http://ascenteq.com/project/epdp

ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ ብዙሕ ካብ ዝጸዓረሎም፡ ግን ከኣ  ክሳብ ሕጂ ካብ ዘይተዓወተሎም፡ ቀጻልን ዝተኣማምንን ምትእኽኻብ ክፈጥር ዘይምብቅዑ እዩ። ምትእኽኻብ ተራ ናይ ትካላት፡ ሰባት፡ ውድባት ወይ ማሕበራት ብኣካል ብሓደ ምዃን ጥራይ ማለት  ዘይኮነ፡ በበይኑ ዝጸንሐ ሓሳባትን ግብርን  ናብ ሓደ ከተምጽእ ምኽኣል እዩ። እቶም ዝእከቡ ኣካላት ብዙሓት ድዮም ውሑዳት ኣይኮነን እቲ ቀንዲ ቁምነገር። እቲ ዝያዳ ዘገድስ ናይቲ ናብ ናይ ሓባር መድረኽ ሒዘምዎ ዝመጹ ናይ ኣተሓሳስባ ኣገዳስነትን ብስለትን እዩ።

ውዳበታትን ሓሳባትን ምእካብ ኣገዳስን መሰረታውን ዝኸውን፡ ኣብ ከምዚ ኤርትራዊ ናይ ለውጢ ሓይልታት መሰረታዊ ለውጢ ንምምጻእ ንቃለሰሉ ዘለና ፖለቲካዊ ህሞት ጥራይ ኣይኮነን። ኣብ ካልእ ዓውድታትን ጽፍሕታትን ዝዝውተር፡ ኣብ ፖለቲካዊ፡ ቁጠባውን ማሕበራውን ንጥፈታትን’ውን ፍቱን መሳለጢ እዩ። ምኽንያቱ ዝተበተነ ዓቕምን ኣተሓሳስባን ስለ ዘየደምዕ። ካብዚ ነቒሎም እዮም ከኣ ወለድና ንኣገዳስነት ዓቕምኻ ምጥርናፍ ንክገልጹ “ኣጻብዕ ምስ ዝሓብራ፡ ኣርቃይ የጸንብዓ”  ዝበሉ። ክእከብ ዝግበኦ ሓይሊ ውዳቤበታትን ኣተሓሳስባኡን ምስ ዘይእከብ  ኣየድምዕን ጥራይ ዘይኮነ ንድሕሪት ዝጐትትን ዘረሓሕቕን እውን ይኸውን።

ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ ሕብረት ኢውሮጳ፡ ሕብረት ኣፍሪቃ፡ ኢጋድን ካለኦት ኣብ ዓለምና ዘለዉ ዞባውን ከባብያውን ኣካላትን መሰረታዊ ምኽንያት መቆሚኦም፡  ዋላ ዝተፈላለዩ መልከዓትን ስፍሓትን ይሃልዎም ፋሕ ዝበለ ዓቕምን ኣተሓሳስባን ኣብ ሓደ ኣምጺእካ ኣድማዒ ዓቕሚ ንምፍጣር ዝተደኮኑ እዮም። ኣብ መንጎ ጎረባብቲ ሃገራትን፡ ካለኦት ደረጃታትን ዝግበር ዝምድናን ምድግጋፍን እውን ካብዚ ዝተፈልየ ዕላማ የብሉን። እቲ ሰብን ሓሳብን ኣኪብካ  ዝፍጠር ዓቕሚ ብነገራዊ ውጽኢት ጥራይ ዝልካዕ ዘይኮነ፡ ጉዳይ ሰላም፡ ምርግጋእን ተኸኣኢልካ  ምንባርን  እውን፡ ካልእ ገጽ ናይቲ ኣድላይነቱ እዩ። እቲ ከነረጋግጾ ንቃለሰሉ ዘለና፡ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራን ናይ ካለኦት ናይ ለውጢ ዓቕምን ኣተሓሳስባን፡ መወሃሃዲ መድረኻት ምፍጣር ብቐሊሉን ኣብ ሓጺር ግዜን ዝፍጠሩ ከምዘይኮኑ ንሓልፎ ዘለና መስርሕ እዩ። ማዕረቲ ሃገርና እትጠልቦ ህጹጽነት ለውጢ  ከምዘየለና ድማ እምነትና እዩ።

መስርሕ ሓድነት  ናይ ኩሎም እቶም ሰብን ሓሳብን ዘዋጽኡ ወገናት ሓላፍነታዊ ኣበርክቶን ተወፋይነትን ዝሓትት እዩ። ምኽንያቱ ውዳበን ሓሳብን  ምእካብ ናይ ብዙሓት በበይኑ ድሌታት ናብ ሓደ  ሓባራዊ ድሌት ምምጻእ ስለ ዝኾነ። ኣብቲ መስርሕ ንሓደ ኣካል ካብቶም ተወሃሃድቲ ምሉእ ብምሉእ ኣሕጒስካ ነቲ ካልእ ከኣ ብኽንድኡ ደረጃ ካብቲ ሕብረት ከምዘይጥቀም ካብ ምግባሩ ጥንቃቐን ውሕልነትን ዝሓትት እዩ። እቲ ዝምስረት ሕብረት ቀጻልነት ምእንቲ ክህልዎ፡ ቀጻሊ ሓለዋን ምክትታልን የድልዮ። ምኽንያቱ በብግዜኡ ዝጸልዉዎ ሓደስቲ ምዕባለታት ስለ ዝፍጠሩ፡ ነዞም ምዕባለታት እናተኸታተልካ ብምሕዳስ ምስ ግዜ ምጉዓዝ ኣድላይ ስለ ዝኸውን። ቅድም ናይ ሓባር መድረኽ ህያው ምዃኑ፡ ቀጺሉ ከኣ እቲ መስርሕ ብግቡእ ምቕጻሉን ዘይምቕጻሉን ብቕዓትን ሓልዮትን ፖለቲካዊ መራሕቲ ዝፍተነሉ እዩ። እቲ እምነ-መሰረት ናይ ሓቢርካ ምቅላስ ምንባር ደሓር ግና ብሰንኪ ተኸናኺንካ ዘይምሓዙ ንድሕሪት ናይ ምምላሱ ሓደጋ ኤርትራዊ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኣብ ናይ ገዛእ ርእስና ተመኩሮ ዝረኣናዮ ግና ክሳብ ሕጂ ክንድቲ ክብደቱ ክንመሃረሉ ዘይከኣልና እዩ።

ናብቲ ኣገዳስን መሰረታውን ጭብጥና፡ መስርሕ ምምጻእ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ ናብ ናይ ሓባር መድረኽ ነተኩር። እተን ብሓባር ዘስርሐን መድረኽ ንምፍጣር ኣብ ቃልሲ ዝርከባ ዘለዋ ሰልፍታትናን ውድባትናን ናይ ኩለን ሃምን ቀልብን መጻኢ ህዝብን ሃገርን ኤርትራ፡ እዚ ሎሚ ዘሎ ገሃነብ ምምሕዳር ተወጊዱ ብራህዋ ዝትከኣሉ ኩነታት ምፍጣር ዝመሰረቱ እዩ። ናብዚ ዕግበት ዘምጸአን ከኣ እቲ ኣብ ቅድሚአን ዘሎ ኣብ ኤርትራ ለውጢ ናይ ምምጻእ መሰረታዊ ዕላማ በበይንኻ ኮይንካ ክረጋገጽ ከምዘይክእል ዘለወን ዕግበት እዩ። እሞ እዚ ብኸመይ ይረጋገጽ ኣብ ዝብል ዝርዝር ግና ዘሰማምዕ ኮነ ዝፈላሊ ሓሳባት ኣለወን። እቲ ዘሰማምዐን ካብቲ ዝፈላልየን ከም ዝበዝሕን ከም ዝሕይልን ግና ኣብ ብዙሕ መድረኻ ዝተገልጸን ንሳተን እውን ዘይክሕደኦን እዩ። ልኡላውነት ኤርትራ ምዕቃብ፡ ህግደፍን ኣተሓሳስባኡን ምውጋድ፡ ብመሰጋገሪ መድረኽ ኣቢልካ፡ ህዝቢ ኤርትራ መጻኢ ዕድላቱ ዝውስነሉ ሕገ-መንግስቲ ዘጽድቐሉን ብዲሞክራስያዊ ምርጫ ንዓኡ ዝምእዘዝ መንግስቲ ምምስራትን ዝኣመሰሉን ካብቶም ሰልፍታትናን ውድባትናን ዝሰማምዕሎም ጉዳያት እዮም። እቲ ካልእ ኣገዳሲ ጉዳይ፡ ዳርጋ ኩሉ እቲ ዝፈላልየን ኣብዚ ህግደፍ  ንምውጋድ ዝካየድ መስርሕ ቀዳማይ ምዕራፍ ዝትግበር ዘይኮነ፡ ኣብቲ ኤርትራ ብመንን በየናይ ኣተሓሳስባን ትምራሕ ዝብል፡ ካብ መድረኽ ምስግጋር ዝጅምር ካለኣይ ምዕራፍ ምዃኑ እዩ። እዚ ምዕራፍዚ ፖለቲካዊ ሓይልታት የዋጽእ ዝብለኦ ሓሳብ ዘቕርባሉ ኮይኑ፡ ብቐንዱ፡ ጉዳያት ብህዝቢ ኤርትራ ዝውስነሉ እዩ።

ኣይኮነንዶ ኣብ መንጎ ፖለቲካዊ ሰልፍታትን ውድባትን፤ ኣብ መንጎ ተራ ሰባት እውን ፍልልይ ኣሎ። ናይ ፍልልዮም መሰረት፡ ዕድመ፡ ጾታ፡ ሃይማኖት፡ ፖለቲካዊ እምነት፡ ዝነብርሉ ከባብን ካልእን ክኸውን ይኽእል። ምስዚ ኩሉ ፍልልያቶም ግና ኣሳንዮም፡ ሓዳር ክምስርቱ፡ ክነግዱ፡ ክመሃሩ፡ ኮታ ኣብ ብዙሕ መዳያት ሓቢሮም ከድምዑ ልሙድ እዩ። ነዚ ዝበቕዑ ከኣ እቲ ዝነበሮም ፍልልይ ስለ ዘወግድዎ ዘይኮነ፡ ካብ ነቲ ዝፈላልዮም፡ ነቲ ዘሰማምዖም ቀዳምነት ስለ ዝሰርዕዎ ጥራይ እዩ።  ኣብ ዝተፈላለዩ ከባቢታትን ግዝያትን ዘጋጠሙ ፖለቲካዊ ፍልልያት እውን ብኸምዚ መልክዕ እዮም ክውገኑ ጸኒሖምን ንመጻኢ ዝቕጽሉን። እዚ ዘርእዮ ድማ ናይቶም ተዋሳእቲ ናይ ምክእኣልን ሕድገታትን ብቕዓት እዩ። ካብዚ ነቒሉ ናብ ደንበ ተቓውሞና “እዚ ናይ ምጽውዋር መስርሕ ስለምንታይ ደኣ ኣብዚ ነካይዶ ዘለና ቃልሲ ዘይነዘውትሮ?” ዝብል ሕቶ እንተ ቀሪቡ መልስና እንታይ ከም ዝኸውን ፍሉጥ ኣይኮነን። ቅድም ድኽመትካን ሕጽረትካን ምቕባል፡ ደሓር ብኣኡ ተበራቢርካ  ምቕጻል’ዩ፡ ዝብል መልሲ ብቑዕ እዩ።

ዝኾነ መስርሕ በቲ ኣብ ከባቢኡ ብዘሎ   ምዕባለ ዝጽለው እዩ። ናይ ሓባር መድረኽ ንምምጻእ ንገብሮ ዘለና ቃልሲ’ውን ከም መስርሕ ርሑቕ ከይከድና፡ በዚ ኣብ ኤርትራ፡ ሱዳን፡ ኢትዮጵያ፡ ሶማልያን ካለኦትን እናሓደረ ዝገድድ ዘሎ ተርእዮታት ይጽሎ እዩ። እቲ ጽልዋታት ናቱ መንገዲ ስለ ዘለዎ ጠጠው እነብሎ ኣይኮነን። ነቲ ከኸትሎ ዝኽእል ሓደገኛት ሳዕቤን ብኸመይ ሓቢርና ንቕረበሉ ግና፡ ንዓና ዝምልከትን ግድን ክንሰርሓሉ ዝግበኣናን እዩ። ናይ ሓባር መድረኽ ክንፈጥር እንተበቒዕና ከኣ  ዘድልየና መሳርሒ ምውናና ዘመልክት እዩ።

ኤርትራን ህዝባን ዘለናዮ ሃለዋት ነዓና ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ቅድሚ ሕብረተ-ሰብ ዓለም ከይተረፈ ብሩህ  እዩ። ዝርዝር ትሕዝተኡ ከኣ ምስ ነፍሲ ወከፍና ዘሎ እዩ። ኣብ ገሊኡስ ንሃለዋትና ካብ ገሌና ኤርትራውያን ዘይኤርትራውያን ዝያዳ ከም ዝተረድእዎን ከም ዝሻቐልሉን ዘርኢ ምልክታት ትዕዘብ ። ብጥቕልሉ ንምስፋሩ  ግን ኣብ “ኩለ-መዳያዊ ደልሃመት” ኢና ዘለና። ደልሃመት ዝምድናዊ ስለ ዝኾነ፡ ካባና ዝኸፈኦም ከም ዝህልዉ ፍሉጥ እዩ። እንተኾነ ከምቲ ህግደፍ ምስ ዝሓመቐ ብምውድዳር ክሕበኣሉ ዝፍትኖ ካባና ዝኸፈኦም ስለ ዘለዉ “ደሓን ኢና ዘለና” ኢልና ክንደዓዓስ ዘይኮነ ኣትሪርና  ክንቃለሶ እዩ ዝግበኣና።

ኣብዚ ደልሃመት ኮይና እነማዕድዎን ክንበጽሖ እንቃለሰሉን ቅድሚ ኩሉ ካብቲ ኩለ-መዳያዊ ደልሃመት ናብ “ኩለ-መዳያዊ ራህዋ መሰስ ኢልካ ምውጻእ” እዩ። ነዚ ንምርግጋጽ ከኣ ድሉዋት፡ ንቑሓት፡ ውዱባትን ተጸዋወርትን ክንከውን ናይ ግድን እዩ። ካብዚ ወጻኢ ከይተባዕና፡ ከይተወደብናን ከይተጸዋወርናን ስለ ዘይንዕወት ድልየታትና  ትጽቢት ጥራይ ኮይኑ እዩ ዝተርፍ። እዚ ከኣ ብሓፈሻ ንመላእ ተጸባይ ራህዋ ህዝብናን መሪሕ ግደ ናይ ምጽዋት ሓላፍነት ንዘለወን ውዳበታትናን ብማዕረ ዝምልከት እዩ። እዞም ራህዋ ዘማዕድዉ ኣካላት ኣብ ሕድሕድ እንተተናቢቦም እምበር፡ ብተናጸል ዘምጽእዎ ዘተኣማምን ለውጢ የለን።

ኤርትራውያን ኣብ ከምዚ ዘለናዮ ዘየቕስን ኩነታት ክንህሉ ዝደረኹ በዓል ቤታውን ወድዓውን ድኽመታት ኣለዉ። ካብቲ ቀንዲ በዓል ቤታዊ ድኽመታትና፡ ብዙሕ እንሰማምዓሉ ራእታት እናሃለወና፡ ኣብኡ ኣትኪልናን ዓቕምና ኣወሃሂድናን ብሓባር ክንቃለስ ዘይምብቃዕና እቲ ቀንዲ እዩ። እቲ ወድዓዊ ምኽንያታት ንሕና ዘየምጻእናዮ ምስ መጸ’ውን ክንቆጻጸሮ ዘይንኽእል ኣብ ከባቢና በብግዜኡ መልክዓቱ ዝለዋውጥ ምዕባለታት እዩ። እቲ ባዕላዊ ድኽመትና በዚ ከባብያውን ዓለም ለኻውን ምዕባለታት ኣመኻኒናን ንካልእ ኣላጊብናን እንሃድመሉ ዘይኮነ፡ ግድን ክንሰግሮ ዝግበኣና እዩ። እቲ ቀንዲ ዘገርም ከኣ ድኽመትና እንዳፈለጥናዮስ፡ ኣብ ክንዲ ካብኡ ንምውጻእ ዓቕምና ጸንቂቕና ፋሕተርተር እንብል፡ ምልምማዱ ዝመረጽና ምምሳልና እዩ። ከምዚ ንዕዘቦ ዘለና ኣብ ክንዲ ተቐራሪብናን ተመያይጥናን ናይ ሓባር መፍትሒ ንረክብ ጸጸግዕኻ ናብ ምሓዝ ነዘንብል ምዃና እዩ።

ኣብዚ እዋንዚ “ኣብቲ ሒዝናዮ ዘለና፡ መንገዲ ንከነድምዕ እንታይ ንግበር” ዝብል ሕቶ እንተ ሓቲትና መልሱ፡ “ነቲ ናብ ራህዋ ዝወስደና መንግዲ ኣጽኒዕና ንሓዝ” ዝብል ምዃኑ ዘዳዲ ኣይኮነን። እዚ ካብ ኮነ መልስና፡ ነቲ መንገዲ ዘይምስሓትና ዘመልክት መሰረታዊ ስጉምቲ ንቕድሚት እዩ። እቲ ጉዕዞ ደድሕርቲ ህግደፍ ብናቱ መዕቀንን ግዜን ንቐጻልነቱ ክጥዕሞ ብዝህንድሶ ዝስዕብ ምዃኑ ግና ዘቕስን ኣይኮነን።  እቲ ኩነታት ብኣንጻሩ ኮይኑ፡ ኣብ ኤርትራ ራህዋ ዝመጸሉ መንገዲ ማእከል ዝገበረ፡ ናትና ናይ ለውጢ ኣጀንዳ ሒዝና እንተንቐድሞ ከኣ እቲ ኩነታት ዝያዳ ኣድማዒ ምኾነ። ህግደፍ ከኣ ናይቲ ኣጀንዳና ግዙእን ተኸላኻልን ክኸውን ምተገደደ። ክሳብ ሕጂ ብግብሪ ዝረአ ዘሎ ግና፡ ግፍዐኛ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ምስ ጐረባብቲ ሃገራት ናይ ምውጋእ፡ ኣብ ጉዳይ ኢትዮጵያ ናይ ምእታውን ህዝቢ ናይ ምብስባስን፡ ልኡላውነት ኤርትራ ኣብ ምልክት ሕቶ ናይ ምውዳቕ፡ ኣብ ወራር ዩክረይን ንሩሲያ ናይ ምድጋፍ፡ ኣብ ትግራይ ዝተፈጸመ ግህሰት ሰብኣውነት ንከይምርመር ናይ ምቅዋምን ዝኣመሰሉን ኣጀንዳታት ክፈጥር እንከሎ፡ ንሕና ድማ ብዛዕባ’ዞም ተረኽቦታት ከነቃልዕን ክንከላኸልን ንግደድ ኣለና። እቲ ክቕየር ዝግበኦ ኩሉ ግዜ ኣብ ምክልኻል ምህላውና እንተዘይኮይኑ፡ ኣብ ቀጻሊ መስርሕ ኣብ ደረጃ ምጥቃዕ ኮይንካ፡ ከም ኣድላይነቱ ምክልኻልን ምቅላዕን ኣየድልን ማለት ኣይኮነን።

ኣብዚ ዘለናዮ ወሳኒ እዋን ህግደፍ ካብ ዝፈርሖም ስጉምትታት፡ ተበቲኑ ዘሎ ኤርትራዊ ናይ ለውጢ ዓቕምታት ተጠርኒፉ ብሓባር ከይቃለሶ እዩ። ኣፍልጦ ንዘይምሃብኳ ኣግሂዱ እንተዘይገለጾ ኩሉቲ ኣብ ውሽጥን ወጻእን ብግሁድን ብስቱርን ብተዘዋዋሪ መንገድታት ዘካይዶ ናይ ተጻብኦ ወፍርታት ካብዚ ስግኣትዚ ዝነቅል እዩ። ኣብ ከምዚ ኩነታት ሓይልታት ለውጢ ኤርትራ ዘተኣማምን ናይ ሓባር መቃለሲ መድረኽ ክንምስርት እንተንበቅዕ ከኣ ህግደፍ ከይፈተወ ብኣፍንጫ ተጐቲቱ ብናትና ኣጀንዳ ካብ ምዝራብን ምክልኻልን  ካልእ ምርጫ ኣይመሃለዎን። ምኽንያቱ ግብሩን ባህርያቱ ስለ ዝፈልጥ፡ ኤርትራ ምስ ፍትሒ፡ ንዲሞክራስን ልዕልና ህዝብን እምበር ንዲክታተርነት  ከምዘይትኸውን ይፈልጥ እዩ። ካብዚ ሓሊፉ ህግደፍ ብናይ ሰዓራይን ተሰዓራይን ኣረጊት ኣተሓሕዛ ጉዳያት ጥራይ ዝላደየ ንእንካን ሃባን ቦታ ከምዘይህብ ፍሉጥ ስለ ዝኾነ።

ኤርትራ ኣብዚ ሎሚ ዘላቶ ናይ ኩሉ ሕማቕ ኣብነት ንክትወድቕ፡ ተሓታትነት ዲክታተር ኢሳያስ ኣብዚ እዋንዚ ኣይኮነዶ ኣብ ኤርትራ ኣብ ከባቢና ሃገራት ከይተረፈ ተፈሊጡ እዩ። ሎሚ ንሕና ኤርትራውያን ጥራይ ዘይኮና ኣብ ሱዳን፡ ኢትዮጵያ፡ ጅቡቲ፡ ሶማልያን ደቡብ ሱዳንን እውን ንኢሳያስ “ደሓን እቶ”  ዝብሎ የብሉን። እዚ ክበሃል እንከሎ ግና ኢሳያስ ቀንዲ መመንጨውን መቃመምን ናይቲ ጸረ ህዝቢ ኣተሓሳስባ ብምዃኑኳ ቀዳማይ ተሓታቲ እንተኾነ፡ በይኑ ግና ኣይኮነን። እቶም ከካብ ናይ ሃገሮምን ህዝቦምን ረብሓ ነቒሎም ንክጥቀምሉ “መን ኣሎ ከማኻ” እናበሉ ዘስክርዎ ናይ ግዳም ሓይልታት ዝምልከት ደሓን ይጽንሓልና።

እቶም ንሱ ዘቃመሞ ንህዝብን መሰላቱን ዝጽየፍ መርዚ ዝነዝሑ “ደገፍቱ ኢና” ዝብሉ፡ ሕፍረቶም ዝቐንጠጡ ኤርትራውያን’ውን ካብ ተሕታትነት ዘምልጡ ኣይኮኑን። ዝተፈላለዩ መንግስታዊ መዝነት ኣለና ዝብሉ፡ ኢሳያስ ብስሞም መሰላት ክጭፍልቕን ክወርርን  እንከሎ ይፍለጡ ኣይፍለጡ  ፡ ድምጾም ዝሓብኡ ተሓተቲ እዮም።  ምናልባት እውን ኢሳያስ ኣርዑት ጭካነኡ ከትርር ዘተባብዖ ናይቶም ድምጾም ከስምዑ ዝነበሮም ምጽቃጥ እዩ ዝብል ናይ ብዙሓት ግምት እዩ። እቶም ዋላ ዓው ኢሎም “ደገፍቲ ኢና” ኣይበሉ፡ ነዚ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ኩነታት ርእዮም ከምዘይርኣዩ ዝኾኑ ኤርትራውያንከ ጽባሕ ኣየጣዕሶምን ማለት ድዩ። ከምዚ ለንቅነ በብኹርናዑ ብማሕበራዊ መራኸብታት ዝስማዕ ዘሎ፡  ኣቶ ኢሳያስ ጽባሕ ኣብይ ኣሕመድ ዝመርሖ መንግስቲ ኢትዮጵያ ከምቲ ዝደልዮ ምዃን ምስ ኣበዮ፡ ከምቲ  ንወያነ ዝበሎ “ብልጽግና ጸወታኣ ተወዲኡ”  ይብል ይኸውን። ብኣንጻሩ  “ህግደፍ ጸወታኻ ተወዲኡ” ከይበሃል እቲ ዕድል ዕጽዊ ኣይኮነን። ኢሳያስ ተለዓሉ ስለ ዝበሎም ጥራይ፡ “ናበይ? ስለምንታይ? ንረብሓ መንከ?” ከይመመዩ  ፈቐዶ ኣደባባያት ምስ ብልጽግና ክስለፉን ክጭርሑን ዝውዕሉ ዘለዉ ኤርትራውያን ጽባሕ ኩነታት ምስተቐያየረኸ ድምጾም እንታይ ክኸውን እዩ። እንተ ንሕና ኤርትራዊ ናይ ለውጢ ሓይልታት፡ ሎሚ’ውን ጠመተና ናብ ለውጢ ይኹን። ኣብቲ ንደልዮ ዓወት ክንበጽሕ ከኣ ጉዕዞና ቀጻሊ፡ ስሉጥን ዝተወደበን ይኹን።

ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ

ኤርትራውያን ኣብዚ ነካይዶ ዘለና ቃልሲ እነወግዶን ኣብ ክንድኡ እነቕርቦ መተካእታን ኣለና። እቲ እንቃወሞን ክውገድልና እንቃለሰሉ ዘለናን፡ ዘይሕገ-መንግስታዊ ምምሕዳር፡ ህዝባዊ ዲሞክራስያዊ  ውክልና ዘየብሉ መንግስቲ፡ ንልኡላውነት ኤርትራ ኣብ ምልክት ሕቶ ዘውድቕ ጣልቃ ኣእታውነት ዝመሰረቱ ግጉይ ፖሊሲ ዝምድናታት፡ ምግሃስ መሰላት ሓሳብካ ምግላጽ፡ ምውዳብ፡ ዝኣመንካሉ ሃይማኖት ምኽታል፡ እንዳበልካ ዝጥቀስ ነዊሕ ዝርዝር ዝሓዘ እዩ። እዚ መግለጺ ወጽዓታት ኣብ ልዕሊ ህዝብናን ሃገርናን ጥራይ ዘይኮነ ኣብ ልዕሊ ካልእ ህዝብን ሃገርን ክወርድ እውን ዘይንድግፎ  እዩ።

እቲ እንድግፎን ንምርግጋጹ እንቃለሰሉን ብኣንጻርቲ ንምውጋዱ ንቃለሶ ዝግለጽ ኮይኑ፡ ብርትዓዊ ዲሞክራስያዊ ተሳትፎ ህዝቢ ኤርትራ ዝጸደቐ ሕገመንግስቲ ዝቕለስ ኣገባብ ምምሕዳር፡ ብዲሞክራስያዊ ኣገባብ ዝተመርጸ ብድምጺ ህዝቢ ዝድይብን ዝወርድን መንግስቲ፡ ኩሉ መሰረታዊ መሰላት ዘውሕስ፡ ኣብ ገዛእ ሃገርካ ቁጠባዊ ተጠቃምነትካ ዘረጋግጽ ፖሊሲ፡ ቀንዲ ማእከሉ ህልውና ሃገርን ረብሓ ህዝባን ብዝኾነ ፖሊሲ ዝምራሕ ጣልቃ ኣእታውነት ዝነጽግ ዝምድናን ዝኣመሰሉን መሰረታዊ ጉዳያት ኣፍልጦ ዝህብን ብኣኡ ዝምራሕን ሃገረ-መንግስቲ ክህልወና ኢና ንደሊ።

እዞም ኣብ ኤርትራ ክረጋገጹልና እንቃለሰሎም ዘለና መሰረታዊ ዕላማታት፡ ኣብ ኤርትራ ጥራይ ክድረቱ ኣይኮነን ራኢና። ብኣንጻርዚ ምእንቲ ናይ ኤርትራ ልኡላውነትን ክብሪ ህዝባን “እቃለስ ኣለኹ” ኣንዳበልካ፡ ናይ ካለኦት ልኡላውነትን ክብሪ ህዝብን ምግሃስ ወይ ንዝግህሱ ምድጋፍን ምትብባዕን ቅኑዕ ኣይኮነን። ኣብዚ እዋንዚ ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ውግእ ኢትዮጵያ ኣትዩ ዘስዕቦ ዘሎ ጉድኣትን ኣብ ጉዳይ ዩኩረይን-ሩሲያ ኣንጻር ልኡላውነት ዩክረይንን ሰብኣውነት ህዝባን ምስላፉ፡ ብጽሞና መዚንካ ኣንጻር ህግደፍን ዘይሓላፍነታዊ ተግባራቱን ምስላፍ እቲ ቅኑዕ መንገዲ እዩ። ምስ ልኡላውነትን መሰል ህዝብን ካለኦት ሃገራት ዝግህስ ጉጅለ ኢሳያስ ምስላፍ ግና፡ “እምበርከ እቲ ልኡላውነት ኤርትራን መሰል ህዝባን እድግፍ እየ” ዝብል መርገጽካኸ ናይ ልቢ ድዩ? ዝብል ሕቶ ዘኸትል እዩ። ኣብ ርእሲዚ ኣብዚ እዋንዚ ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ጉዳይ ኢትዮጵያ ጣልቃ ምእታዉ ከይኣኽሎ፡ ምስቶም ክሳብ ሕጂ ናጽነት ኤርትራ ዘይተዋሕጠሎም ንቀይሕ ባሕሪ ብጐቦ ዓይኖም ካብ ምጥማት ዓዲ ዘይወዓሉን ልኡላውነት ኤርትራ ንዝተቐበሉ ምእንታኡ ንዘበርከቱን ኣካላት ብኽድዓት ዝኸሱን ኣካላት ኢትዮጵያ ብፍላይ ኣምሓራ ነብሱ ንምድሓን ጥራይ፡ እስትራተጅያዊ ምሕዝነት ንኽፈጥር ዕንይንይ ይብል ንዘሎ ህግደፍ ምድጋፍ ኣብ ካልእ ዝርዝር ከይኣተኻ ዘሕፍር እዩ። ነዚ ሓደገኛ ተግባር እንዳመረቕካ ብሉኡላውነት ኤርትራ ምምሓልን ምጥሓልንከ እንታይ እዩ ትርጉሙ።

ኣብ ጉዳይ ልኡላዊ ኣጀንዳ ኤርትራ ማንም ኢድ ከየእቱ እንዳበልካን ንኣሜርካን ሃገራት ምዕራብን ይዘርያኒ ኣለዋ ኢልካ  ወገሐ-ጸበሐ እንዳኸሰስካን ንምቅዋሙ እንዳተሰለፍካን ንናይ ህግደፍ ኣብ ትግራይ፡ ኣምሓራ፡ ዓፋርን ካልእ ከባብታት ኢትዮጵያን ኬድካ ብዕድል ኤርትራውያን መንእሰያት ምጥላዕን ቅኑዕ ኢልካ ምድጋፍ፡ ኣብ ሕድሕዱ ዝዋቓዕን ብተንኮላት ህግደፍ ናይ ዝዓወኑ ኣካላት ግጉይ ምርጫን ጥራይ እዩ። ንናይ ካለኦት ልኡላውነት ምጥሓስ ምእንቲ ልኡላውነት ኤርትራ ዝውሰድ ስጉምቲ እዩ ምባል ከኣ ኣዝዩ ኣገራሚ እዩ።

“ህግደፍ ዝብሎን ዝገብሮን ኩሉ ግዜ ቅኑዕ እዩ”  ዝብል ዘይመራመር፡ ዕዉርን ሓደገኛን መርገጽ ናይ ጥዕና ከምዘይኮነ ዋናታቱ እውን ብምስምሳት ደኣ ይሸፋፍንዎ ይኾኑ እምበር ይስሕትዎ እዮም ዝበሃል ኣይኮነን። ከምዚ ዓይነት ዘይዕቱብ ኣካይዳ ቅድሚ ንካለኦት ንኤርትራን ህዝባን ዝሃሲ፡ ዘጽርፍን ካብ ቃልሶም ዘሰናኽልን እዩ። እንተኾነ ህዝቢ ኤርትራ ናይዚ ኣበሃህላ ሓደገኛ ሳዕቤን በብግዜኡ ይርደኦ ስለ ዘሎ፡ መታለሊ ምህዞ ህግደፍ ናይ ግዜ ጉዳይ እንተዘይኮይኑ ተሰዓሪ እዩ።  ህግደፍ ግና ናይ ህዝቢ ርኢቶን ስምዒትን ኣብ ግምት ካብ ምእታው ዝረሓቖ ስለ ዝኾነ፡ ክሳብ ግዜ ዕርበቱ ካብ ፖሊሲ “ዋላ ትንፈር እምበር፡ ጤል እያ”  ኣይክወጽእን እዩ።

ህግደፍ ናይ ህዝቢ ስምዒት መዝሚዙ፡ ንምጥላዕ ንይምሰል  ካብ ዝጥቀመሎም ኣምራት ሓደ ምዕቃብ ልኡላውነት ሃገር  እዩ። ንዘይሓላፍነታዊ ስጉምታቱ ንዘየጣቕዕሉ ወገናት ድማ፡ ከም ጸረ ልኡላውነት ኤርትራ ኣምሲሉ ብምስኣል ንኹሎም ጸረ ህዝቢ ስራሓቱ“ምእንቲ ልኡላውነት” ዝብል መልክዕ የትሕዞም። ንልኡላውነት መዚዙ ኣውጺኡ ዝብለጸላ ምኽንያት ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ልኡላውነቱ ዘለዎ ፍቕርን ርሱን ሃገራዊ ስምዒትን ስለ ዝፈልጥ፡ በዚ ተነካኢ ጐኑ ኣትዩ ናብቲ ዝደልዮ ንምውሳዱ የኽእለኒ እዩ ካብ ዝብል እዩ። ካብዚ ነቒሉ እዩ ከኣ፡ ናብ ውግእ ኢትዮጵያ ኣትዩ ዕንወት ዘውረደሉ፡ ኣንጻር ህዝብን ልኡላውነትን ዩክረይን ዝተሰለፈሉ፡ ምስ ትምክሕተኛ ጉጅለ ኣምሓራ ዝተዓራረኸሉ፡ ዘቤታዊ ኣጀንዳ ኤርትራ ራሕሪሑ ናብ ደገደገ ጥራይ ዘማዕድወሉ፡ ምኽንያት ክሕተት እንከሎ፡ “ምእንቲ ልኡላውነት ኤርትራ” ዝብል ሸፋጢ መልሲ’ዩ ዝህብ። ሓቀኛ ባህሪ ናይቲ ጉጅለ ዝፈልጡ ኣካላት ካብኡ ካልእ ሰለ ዘይጽበዩ ኣይሕደሶምን። ደገፍቲ ህግደፍ ጥራይ ዘይኮኑ ሕሉፋት ተሓለቕቲ ልኡላውነት ኢና በሃልቲ ወገናት፡ ንናይዚ ጉጅለ ምስምስን ተንኮላትን ከም ሓቂ ወሲዶም ምቕባል ጥራይ ዘይኮነ ኣጋኒኖም መቃላሕቲ ኮይኖም ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢ ክግዕሩ እንከለዉ፡ ካብ ምግራም ንላዕሊ መግለጺ ስለ ዘየብሎም እንተዘይኮኑ፡ ኪኖኡ ክበሃሉ ዝግበኦም እዮም።

ካብ ከምዚ ዓይነት ህግደፍ ዘጻወዶ ናይ ኣተሓሳስባ ስንክልና ንምውጻእ፡ ህዝብን  መንግስትን፡ ፖለቲካዊ ዛዕባን ሰብኣውነትን፡ ውልቃውን ሓባራውን፡ ዜቤታውን ግዳማውን፡ ዝሓለፈ ህልውን መጻእን፡ ዛዕባታትን ምዕብልናታትን ፈላሊኻ ምርዳእ ካብ ርትዓዊ ሚዛን ከይትወጽእ ዝሕግዝ እዩ። ካብዚ ሓሊፉ ካብቲ ዝሓለፈ ተመኩሮ ሐሕማቑ እንዳ ጻሕተርካ  ንምፍዳይ ሕነ ከም ፖለቲካዊ መፍትሒ ኣብ ክንዲ ምውሳድ፡ ንትማሊ፡ ሎሚን ጽባሕን ነናቶም ብጽሒት ምሃብን ንቕድሚት ምምዕዳውን ግዳይ ዝንቡዕ ኣተሓሳስባ ካብ ምዃን ዘድሕን ውሕልነት እዩ። ስለዚ ህዝቢ ኤርትራ ባህጉ ሰላም፡ ዕቤትን ዲሞክራስን ምዃኑ ብሩህ ክነሱ፡ ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ህዝቢ ኤርትራ ብዝለመዶ፡ ኣንጻር ካለኦት ህዝብታት በደል ክፍጽም እንከሎ’ውን፡ ብዝተረኸቦ ኣጋጣሚ ከውግዞ እምበር ክድግፎ ኣይግባእን። ከምኡ እንተገይሩ ጥራይ እዩ ከኣ “ነዓና ክበኹረና ዘይንደልዮ፡ ንኻለኦት’ው ከይበኹሮም” ዝብል ድምጺ ሰማዒ ዝረክብን  ትርጉም ዝህልዎን።

ቃልሲ ብቆጸራ ኣቐዲምካ ኣብ ዝሓሰብካዮ ናይ ግዜ ገደብ ዝውዳእ ዘይኮነ፡ ቀጻልነት ዘለዎ ብምዕባለታት ዝጽለውን ዝግዛእን መስርሕ እዩ። እዚ ማለት ቃልሲ ተጀሚሩ ክሳብቲ ዝተዓለመሉ ሸቶ ንክበጽሕ በቲ ጀማሪ ጥራይ ዝዕመም ዘይኮነ፡ እቲ ዝቐደመ እጃሙ ኣበርኪቱ ነቲ መጻኢ እንዳውረሶ ክሳብ ዓወት ዝቕጽል እዩ። እቶም ዝወራረሱ ኣካላት ከከምቲ ዝሓልፍዎ መድረኽ ነናቶም ብጽሒት ኣለዎም። እቲ ዘውርስ መሰረት የትሕዝ እቲ ወራሲ ከኣ ኣብ ልዕልቲ ኣቐዲሙ ዝተነጸፈ ባይታ ናቱ ይምልእ። እጃሙ ምስ ወደአ ከኣ ንተካኢኡ ወለዶ   የውርስ፡ እቲ መስርሕ ከምኡ ኢሉ ዋሕዙ ይቕጽል። ቃልሲ ናጽነት ኤርትራ ኣብ 60ታት ተጀሚሩ ኣብ 90ታት ምዝዛሙ ከኣ ናይዚ መስርሕ ምውርራስ ናይ ቀረባ ኣብነት እዩ።

መስርሕ ምውርራስ ብግቡእ ምክያዱን ዘይምክያዱን ንቕንዕና፡ ተዓዋትነትን ቀጻልነትን ሓደ ቃልሲ ዝውስን እዩ። ቀጻልነት ኣብ ቃልሲ ናብ ዓወት ዘብጽሕ  ወሳኒ ባእታ እዩ። እዚ ቀጻልነት  ብምውርራስ እዩ ዝረጋገጽ። ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ምእንቲ ናጽነት ነዚ ሓቂዚ ብግብሪ ኣርእዩና እዩ። እቶም ነቲ ቃልሲ ዝጀመርዎ ገለን ብመስዋእቲ ገለን ድማ ብዕድመ ምድፋእ ካብቲ በሊሕ ቦታ ናይቲ ቃልሲ ክእለዩ እንከለዉ ሳላቲ ዝተከኦም  ሓድሽ ወለዶ  መሳርዕ ቃልሲ ከይዛረየ ኣብ ዓወት በጺሑ።  ሳላ እቶም ቀዳሞት ዘውረሱ፡ እቶም ዝወረሱ ከኣ ናይቶም ዘውረስዎም ሕድሪ ኣጽኒዖም  እጃም ብምድራብ ምስ ቀጸልዎ እቲ ናይ ቃልሲ ሰንሰለት ብግቡእ  ስለ ዝሰጠመ ንጸላኢ ኣሲሩ ዘሕቅቕ  ዓቕሚ ክኸውን በቒዑ።

መስርሕ ቃልሲ ዝነቐለሉ መሰረት ከይሰሓተ ክቕጽል እንከሎ፡ ኣብቲ መስርሕ ዝጸልውዎ ሓደስቲ ምዕባለታት  የጋጥምዎ እዮም። እቲ ቃልሲ ከኣ ነዞም ሓደስቲ ምዕባለታት ምስቲ መሰረታዊ ዕላማ ኣብ ግምት እናእተወ ከመሓድሮም ናይ ግድን እዩ። ካብዚ ብምንቃል እዩ ከኣ ኣብቲ መስርሕ ምውርራስ እቶም ዝወርሱ ካብቶም ዘውረስዎም ክኸድዎ ዝጸንሑ ኣገባብ ዝተፍልየ ክኸውን ዝዝኽእል። እቲ ጸላዊ ምዕባለታ ካብቲ ናትካ መስርሕ ቃልሲ ጥራይ ዘይኮነ ከባብያዊ ናይ ኣሰላልፋ ሓይልታት ለውጢ ዝፈጥሮ’ውን ክኸውን ይኽእል እዩ። ነዚ ንክትበቅዕ እምበኣር ኣዝዩ ውሕሉል፡ ተዓጻጻፍን ጸዋርን ግና ከኣ ዝነቐለሉ ሸቶ ዘይዝንግዕ ምዃን የድሊ። ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ምስ ጀምረ፡ ኣብቲ መስርሕ ብዙሓት ናይ ውሽጥን ግዳምን ምዕባለታት ኣጋጢመምዎ እዮም። ምስ ኩሉቲ ዝነበሮ ጸገማትን ሕጽረታትን ከኣ ከከም ኣመጻጽእኦም ወጊንዎም። ሳላ ከምኡ ዝገበረ ድማ፡ እቲ ቃልሲ ካብቲ ዝተላዕለሉ ሸቶ ምርግጋጽ ናጽነት ኤርትራ ኣየላገሰን።

እቲ ዝወርስ መንእሰይ ሓላፍነት ምስተረከበ፡ ነቲ መስርሕ ቃልሲ ካብቲ ዝነበሮ ናብ ዝበረኸ ደረጃ ክብ ናይ ምባሉ ሓላፍነት ኣለዎ። ነዚ ክበቅዕ ግና ነቲ ካብቲ ዘውረሶ ነባር ዝርከቦ ጸጋን ክብርን መንቀሊ መሰረቱ ገይሩ ኣብ ርእሲኡ ናቱ ዓቕሚ ወሲኹ ዝብርኽን ዝስስንን ክኸውን ይግበኦ። እዚ ማለት ምስቲ መድረኽ ዝሰማማዕ ምውሳድ እምበር ብስም ምውራስ ግዜኡ ዝሓለፎን ንድሕሪት ዝመልስን ኣካይዳ’ውን ይገፋፍጥ ማለት ኣይኮነን። ነዚ እንተዘይበቒዑ ግና ወራስነቱ ኣድማዒ ትርጉም ኣይህልዎን። ዘዝመጸ ወራሲ ወለዶ ነቲ ቅድሚኡ ዝነበረ እናደርበየን እናነኣኣሰን ግድን “ከም ብሓድሽ ካብ ናተይ እንተዘይ ነቐልኩ”  እንተ ኢሉ ወትሩ “ዘዝወረሰ ጀማሪ” ናይ ምዃን ሓደገኛ ዝሕተላን ጽበትን እዩ  ዘጋጥም። ምውርራስን ቀጻልነትን እውን ትርጉም ይስእን። በዚ ከኣ ታሪኻዊ ዋሕዚ ሕብረተሰብ ይመዛበልን ዋና ይስእንን።

ኣብዚ ሎሚ ነካይዶ ዘለና ኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ለውጢ ናይ ምርግጋጽ ቃልሲ ሕቶ ምውርራስ ዝያዳ ካልእ ግዜ ኣዛረብትን ኣሻቐልትን ካብ ዝኾኑ ዛዕባታት ሓደ ኮይኑ ኣሎ። ኣብ መንጎ እቶም ኣውረስትን ወረስትን ሓሓሊፉ ዝረአን ዝስማዕን ዘይምቅዳው ይንጸባረቕ። እዚ ምውርራስ ብናይ ክልቲኦም ቅሩብነትን ሓላፍነትን ዝትግበር እምበር፡ ናብ ሓዲኦም ዝድርበ ተሓታትነት ኣይኮነን። እቲ ዝትክእ “ክንድቲ ክቕረቦ ዝግበኣኒ ተቐሪበ እየ እሞ ክወርስ ” ዝብል ድሉውነት ከርኢ ምርጫ ዘይኮነ ግድነት እዩ። እቲ ዘውርስ ከኣ “ደጊም ግደኻ እዩ” ኢሉ ሓላፍነት ናይ ምርካብ ድልውነት ከርኢ ምርጫኡ ዘይኮነ ባህርያዊ ግደታኡ እዩ። ምውርራስ ብሓንሳብ ተጀሚሩ ዝውዳእ ቅጽበት ዘይኮነ፡ ነብሱ ብዝኸኣለ መስርሕ ዝትግበር ምዃኑ ክዝንጋዕ ዘይብሉ እዩ። እቲ ብሱል መስርሕ ምውርራስ፡ ኣውራስን ወራስን ቅርቡነቶም ዘርእይሉ ጥንቃቐ ዘድልዮ ወሳኒ መላግቦ እዩ። ብፍላይ እቲ ዝወርስ መንእሰይ ወለዶ ኣብቲ ቃልሲ ተሰሊፉ ነብሱ ክኢሉ መሪሕ ሓላፍነት ክርከብ ዘኽእሎ መባእታዊ ተመኩሮ ዝቐስመሉ ግዜ ከም ዘድልዩ ክርዳእ ይግበኦ። ቅድሚ ሓላፍነት ከኣ ቃልሲ እዩ ክርከብ ዝግበኦ። እቲ ዘውርስ ብወገኑ ክሳብ ሕጂ ዘጽናሕኩዎ ቃልሰይ ከቐጽለለይ እዩ ዝብሎ ምስ ረኣየ፡ ካብ ምርካብ ድሕር ክብል ኣይግበኦን። ናይቲ ዘውርስ ኣካል ኩነታት እቲ ወራሳይ ጥጡሕ እንከሎ ምዝንጋዕን ኮነ ናይቲ ወራሲ ኩነታት ከይበሰለ ብኣቋራጭ እንተዘይወረስኩ ዝብል ታህዋኽ ግና ክልቲኦም ሃሰይቲ እዮም።

ኣብ መንጎ እዞም ክልተ ናይ ግድን ተደላላይቲ ኣውራስን ወራስን ቅድሚ ኩሉ እቲ ሓደ ብዘይ ናይቲ ካልእ ህልውና ከምዘየብሎም ክኣምኑ ግድን እዩ። ምኽንያቱ ካብዚ መስመርዚ እንተወጺኦም እቲ ኣውራሲ ዋጋ ዝኸፈለሉ ቃልሲ ብዘይወራሲ ክጠፍእ ምዃኑ ክእመን ይግበኦ። እቲ ወራሲ ከኣ ነቲ ዘውርሶ ግቡእ ኣፍልጦ እንተዘይሂብዎ ዝብገሰሉ መሰረት ከምዘየብሉ ክግንዘብ ይግበኦ። ምኽያቱ ቀንዲ ጠመተናኳ ንቕድሚት እንተኾነ፡ ሎሚ ኮነ ጽባሕ ብዘይትማሊ ህልውና የብለንን። ካብዚ ሓሊፉ፡ እቲ ሓደ ናይ ሎሚ መንእሰይ ኣይጠቅምን እዩ፡ እቲ ካልእ ከኣ እዚ ናይ ትማሊ ነባር እንታይዶ ሰሪሑ እዩ? ክበሃሃሉ ግዜ ምቕታል ውጽኢቱ ብዘይ ታሪኽን ዓወትን ምትራፍዩ ዘኸትል። ኣብዚ እዋንዚ ፖለቲካ፡ዊ ሰልፍታት፡ ውድባትን ማሕበራትን ኤርትራ ናይቲ ወራሲ መንእሰይ ከምቲ ዝድለ ዘይምስታፍ ዘሰክፈን  ናይ ዘይምቕጻል ሓደጋ ከየጋጥም ስለ ዝሰግኣ እየን። እዘን ውዳበታት ነቲ መንእሰይ ኣብ ጐነን ኣየሰልፈኦን፡ ወይ እዚ መንእሰይ ኣብ ውድባት ናይ ምስላፍ ትብዓት የብሉን ዝብሉ ምክሳሳት ደጊም ይኣክል ክበሃሉ ይግበኦም። ህግደፍ ዕድመ ስልጣኑ ንምንዋሕ ንዘታኣታተዎ ናይ  ሕሰምን ስቓይን ውርሻ ገጽ ከይሃብካ፡ ኣብ ገዛእ ውራይካን ትውልዳዊ ሓላፍነትካን ክትዕደም ወይ ኩሉ ክሳብ ዝጣጣሓልካ ክትጽበ ዘይኮነ፡ ባዕልኻ ደፊእካ ምእታውን ነቲ ብማዕዶ እትፈርሖ ኩርኳሕ ቃልሲ ናይ ምጽራግን ሓልፍነት ናይቲ ወራሲ ሕድሪ መንእሰይ ምዃኑ ክዝንጋዕ ዘይግበኦ ቅኑዕ መስርሕ   እዩ።