http://ascenteq.com/project/epdp

ምስልን ሓበሬታን ካብ መርበብ ቢቢሲ

እዚ ምስሉ ምስ ኣናህብ ኣሳንዩ ዝረአ ዘሎ፡ ወዲ 18 ዓመት  መንእሰይ ታምራት ጌታቸው ይበሃል፡  ነባርነቱ ኣብ ኢትዮጵያ ክልል ቤንሻንጉል ከተማ ኣሶሳ እዩ። ምስቶም ኣናህብ ከመይ ኢሉ ኣሳንዩ ከም ዝነብር ተሓቲቱ ክምልስ እንከሎ፡ “ነዓይ ዝተዋበ ህያብ እዩ” ኢሉ ይምልስ። ካብዚ ሓሊፉ ንዝሓለፈ 5 ዓመታት፡  ክእለቱን መነባብሮኡን ኣብ ምንባይ ኣናህብ ኮይኑ ከም ዝጸንሐን ከም ዝቕጽሎን ይገልጽ እሞ እቶም ኣናህብ ከምቲ ንሱ  ዘፍቅሮም  ንሳቶም ከኣ ከም  ዝእዘዝዎ ይሕብር።

 ቁልዕነቱ ጀሚሩ  ካብ ኣናህብ ተፈልዩ ከምዘይፈልጥ ዝጠቅስ ጌታቸው፡ ሎሚ ከኣ ምስቶም ኣናህብ ብቋንቋ ከም ዝረዳድኡን ትእዛዙ ከም ዝሰምዑን የዘንቱ። በዚ መሰረት ካኡ ርሓቑ ክብሎም ወይ ኣብ ዝኾነ ክፋል ኣካሉ ክኾኑ ክእዝዞም እንከሎ ከም ዝፍጽሙ ይሕብር። ካልኦት ሰባት መዓር ክብርብሩ እንከለዉ ናይ ጸልማት ግዜ ክጽበዩ፡ ትኪ ክጥቀሙ ወይ ካልእ ሜላ ክምህዙ  እንከለዉ ንሱ ግና ብዘይዝኾነ ይኹን መኸወሊ መዓር ከም ዝብርብር ይገልጽ።

እቲ ኣዚ እዋንዚ 3 ድኾን ንህቢ ከም ዘለዎ ዝገልጽ መንእሰይ፡ ናብ ኣናህብ ክትቀርብ እንከለኻ ጽሩይ ክትከውን የድሊ ይብል።  ኣተሓሒዙ ድማ ከምቲ ሰባት ምስ ካልኦት እንስሳታት ብምልማድ ዝሕበኑ ንሱ ድማ ምስ ኣናህብ ብምስናዩ ከም ዝሕበን ይጠቅስ እሞ፡ ክሳብ ኣብ ፍሉይ መዝገብ ናይ ኣደነቕቲ ምህዞታት ዝምዝገብ ፍቕሩ ምስ ኣናህብ ክቕጽል ምዃኑ ይሕብር።

ብሓቂ ከኣ ኣብዚ ሰብ ምስ ሰብ ተኸኣኢልካ ምንባር ኣጸጋሚ ዝኾነሉ ግዜ፡ ስኒት ታምራት ጌታቸው ምስቲ ከይነኽሰካ ዘፍርሕ ንህቢ  ዘየገርም ኣይኮነን።

ምስሊ ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣብ ጅቡቲ (ካብ ማሕበራዊ መዲያ)

ኣብ ጅቡቲ ብፍላይ ዓሊ-ዓዴሃ ኣብ ዝበሀል መደበር  ዝርከቡ ኤርትራውያን ስደተኛታት፡ ካብ ነዊሕ ግዜ ዝጀመረ ጸገሞም መፍትሒ ስለ ዘይረኸበ ኣብ ሕማቕ ኩነታት ከም ዝርከቡ “ኢሪሳት” ካብቲ ቦታ ምንጭታት ብምጥቃስ ሓቢራ። ካብቲ ቀንዲ ጸገሞም ሕጽረት መግብን ሕክምናዊ ኣገልግሎትን ምዃኑ ከኣ ተፈሊጡ።

እቲ ዜና ካብዞም ስደተኛታት ኣብቲ መደበር ክሳብ 8 ዓመት ዝጸንሑ ከም ዝርከብዎም ጠቒሱ፡ ካብቲ ቦታ ናብ 3ይ ሃገር ንክጣየሱ፡ ወይ ኣብታ ሃገር ሰሪሖም ክነባበሩ ዘቕረብዎ ጠለብን ካልእ ሕቶታትን ከምዘይተመለሰሎም ኣፍሊጡ። ብዘይካዚ ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ብጉዳዮም ከምዘይግደስን ሓለፍቲ ጅቡቲ ድማ ከም መርከቢ ሓገዝ ስለ ዝጥቀምሎም ካብታ ሃገር ክወጹ ከምዘይደልይዎምን እቶም ስደተኛታት ከምዘቃልዑ ተፈሊጡ። ኩነታት ናይቶም ኣብ ርእሰ ከተማ ጅቡትን መደበራት ኦበክን ሓሊ-ሖሌንን ዝነብሩ ኤርትራውያን’ውን ተመሳሳሊ ምዃኑ  ተፈሊጡ።

ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ብወገኑ፡ ክሳብ ጥቅምቲ 2022 ኣብ ዝነበረ ግዜ 1,600 ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣጻርዩ ከም ዝመዝገበ ጠቒሱ፡ ካብ ወርሒ ጥሪ 2023 ንደሓር ግና ኣብ ጅቡቲ ኣብ ትሕቲኡ ዘለዉ ስደተኛታት ምጽራይን ናይ ገንዘብ ሓገዝ ምሃብን ከም ዘቋረጸ ኣረጋጊጹ።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ክሳብ 19 ሕዳር 2023፡ ኣብ ዝነበረ ግዜ ካብቶም ኣብ ሃገረ ግብጺ ተመዝጊቦም ዘለዉ 426, 190 ስደተኛታት ልዕሊ 30 ሺሕ ኤርትራውያን  ከም ዝርከብዎም እቲ ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ሓቢሩ። ብጸብጻብ ናይቲ  ኮሚሽን መሰረት ኣብ 2022 ጥራይ 37, 537 ኤርትራውያን ካብ ሃገሮም ናብ ዝተፈላለዩ ኣቕጣጫታት ተሰዲዶም።

ሓያሎ ሃገራት፡ ኣብ ማእከላይ ምብራቕ ብቀይሕ ባሕሪ ዝመሓላለፋ መራክብ ብድሮንን ሚሳይላትን ከይጥቀዓ፡  ንምሕላው “ስርሒት ሓለዋ ምዕባለ” ብዝብል ኣብ ዝቐውም ሓይሊ ዕማም  ከም ዝሳተፋ ኣፍሊጠን። ነዚ ዝሓበሩ ወተሃደራዊ ጸሓፊ ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ ሊዮድ ኣዩስቲን ብ18 ታሕሳስ 2023 ብዛዕባ ኣድላይነት ሓባራዊ ስጉምቲ ንድሕነት ሰቪላዊ መራክብ ኣብ ቀይሕ ባሕሪ ኣመልኪቶም ኣብ ዝሃብዎ መግለጺ እዩ።

እቲ መግለጺ፡ ኣብዚ ቀረባ እዋን ብናይ የመን ጉጅለ ሑቲ ኣስታት 100 ግዜ ብድሮን ወይ ብላስቲክ ሚሳይላት ከም ዝተተኮሰን እቲ ተኹሲ  ን35 ሃገራት ናብ ዝትንክፋ 10 መራክብ ዘቕነዐ ምንባሩ፡ ኣብቲ ብማሕበራዊ መራኸቢ ዝተኻየደ ናይተን ሃገራት ኣካላት ጸጥታ ዝተሳተፍዎ ኣኼባ ከም ዝተገልጸ ተሓቢሩ። ነዚ “ስርሒት ሓለዋ ምዕባለ” ኣብ ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ ዝረአ ዘሎ ናይ ጸጥታ ስግኣት ንክምክታ ቅሩባት ምዃነን ካብ ዘረጋገጻ ሃገራት፡ ዓባይ ብሪታንያ፡ ባህሬን፡ ካናዳ፡ ፈረንሳይ፡ ኢጣልያ፡ ኔዘርላንድስ፡ ነርወይ፡ ስቸልስን ስፐይንን ከም ዝርከአን ተሓቢሩ።

እቶም ኣሜሪካዊ ወተሃደራዊ ኣዛዚ፡ እቲ ዕማም፡ ናይቲ ኣብ ባህሬን ዝመደበሩ፡ ውሁድ ሓይሊ ባሕርን 153 ዝበሃል 39 ሃገራት ዝሳተፍኦን ሓይሊ ዕማሙን ከም ዝኾነ ኣብቲ ኣኼባ ኣፍሊጦም። እዚ ሓይሊ ዕማም ናብ ወሽመጥ፡ ዖማን፡ ህንዳዊ ውቅያኖስ፡ ፐርሺያ፡ ቀይሕ ባሕርን ዓደንን ዝጥምት ምዃኑ እውን ሓቢሮም።

ናይ ፈረንሳይ ሓይሊ ባሕሪ ብወገኑ፡ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ኣብ ዓመት ክሳብ 20 ሺሕ ዝኾና መራክብ ንግዲ፡ ብወሽመጥ ዓደንን ቀይሕ ባሕርን ይመሓላልፋ። እቲ መበል 153 ዝበሃል ሓይሊ ዕማም ሓይሊ ባሕሪ ኣብ 2022 ዝተመስረተ ኮይኑ፡ ንቀይሕ ባሕሪ ዝከታተልን ዘይሕጋዊ ምዝውዋር ሰባትን መራክብ ዝኸትሩ ኣካላትን ናይ ምቁጽጻር ዓማም ዘለዎ እዩ። እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ጉጅለ ሑቲ የመን ናብኣቶም እንተ ተተኲሱ፡ ግብረ-መልሲ ከም ዝህቡ ኣፍሊጦም።

ባንክ ልምዓት ኣፍሪቃ፡ ብሰንኪ ብሓይልታት ጸጥታ መንግስቲ ኢትዮጵይ ኣብ ልዕሊ ኣባላቱ ዝወረደ ማህሰይቲ፡ ዘይኢትዮጵያውያን ሰራሕተኛታቱ ካብ ኣዲስ ኣበባ ከውጽእ ከም ዝወሰነ ማዕከን ዜና ሮይተርስ ብ20 ታሕሳስ 2023 ሓቢራ። እቲ ባንክ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ፡ ብ31 ጥቅምቲ 2023  ኣብ ልዕሊ ክልተ ካብ ሰራሕተኛታቱ “ሰሻቕል ዲፕሎማሲያዊ ተረኽቦ” ዝበሎ፡ ማእሰርትን ጉድኣትን ምስ ወረደ ናብ ኣካላት መንግስቲ ኢትዮጵያ ሓቢሩ እተኾነ መልሲ ከምዘይረኸበ ጠቒሱ።

በቲ መግለጺ መሰረት፡ ናይቲ ባንክ ልምዓት ፕረሲደንት ኣኪንዉሚ ኣደሲና፡ ብ29 ሕዳር 2023 ምስ ኣካላት መንግስቲ ዝራኸብ ላዕለዋይ ልኡኽ ናብ ኣዲስ ኣበባ ከም ዝለኣኹ፡ እንተኾነ በዚ እውን ናይቲ ጸገም መፍትሒ ከም ዘይተረኽበ  ሓቢሮም። በዚ ድማ ባንኮም ስግኣት ከም ዝሓደሮን ድሕነት ናይቶም ሰራሕተኛታት  ክሕሎ ኣይክእልን እዩ ዝብል እምነት ከም ዝሓደሮን ተፈሊጡ።

መንግስቲ ኢትዮጵያ ብዛዕባቲ ጉዳይ ጸብጻብ ምስ ቀረቦኳ ከም ዘጻርዮን መልሲ ከም ዝህቦምን ቃል ኣትዩ እንተነበረ ብግብሪ ግና ዝኾነ መፍትሕን መልስን ኣይሃበሉን ተባሂሉ። ባንክ ልምዓት ኣፍሪቃ ክሳብ ዝሓለፈ መወዳእታ ወርሒ መስከረም፡ ኣብ ኢትዮጵያ 1.24 ቢልዮን ዶላር ዝግመት 22 ፕሮጀክትታት ከም ዝነበሮ ኣብቲ መግለጺኡ ተሓቢሩ።

ናይቲ ባንክ ፕረሲደንት፡ እቲ ቤት ጽሕፈት ከምይዘዕጾን እቲ ውሳነ ከኣ ንኢትዮጵያውያን ሰራሕተኛታት ናይቲ ባንኪ ከምዘይምልከትን ክጠቕሱ እንከለዉ፡ ገለ ወገናት ግና እቲ ቤት ጽሕፈት ናብ ኬንያ ወይ ደቡብ ኣፍሪቃ ክቕየር ይኽእልዩ ዝብል ግምት ኣለዎም።

ሓዳስ ኣደ መንበር ሃገራዊ ቦርድ ምርጫ ኢትዮጵያ ቃለ-መሓላ እናፈጸመት

ቤት ምኽሪ ተወከልቲ (ፓርላማ) ኢትዮጵያ፡ ብ19 ታሕሳስ 2023 ብቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ኣሕመድ ናይ ዝቐረበትሉ ሕጽይቲ ኣደመንበር ሃገራዊ ቦርድ ምርጫ መዝነት ከም ዘጽደቐ፡ መርበብ ሓበሬታ ኣዲስ ስታንዳርድ ኣፍሊጣ። እታ ቅድሚ 6 ኣዋርሕ ካብ ሓላፍነታ ንዝለቐቐት ናይ ቅድም ኣደ መንበር ናይቲ ቦርድ  ወ/ሮ ብቱካን መደቅሳ ንክትክእ ዝተመዘት ወ/ሮ ሜላትወርቅ ሃይሉ ምዃና እውን እቲ ዜና ሓቢሩ።

ወ/ሮ ሜላትውርቅ ሃይሉ፡ ልዑል ደረጃ ትምህርትን ሃብታም ናይ ስራሕ ተመኩሮን ከም ዘለዋ ኣብቲ ቦርድ  ሓላፊት ቤት ጽሕፈት ኮይና ከም ዝሰርሐትን ከኣ ኣብቲ ፓርላማ ተጠቒሱ።

ናብዚ ውጽኢት ንምብጻሕ 8 ኣባላት ዘለዉዋ ሕጹያት ከተጻሪ  ዝቖመት ኣካል ከም ዝነበረት እሞ ቅድም 55 ሕጹያት ኣዳልዩ፡ ደሓር ብምጽራይ ናብ 5 ኣጻርያ ኣብ መወዳእታ ድማ ነዛ መዝነታ ዝጸደቐላን ካልኣያን ናብ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ከም ዘቕረበትን ኣብቲ መዝነታ ዝጸደቐሉ መስርሕ ተገሊጹ።

እቲ ብወግዒ ዝተገልጸ ምኽንያት ካብ ሓላፍነት ምልቃቕ ብርቱካን ሚደቅሳ፡ ሕማምን ናይ ስራሕ ድኻምን እዩ። እንተኾነ ብሓፈሻ ኣብ ብዙሕ ጉዳያት ብፍላይ ከኣ ኣብ ጉዳይ ዳግመ-ምምዝጋብ ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ከም ዕላዊ ውድብ ብዝተፈጥረ ዘይምርድዳእ እዩ ዝብሉ ወገናት’ውን ኣለዉ።

ጉዳይ ምርጫ ክለዓል እንከሎ፡ ኤርትራ ኣብ ዝሓለፈ ናይ 32 ዓመታት ዝኾነ ምርጫ ከምዘየካየደትን፡ ህግደፍ ከኣ “ምርጫ ናይ ዲሞክራሲ መግለጺ ኣይኮነን” እናበለ ከም ዘላግጽን ዝፍለጥ እዩ።

ኣብ ከተማ ኣዲስ ኣበባ ብብዝሒ ኤርትራውያን ይእሰሩ ከም ዘለዉ፡ ናይ ዓይኒ መሰኻኽር ካብቲ ቦታ ሓቢሮም። እቶም ዝእሰሩ መብዛሕቶም፡ ካብ መዘናግዕን መእከብን ቦታታትን ኮይኖም ኣብ ጐደናታት ኣብ ዝግበር ጐርጓር ዝተሓዙ ከም ዘለዉ እውን ተፈሊጡ። ካብቶም ዝእሰሩ፡ መብዛሕትኦም  ናይ መንበሪ ፈቓዶም መዓልቱ ዘሕለፈ ምዃኑ  እውን ተሓቢሩ።

 ኣብዚ እዋንዚ እቲ “እንዳ ኣራ” እናተባህለ ዝጽዋዕ፡ ምስ ላዕለዋይ ኮሚሽን ጉዳይ ስደተኛታት ሕቡራት ሃገራት ዝሰርሕ ኢትዮጵያዊ ትካል “ኣገልግሎት ስደተኛታትን ካብ ስደት ተመለስትን”፡ ንኤርትራውያን ስደተኛታት መንበሪ ከሕድሰሎምን ናይ መርዓን ካልእ ሕጋዊ ኣገልግሎትን ክህቦምን ጀሚሩ ከም ዘሎ ከኣ እቶም ምንጭታት ሓቢሮም።

በቶም ምንጭታት መሰረት እቲ ማእሰርቲ ነዊሕ ግዜ ዝገበረ እምበር ምስዚ ኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝረአ ዘሎ ምስሕሓብ ዝምድና የብሉን ይብሉ። እንተኾነ ብዙሓት ኤርትራውያን በቲ ኩነታት ስግኣት ስለ ዝሓደሮም ካብ ኣዲስ ኣበባ ናብ ኬንያን ኡጋንዳን ይወጹ ከም ዘለዉ ዝሕብሩ ወገናት ከኣ ኣለዉ።

ብኻልእ ወገን ድማ፡ ኣብ ገማግም ባሕሪ መዲትራኒያን ሊቢያ 61 ስደተኛታት ጥሒሎም ዝብል ስግኣት ተፈጢሩ ከም ዘሎ ሮይተርስ ንዓለምለኻዊ ውድብ ስደተኛታት  ኣይ ኦ ኤም (IOM) ብምጥቃ  ሓቢራ። እቲ ብሮይተርስ ዝተዘርግሐ ዜና ካብቶም ግዳያት ካብ ናጀርያ፡ ጋምቢያን ካለኦት ሃገራት ኣፍሪቃን ከም ዝርከብዎም ክጠቅስ እንከሎ፡ ኤርትራውያን ምንባሮምን ዘይምንጋሮምን ዝበሎ  የለን።

እታ ስደተኛታት ጽዒና ዙዋራ ካብ እትበሃል ከተማ ሊቢያ ዝነቐለት ጃልባ 86 ሰባት ኣሳፊራ ከም ዝነበረትን ካብኣቶም 25 ከም ዝደሓኑን ካብቶም ግዳያት ደቂ ኣንስትዮን ህጻናትን ከም ዝርከብዎም ተፈሊጡ።

ኣይ ኦ ኤም፡ እቲ እዞም ስደተኛታት ክሰግርሉ ዝፈተኑ መስመር ሓደገኛ ምዃኑ ብምጥቃስ፡ ኣብ 2023 ጥራይ ኣብቲ መስመር ኣስታት 2,200 ሰባት ከም ዝሞቱን እዚ ኣሃዝ ካብቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ዓመት ከም ዝዛየደን  ኣፍሊጡ። ኣብዛ ትውዳእ ዘላ ዓመት 153 ሺሕ ኣፍሪቃውያን ስደተኛታት ብመንገዲ ሊቢያ ኢጣልያ ከም ዝበጽሑ ድማ ተተቒሱ።

ቤት-ጽሕፈት ጉዳያት ደቂ ኣንስትዮ  ሰዲህኤ፡ ብ10 ታሕሳስ 2023 ስሩዕ  ኣኼባኣ ከም ዘካየደት ኣደመንበር ናይቲ ቤት ጽሕፈት ብጸይቲ ኣድያም ተፈራ ሓቢራ። ተሳተፍቲ ኣኼባ ዛዕባ ንጥፈታት ናይታ ቤት ጽሕፈት፡ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዞባ ብተናጸልን ብሓባርን ዳህሲሰን ሓፈሻዊ ሚዛን ኣንቢረን።

 ኣባላት ምምሕዳር ናይታ ቤት ጽሕፈት ሰዲህኤ፡ ወ/ሮ ኣስገደት ምሕረትኣብ፡ ወ/ሮ ገርጊሽ ነጋሽን ወ/ሮ ገነት ሃብተጊዮርጊስን ኣብ ዞባታት ይግበር ብዛዕባ ዘሎ ናይ ምሕዳስ ጎስጓታትን ዝተወስደ ስጉምትታትን ዝምልከት ጸብጻባት ኣቕሪበን፡ ኣብ ቐጻሊ ክስርሓሉ ምዃኑ ድማ ሓቢረን።

ወ/ሮ ትዕበ ተኬኤ ኣባል ምምሕዳር ቤት ጽሕፈት ወድባዊ ጉዳያት ሰዲህኤ፡ ንዳግማይ ምብርባርን ዳህሳስን ብዝምልከት ወጺኡ ዘሎ መደብ ስራሕ፡ ብመገዲ ምምሕዳር ቤት ጽሕፈት ወድባዊ ጉዳያት፡ ኩሉ ክግበር ዝከኣል ንክስራሕ፡ ብዕቱብ ክትነጥፈሉ ምዃና ሓቢራ።

ብድሕሪ እዚ ኣደ መንበር  ምትእስሳር ደቂ ኣንስትዩ ሰዲህኤ፡  ወ/ሮ ኣስገድት ምሕረተኣብ፡ በታ ትመርሓ ዘላ ምትእስሳር ዝግበር ዘሎ ስራሕ ዝምልከት ጸብጻብ ኣቕሪባ።  ኣብ 3ይ ጉባኤ ምትእስሳር ደቂ ኣንስትዮ ሰዲህኤ ዝቐርብ ንምምሕያሽ ውሽጣዊ ቅዋም ዝምልከት ነጥብታት ከኣ ገሊጻ። ወ/ሮ ጸጋሂወት ሓጎስ ተሓዚት ገንዘብ  ፕሮጀክት ምትእስሳር ደቂ ኣንስትዩ ብወገና፡ ጽብጽብ ኣቕሪባ። ኣኼባ ወ/ሮ ሉላ ተስፋዝግን ወ/ሮ ግድይ መሓርን  ንምዕዋት ፕሮጀክት ይወስድኦ ንዘለዋ ኣብነታዊ ንጥፈታት ኣድንቖቱን ሞጎሱን ኣቕሪቡለን።

ተሳተፍቲ ኣኼባ ነቲ ብበርገሳዊ ማሕበራት ደቂ ኣንስትዩ ዝካየድ ዘሎ ስራሓት  ዝምልከት  ሓፈሻዊ ምይይጥ ኣካይደን። ምስ ካብ ሰልፊ ወጻኢ ዝካየድ ምንቅስቓስሳት ደለይቲ ፍትሒ ኤርትራውያን ደቂ-ኣንስትዮ ዓቕመን ብዝፈቕዶ ምትሕብባር ክገብራ ምዃነን ድማ ተስማሚዐን። ብምቅጻል ይካየድ ንዘሎ መስርሕ ሓባራዊ ቃልሲ ናይ ኩለን ኤርትራዊ ዉድባት፡ ሰልፍታትን ህዝባዊ ምንቅስቓሳትን ኣብ ዝምልከት ድማ ናብቲ ዘይተርፍ ዓወት ሓርነታዊ ቃልሲ ንምብጻሕ፡ ዘትስፉ ቀዳማይ ስጉምት ስለ ዝኾነ ኣመጒሰን፡ዝያዳ ንኽስስንን ንኽዓብን ከኣ ኩሉ ንኽሰርሓሉ ተማሕጺነን። ኣብ መድምደምታ ደቂ ኣንስትዮ ኤርትራ ዋሕስ ሓርነት ህዝብን ሃገርን ስል ዝኾና፡ ኣብ ኩሉ መዳያት ቃልሲ ግቡእ ቦትእን ንክሕዛ፡ እተን ተሳተፍቲ ጻዊዕተን ኣቕሪበን።

.ኤርትራን ኢትዮጵያን ቅድሚ 23 ዓመታት ብ12 ታሕሳስ 2000፡ ብሓገዝ ዓለምለኸ ሕብረተሰብ ኣብ ኣልጀርስ ስምምዕ ከም ዝኸታማ  ወሃብ ቃል ክፍሊ ዲፕሎማሲያዊ ኣገልግሎት ሕብረት ኤውሮጳ  ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ ሓቢሩ። ናይቲ ዝተኸተመ ስምምዕ ቀንዲ ሕመረት ምውሓስ ሰላምን ምቛም ናይ ሓብር ዶብ ዝውስን ኮሚሽንን ከም ዝነበረ እቲ መግለጺ ጠቒሱ።

 ኣተሓሒዙ ድማ ኣብቲ ብ2018 ዝተሓደሰ እሞ  ታሪኻዊ ተባሂሉ ዝነበረ ስምምዕ ሰላም ክልቲአን ሃገራት ብመሰረት ስምምዕ ኣልጀርስ ዝወጸ ኮሚሽን ዶብ ዝወሰኖ ከም ዝኽብረኦን ዘተግብረኦን ቃል ኣትየን  ከም ዝነበራ ጠቒሱ።

እዚ መበል 23 ዓመት ምኽታም ስምዕ ኣልጀርስ ምኽንያት ብምግባር መግለጺ ዘውጸ ኣካል ሕብረት ኤውሮጳ፡ እቲ ስምምዕ መንፈሱ ከይተቐየረ ንክትግበር ዘለዎ ምሉእ ደገፍ እንደጋና ኣነጺሩ። እቲ ስምምዕ ልኡላውነታውን ሓድነታውን መንፈሱ ከይተቐየረ ክትግበር ካብ ኩሉ ግዜ ንላዕሊ ሎሚ ኣድላይን ኣገዳስን ምዃኑ’ውን ኣብሪሁ። ኣተሓሒዙ ከኣ ናይቲ ስምምዕ ምትግባር ንዞባዊ ምርግጋእ’ውን ወሳኒ ምዃኑ ገሊጹ።

ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ብስምምዕ ኣልጀርስ ዝቖመ ኮሚሽን ዝወሰኖ መስረት፡ ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ንክትግበር ክጽውዕ ከም ዝጸንሐ ዝዝከር እዩ። ብኣንጻሩ ስርዓት ህግደፍ ንስሙኳ ንምምስማር ሓሓሊፉ ዘልዕሎ እንተኾነ ንትግባረ ውሳነ ኮሚሽ ዶብ ቆላሕታ ነፊግዎን ኤርትራ ኣካል ኢትዮጵያ ምዃና ዘምስል መግለጽታት ክህብ ከም ዝጸንሐን  ዝዝከር እዩ።

ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ዶ/ር ኣብይ ኣሕመድ ዓሊ፡ ብ11 ታሕሳስ 2023 ንኣቶ ታየ ደንደኣ ኣደሮ ካብ ዝልጣኑ ኣሰናቢቱዎ። ኣቶ ታየ ደንደኣ ኣባል ናይቲ 250 ኣባላት ዘለዉዎ ማእከላይ ኮሚተ ብልጽግና፡ ኣባል ክልላዊ ቤት ምኽሪ ኦሮሚያን ምክትል ሚኒስተርን፡ ሚኒስተሪ ሰላምን ኮይኑ ክሰርሕ ዝጸንሐ በዓል መዚ እዩ።

ታየ ኣብ ኣካይዳ ብልጽግናን ኣመራርሓ እቲ ቀዳማይ ሚኒስተርን ኣብ ዝተፈላለዩ መድረኻት ነቐፈታኡ ከንጸባርቕ ዝጸንሐ እዩ። ብፍላይ ድሕሪቲ ኣብ መንጎ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ሰራዊት ግንባር ሓርነት ኦሮሞን ኣብ ታንዛንያ ዝፈሸ ዘተ፡ ናይቲ ፍሽለት ተሓታቲ መንግስቲ ምዃኑ ብምጥቃስን እቲ ዝካየድ ዘሎ ውግኣት መፍትሒ ከምዘየምጽእን ብምጥቃስ፡ ግሁድ ተቓውሞ ምስ ኣስመዐ ኣዛራቢ ኮይኑ ጸኒሑ እዩ። ብዘይካ ምፍላሽ ዘተ ኣብ ታንዛንያ፡ ኣብ ኦሮሚያ ብሰንኪ ውግእ ኣብ ልዕሊ ህዝብን ንብረትን ይወርድ ናይዘሎ ዕንወትን ህልቂትን መንግስቲ ተሓታቲ ምዃኑ፡ ብመንገዲ ማሕበራዊ መራኸቢ ከቃልዕ ዝጸንሐ እዩ።

ኣቶ ታየ ካብ ዝልጣን ወሪድካ ምስተባህለ፡ ናብ ዶ/ር ኣብይ ኣብ ዝጸሓፎ ደብዳበ፡ “ብዛዕባ መደመር ዝጸሓፍካዮን ዝተዛረብካዮን ኣሚነ ስዒበካ እየ። ሎሚ ግና ኣብ ዝተዛረብካዮ ዘይትጸንዕ ጥራይ ዘኮንካ፡ ብደም ሰብ እትጻወት ኣረመንየ ምዃንካ ተገንዚበ ኣለኹ።  ሓቂ መሲሉኒ ኣብቲ ብስም ህልውና ሃገር ክካየድ ዝጸንሐን ካብ ምቅትታል ኢትዮጵያውያን ሓሊፉ ሃገር ዘብረሰ ውግኣት ክስዕበካ  እንከለኹ ክትንእደኒ ጸኒሕካ ኢኻ። ሎሚ ምስተረደኣኒ ናይ ኣሕዋት ምቅትታል ጠጠው ይበል ስለ ዝበልኩ ግና ካብ ስልጣን ኣውሪድካኒ።” ዝብል ሓሳብ ኣስፊሩ።

ታየ ደንደኣ ኣብ ግዜ ኢህወደግ ኣባል ግንባር ናጽነት ኦሮሞ ተባሂሉ፡ ንዓመታት ዝተኣስረን  ሓደ ካብቶም ናይቲ ቄሮ ብዝብል ለውጢ ዘምጸአ ሓይሊ መንእሰይ ኦሮሞ መራሕቲ ከም ዝነበረ ዝንገረሉን እዩ።