መደረ ኣምኪንዎ። እዚ ሽዑ ዝተዕጽወ ኣፍደገ እነሆ ክሳብ ሕጂ ሓደ ካብ ቀንዲ ጠንቂ  ናይ ኩሉ ጸገማትና ኮይኑ ቀጺሉ።

ጉጅለ ህግደፍ፡ ንጸጋታት ህዝባዊ ግንባር ብዝሓሸ መንገዲ ንምቕጻሉ ብዝመስል ተመስሪቱ። እንተኾነ ካብቲ እምነት ዝተነብረሉ ወጺኡ እኳደኣ ኣዝዩ ኣርሒቑ  ክኸይድ ተራእዩ። ክሳብ ሕጂ እውን ብኣብኡ ይቕጽል ኣሎ። ብሓፈሻ ህዝቢ ኤርትራ ብፍላይ ከኣ ነባራት ተገዳልቲ “ዓገብ መንገድና ነዕሪ” ዝብል ድምጾም ከስምዑ ጀሚሮም። ተበግሶ በርሊን ማኒፈስቶን ንቕሎ ጉጅለ-15ን ከኣ ናይዚ ኣብነት እዮም። እንተኾነ እቲ ንህዝቢ ኤርትራ በቲ ዝጀመሮ ንሓዋሩ ከይጠልሞ ዝፍራሕ ዝነበረ፡ ኢሳያስን ጉጅለኡን ቅድም ንህዝባዊ ግንባር ደሓር ከኣ ንህግዲፍ እውን ጠሊመምዎ ኣብ ጐልጐል ዝወገሖ ዝብኢ ኮይኑ እነሆ። ካብቲ እዋንቲ ንደሓር ከኣ ህዝቢ ኤርትራን ህግደፍን ዝኾነ ይኹን ዘተኣሳስሮም ሕጋውን ትካላውን ሰንሰለት ዘየብሎም ሕቖን ከብድን ምዃኖም ብግብሪ ተራእዩ። ህግደፍ ከኣ መርሆ “ሓይሊ ሕጊ እዩ” ተኸቲሉ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ እዚ ኢልካ ምጽብጻቡ ዘጸግም በደላት የውርድ ኣሎ።

ኩሉ ሕሳባት ህግደፍ ማእከሉ ህዝቢ ኮነ ሃገር ምዕባይ ዘይኮነ፡ “ዝሓዝካ ሒዝካ፡ ዝሃብካ ሂብካ፡ ምስ ዝኾነ ተመሓዚኻ” ኣብ ስልጣን ምቕጻል ጥራይ ምዃኑ ብግብሪ ንርእዮ ዘለና እዩ። ነቲ ብጉልባብ ምምዕባል ሃገር ዘውጸኦ ዝነበረ ኢደ-ወነናዊ ፖሊሲታት ከኣ ናብዚ ጸቢብ ረብሓ ከውዕሎ ብግብሪ ሰሪሑሉ። ምስ ዝኾነ ናይ ግዳም ኣካል ዝገብሮ ዝምድና እውን ነዚ ጸቢብ ጉጅላዊ ድሌቱ ብዘራጉድ ኣገባብ እዩ  ክቓንዮ ጸኒሑ። ኩሉ ተግባራቱ ካብ ንቡር ህዝቢ ናይ ምምራሕ ኣገባብ ወጻኢ ኮይኑ፡ ኩሉ ”ደሓን ኣይትእቶ” ምስ በሎ ከኣ ክሳብቲ ምስ መራሒ ኢትዮጵያ ምትዕርራኹ ንሓያሎ ዓመታት ተሓቢኡ ጸኒሑ።

ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ስልጣን ንክቕጽል ንኹሉ ኤርትራዊ ኣካላት ኣርሒቑ ካብ ዝመረጾም ትካላት ሓይልታት ምክልኻል ብቐዳምነት ዝስራዕ እዩ። እታ ዝርካባ ዩኒቨርስትን ኩለን ካለኣይ ደርጃ ኣብያተ-ትምህርቲ ኤርትራን ዓጽዩ “ኩሉ ናብ ሳዋ” ምባሉ ናይዚ መርኣያ እዩ። ሓደ ክንርሰዖ ዘይግበኣና ኣብ ኤርትራ ትሕዝቶኡ ብዝየገድስ፡ ዝተተግበረ ሕገ-መንግስቲ ክሳብ ሎሚ የለን። እቲ ናይ ኩሉ ሕግታት ላዕለዋይ ሕጊ ዝኾነ ሕገመንግስቲ፡ ኣብ ዝበኾረሉ ዝወጹ ካለኦት ሕግታት  ናይ ህዝቢ ዝኾንሉ ተኽእሎ የለን። ብመንጽርዚ ዩኒቨርስቲ ዝተዓጽወሉ፡ ካለይ ደረጃ ኣብያተ-ትምህርቲ ዝበኾረሉ፡ መደበር ታዕሊም ሳዋ ዝተኸፍተሉን ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ዝተሃንጸሉን ኣዋጃት ናይ ኣዋጅኦም እምበር ናይ ህዝቢ ኤርትራ ኣይኮኑን። ካብዚ ኩነታት ነቒሎም ንሰራዊት ኤርትራ “ናይ ህግደፍ ሰራዊት እዩ” ዝብሉ ወገናት ክንሰምዕ እንጽበዮ  እምበር ሃንደበት ኣይኮነን። ኣብዚ እቲ ሰራዊት ካብ ኣብራኽ ህዝቢ ኤርትራ ዝወጸ ምዃኑ ርዱእ እዩ። እንተኾነ “ናይ ህዝቢ እዩ” ንክበሃል ካብ ኣብራኽ ህዝቢ ምውጽኡ ጥራይ እኹል ኣይኮነን።  በዚ መለክዒ እንተኬድናዮ’ሞ ኢሳያስን ኣባላት ጉጅለኡን እውን እኮ  ካብ ኣብራኽ ህዝቢ ኤርትራ እምበር ካብ ባዕዲ ኣይመጹን። ስለዚ እቲ ሰራዊት ናይ ህዝቢ ኤርትራ ንክበሃል፡ ናይ ህዝቢ ብዘብሎ ተግባር ከመስክር ናይ ግድን እዩ። ህዝቢ ኤርትራ ንስዉኣቱ ክብሪ ዝህቦምን ካብ ሕልናኡ ዘየውጸኦምኮ፡ ደቁ ስለ ዝኾኑ ጥራይ ዘይኮነ፡ ክቡር ህይወት ከፊሎም ናጽነቱ ስለ ዘሕቆፍዎ እዩ።

ሎሚ እውን ትጽቢት ህዝቢ ኤርትራ፡ እዚ ሰራዊት ኣብዚ ኣንጻር ወጽዓ ህግደፍ ዝካየዶ ዘሎ ቃልሲ፡ “ኣለኹ ምሳኻ” ንክብሎ እዩ። ድሕሪ ውድቀት እዚ ጉጅለ ከኣ ካብቲ ኣብ ካለኦት ሃገራት ዘጋጥም ናይ ድሕሪ ውድቀት መለኽቲ ዕግርግር ኣድሒኑ ከተሃደድኦ ይጽበዮ እዩ። እንተኾነ ከምቲ “ተጽግበኒ ቅጫስ ኣብ መቑሎኣ እንከላ ይፈልጣ” ዝበሃል፡ ህዝቢ ኤርትራ ሎሚ ኣብ ግዜ ጸገሙን ጨንቁን ኣብ ጐኑ ንዘይተሰለፈ ሰራዊት ብዛዕባ ጽባሕ እምነት ከንብረሉ ከም ዝጽገም ከስተውዕል ይግበኦ። ምስዚ ኩነታትና ሎሚ ሰራዊት ኤርትራ ኣብ ቅድሚ ህዝቢ ኤርትራን ጉጅለ ህግደፍን ማዕረ ተቐባልነት ክረክብ ክሓስቦ’ውን ኣይግበኦን።   ወገን ህዝቢ ኤርትራ ምዃኑ ንምምስካር ከኣ ኪኖ’ቲ ውላዱ ምዃኑ፡ ካብዚ ዘለዎ ጸገም ከናግፎ ክኽእል ኣለዎ። ምንጋፍ ተሪፉ ምስቲ ጉጅለ ኮይኑ ክዘርዮ እንከሎ ግና ዘገርም እዩ። እዚ እዩ ከኣ፡ “ህዝቢ ኤርትራ፡ ጉጅለ ህግደፍን ሓይልታት ምክልኻልን እንታይ ምንታይ እዮም?” ኢልካ ክትሓትት ዘገድደካ።