http://ascenteq.com/project/epdp

«ፈላሊኻ ግዛእ» ዝብል ፖለቲካዊ ስልቲ ገዛእቲ ስርዓታት ዕድመ ስልጣኖም ንምንዋሕ ወይ ግዝኣቶም ንምስፍሕፋሕ ዝጥቀሙሉ ዝነበሩ ኣገባብ እዩ። ሎምውን እንተኾነ ጨቆንቲ ሓይልታት ኣብ ልዕሊ ጋና ዘይማዕበለ ህዝብታት ዝጥቀሙሉ ዘለዉ ኮይኑ፣ ሓደገኛ ስልቲ እዩ። ምኽንያቱ ነቲ ሰሚሩን ሓደ ኮይኑን ብምስራሕ ከይሕይል እሞ ኣንጻሮም ንኸይለዓል ዘስግኦም  ህዝቢ፡ ንባህርያዊ ፍልልያቱ መዝሚዝካ፣ ወይ ከኣ ዘይነበረ ፍልልያት ምሂዝካ ነንሕድሕዱ ኣብ ጽልእን ባእስን ተጸሚዱ ከምዝነብር ይገብርዎ። ከም ሃይማኖታዊ፣ ብሀራዊ፣ ጂኦግራፊካዊ፣ ዝኣመሰሉ ባህርያዊ ፍልልያት፣ ዘይምዕሩይ መነባብሮ፣ ህልውና ዝተፈላለየ ፖለቲካውን ምምሓዳራውን ውዳቤታትን ካልእን ናይ ሓደ ህዝቢ፣ ንፖሊሲ ፈላሊኻ ግዛእ ቅዱው ባይታ ክፈጥሩ ካብ ዝኽእሉ ተመዝመዝቲ ፍልልያት ክጥቀሱ ይኽእሉ። ኤውሮጳውያን ገዛእቲ እውን ንኣፍሪቃ ጎዛዝዮም ንነውሕ ግዜ ብዘይ ዝኾነ ሓያል ከባብያዊ መኸተ ክገዝእዋ ዘኽኣሎም ንፖሊሲ ፈላሊኻ ግዛእ ኣጽኒዖም ስለዝተጠቅሙሉ እዮም።

ኩለን ኣብ ትሕቲ ባዕዳውያን መግዛእቲ ዝነበራ ሃገራት ኣፍሪቃ ካብ መግዛእቲ ናጻ ኣብ ዝወጻሉን ልኡላውነተን ኣብ ዝኣወጃሉን ግዜውን እቲ ኤውሮጳውያን ገዛእቲ ዘስረጽዎ ጽልእን ናይ ጽልኢ ፍልልያትን ከምቲ «ዓሻ ዝተኸሎስ ለባም ነይነቅሎ» ዝበሃል፣ ቂጺሉ ጥራሕ ዘይኮነ ንህዝብታት ኣፍሪቃ ብቀጻሊ ብዙሕ ዋጋ ከኽፍሎ ይርከብ ኣሎ። እቲ ዝኸፍአ ግን ዘበታውያን መራሕቲ ሃገራት ኣፍሪቃ ንስርዓት ህግዲፍ ብቅድሚት ሰሪዕካ፣ ነዚ ናይ ፈላሊኻ ግዛእ ሜላ ኣብ ሊዕሊ ገዛእ ህዝብታቶም ሊዕሊ ባዕዳውያን ገዛእቲ ይጥቀሙሉ ምህላዎም እዩ።

ኣብ ታሪኽ ተጋድሎና ተመሊስና እንተተዓዚብና፣  እቲ ካብ ተጋድሎ ሓርነት ተፈልዩ ንናይ ሎሚ ህግዲፍ ናይ ትማሊ ውድብ ህዝባዊ ግንባር ዝመስረተ ጉጅለ፣ ከም መፍለዪ ምኽንያትን መትከሊ እግርን ዝተጠቀመሉ ስልቲ እዚ ስልቲ ነይሩ። ንሱ ድማ ንውድብ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ከም ናይ ኣስላምን ናይ መታሕትን ገርካ ብምግላጽ፣ እዚ ውድብ እዚ ንሓዋሩ እውን ንህዝብታት ከበሳን ኣመንቲ ክርስትናን ሓደገኛ ከምዝኾነ ዝእምት ውዲት conspiracy ብምእላም እዩ ነይሩ። እዚ ጉጅለዚ ነዚ ፈላላዪ ውዲት ንኽጥቀም ዝመዝመዞ ኲነታት ምስ ምቋም ሰውራ ተዛሚዱ ዝተራእዩ  ከባቢ ዝዓደሎ ጂኦግራፍያዊ ውህብቶን ሕጽረታት ሰውራን እዩ ነይሩ። ህዝቢ ኤርትራ ንናይ ናጽነት ቃልሱ ካብ ፖለቲካዊ ናብ ብረታዊ ሰውራ ከሰጋግር ኣብ ዝተሰማማዓሉ ግዜ እቶም ቀንዲ ሃንደስትን ኣወሃሃድትን ናይቲ ምጅማር ብረታዊ ቃልሲ ኣብ ውሽጥን ወጻእን ኤርትራ ዝርከቡ ናይ ክልቲኡ ሃይማኖታት ኣመንቲ እዮም ነይሮም። እቲ ብረታዊ  ቃልሲ ዝተወልደሉን፣ ጀመርትን ተወደብት በዂሪ ብረታዊ ቃልሲ ኣብ ሜዳ ግን፣ ኣብ ባርካ ብናይቲ ከባቢ ተወለድቲ  ነይሩ። እዚ ማለት ኣብ መጀመርታ ውድብ ተጋድሎ ሓርነት፣ ተሳታፍነት ናይ ካልኦት ኣውራጃታት ክሳብ ጎሊሑ ዝረአ መርሕነቱ ኮነ ኣባላቱ መብዛእትኦም ደቂ መታሕትን ኣመንቲ ምስልምናን ክኾኑ ባህርያዊ ነይሩ።

መስረትቲ ህዝባዊ ግንባር ካብ ዝኾኑ ጉጅለታት ኣብ ዝተፈንጨለሉ እዋን ግን ተሳትፎ ኩለን ብሄራትን ክልቲኡ ሃይማኖታትን ብርኩትን ርኡይን እኳ እንተነበረ፣ እቲ ጉጀለ ድሮ ንሕና ዕላማናን ዝብል ጽንሰ ሓሳብ ሒዙ ንነውሕ ግዜ መሪሹ ስለዝጸንሐ፣ ንዘእመኖ አእሚኑ ንኽፍንጨል ኣይኣገሞን። ድሕሪ ምፍንጫሉን ውድብ ምዃኑን እውን ንምፍንጫሉ ምኽኑይ ንምግባር፣ ካብ ህዝቢ ከበሳ ኣመንቲ ክርስትናን ዝኾኑ ናብ ውድቡ ንምዕሳል፣ ነቶም ግዳይ ናዚ ውዲት ብምዃን ኣብ ክልተ ውድባት ዝተመቅሉ ደቂ ሓንቲ ሃገርን ኣብ ቀጻሊ ጽልእን ምትፍናን ንምሓዝን ክጥቀመሉ ጸኒሑ እዩ። ድሒሩውን ከምቲ ኣብ ንሕናን ሕላማናን ዝብል ሰነዳቶም ብጹሑፍ ኣስፊሮሞ ዘለዉ፣ ውድብ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ንተጋደልታ ንዝኾነ ዝረኸብዎ ኣማኒ ክርስትና ክቀትልዎ ትእዛዝ ኣማሓላሊፋ ዝብል ካልእ ውዲት ኣብ ሊዕሊ ውዲት ብምእላም ነቲ ዝጸንሐ ፍልልይ ኣብ ሓድሕዳዊ ውግእ ኣሰጋጊራቶ። ውግእ ሕድሕድ ድማ ንህዝቢ ኤርትራ እንታይ ከምዘኽፈሎ፣ ቃንዛኡን በሰላኡ ጋና ዘይሃሰሰ ስለዝኾነ ሕጂ ምዝርዛሩ ኣየድልየናን። 

ኣብታ ዝመስረትዋ ውድብ ከይተረፈ፣ ነቲ ጸቢብ ጉጅላዊ ዕላምኦም ዝጻባእ ሓይሊ ንኸይፍጠር፣ ነቶም ሰብኪዳን ጸቢብ ዕላማ ዝኾነ ጉጅለ እተገልግል ሕብእቲ ሰልፊ ብምፍጣር፣ ምሁርን ዘይምሁርን፣ ኣውራጃውን ሃይማኖታውን ፍልልያት እንዳኣጋጨዉ፣ ንገለን የሚን፣ ንገለን መንከዓን፣ ንገለን ትሕተ ሃገራውያን ዝብል ውዲታት እንዳ ኣለሙ፣ ንኹሎም ጸለውቲ ዝኾኑ ሰብ በሊሕ ኣእምሮን ሃገራዊ ጠመተ ዝነበሮምን ጀጋኑ፣ ብስዉርን ግሁድን ቅንጸላ ከምዘጥፍእዎም እቶም ናይ ትማሊ እሙናት መገልገልትን ፈጸምትን፣ ኣብ ስደት ዝርከቡ ኣባላት ናይቲ ስርዓት ዝነበሩ ብጭብጥታት ኣሰንዮም ዘዘንትውዎ ዘለዉ ሓቂ እዩ።

ወዲ ድሙስ ነይገድፍ ግብሪ እሙ ከም ዝበሃል፣ ድሕሪ ነጻነት ኤርትራውን ነቲ ኣብ ሜዳ እንከሎ ንጸቢብ ዕላምኡ ዘዐወተ ፈላሊኻ ናይ ምግዛእ ሜላ፣ መንግስቲ ኮይኑ እውን ኣይገደፎን። እኳ ደኣ ኣደልደሎ። ኣብቲ መጀመርታ ኣብ መታሕት ንዝረአ ዝኾነ ምንቅስቓስ ከም ጀሃዳዊ፣ ኣስላማዊ፣ 5ይ መስሪዕ ዝብል ናይ ጠቀነ ኣስማት ብምጥማቕ፣ ፍልልያትን ዘይምትእምማን ዝያዳ ከጋፍሕ ፈተነ። ኣብ ከበሳታት ንዝረአ ምንቅስቓሳት እውን ትሕተ ሃገራውነት ዝብል ስያምየታት ብምሃብ ብህዝቢ ተነጽሎ ከምዝረክብ ገበረ። ነዚ ፈላላዪ ውዲታት ኣብ ህዝቢ ብምስራጽ ድማ፣ መንግስቲ ዋላ ኣብ ሊዕሊ ንመነባብሮናን ስንክልናና ዝምጥን ምምሕያሽ ይገበረልና ንዝበሉ ኣካለ ስንኲላን ከይተረፈ ብጥይት ክቕንጽል እንከሎ፣ ህዝቢ ግልጽ ኢሉ ከምዘይዛረብ ገበሮ። ወረ ኣብ ገሊኡስ ንዝኾነ ዘይሕጋውን ገበናውን ስጉምትታቱ ህዝቢ ብጣቅዒትን ስሓቅን ከምዝቅበሎ ስለዝገበረ ኣሻዲንዎ እዩ።

ድሕሪ 2001 ህዝቢ ኤርትራ ብሓፈሻ መንእሰይ ኣካል ድማ ብፍላይ፣ ብሓደ ወገን ነቲ ዓንዳርን ዘይሓላፍነታውን ኣካይዳ ናይቲ መላኺ ስርዓት ብግቡእ ተረዲኡ፣ ብኻልእ ወገን ድማ ሃገራዊ ኣገልግሎ ዝብል ሽፋን ዝለበሰ ገደብ ኣልቦ ዝኾነ   መግዛእቲ መሪርዎ ሃገር ራሕሪሑ ብብዝሒ ንስደት ዘምረሐ ኣካል ብኸዳዕ፣ ጠላም፣ ማዳ ሃገር፣ ሰኸም ሃገር፣ ስሱዕ ወዘተ ዝብሉ መግለጺታት እንዳ ሃበ ካብ ህዝቢ ከነጽሎም ክፍትን እንከሎ፣ ንወለዶም እውን ከም ንስደቶም ዝተሓባበሩ ገሩ ብምውንጃል፣ ኣብ እስር ቤታት ዳጒኑ፣ ሊዕሊ ዓቅሞም ዝኾነ ናይ ገንዘብ ክፍሊት ሸኒኑ ከሳቅዮምን፣ ኣብ ከባቢኦም ከም ወለዲ ከዳዓት ክራኣዩ ክገብር ጽዒሩ። እንተኾነ ስርዓት ህግደፍ ዝበለ እንተበለ፡ ጉዕዞ ስደት ብውልቀሰባት ዝጀመረ፣ ክሳብ ብ1000 ዝቁጸሩ መንእሰያት፡ ህጻውንትን ስድራ ቤታትን ካብ ሃገር ጠቕሊሎም ኣብ ናይ ምውጻእ ደረጃ ተሰጋገረ።ስርዓት ህግደፍ ግን ሕጂውን ካልእ ብልሓት ብምፍጣር ነቲ መነባበሪኡ ዝኾነ ፈላሊኻ ናይ ምግዛእ ሜላ ኣብ ሊዕሊ ኣብ ድያስፖራ ዝርከብ ህዝቢ ኣስሪጹ ክጥቀመሉ ይርከብ። ኣብ ምዕዋት ናይዚ ፈላሊኻ ናይ ምግዛእ ሜላ ኣብ ድያስፖራ ከም ቀንዲ ትካላት ዘገልግላ፣ ካብ ዝለዓለ ክሳብቲ ዝተሓተ ስራሕተኛታት ኤምባስታት ናይቲ ስርዓት  ገለ መራሕቲ ሃይማኖትን ኣካየድቲ ኣብያተ ክርስትያናት፣ ብደገፍቲ ናይቲ ስርዓት ዝቆማ ማሕበረ ኮማትን እቲ ስርዓት ዝምውለን ብስም ውልቀሰባት ዝካየዳ መራኸቢ ብዙሓትን እዮም።

እቶም ካልኦት ንምዕዋቱ ዋኒን ተዋሂቦም ዝተዋፈሩ ድማ፣ ጫለዳ መልሓስ ዝውንኑ መደርቲ፣ ስነጥበባውያንን ወነንቲ ብሕታውያን መራኸቢ ብዙሓ ዝኾኑ ውልቀሰባትን እዮም። እታ መውጽኢ ልሳኖም ዝኾነት መደናገሪትን ደርፊ ድማ ሃገር ልዕሊ ኩሉ፣ ብማለት ንስርዓት ህግደፍ ምስኩሉ ናይ ሎምን ትማልን ገበናቱ ዝቅበልን ዝድግፍን ከም እሙንን ጽኑዕን ኤርትራዊ ሃገራዊ  ገርካ ምግላጽን ምውዳስን’ያ።

ንስርዓት ህግደፍን ኣበራቱን ንዝነቅፍ፡ ዝቃወምን ለውጢ ዝጠልብ ግን ከም ከዳዕ፣ ዘይሃገራዊ፣ ልኡኽ ናይ ግዳም ሓይልን ስነ ምግባር ዘይብሉ ዘይእዱብን ኣምሲልካ ምግላጽን ናብ ባእስን ምጭኽኻንን ምዕዳም እዩ። ውጽኢት ናይዚ ድማ ኣብዘን ዝሓለፋ 4 ኣዋርሓ ኣብ ዝተፈላለያ ናይ ኤውሮጳ፣ ካናዳ፡ ኣመሪካን ኣወስትራልያን ከተማታት ኣብ መንጎ ደገፍትን ተቃወምትን ናይቲ ስርዓት ዝኾኑ ወገናት ዝተራእየ ምርጻምን፣ ዘስዓቦ ሰብኣውን ንዋታውን ኪሳራን፣ ኣበየ ሃገሩ ኣብ መስሪሕ ዝርከብ ሕጋዊ መዘዛቱን ንኹሉ ሃገርን ህዝብን ሕመረቱ ዝገበረ ኣመለኻኽታ ንዘለዎ ዘሻቀለ ጉዳይኳ እንተኾነ፣ ንስርዓት ህግደፍ ግን መፍቶቱ ዝኾነ ዝለምዐ መፈላለይ ለሰ ረኺቡ። ወይልኡ ህዝቢ ኤርትራ እምበር፡ ስርዓት ህግዲፍስ ሕጂውን ብዝሓለፈ ሕድሕድ ምቅትታልን ውግእን ዝኸሰሮ ስለዘይብሉ፣ ነዚ ኣብ ዲያስፖራ ተኸሲቱ ዘሎ ናይ ኤርትራውያን መንእሰያት፣ ነንሕድሕድካ ምቅትታልን ምጭኽኻን ዝያዳ ከባርዖን ከስፍሖን እንተዘይኮይኑ፡ ሓልዮት ተሰሚዕዎ ህዝባዊ ሓልፍነት ወሲዱ ኣብ ምህድኡ ተራ ከምዘየበርክት ክንግንዘብ ኣሎና። እንተዘይኮይኑ፣ ግደፍዶ ከም ህግደፍ ዝኣመሰለ ጨቛኒ ሓይልስ፤ ኣብተን ብመረጻ መራሕተን ዝሸማ ሃገራት’ውን ምቅዋምን ምድጋፍን ንቡር ፖለቲካዊ መስርሕ እዩ። እቲ ኣብ ዋጋ ዕዳጋ ዘይኣቱ ግን ልኡላዊ ክብሪ ህዝብን ሃገርን እዩ። ኣብዚውን ዋላ ፍልልያት እንተተራኣየ ሃገራዊ ጉዳይ ብምዃኑን ንኹሉ ወዲ ሃገር ብማዕረ ስለዝብጽሖ፣ ብስልጡን ፖለቲካዊ ልዝብ ክማሓደር ቀዳማይ ተመራጺ ኣገባብ እዩ። ብባህሪኡ ነዚ ዘይቅበልን ኣብ ዕግርግርን ህውከትን ዝነብር ግን ስርዓት ህግደፍን መሰልቱን እዮም።

ኣብ መወዳእታ፡ ደለይቲ ለውጢ ኤርትራውያን ብፍላይ፣ እቶም ብዝተፈላለየ ጠቕምታትን ስምዒታትን ነቲ ስርዓት ዝድግፉ ዘለዉ ዜጋታትድማ ብሓፈሻ፣ ስርዓታት ሓለፍትን ወደቕትን ምዃኖም ተገንዚብና፣ ማእከልና ነቶም ንዘለዓለም ነበርቲ ዝኾኑ ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ክገብር፣ ህዝቢ ኤርትራ ዝኸፈሎን ዝኸፍሎ ዘሎን ሂይወት ብዙሕ እዩ’ሞ ይኣክል ክንብል ኢና ነተሓሳስብ።

ህዝብን ሃገርን ምስ መንግስትን እቲ ሓደ ክለዓል እንከሎ እቲ ካልእ ከይተጠቕሰ ዘይሕለፍ ተቐራሪቦም ዝጥቀሱ ኣካላት እዮም። ፍልልያት የብሎምን ማለት ግና ኣይኮነን። ሃገርን ህዝብን ነበርቲ ክኾኑ እንከለዉ መንግስቲ ግና ይሕመቕ ይጸብቕ መዋእሉ ወዲኡ  ዝሓልፍን ብኻልእ ዝትካእን እዩ። ሃገርን ህዝብን ልኡላዊ መሬትን ነባሪኡን ፈላሊኻ ዝርኣየሎም ኣይኮኑን። ምኽንያቱ ናይ ሓዲኦም ህልውናን ልኡላውነትን ብብኩራት ናይቲ ካልእ ትርጉም ስለ ዘይህልዎም። ኣየነኦም ምውሓስ ይቐድም ኣየናይከኣ ይጽናሕ ኣብ ዝበሃለሉ ከኣ እቲ ሓደ ከተውሕስ እቲ ካልእ ይጽናሕ ዘይበሃሉ ብማዕረ ዝዕቀቡ እዮም።

መንግስቲ ግና ከም ሃገርን ህዝብን ነባሪ ዘይኮነ፡ እቲ ሓደ ክሓልፍ እቲ ካልእ ዝስዕብ እቲ ሓደ ክወድቕ እቲ ካልእ ዝትንስእ ሓደ ዓይነት ኣመጻጸኣን ኣካይዳን ክህልዎ ናይ ግድን ዘይኮነ እዩ። ኤርትራን ህዝባን በቲ በብግዜኡ ክረአ ዝጸንሐ ምዕባለታት እናተጸልዉ ኤርትራ ሃገር ካብ እትኸውን ካብ 1890 ብሓጐጽጐጽ ህልውናኦም ዓቂቦም ክጐዓዙ ጸኒሖም፡ ሎሚ’ውን ኣለዉ ንመጻኢ ከኣ ክቕጽሉ እዮም። መንግስታት ኢጣልያ፡ እንግሊዝ፡ ንጉሳዊ ምምሕዳር ሃይለስላሴን ደርግን እውን ዝተፈላለዩ ፖለቲካውን ምምሕዳራውን ባህርያት ለቢሶም ከበራረይሉ ዝጸንሑ እዮም። እነሆ ሎሚ ድማ ህግደፍ “ናይ መጀመርያ ኤርትራዊ መንግስቲ” ተባሂሉ፡ ንተግባሩን ባህሪኡን ዘይምጥን ስምን መንግስታዊ መዓርግን ለቢሱ ካብቶም  ኣሉታዊ መግዛእታዊ በሰላ ገዲፎምሉ ዝሓለፉ ባዕዳውያን መንግስታት ብዝኸፈአ ንኤርትራን ህዝባን ኩሉ መሰላቶም ገፊፉ ብድኽነትን ስግኣትን ይድህኾም  ኣሎ። ጽባሕ ከኣ ኤርትራን ህዝባን ክቕጽሉ እዮም፡ ህግደፍ ግና ሕማቕ ስምን ጸሊም ውርሻን ገዲፉ ክሓልፍ ናይ ግድን እዩ። ህዝቢ ካብ መንግስቲ ዝፍለየሉ ነባሪ ምዃኑ ጥራይ ዘይኮነ፡ ወትሩ ወጽዓ ኣሜን ኢሉ ዘይቅበል ምዃኑ እውን እዩ። እቲ ህዝቢ ኤርትራ ቅድም ኣንጻር ባዕዳውያን ሎሚ ድማ ኣንጻር ዘቤታዊ ጨቋኒ ጉጅለ ዘካይዶ ዘሎ ቃልሲ ድማ ናይዚ መርኣያ እዩ።

በቲ ሓደ ወገን ሃገርን ህዝብን በቲ ካልእ ወገን ድማ መንግስቲ ፍልልዮም ኣዝዩ ብሩህ ብምዃኑ ንምውድዳሮም ዘጸግም ኣይኮነን። ከም ህግደፍ ዝኣመሰሉ መንግስታት ብተግባሮም ስለ ዘይተኣማመኑ፡ ምስ ናይ ሃገርን ህዝብን ጸጋን ሰብኣዊ ክብርን ከም ቁርዲድ  ተጣቢቖም ዕድመ ስልጣኖም ናይ ምንዋሕ ሜላ ክጥቀሙ ይፍትኑ። ብዓመጽን ሓይልን ናብ ስልጣን ስለ ዝመጹ ግና ምስ ህዝቢ ዘለዎም ዝምድና ናይ ሰማይን ምድርን ስለ ዝኸውን ንግዜኡ እንተዘይኮይኑ፡ ብህዝቢ ተሓቢእካ ናይ ምንባር ዕድሎም ጸቢብ ስለ ዝኾነ ኣብ ስግኣት እዮም ዝነብሩ። ህግደፍ ሎሚ ምስ ህዝቢ ኤርትራ ብመሰረታዊ ኣተሓሳስባ ከም ዝተባተኸ ስለ ዝተረደአ እዩ ኣብ ኤርትራዊ ዘይኮነ ኣጀንዳታት ዳምዳም ዝብል ዘሎ።

ህግደፍ ብዘይሕገመንስቲ ዝገዝእ፡ ህዝቢ ናይ “ይኹነና” ቆጽሊ ዘየውደቐሉ፡ ብኢደ-ወነናዊ መንገዲ ዝጐዓዝ፡ ብዓመጽን ጉልበትን ዝመጸ ምዃኑ ባዕሉ እውን ዘይክሕዶ እዩ። ንዓመጹ ንቡር ንምምሳል ከኣ ሕገመንግስቲ ኮነ ምርጫ፡ ከምኡ እውን ልዕልና ፍትሒ መግለጺ ዲሞክራሲ ኣይኮኑን ዝብሎ ከኣ ከምቲ “በዓል ኢንታይስ መስቆርቆሪ” ዝበሃል፡ ንህዝቢ መንገዲ ዓመጽን ብኩራት ዘይምዕሩይ ምምሕዳርን ከለማምዶ ዝገብሮ ፈተነ እዩ። ካብዚ ሓሊፉ “ንሕና ህዝቢ ንሕና ሃገር፡ ሓደ ህዝቢ ሓደ ልቢ” ዝብል፡  ጭረሖኡ ድማ ግጉይን ሓደ ዘይኮኑ ሓደ ከም ዝኾኑ ጌርካ ናይ ምቕራብ ዘይክውንነታዊ  ሸፈጥን እዩ። ኣይኮነንዶ ከም ናይ ህግደፍ ዝኣመሰለ ብጥልመት ዝመጸን ንጹር ኣካላት መንግስቲ ዘየብሉ ምምሕዳርሲ፡ ብፈቓድ ህዝቢ ዝድይብን ዝወርድን መንግስቲ እውን ማዕረ ናይቶም ዘይሓልፉ ነበርቲ ሃገርን ህዝብን ኣይኮነን። ህዝቢ ኤርትራ  ንሸፈጥን ምድንጋርን ናይዚ ሓላፊ ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ዝምልከት ሃዲኡ ግዜ ረኺቡን ኩነታት መዚኑ ከይሓስብ ንምድንጋሩ ብመዝሙር “ንኺድ ጥራይ” ኣድራሻኡ ናብ ዘይፈልጦ ጉዕዞ እዩ ዝደፋፍኦ። እዚ ግና ምናልባት ደኣ ግዝያዊ መዕገሲ ይፈጥር ይኸውን እምበር፡ ህዝቢ ኣንጻር ህግደፍ ከይትንስእ ዝዓግቶ ኣይኮነን። እነሆ’ኳ   ደገፍቱ ናብ ምክልኻል ገጾም የንቆልቁሉ ኣለዉ።

መራሕቲ ህግደፍ፡ ድሕሪ ብኸምዚ ዝኣመሰለ ስንኩፍ ተንኮል ንመንግስቲ ምስ ሃገርን ህዝብን ኣጣቢቖም፡ ንዝኾነ ናብኣቶም ዝቐንዕ ወቐሳን ተቓውሞን ኣብ ልዕሊ ሃገርን ህዝብን ከም ዝተፈጸመ በደል ኣምሲሎም ብምቕራብ ዝፈጥርዎ ተንኮለኛ ኣካይዳ ሎሚ ኩሉ ተረዲእዎ እዩ። ካብ ቀደሙ ኣብ ኤርትራ ኣብ ዝኾነ መዳይ ናይ ህግደፍ ኢድ ዘይተሓወሶ ንቕሎ ኣይኮነንዶ ኣብ ውሽጢ ሃገር ኣብ ዲያስፖራ’ውን የለን። ንገለ ምንቅስቓሳት ኢድ ህግደፍ ሓቢእካ ናይ ህዝቢ ድዩ ናይ ማሕበረ-ኮም ኣምሲልካ ንምቕራቡ ዝግበሩ ፈተነታት ኣለዉ። እዚ  ከኣ ናይ ህግደፍ ተግባራት ንዝቃወሙ በሃግቲ ለውጢ ወገናት “ናይ ህዝቢ መድረኽ ደፊሮምን ተቓዊሞምን” ዝብል፡ ጸለመ ንምዝርጋሕ መንገዲ ንምጽራግ ዝእለም እዩ።

ህግደፍ ዝብሎን ዝሰርሖን ቅኑዕ መሲልዎም ኣብ ጽንብላቱ ሃንደፍ ኢሎም ኣትዮም ናይቲ መጻወድያኡ ግዳይ ዝኾኑ ንጹሃት ኣይሰኣኑን እዮም። ምስቶም ኮነ ኢሎም ፈትዮም ኣገልገልቲ ህግደፍ ክኾኑ ዝወሰኑ ከኣ ይልከሙ። መድረኻት ህግደፍ ከምቲ ዝዝመረሎም ንህጻናት ባህሊ ሃገሮም ዝምህሩ ዘይኮኑ፡ ኣብ ርእሲቲ ዝጉስጉስዎ ጽልእን ንካለኦት ምንእኣስን፡ ከመይ ጌርካ ተዋጋይ ከም ዝኽወን ኣብ ስደት ንዝዓብዩ ህጻናት ዘለማምዱ እኩያት ምዃኖም ተራእዮም እዮም። ስለዚ ቅድሚ “ስለምንታይ ኣእማን ተደርብዩና?” ኢልካ ምምራር ናብ ከመይ ዝኣመሰለ ናይ ሸርሒ ዳሳት ትኣቱ ከምዘለኻ ምስትውዓል ኣገዳሲ እዩ። ካብኡ ሓሊፉ “ኮፍ መበሊ ጸይቖምስ ምስ ዓዳላይ ይበኣሱ”  እዩ ዝኸውን።

ስለዚ እቶም በቲ ህግደፍ ዓይኑ ብጨው ተሓጺቡ፡ ሃገር፡ ህዝብን መንግስትን ሓደ ኣምሲሉ ብምቕራጽ፡ ኣንጻር ጸረ ህዝቢ ተግባሩ ንዝቃለሱ ወገናት፡ ኣንጻር ህዝብን ክብሪ ሃገርን ከም ዝተሰለፉ ኣምሲሉ ብምቕራብ፡ ከጽለኦምን ክንጽሎምን ዝፍትኖ፡ ብመሰረቱ ጌጋ ስለ ዝኾነ፡ ኤርትራውያን ፖለቲከኛታት ከሰንይዎ ኣይግባእን። እዚ ማለት ግና ክእረም ዝግበኦ ጉድለታት ኣይተኣረም ማለት ኣይኮነን። እቲ ዘይሓልፍ ህዝቢ ኤርትራ ድማ ከም ናይ ቅድሚ ሕጂ ጽንዓቱ፡ መሳርሒ ናይ’ቲ መላገጺ ጉጅለ ምእንቲ ከይከውን፡ ኣብቲ ዘይምልከቶ ወፍርታት ህግደፍ “እዚሲ ነዓይ ዝምልከት ኣይኮነን”  ዝብል ድምጹ ከስምዕ ይግበኦ። እቲ ዝዳሎ “ናይ ህዝቢ” ዝብል ስም ዝወሃቦ መድረኻት፡ ብሓቂ ኤርትራዊ እንተኮይኑ ድማ ብዘይኣፈላላይ ንኹሉ ኤርትራዊ ዘሳትፍን ኩሉ ኤርትራዊ ኣተሓሳስባ ብማዕረ ዘተኣናግድን ክኸውን ይግበኦ።

ህዝቢ ኤርትራ ምእንቲ ናጽነቱ መሪር ቃልሲ ኣካይዱ ክቡር ዋጋ ዝኸፈለ፡ ናይ ምውጋእ ህርፋን ስለ ዝነበሮ ዘይኮነ፡ ካልእ ምርጫ ስለ ዘይነበሮ እዩ። ዕላማ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ነዊሕን ዓሚቕን ትርጉም ዝነበሮ ኮይኑ፡ ናጽነትን ልኡላውነትን ሃገርን ሓርነት ህዝብን ናይ ምልባስ ኣርሒቑ ጠማቲ ራኢ ዝሰነቐ እዩ ነይሩ። ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ታሪኻውን መተካእታ ዘይነበሮን ምንባሩ ኣብ ህዝቢ ኤርትራ ዝሰረጸ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ቅድሚ ሕብረተሰብ ዓለም እውን ብፍትሓውነቱ ግቡእ ታሪኻዊ ቦታ ዝረኸበ እዩ።

ገዛእቲ ስርዓታት ኢትዮጵያ ናይ ኤርትራ ናጽነት ብኹሉ መለክዒ ቅቡል ክነሱ ስለ ዘይተዋሕጠሎም ኣይተቐበልዎን። ኣይተቐበልዎን ጥራይ ዘይኮነ፡ ቃልሲ ንናጽነት ኤርትራ ንምኹላፍ ዘይፈንቀልዎ ኣእማን ኣይነበሮምን። “ኤርትራ መሬታ’በር ህዝባ ኣየድልየናን” ዝብል ጨካን ፖሊሲኦም ከተግብሩ ፈቲኖም’ውን  ኣይተዓወቱን ። እንተኾነ ሕቶ ናጽነት ኤርትራ፡ ዘይተኣደነ ቁጠባውን ሰብኣውን ክሳራ ደኣ ኣኽፊሎም እምበር፡ ፍትሓዊ ስለ ዝነበረ ንድሕሪት ኣይተመልሰን። ምስጢር ዓወት ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ  ብመንጽር እቲ ሽዑ ዝነበረ ሚዛን ኣሰላልፋ ሓይልታት፡ ኣጽዋርን ዘይመጣጠን ብዝሒ ህዝብን ናይ ብዙሓት መዛረቢ  ነይሩ። እቲ ምስጢር ግና ናይ ህዝቢ ኤርትራ ሓድነትን ጽንዓትን ኣብ ምዕዋት ናጽነት እዩ ነይሩ። ነዚ ዝተረድኡ ገዛእቲ ነቲ ምስጢር ዓወት ንምፍራስ ሓድነት ህዝቢ ኤርትራ ንምዝራግ ብብዙሕ መልከዓት ፈቲኖም እንተኾነ ኣይተዓወቱን።

ብዘይካቲ  ናይ ማሕበር ኣንድነት ምንቅስቓስ ኣብ 50ታት፡ ብድሕሪ ምብሳር ብረታዊ ቃልሲ ምእንቲ ናጽነት ኤርትራ እውን፣ ተሓቢኦም ኤርትራ ኣካላ ዝኾነት ዓባይ ኢትዮጵያ ናይ ምምራሕ ዘይተዓወተ ሕቡእ ናይ ሕልሚ ባህጊ ዝነበሮም፡ ኤርትራውያን ነይሮም እዮም።  ሓደ ካብኣቶም ኣቶ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ምዃኑ  ካብ ቅድም ዝጀመረ ድሕሪ ናጽነት እውን ዝቐጸለ መዘራረቢ ዛዕባ እዩ። እዚ ቅድም ሓሜታ ዝነበረ ደሓር ግና ብዙሓት ወገናት ምስክርነቶም ሂበምሉ እዮም። ሓደ ካብ ገዳይም መራሕቲ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ኣቶ መስፍን ሓጐስ፡ ኢሳያስ ብ1991 ኣብ መጀመርታ ወርሒ ለካቲት ኣብ ኣፍዓበት ዝጸውዖ ኣኼባ ማእከላዊ ኮሚተ ናይቲ ግንባር፡ ንዝተወሰኑ ኣባላት ፈልዩ ዝተወደአ ብዝመስል ሓበሬታ፡  “ምስ ኢትዮጵያዊ ግንባር ኢህወደግ ናይ ሓባር መንግስቲ ክንምስርት ዳርጋ ኣብ ምርድዳእ በጺሕና ኣለና” ከም ዝበለን ተቓውሞ ምስ ኣጋጠሞ ድማ፡ “ደሓን እሞ ህጹጽ ኣጀንዳ ስለ ዘይኮነ ዘይንገድፎ” ብዝብል ኣተሃድማ ዕቡያት ከም ዘርኣየ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ መድረኻት ገሊጽዎ እዩ። እዚ ንኢሳያስ ጥራይ ዘይኮነ፡ ነቶም ጥልመቱ ሰሚዖም ከምዘይሰምዑ ኮይኖም ዝሓለፍዎ ሽዑ ኣባላት ማእከላይ ኮሚተ ዝነበሩ እውን ኣብ ትዕዝብቲ ዘውደቖም እዩ፣

ኣብ ድሮ ውድቀት ስርዓት ደርጊ፡ ኣብ ከተማ ለንደን ኣሜሪካዊ ዲፕሎማት ሀርማን ኮሀን ኣብ ዝመርሕዎ፡ ወከልቲ  ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ፡ ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይን ግንባር ሓርነት ኦሮሞን ዝተሳተፍዎ ኣኼባ’ውን ኢሳያስ ነዚ ዘይተዓወተ ኢትዮጵያ ናይ ምምራሕ ሕልሙ ከም ዘንጸባረቖ ብሰፊሑ ይንገር እዩ። እንተኾነ  ተወከልቲ ህወሓት “ህዝቢ ኤርትራ ን30 ዓመታት ንናጽነት ተቓሊሱ ከብቅዕ ናብ ኢትዮጵያ ክምለስ ኣይግበኦን” ብዝብል ንህርፋን ኢሳያስ ስለ ዝነጸግዎ ሕልሙ ኣይሰመረሉን። ህወሓት በዚ ኣብ ለንደን ዘንጸባረቖ መርገጹ፡ ኮነ ኢሉ “ኤርትራ ኣነጺሉ ንኢትዮጵያ ኣፍደገ ባሕሪ ዘስኣነ እዩ” እናተባህለ ክሳብ ሎሚ ዝኽሰሰሉ ዘሎ እዩ። ኣሜሪካ ግና ከም መቐጸልታ ናይቲ ንህዝቢ ኤርትራ ብዘይድሌቱ   ብፈደረሽን ምስ ኢትዮጵያ ንምቑራን ዝወሰደቶ ስጉምቲ፡ ኣብ ኣኼባ ለንደን እውን ደጋፊት ርኢቶ ኢሳያስ ከም ዝነበረት ርእዮምን ሰሚዖምን ዝምስክሩ ብዙሓት እዮም። ኢሳያስ ካብቲ ኣጋጣሚቲ ንደሓር “ወያነ ዓባይ ኢትዮጵያ ካብ ምምራሕ ኮሊፎሙኒ” ዝብል ቂም ከም ዝጸንሖ ድሕሪኡ ዝተራእዩ ወስታታት መስከርቲ እዮም።

ኢሳያስ ድሕሪ ናጽነት ንዝምድና ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብ ዝምልከት ይህቦ ኣብ ዝነበረ መግለጽታት   “ኪኖ ዶብ ክንሓብ ይግበኣና፡ ነቲ ዶብ ትርጉም ናብ ዘይብሉ ብርኪ ክንቅይሮ ኢና” ዝብሉ ሓረጋት የዘውትር ምንባሩ፡ ብመንጽርቲ ሕልሙ ዝምዘን እዩ። ኤርትራ ናይ ገዛእ ርእሳ ገንዘብ ናቕፋ ከተሕትም እንከላ ኢሳያስ እምብዛ ሕጉስ ከምዘይነበረ ዘዘትዉ ብዙሓት እዮም። ውግእ ኤርትራን ኢትዮጵያን 1998-2000 “ውግእ ባድመ” ዝብል ስም ይወሃቦ እምበር፡ ጠንቁ ዶብ ከምዘይነበረ ኢሳያስ ባዕሉ ደጋጊሙ ተኣሚንሉ እዩ። ጉዳይ ዶብ ካብ ዘይነበረ ኢሳያስ ነቲ ኣብ መንግስቲ ኢትዮጵያ ዝለዓለ ጽልዋ ዝነበሮ’ሞ “ዓንቂፉኒ ክብሎ ዝጸንሐ፡” ሓይሊ ህወሓት ካብ ፖለቲካዊ መድረኽ ኣሊኻ ኢትዮጵያ ናይ ምምራሕ ሃንቀውታ ከም ዝነበሮ ምስቲ ዝሓለፈ ተመኩሮኡ ብምዝማድ ብዙሓት ዝርድእዎ እዩ።

ድሕሪቲ ውግእ ከምቲ ዝደለዮ ዘይምዃኑ፡ ብዙሓት “ከምድላየይ ከይገብር ከዕንቅፉኒ እዮም” ዝበሎም ነባራት መራሕቲ ህዝባዊ ግንባር ዝነበሩ ክትኣምኖ ዘሸግር ክስታት እናጠቀነ ምእሳሩ እውን ናበይ ገጹ መንገዲ ይጸርግ ከም ዝነበረ ምርድኡ ዘጸግም ኣይኮነን። ብሓደ ወገን እቶም ግዳያት ኢሳያስ እንታይ ከም ዝደሊ ምልክታት ከርእዮም ዝጸንሐ ክነሱ፡  ክሳብ ክንድዚ ክሳዶም ንማሕረድቲ  ምሃቦም፡ በቲ ካልእ ወገን ድማ እቶም ክሳብ ሎሚ ምስኡ ዘለዉ ብጾቶም ኣሕሊፎም ምሃቦም ዘገርም እዩ።

ብ2018 ኢሳያስ ምስ ዶር ኣብይ ኣሕመድ ክዛመድ እንከሎ፡ እቲ ብንጹር ዝተራእየ ደሓር እውን ብግብሪ ዝተረጋገጸ፡ ንህወሓት ከም ናይ ሓባር ጸላኢ ወሲድካ እንተተኻኢሉ ካብ ገጽ ምድሪ ምጥፋእ እንተወሓደ ድማ ኢሳያስ ኢትዮጵያ ንክመርሕ ዕንቅፋት ናብ ዘይኮንሉ ደረጃ ንምውራዶም ምንባሩ ምግማቱ ዘጸግም ኣይኮነን። ኢሳያስ ነዚ ውዲት ናይ ምፍሓሱ ምስጢር መቐጸልታ ናይቲ ስለ ዝኾለፍዎ ሕነ ክፈዲ ክሕንሕኖ   ዝጸንሐ እዩ።

ምስቲ ኣብ ዝተፈላለዩ ኣጋጣምታት፡ “ጉዳይ ኢትዮጵያ ኢድና እነእትወሉ ጉዳይና እምበር ስቕ ኢልና እንዕዘቦ ኣይኮነን።” ክብሎ ዝጸንሐን ደጋጊሙ ንዶር ኣብይ “ንስኻ ምርሓና ኣነ ድማ ኣብ ጐንኻ ኣለኹ”  ዝበሎን ኣዛሚድካ ነቲ ክሳብ ሎሚ ዘይተዓወተ ሕልሙ ዘንጸባርቕ እዩ ነይሩ። ኣብይ ኣሕመድ “ኣነን ኢሱን እንተ ተደሚርና እንካፈሎ ወደብ ዓሰብ እዩ”  ዝብሎ እውን ናብቲ ሕልሚ ኢሳያስ ዘቕነዐ እዩ።

 ኣብዚ ቀረባ ግዜ መስራትን ነባር መራሕን ግንባር ሓርነት ኦሮሞን ፈታዊ  ኢሳያስ ኣፈወርቂ  ምዃኖም ዝንገረሎምን ኣቶ ለንጮ ለታ፡ በቲ ሸው/BETTY SHOW ምስ ዝተባህለ ዩቱብ ኣብ ዝገብርዎ ቃለ-መጠይቕ “ኢሳያስ ኢትዮጵያ ናይ ምምራሕ መደብ ነይርዎ። ንሱ እንተዝትግበር ከኣ ኢትዮጵያ ናይ ወደብ ጸገም ኣይመሃለዋን። ኣብ ታሪኻ ድማ ነዊሕ መራሒ መረኸበት። እንተኾነ መራሕቲ ህወሓት ኢሳያስ ንኢትዮጵያ ክመርሕ ስለ ዘይደለዩ እቲ ዝሓለሞ ኣይተዓወተን።” ብዝብል ምስክርነቶም ምሃቦም እዮም። ካብዚ ዝዓቢ ኢሳያስ ዘይተዓወተ ኢትዮጵያ ናይ ምምራሕ ሕልሚ ከም ዝነበሮ ዘረጋግጽ መርተዖ የለን። ነባር ኢትዮጵያዊ ፖለቲከኛ ሻለቃ ዳዊት ወልደጊዮርስ እውን ብተደጋጋሚ ተመሳሳሊ ምስክርነት ክህቡ ካብ ዝጸንሑ ሓደ እዮም። “ሎሚኸ ቀቢጹ ድዩ ኣይቀበጸን?” ድማ ሓቢርካ ዝርአ እዩ። ከምቲ “ደርሆሲ እንተዘይበላዕኩዎ ይጽሕትሮ” በለት ዝበሃል፡ “ኣነ ዘይመርሓ ኢትዮጵያ ክትዝረግ ኣለዋ” ካብ ዝብል ቅርሕቲ ከምዘይወጸ ግና  ምልክታቱ ንርእዮ ዘለና እዩ። ጉዳይ ኤርትራን ህዝባን ከምዘይናቱ ጠንጥኑ፡ ካልእ ይደሊ ምህላዉ ምርዳእ ግና ዘጸግም ኣይኮነን።

ሎሚ ህዝቢ ኤርትራ ብዝተፈላለዩ ምኽንያታት ስሙ ከይተጸውዐ ኣብ ዘይውዕለሉ መድረኽ ንርከብ ኣለና። ብዓብይኡ ኣብቲ ምእንቲ ናጽነት ንሰላሳ ዓመታት ዝተኻየደ ቃልሲ ዝኸፈሎ ዋጋ ብኣውንታዊ ኣብነትን ጽንዓትን ዝጥቀስ ተመኩሮ ዘለዎ እዩ። ኣብ ናይ ድሕሪ ናጽነት ዓመታት ብኣንጻሩ ብደቁ ናይ ዝተጠልመ፡ ኩሉ መሰላት ዝተነፍገን ብዝምእዘዞ ዘይኮነ፡ ኣፈራሪሑን ኣርዒዱን ብዝገዝኦ ዓመጸኛ ጉጅለ ይሳቐ  ምህላዉ ናይ ኣሉታ ኣብነትን ዕለታዊ መዛረቢ ኣጀንዳ ብዙሓትን ኮይኑ ኣሎ።

“ጽንዓት፡ ይኽእል እየ በሃልነት፡ ብቐጻሊ ማሕበረ ቁጠባዊ ጸገም ዘይምድሃል፡ ብምንዋሕን ምምራርን ቃልሲ ዘይምርብራብን ምእንቲ ሃገር ህይወትን ንብረትን ክትከፍል ሰጋእ ዘይምባልን መለለይ ህዝቢ ኤርትራ እዮም። እዞም ናይ ጽንዓት መለለይታት ኣብ ልቦና ህዝቢ ኤርትራ ዝሰፈሩ ጥራይ ዘይኮኑ፡ ዓለምና እውን ከም መግለጺ ጽንዓቱ ዝተቐበለቶም መወከሲ ውርሻታት እዮም። ስም ህዝቢ ኤርትራ ብኸምዚ ደረጃ ኣብ ብዙሕ መድረኻት ምንጽብራቑ ከኣ፡ ነቲ “በትሪ ሓቅስ ትቐጥን እምበር ኣይትስበርን”  ዝብል ቁምነገር ኣረጋጊጽዎ እዩ።

ህዝብና  ከምቲ “ንወሃብ ጸባዶ ትኸልኦ ማይጭባ” ዝበሃል፡ ኣብ ክንዲ ሞሳን ኣበርክቶን ቃልሱ ብዝርደኣሉን ኣብ በሪኽ ቦታ ዘንብሮን፡ ካብ ግዜ መግዛእቲ ብዝኸፈአ ኩሉ መሰላቱ ግሂሱ፡ “ነዚ ድየ ደኣ ዝተቓለስኩ” ንኽብል ኣብ ትሕቲ ዝድርኾ ስርዓት ምውዳቑ እቲ ካልእ ህዝቢ ኤርትራ ዝግለጸሉ ዘሎ ዘሕዝን ተረኽቦ እዩ። እንተኾነ ተቓሊስካ ምዕዋት ከምዝከኣል ካብ ተመኩሮኡ ዝርዳእ ኤርትራዊ ተግባራት ህግደፍ ዘነድሮ እምበር ተስፋ ዘቑርጾ ኣይኮነን። ይኹን እምበር፡ ኣብዚ ናይ ሎሚ ቃልሲ ሓድነትን ብርታዐን ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ልዕሊ ወጻዒኡ ጸብለል ኣብ ምባል፡ ከምቲ ናይ ግዜ ቃልሲ ምእንቲ ናጽነት ዘይምህላዉ  ዘየሰክፍ ኣይኮነን።

ህዝቢ ኤርትራ ንክቱርን መወዳድርቲ ዘየብሉን ወጽዓ ህግደፍ  “ሓንጐፋይ ኢሉ እንተዘይቅበሎ ምስቲ ዘለዎ ተመኩሮን ዝወርዶ ዘሎ ምረትን፡ ምውጋዱ ህግደፍ ኣይመጸገሞን” ዝብል ተረድኦ ዝሓደሮም ወገናት፡  ንሓርበኛ ህዝቢ ኤርትራ” ክልተሻብ ዝተራእየ ህዝቢ” ክብልዎ ይስምዑ እዮም። ህዝቢ ኤርትራ ብዘይሕገ-መንግስትን ብዘይመረጾም ውልቀ ሰባትን ይምራሕ ከም ዘሎ፡ ዝኽተለን እምነታት ተቖጺረን ከም ዝወሃብኦ፡  ብናይ ሓንቲ ጋዜጣ፡ ሓንቲ ሬድዮን ሓንቲ ተለቪዥንን ጥራይ ብዝዝርጋሕ ሓበሬታ ዝተሻበበ፡ ከምኡ እውን ኩሉ ብኩራት መሰል ከምዘለዎ ርኡይ እዩ። እቶም ክሳብ ሬሳ ዜጋታት  ኣብ ሃገሩ ናይ ምቕባር መሰል ዝተነፍጎ ምዃኑ ዝርድኡ ወገናት ግና “ህዝቢ ኤርትራ ጸጊምዎ እንተዘይኮይኑ፡ ንምምሕዳር ህግደፍ ኣሚኑ ልቡ ከምዘይህቦ ይርድኡ እዮም። እቲ ሓይሊ መግዛእቲ ኣብ ምምካት ንነዊሕ ግዜ ክምህ ዘይበለ ዓቕምን ተመኩሮ ህዝቢ ኤርትራ ሎሚ ደኣ ናበይ ከይዱ?”  ዝብል ሕቶ፡ ምስዚ ህልዊ ስቕታኡ ተዛሚዱ ክለዓል እትጽበዮ እዩ። “ህዝቢ ኤርትራ ጉዳይካ ግበር” ክንብል እንከለና ከኣ ነዚ መሰረታዊ ሕቶዚ ግቡእ መልሲ ሃበሉ ማለትና እዩ።

ህልዊ ኩነታት ኤርትራ ኣይኮነንዶ ንህዝባ ንዓለም ዘጨንቕን ዘሻቕልን ዘሎ እዩ። ኣንጻር’ቲ ጸዋዒት ህዝቢ ከይሰምዕ ዘጽቀጠ ጉጅለ ህግደፍ፡ ብደረጃ ዓለም ዓገብ ዝብሉን ገበናቱ ዘቃልዑን ኣካላትን መዲያታትን ሎሚ ይበዝሑ ኣለዉ። ኣብ ገዛእ ሃገሮም ተወዲብካ ናይ ምቅዋምን መማረጺ ሓሳብ ናይ ምቕራብን መሰል ዝተነፍጎም ኤርትራውያን ኣብ ወጻኢ ዘካይድዎ ዘለዉ ናይ ለውጢ ቃልስን ዘስምዕዎ ዘለዉ ድምጽን ናይ ህዝቢ ኤርትራ ብምዃኑ መቓልሑ ቀልቢ ብዙሓት ይስሕብ ኣሎ። ጐኒንጐኑ ብዛዕባ ኣረመንያዊ ምምሕዳር ህግደፍ ዝሓትት፡ ዝመራመርን መዋጸኦ ዝእምትን መስርሕ ይብርኽ ኣሎ። ህዝቢ ኤርትራን ህግደፍን ብኸምዚ ንዕዘቦ ዘለና ደረጃ ፊትንፊት ተጻረርቲ ኣካላት ምዃኖም ኣብ ልዕሊ እቲ ጉጅለ ዘሕድሮ ስንባደ ምግማቱ ዘጸግም ኣይኮነን። ኢሳያስ ኣፈወርቂ ኣብ ፈቐዶ መድረኻት ዘስመዕም ዘሎ፡ ኣብ ኤርትራዊ ባይታ ብዘሎ ሓቂ ዘይኮነ፡ ብስምዒት፡ ቂምን ዓቕሊ ጽበትን ዝተደረኹ ውግእ ዝናፍቑ መደረታት  ናይዚ መርኣያ እዮም።

ኣብ ወጻኢ ብኤርትራውያን ዝግበር ዘሎ ቃልስን ዝተፈላለዩ ናይ ግዳም ሓይልታት ዘሕድርዎ ተጽዕኖን ዘይሩዘይሩ፡ ነቲ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ሃገሩ ኮይኑ ዘካይዶ  ቃልሲ፡  ዘሰውድን ዘራጉድን  እምበር ዝትክእ ከምዘይኮነ ህዝብና ክግንዘቦ ዝግባእ መሰረታዊ ዛዕባ እዩ። ህዝቢ ክንድቲ ናይቲ ወጽዓ ቀዳማይ ተጠቃዒ ግዳይ ኮይኑ ዘሎ፡ ናይቲ ምእንቲ ሰላም፡ ሓድነትን ዲሞክራስን ኤርትራ ዝግበር ቃልሲ ቀንዲ ቀላስን ወሳንን እውን ባዕሉ እዩ። ስለዚ ግዜን ዓቕምን ከይበቐቐ፡ ካብ ካልኦት ከይተጸበየን ንጽባሕ ከይበለን ክለዓለሉ ዝግባእ ዕማሙ እዩ።  ንሱ ብቕምጡ ብስም “ድምጺ ህዝቢ ንኸውን ኣለና”  ኣብቲ ብመሪር ቓልሱን ብኽቡር ዋጋን ዘረጋገጾ ናጽነቱን ልኡላውነቱን ንዝወራዘዩ ወገናት፡ ተንኮሎምን ውዲቶምን ክሳብ ዝስዕርር ዕድል ከይህቦም ክጥንቀቕ ይግበኦ። እዚ ቀንዲ ገጽ ናይቲ “ጉዳይካ ባዕልኻ ምውጋን”  እዩ። ኢሳያስ ዘርእዮ ዘሎ ዓቕሊ ጽበታዊ ሸበድበድ ከምቲ ደገፍቱ ዝብልዎ፡ ተሰማዕነቱን ተቐባልነቱን ዘዛይድ ዘይኮነ፡  ብህዝባዊ ማዕበል ከይጐሓፍ ናይ ምስግኡ ምልክት እዩ።

ህግደፍ ኣብ መንጎ ህዝቢ ኤርትራን ናይ ለውጢ ውዳበታቱን ዝስስን ርክብ ስለ ዘስገኦ፡ ንምርሕሓቖም ካብ ምስራሕ ዓዲ ኣይውዕልን እዩ።  ከም 5ይ መስርዕ፡ የሚን፡ ወያነን ዝኣመሰሉን ገጸ-ባህርያት  ይስእል እሞ፡ ብህዝቢ ከም ዝጽልኡ ይገብር። ድሕሪኡ ካብ ህዝቢ ክንጸል ንዝደልዮ በዚ ቅጽላት ከም ዝጽዋዕ ይገብር። ኣብዚ እዋንዚ ብሓፈሻ ንኹሎም ሓይልታት ለውጢ፡ ብፍላይ ከኣ ነቲ ብብሪገድ ንሓመዱ ዝጽዋዕ ዘሎ ህዝባዊ ናዕቢ ናይዚ ግዳይ ክገብሮ ይጽዕር ኣሎ። እንተኾነ እዚ ተንኮልዚ ንነዊሕ ግዜ ኣብ ዝተፈላለዩ ውድባትን ባእታታትን ተፈቲኑ ዝኸሰረ እዩ።

ብኻልእ ወገን ድማ  ህዝቢ ኤርትራ ካብቲ ህግደፍ ዝነዝሖ ሓሶት  ዝተፈልየ ሓበሬታ ከም ዘይረክብ ምግባሩ ካልእ ተንኮል ህግደፍ ኮይኑ ዝጸንሐ እዩ። ሎሚ ግና ሳላ ዘመናዊ ምዕባለ ተክኖሎጂ መራኸቢ፡ መዲያታት ሓጹር ህግደፍ ጥሒሰን ኣብ  ህዝቢ ኤርትራ ይበጽሓ ስለ ዘለዋ፡ ህዝብና ኣብቲ ጉዳዩ ንምርኣይ ዝገብሮ ቃልሲ ዝሕግዞ ሓበሬታ ናይ ምርካብ ዕድሉ ይሰፍሕ ኣሎ። እዚ ድማ ሓደ ካብቲ ንመራሒ ህግደፍ ጸላዕላዕ  ዝብሎ ዘሎ እዩ።

መጀመርያ ንዅሉኹም ሰላምታይ የቕርበልኩም። ቀጺለ፣ ነዚ ክቡር በዓል ምጅማር ዕጥቃዊ ሰውራ ኤርትራ ዘበሰረ ዕለት ሓደ መስከረም 1961 ብሓባር ከነኽብር በቓዕና። እምበኣር ቀሪበያ ዘለኹ ግጥሚ ነጸብራቕ ናይ ተሞክሮይ፡ ማለት ከም መብዛሕትና ኣብ ሜዳ ክንቃለስ ከለና፡  ምስ ህዝቢ ኤርትራ እንዳተዋሳእና ዘጥረናዮ ፍልጠት፣ ተሞክሮ፣ ንቕሓትን ፍቕርን ኣብ ኣእምሮና ዝነብር ተዘክሮታት ዝምንጩ እዩ። ኣነ’ውን በቲ ተዋሂቡኒ ዝነበረ መደባት ኣብ ዝተፈላለየ ከባብታት /ዓድታት ናይ ከበሳ፣ ሰምሃር፣ ባርካ፣ ኣውራ ድማ ጋሽ ተንቀሳቒሰ ዘጥረቕዎ ትሕዝቶ ምዃኑ ኣብቲ ግጥሚ ዝበርህ እዩ።

እዛ ግጥሚ፡ ተሳትፎ ዜጋታት ኤርትራ ኣብ ሰውራኦም፣ በብማሕበራዊ ክፍልታቶምን ደርብታቶምን እንዳጠቐሰት፡ ብሃገራዊ ስምዒታት፡ ሓቦ-ኒሕ፡ ታሪኽ ቆራጽነትን ተወፋይነትን ናጽነቱ ከምዝመንዝዐ እትዝክር እያ። ግፍዕታት ምልካዊ ስርዓትን ክጐሓፍ ከምዘለዎን’ውን ትጽውዕ እያ።

ሓበን ሓደ መስከረም

ኤርትራ ሃገረይ ሓበንና መበቆልና

ብጋህዲ ብሕልሚ ወትሩ ምሳና

ኣብ ዓዲ ኣብ ስደት፣ ኣብ ዘለና ሃሊና

ትጕዓዚ ምሳና ሰፊርኪ ኣብ ልብና

ንሕና ናትኪ ንስኺ`ውን ናትና

ናጽነትኪ ተጓናጺፍኪ ብደም ጀጋኑና

ዘልኣለማዊ ክብርን ዝኽርን ንሰማእታትና።

ኣንጊሁ ንሃገራዊ ናጽነት ዝኸተተ

መኣዝኑ ንጹር ጐደና መኸተ

ኣብ ጎቦታት ኣዳል ተኲሱ ዘመልከተ

እዋኑ 1961 ሓደ መስከረም ዕፉን ምስ ሸወተ

ክዝክሮ መጀመርያ ተጋዳላይ ሓምድ ዓዋተ

ጅግና ተሰዊኡ`ምበር ነይሞተ።

ሰብ ቁምጣ ስረ ጎታናት፣ ሚዶ ኣብ ርእሶም

ሽዳ ሳእኖም፣ ጋምባለ ኣብ እግሮም

ካዝና ጠያይቲ ምስ ነታጒ ኣብ ዕጥቆም

ብረት ኣብ መንኩቦም ተሓንጊጦም

ሕቡናት ኤርትራውያን ጉዳይ ሃገር ዝዓጦም

ንናጽነት ሃገር ወፍዮም ክቡር ሂወቶም።

ብፈኲስ ብረት ብኸቢድ ሓቦ

ውፉይ ንሃገር ንዓደቦ

መደበራትካ ኣብ ስንጭሮ ኣብ ጎቦ

ንሰራዊት መግዛእቲ ከተኽብቦ

ብዝናብ ጠያይትኻ ዓቕሉ ኽጸቦ

ሬሳኡ ስገር ንዝሃድም ሓዞ ኣርክቦ

ዕጥቁ ሰሊብካ ማሪኽካ ትእክቦ

ብስድሪ ብእመት መሬትካ ሓራ ኣውጺእካ ትዕቅቦ

ህዝብና ኣብ ጎንኻ ኔሩ፣ ዓለም`ውን ዝተገንዘቦ።

ታ`ደይ ታ`ሓብተይ ሸጥ ኣቢላ ቅናታ

ተጋደልቲ ዝቐለበት ሰንኪታ ግዒታ

ታ`ዋዕሮ ተሰሊፋ ኣብ ጎኒ ኣሕዋታ

ግቡኣ ዝፈጸመት ንመግዛእቲ መኪታ

ክብርን ዝኽርን ብማዕረ ይምልከታ።

እቶም ጓሶት ኣሕኦም ገዲፎም

እቶም ሓረስቶት ራሕሪሖም ማሕረሶም

እቶም ሰራሕተኛታት ደሞዞም ጠንጢኖም

እቶም ተመሃሮ ኣቐሚጦም ማህደሮም

እቶም መማህራን ኩርሾም ደርብዮም

ደቀንስትዮ`ውን ኣብ ጐኖም ኣብ ኣሰሮም

ክቡር መስዋእቲ ከፊሎም

ኤርትራ ሓራ ኰይና ሳላ ኵሎም

ብኽብሪ ንዘልኣለም ንዘክሮም።

32 ዓመታት ድሕሪ ናጽነት

ኣብ ትሕቲ ምልካዊ ስርዓት

ኣብ ክንዲ ህንጻ ልምዓት

ዘይምኽኑይ ዘየድሊ ኲናት ምስ ጎረባብቲ ሃገራት

 ርኹስ ሜላ ስልጣን ንምብሓት

ንህዝቢ ኤርትራ ኣውሪድካሉ መዓት

ዕድኡ ከቢድ`ዩ ኣስተውዕል ኣይትስሓት

ትመጸካ’ላ ታ’ዘይትተርፍ ዕጫ ዲክታቶራት።

ብሓደ መስከረም 1961 ነቒልና

ን30 ዓመታት መስዋእቲ ከፊልና

ብ1991 ሃገራዊ ናጽነትና መንዚዕና

ደጊም የለን ዝደፍሮ ልዑላውነትና

ተዓቂቡ ዝቕጽል ንውሉድ ወለዶና

እዚ እዩ ቃልና፣ ንሱ እዩ ታሪኽና።

ሰብኣውን ደሞክራስያውን መሰላትና

ናይ ኵሎም ውልቀ-ዜጋታትና

ብልዕልና ሕጊ ብቕዋምና

ፍትሕን ሰላምን ምስ ብልጽግና

ብሓደ መስከረም ዝተበገሰ ትልምና

ትጽቢትና ሕልምና ክገሃድ`ዩ ብቓልስና።

 ትጽቢትና ሕልምና ክገሃድ`ዩ ብቓልስና።

ክብርን ዝኽርን ንሰማእታትና

ሓደ መስከረም ንዘልኣለም ትዘከር

ናጻን ልዑላዊትን ኤርትራ ንዘልኣለም ትንበር።

ጅግና  ተጋዳላይ  ታረቀ  በራኺ 

ስውእ  ጅግና  ተጋዳላይ  ታረቀ  በራኺ  እንካብ  ወለድቱ  ኣቶ  በራኺ  ኃብተሚካኤልን  ወ/ሮ  ለተንጉሥን  ኣብ  ከተማ  ደቀምሓረ  ተወሊዱ  ዝዓበየን  ዝተማህረን  ከምኡ  ከኣ  ማትሪክ  ሓሊፉ  ኣብ  ኣዲስ ኣበባ  ዩኒቨርስቲ  ትምህርቱ  ዝቐጸለን  እዩ።ንሱ  ንሃገሩን  ሓልዮት  ሕዝቡን  ኣዝዩ  ግዱስን  በዓል  ሓቦን  ብምንባሩ  ኣብ  ፖለቲካ  ኤርትራ  ዓቢ  እጃም  ኣበርኪቱ  እዩ።

ታረቀ  ንሓደ  ዓመት   National  Service  ኣብ  ከተማ  ሓረር  ብዩኒቨርስቲ  መደብ  ተዋሂቡዎ  ከብቅዕ  ቅድሚ  ናብ  መደቡ  ምኻድ  ግን  ሥድራቤቱ  ክርኢ  ናብ  ከተማ  ደቀምሓረ  መጸ። ኣብ  ዓላ  ዝበሃል  ቦታ  ተጋደልቲ  ተጋድሎ  ሓርነት  ኤርትራ  ብኣብርሃም  ተወልደ  እትምራሕ  ሰሎሙን  ወልደማርያም  ፖለቲካዊ  ኮምሽነራ  ጋንታ  ተጋደልቲ  ነበሩ። ስለዚ  ከኣ  ታረቀ  በራኺ  ናብዞም  ተጋደልቲ  ብምኻድ  ምስኦም  ተረዳዲኡ  ኣብ  ኣዲስ ኣበባን  ከባቢኣን  ውሽጣዊ  ስርርዕ  ንኸካይድ  ተሰማሚዑ  ጉዕዝኡ  ናብ  ኢትዮጵያ  ቀጸለ። ኣብ  ኣዲስ ኣበባ  ከኣ  ውሽጣዊ  ስርርዓት  እንዳ ኣካየደ  ከሎ  ብሃንደበት  ፀጥታ  መንግሥቲ  ኢትዮጵያ  ሒዞም  ብምእሳር  ናብቲ  ሽዑ  እዋን  መመርመሪ  ናይ  ፖለቲካ  እሱራት  ዝነበረ  ኣብ  ናይ  መሰልጠኒ  ኮማንዱስ  ደቀምሓረ  ምስ  ካልኦት ብዙሓት  እሱራት  ኤርትራውያን  ኣምጽኡዎ። ኣብቲ  ናይ  ምርመራ  ቤት  ማሰርቲ  ከኣ ካብ  ውሽጢ  ኤርትራ  ዝተኣሰርና  ብዙሓት  ጸናሕናዮም። ድሕሪ  ብርቱዕን  ግፍዒ  ዝተሓወሶ  ምርመራን  ከኣ  ናብ  ሰንበል  ኣሥመራ  ቤት  ማእሰርቲ  ወሲዶም  ናብ  ቤት  ፍርዲ  ኣቕረቡና። ከልከል  ዝተባህለ  ዓቃቢ  ሕጊ  ኣብቲ  ቤት  ፍርዲ  ካብ  ሰሎሙን  ወልደማርያም  ምስ  ኮማንዱስ ኣብ  ውግእ  ዝተኻየደሉ  ጊዜ ዝወደቐት  ምሉእ  ሰነዳት  ኣስማትና  ዘለዋ  ደብተር  ኣቕረበ። በዚ  ምኽንያት  ከኣ  ፍርድና  ካብ  ሓደ  ዓመት  ክሳዕ  ዓሰርተ  ዓመት  ዝኣክል  ተበየነልና። ኣነ  ናይ  ክልተ  ዓመት  ተፈሪደ  ሓደ  ዓመትን  ገለ  ኣዋርሕን  ተኣሲረ  ብድሕሪኡ  ጃንሆይ  ምሕረት  ሂቦምና  ክወጽእ  ከለኹ   ታረቀ  በራኺ  ግን  ንሓሙሽተ  ዓመት  ተፈረደ። ድሕሪ  ማእሰርቱ  ምውዳእ  እንደገና  ናብ  ኣዲስ ኣበባ  ከይዱ  ነቲ  ቅድሚ  ምእሳሩ  ዝጀመሮ  ውሽጣዊ  ስርርዓት  ብዝያዳ  ብዕቱብን  ጽፉፍን  ኣገባብ  ቀጸሎ። ነዊሕ  ከይጸንሐ  ከኣ  ናብ  ሜዳ  ኤርትራ  ኣትዩ  መጀመርታ  ምስ  ክፍሊ  ዕዮ  ዜና  ኮይኑ  ኣብ  ከበሳ  ንሓጺር  እዋን  ኣገልጊሉ  ቀጺሉ  ምስ  ጋንታ  104  ቸንቶ  ኩኣትሮ  ኮይኑ  ካብቶም  ቀንዲ  ፈዳይን  ኣብ  ኣሥመራ ብምዃን  ተጋደለ። ታረቀ  ብዙሕ  መስተንክራት  ንምእማኑ    ዘጸግም  ስርሒታት  ይሃልዎ  እንበር  ሓደ  ካብቲ  ዓቢ  ዓወት  ዘመዝገቦ ንዶክተር  በረኸት  ኃብተሥላሰ  ካብ  ትግራይ  ተቐቢሉ  ናብ  ኣሥመራን  ሜዳ  ኤርትራን  ዘሰጋገረ  ከምኡ`ውን  ንጀነራል  ጎይትኦም  ብተወሳኺ ንልዕሊ  900  እሱራት  ኣብ  ቤት  ማሰርቲ  ሰንበል  ተዳጒኖም  ዝነበሩን  ከምኡ`ውን  ኣብ  ሆስፒታላት  ዝእለዩ  ዝነበሩን  ብብርቱዕ  ጥንቃቀን  ሜላን  ኣገባብ  ተጠቒሙ  ነጻ  ብምውጻእ  ናብ  ሜዳ  ኤርትራ  ከምዝጽንበሩ  ገበረ። ቀጺሉ  ብ 1975  ዓ.ም.ፈ ኣብ  ካልኣይ  ሃገራዊ  ጒባኤ   ተጋድሎ  ሓርነት  ኤርትራ  ብምስታፍ  ናኣባልነት  ገድላዊ  ባይቶ  ተመዘዘ። ብመጀመርታ  ሓላፊ  ናይ  ስነ-ኪነት ሙዚቃን   ባህልን ኮይኑ  ንሓጺር  ጊዜ  ኣገልጊሉ  ቀጺሉ  ናብ  ቀይሕ  መስቀልን  ወርሕን  ኤርትራ  ተመዲቡ  ናብ  ዝተፈላለያ  ሃገራት   ምስ  ብጾቱ  ኮይኑ  ብምኻድ ብዙሕ   ዓይነት  መግብን  መድኃኒትን  ቴንዳታትን  ወዘተ ... ክረክብ  ከኣለ። ብ 1977  ዓ.ም.ፈ ኣብ  ተ.ሓ.ኤ  ንለውጢ  ዴሞክራስያዊ  ምንቅስቓስ/ ኢ.ዲ.ም   ፋሉል  ተባሂሉ  ዝጽዋዕ  ተፈጢሩ  ታረቀ  በራኺ  እውን  ኣባል  እቲ  ምንቅስቓስ  ስለዝነበረ  ኣብ  ካርቱም  ሱዳን  ብፀጥታ  ተ.ሓ .ኤ  ምስ  ብጾቱ  ከምዘይሓልፍ  ተሃደነ። ንዘይመውት  ፈውሲ  ኣለዎ  ተባሂሉ  ከምዝተመሰለ  ታረቀ  በራኺ  ብናቱ  ክእለትን  ሜላን  ተጠቒሙ  ብጀርመን  ኣቢሉ  ናብ  ኣሜሪካ  ክኣቲ  ከኣለ። ኣብ  ኣሜሪካ  ናብራ  ስደት  ሕይወቱ  እንዳ  መርሐ  ሸውሃት  ቃልሱ  ገና  ስለዘይረወየ  ዕላማኡ  ኣብ  ሽቶ  ንምብጻሕ  ምስ  ብጾቱ  ኢ.ዲ.ም  ኮይኑ ቀጸለ። ድሕሪ  ነጻነት  ኤርትራ  እንተኾነ  እውን  ኣብ  ኤርትራ  ብምእታው  ከም  መምህር  ኮይኑ  ኣብ  ዩኒቨርስቲ  ናይ  ኣሥመራ  ንሓጺር  እዋን ኣገልገለ። ንኣካይዳን  ጒዕዞን  ጊዝያዊ  መንግሥቲ  ኤርትራ  ተዓዚቡን  ኣጽኒዑን  ከኣ  ከምዘየወጻጽኦ  ተገንዚቡ  እንደገና  ናብ  ስደት  መዕቆቢኡ  ኣመሪካ  ተመልሰ። ወላዲት  ኣዴኻ  ብጽኑዕ  ሓሚማ  ተባሂሉ  ምስ  ተነግሮ  ከኣ  ናብ  ኣሥመራ  ኣትዩ  ደቀምሓረ  ብምኻድ  ንወላዲቱ  ክሕብሕብን  ከፈውስን  ላዕልን  ታሕትን  እንዳበለ  ንርእሱ  ብሓደገኛ  ሕማም  ተታሒዙ  ኣብ  ኣፍ  ሞት  በጽሐ። ነዚ  ኲነታት  ዝተሓበረት  በዓልቲ  ቤቱ  ብቕጽበት  ንደቀምሓረ  ከይዳ  ናብ  ኣሥመራ  ብምውሳድ  ብሕክምናዊ  ረድኤት  ኣፈዊሳ  ካብ  ሞት  ከምዝድሕን  ገይራ  ንጀርመን  ኣእተወቶ። ኮይኑ  ግን  ኣብ  ጀርመን  ምስ  ኣተወ  እውን  ጸቕጢ  ብዝሒ  ደም  ገይሩ  ስትሮክ  ሒዙዎ  ምስ  ሕማም  ሽኮር  ተወሳኺ  ስቓይ  ገበረሉ። ንሓያሎ  ዓመታት ኣብ  ትሕቲ  ሕክምና  ረድኤት  ብበዓልቲ  ኪዳኑ  እንዳተኣለየ  ጻውዒት  ኣምላኽ  ፈጣሪ  ኮይኑ  ብዕለት  16.08.2023 ኣብ  ሃገረ  ጀርመን  ዓረፈ። ስነ-ሥርዓት  ቀብሩ  ብዕለት  25.08.2023 ሰዓት  11፡00  ቅ.ቅ.  ኣብ  መቓብር  ቦከንሃይም/ፍራንክፈርት  ብግዕዝ  ሪቱስ ተዋህዶ ቤተ ክርስትያን ብዙሓት  መተዓብይቱን  መቓልስቱን  ፈተውቱን  መላእ  ቤተሰቡን ካብ  መላእ  ኣውሮጳን  ካናዳን  ኣሜሪካን ኣብ  ዝተረኸቡሉ  ብዓጀብን  ክብርን  ብመዝሙር  ተ.ሓ.ኤ.  ብባንዴራ  ኤርትራ  መለይ  ተሰንዩ  ተፈጸመ። ብዓርኩን  ፈታዊኡን  ኣቶ  ሃይለ  ገ/ትንሳኤ  ካብ  ኣሜሪካ  ብሓብቱ  ኣበባ  ዝተነበ  ግጥሚ  ከምኡ`ውን  ብመተዓብይቱ  ኣቶ  ኣንገሦም  ገ/ዮውሓንስ  ካብ  ጀርመን  ዝተገበረሉ  ወየ  ... ወየ  ምስ  ተፈጸመ  ብዶ/ር  ሕሩይ  ባይሩ  ዘገርም  ሓጺር መግለጺ  ጒዕዞ  ቃልሲ  ታረቀ  በራኺ  ተዋህበ። ቀባሮ  ናብ  ዝተዳለወሎም  ኣደራሽ  ብምኻድ  ተመጊቦም  ካብ  ኣሕዋት  ነፍሰኄር  መዋቲ  ምሥጋና  ንቐባሮ  ተዋሂቡ  ብዙሓት  መቓልስቱ  ዝነበሩ  ከኣ  ምስክርነቶም  ብምቕራብ  ብፍላይ  ንበዓልቲ  ቤቱ  ወ/ሮ  በላይነሽ  ዮውሃንስ    ቃል  ኪዳና  ሓልያ  ንበዓል  ቤታ  ኣብ  እዋን  ሽግሩን  ስቓዩን  ዝኣለየትን  ዝሓብሓበትን  ደረት  ዘይብሉ  ምስጋንኦም  ገሊጾም  ተዛዘመ።

ጅግና  ሓርበኛ  ታሪኹ  እዩ  ነባሪ !

ዘልዓለማዊ  ዝኽርን  ክብርን  ንስውኣትና

25.08.2023 ፍራንክፈርት/ጀርመን