ሰበስልጣን ኢትዮጵያ ኣንቶነ ጋሊንዶ ዝተባህለ ፈረንሳዊ ጋዜጠኛ ብ22 ለካቲት 2024 ከም ዝኣሰሩ ጋዜጠኛ ዘጋርዲያን ሓቢሩ። ኣቶም ኣሰርቲ እቲ ጋዜጠኛ ህውከት ኣብ ናይ ምፍጣር ውዲት ተሳቲፉ ብዝብል ክኸስዎ እንከለዉ፡ “ንናጽነት ፕረስ” ዝተባህለ ጉጅለ ብወገኑ፡ እቲ ክሲ መርተዖ ዘየብሉ ምዃኑ ጠቒሱ እቲ ጋዜጠኛ ብህጽጹ ንክፍታሕ ጸዊዑ። ኮሚተ ምክልኻል ጋዜጠኛታት ብወገኑ እዚ ኣብ ፓሪስ ንዝመደበራ፡ ኣፍሪካን ኢንተንጀንስ/Africa Intelligence፡ ዝተባህለት መርበብ ዜና ዝሰርሕ ኣንቶነ ጋሊንዶ፡ ሲቪል ብዝተኸዱ ኣባላት ጸጥታ፡ ኣብ ስካይ ላይት ሆቴል ከም ዝተኣስረ ኣፍሊጡ።
እቲ ግዜኡ ዘይሓለፈ ቪሳ ዝነበሮም፡ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ምህላዉ ብመንግስቲ ኣፍልጦ ዝተዋህቦን ጋዜጠኛ፡ ኣብቲ ዝተኣስረሉ ግዜ ባተ ኡርገሳ ምስ ዝተባህለ ወሃቢ ቃል ብሕጊ ዝተመዝገበ ግንባር ነጽነት ኦሮሞ (ግነኦ) ቃለ መጠይቕ የካይድ ስለ ዝነበረ፡ እቲ ቃለ መጠይቕ ዝህብ ዝነበረ ኡርገሳ እውን ሓቢሩ ከም ዝተኣስረ እቲ ዜና ሓቢሩ።
እታ ዝሰርሓላ መርበብ ዜና፡ ነቲ ማእሰርቲ መሰረት ዝየብሉን ክሳብ ክንድዚ ንዝነወሐ ግዜ ናጽነት ዝግድብን ከምዘይኮነ ብምጥቃስ፡ ብህጽጹ ንክፍታሕ ጸዊዓ። ቤት ፍርዲ ኢትዮጵያ ግና ናይቲ ፈረንሳዊ ጋዜጠኛ ጠበቓ ብዋሕስ ንክፍታሕ ዘቕረቦ ጥርዓን ብምንጻግ፡ ፖሊስ ብዝሓተቶ መሰረት ተለፎኑ ከይተረፈ ዝሓዞ ሰነዳት ክሳብ ዝጻረ፡ ኣብ ቤት ማእስርቲ ጸኒሑ 1 መጋቢት 2024 ናብ ቤት ፍርዲ ንክቐርብ ቆጸራ ሂቡ።
ሓላፊት ፕሮግራም ኮሚተ ምክልኻል ጋዜጠኛታት ኣብ ኣፍሪቃ፡ ኣንገላ ቁይንታል ብወገና፡ መሰረት ዘየብሉን ዘይፍትሓውን ማእሰርቲ እቲ ጋዜጠኛ፡ ሞያዊ ግቡኡ ከይፍጽም ዝዕንቅፍ ስለ ዝኾነ፡ ሰበ መዚ ኢትዮጵያ ብቕልጡ ብዘይ ቅድመ ኩነት ንክፈትሕዎ ጸዊዓ።
ናይቲ ጋዜጣጃ ማእሰርቲ ነቲ ኢትዮጵያ ኣብዚ እዋንዚ ካብ ሃገራት ትሕቲ ሳህራ፡ ብምእሳር ጋዜጠኛታት ሒዛቶ ዘላ 2ይ ደረጃ ዘጋድድ ምዃኑ፡ ነቲ ዜና ዘሰናድአ ሪፖርተ ኣፍሊጡ።
ኣሳናዳኢት ሽማግለ ዋዕላ ፖሓኤ ብዕለት 24 ለካቲት 2024 ኩሎም ኣባላታ ኣብዝተረኽብሉ ፈላሚ ኣኼባኣ ኣካይዳ። ኣሳናዳኢት ሽማግለ ዋዕላ፣ ሓንቲ ካብተን ብላዕለዋይ ኣዋሃሃዲ ኣካል ቆይመን ኣብ ስራሕ ዝርከባ ዘለዋ ኣካላት ኮይና፣ ተሓታትነታ ድማ ነቲ ዘቆማ ኣካል እያ። እቲ ኣኼባ ድሕርቲ ናይ ዕለት 11 ለካቲት 2024 ብመሪሕነት ላዕለዋይ ኣዋሃሃዲ ኣካል ሰለስቲኡ ሓይልታት ዝተሰላሰለ ናይ ሌላ ርክብ ንመጀመርታ ዝተኻየደ እዩ ነይሩ።
ኣብቲ ኣኼባ፣ ንምክትታልን መበገሲ ስራሕ ንኽከውንን ኣብቲ ብኣቦ መንበራት ዝተመርሔ ርክብ ንዘይነበሩ ኣሓት ዕማምን ከመይነት ኣመራርሓ ኣሰናዳኢት ሽማግለን መብርሂ ብምቕራብ እዩ ጀሚሩ። ድሕር’ዚ፣ ናይቲ ኣኼባ ደቓይቕ ዝሕዝ ኣባል ቀሪቡ፣ ኣሳናዳኢት ሽማግለ ዋዕላ ነብሳ ኣብ ናይ ስራሕ ዕማማት ንምምቃል፣ ብቐዳምነት ሰለስተ ዝኣባላታ ነቲ ስራሕ እተማእክል ኣካያዲት ኣካል ብዲሞክራስያዊ ኣገባብ መሪጹ። ኣካያዲ ኣካል ሽማግለ ዋዕላ፣ ነፍሲ ወከፍ ኣካል ዋንነትን ሓላፍነትን መታን ክስምዖ ካብተን ንፖሓኤ ዘቆማ ሓይልታት ክሳተፍዎ ከምዝግባእ ድማ ርእዩ። በዚ መሰረት ኣድያም ተፈራ፣ ዑመር ዓሊ ዓብዱን ክብራኣብ ምስግናን ዘለዉዎ ኣካያዲ ኣካል ምምራጹ ተፈሊጡ።
ስዒቡ፣ ኣሳናዳኢት ሽማግለ ዋዕላ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ፣ ነብሳ ናብ ኣርባዕተ ንኡሳን ሽማግለታት ማለት ናይ ሰነድ፡ ናይ ገንዘብ፡ ናይ ዜናን ምምሕዳራዊ ጉዳያትን ሽማግለታት መቓቂላ ስራሓታ ከተካይድን ምስዘድሊ ነፍሲ ወከፍ ንኡስ ሽማግለ ካልኦት ተወሰኽቲ ተሓባበርቲ ኣባላት ካብ ውዳቤታቱ ክሓትት ከምዝኽእልን ብምርድዳእ ዳግማይ ሽማግለ እትራከበሉ ናይ ቆጸራ ግዜ ብምውሳን ኣኼባ ተደምዲሙ።
ባህግና Bahgna 194፣ ኣገድስቲ ሰሙናዊ ዜናታት ሃገርናን ከባቢናን ምስ ላምሲ ብኢዳ ዝቀርባስ ብእግራ ትሓክኽ ዘርእስቱ ርእሰ ዓንቀጽ ሰዲህኤ
Written by Bahgna MediaMedia
ከባቢ ቀርኒ ኣፍሪቃ ስሙ ካብቲ መልከኣ-ምድራዊ ኣቀማምጣኡ እዩ ወሲድዎ። ነዚ ቀርኒ ዘቑማ ሃገራት ኤርትራ፡ ኢትዮጵያ፡ ሶማሊያን ጅቡትን እየን። ናይዘን ሃገራት ድምር ስፍሓት መሬት 1,882,757 ትርብዒት ኪሎሜተር ኮይኑ፡ ብዝሒ ህዝበን ድማ 140,683,144 ይግመት። ካብዘን ሃገራት ብስፍሓት ኮነ ብዝሒ ህዝቢ ኢትዮጵያ ቀዳመይቲ ሶማሊያ ድማ ብኽልቲኡ መለክዒ ካለኣይቲ’ያ። ኤርትራ ደሴታታ ወሲኽካ 2,234 ኪሎሜተር፡ ጅቡቲ 314 ኪሎሜተር፡ ሶማሊያ 3,330 ኪሎሜተር ገማግም ማሕሪ ኣለወን። ኢትዮጵያ ግና ኣፍደገ ባሕሪ የብላን።
ገለ ወገናት ንቀርኒ ኣፍሪቃ ኣስፊሖም ክገልጽዎ እንከለዉ፡ ኬንያ፡ ኡጋንዳ፡ ደቡብ ሱዳንን ሱዳንን እውን ይውስኽወን።
ቀርኒፍ ኣፍሪቃ ብሰንክቲ ተሃዋሲ ስትራተጅካዊ ኣቀማምጣኡ፡ ብብዙሓት ዝበሃግ፡ ወጥሪ፡ ቅልውላውን ሕድሕድ ዘይምትእምማንን ዘይፍለዮ ኮይኑ፡ ብፍላይ ኣብዚ እዋንዚ መመሊሱ ኣቕራኑ ዘብልሕ ዘሎ ከባቢ እዩ። ጠንቂ ናይቲ ወጥርታት፡ ሓያላት ነቲ ከባቢ ዝብህግዎ ምዃኖም ጥራይ ዘይኮነ፡ እተን ሃገራት ኣብ ሕድሕደን ዘየሳንያን ብውሽጣዊ ግርጭታት ዝሕመሳን ምዃነን ንዘይምርግገአን መሰረታዊ ምኽንያት እዩ።
ኤርትራ፡ ኣብ ሓደ ሰልፊ ዘይኮነ፡ ኣብ ኢድ ሓደ ውልቀ ዲክታተር ወዲቓ ዘላ ሃገር እያ። ልዕሊ 350 ኣብያተ-ማእሰርታ ካብ ምቁጻር፡ “ናብ ዓብይ ቤት ማእሰርቲ ተቐይራ ዘላ ሃገር’ያ” ምባላ ኣብ ዝቐለሉ ደረጃ’ያ እትርከብ። እቲ ዝገዝኣ ዘሎ ኣካል፡ ዝኾነ ይኹን ምስቲ ህዝቢ ዘዛምዶ ሕገ-መንግስቲ ኮነ ካልእ ዘራኽቦ ሕጋዊ ቀጥዒ ዘየብሉ ኢደ-ወነናዊ እዩ። ብሓጺሩ ኤርትራ ፓርላማ ዘየብላ፡ ኣብ ትሕቲ ምሕረት ሓደ ግንባር ጥራይ ዝወደቐት እንኮ ኣፍሪቃዊት ሃገር እያ።
ኢትዮጵያ፡ ኣብዚ እዋንዚ፡ ማእከላይ መንግስታ ምስ ክልላት ትግራይ፡ ኣምሓራን ኦሮሞን ዘለዎ ዝምድና ዝመንመነ እዩ። ዘይዝረበሉ ኮይኑ እምበር፡ ምስተን ዝተረፋ ክልላት ዘለዎ ዝምድና’ውን ካብዚ ዝተፈልየ ኣይኮነን። እተን ክልላት’ውን ምስ ማእከላይ መንግስቲ ዘለወን ዝምድና ምልሕልሑ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ሕድሕደን ኣብ ዝኸፈአ ምፍጣጥ ዘለዋ እየን። ኣብ መንጎ ትግራይን ኣምሓራን፡ ኣብ መንጎ ኣምሓራን ኦሮሞን፡ ኣብ መንጎ ኦሮሞን ሶማልን ከምኡ እውን ኣብ መንጎ ሶማልን ዓፋርን ዘሎ ዝምድና ብቐጻሊ ጐነጽን ናይ ዶባት ምስሕሓብን ዝተሰነየ እዩ፡ ውሽጣዊ ኩነታት ነፍሲ ወከፍ ክልል ከኣ ቅሱን ኣይኮነን።
ኣብ ትግራይ ድሕሪቲ ውግእ፡ “ሕጂኸ ከመይ ንቐጽል?” ኣብ ዝብል፡ ክቱር ምስሕሓብ ኣሎ። ውሽጣዊ ኩነታት ናይቲ በይኑ ክመርሕ ዝጸንሐ ውድብ ህወሓት ድሕሪ’ቲ ናይ 2ተ ዓመታት ውግእ ጠጠው ምባሉ ብኸቢድ ዝሕቆን ዘሎ እዩ። በቲ ውግእን ደርቅን ዘስዓቦ ጥሜት ናይ ሰባት ሞት ተወሲኽዎ፡ ኣዝዩ ዘሻቕል እዩ። ዳግማይ ኣብ ውግእ ከይኣትዉ ድማ ውሑስ ኣይኮነን።
ኣብ ክልል ኣምሓራ፡ ኣብ መንጎ ንብልጽግና ዝድግፉን ምስቲ ዕጡቕ ሓይሊ ፋኖ ዝተሰለፉን ከቢድ ምፍጣጥን ደም ምፍሳስን ኣሎ። ሓይሊ ፋኖ እውን በብዘለዎ ከባቢ ኣንጻር ብልጽግና ዝትኩስ፡ ካብ ወጻኢ ብዝተፈላለዩ ዘይረዳድኡ ወገናት ዝምወል እምበር፡ ዝተማእከለ ውዳበ የብሉን። ሕቶኡ ብንጹር እንታይ ምዃኑ’ውን ብሩህ ኣይኮነን። ኣብ ኦሮሞ፡ ደገፍቲ ብልጽግና፡ ተቓወምቲ ብልጽግናን እቲ ጐነጻዊ ምንቅስቓስ ዘካይድ ዘሎ ሰራዊት ሓርነት ኦሮሞን ብክቱር ጽልኢ ዝረኣኣዩ እዮም።
ኣብዚ እዋንዚ ክንድቲ ናይ ትግራይኳ እንተዘይኮነ፡ ኣብ ክልላት ኣምሓራን ኦሮሞን ብሰንኪ ውግእ ዕለታዊ ብዙሓት ሲቪል ዜጋታት ብድሮናት ከይተረፈ ይረግፉ ኣለዉ። ኣብ ኢትዮጵያ ስማዊ ኣብዘሓ ሰልፋዊ ስርዓት ኣሎኳ እንተተባህለ፡ ብግሪ ግና ኣብ ፍጹም ዓብላልነት እንኮ ሰልፋዊ ብልጽግና ወዲቑ ዘሎ እዩ። ኣብቲ ዝሓለፈ ናይ ኢትዮጵያ ምርጫ ካብቶም በቲ ሕገመንግስቲ 547 ክኾኑ ዝግበኦም ተወከልቲ 419 ጥራይ እዮም ተመሪጾም። ካብዚኣቶም ብጽሒት ብልጽግና 410 መንበር ኮይኑ፡ ኣብንን ኢዜማን ድማ 5ን 4ን ወናብር ኣለዎም።
ሶማሊያ፡ ከም ሃገር ካብ ምውዳቕ ብዘተኣማምን ኣይደሓነትን። ምንቅስቓስ ኣልሸባብ እናወሰኸ፡ ካብ ጐረባብቲ ሃገራት ብዝተዋጸአ ሰራዊት ትሕለው ዘላ ሃገር እያ። ብፍላይ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ኣብ መንጎ መንግስቲ ኢትዮጵያን ሶማሊላንድን መረዳድኢ ሰነድ ኣፍደገ ባሕሪ ድሕሪ ምኽታሙ፡ ኣብ ወጥሪ እያ ዘላ። ኣብ ሶማሊያ ዝተቐራረበ ዓቕምን ተቐባልነትን ዘለወን ሰልፍታት ይወዳደራ እየን። መንግስቲ ሶማሊያ 275 ኣባላት ፓርላማን 54 ሰኔተራትን ኣለዉዎ። ካብዚ እቲ ስዒሩ ዝመርሕ ዘሎ ሰልፊ ሕብረት ንሰላምን ዕቤትን 165 ወናብር ኣለዎ።
ጅቡቲ፡ ኣብታ ሃገር ነዊሕ ግዜ ዝገበረ ኣብ መንጎ ዒሳን ዓፋርን ምስሕሓብ ኣሎ። ኣብዚ ቀረባ እኳ ኣብ ምዕራዊ ከባቢ ናይታ ሃገር ዕጡቓት ተቓወምቲ ኣብ ልዕሊ ሰራዊት መንግስቲ ወተሃደራዊ ስርሒት ከም ዝፈጸሙ ብማዕከናት ዜና ተሓቢሩ። ኣብታ ሃገር ንስሙ ሰልፍታት ይንቀሳቐሳ እየን። ብግብሪ ግና ናይ ሓደ ሰልፊ ፍጹማዊ ዓብላልነት ዝረአየላ እያ። ኣብዚ እዋንዚ ፓርላማ ጅቡቲ 65 ወናብር ኣለዉዎ። ካብዚ ፕረሲደንታዊ ሕብረት 58 ወናብር ክህልዎ እንከሎ ንዲሞክራስያዊ ሕብረት ድማ 7 ጥራይ ኣለዎ።
እዘን ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃ ኣብ ሕድሕደን ዘሎ ዝምድና ጥዑይ ኣይኮነን። ኤርትራ ምስ ኢትዮጵያን ጅቡትን ዝምድናኣ ሕማቕ እዩ። ዝምድና ኢትዮጵያ ምስ ኤርትራን ሶማሊያን ክሳብ ክንደይ ሓርፊፉ ከም ዘሎ ርኡይ እዩ። ኢትዮጵያን ጅቡትን እውን ብፍላይ ድሕሪ ምኽታም መረዳድኢ ሰነድ ኢትዮጵያን ሶማሊላንድን ሰንከልከል ዝብል ዘሎ እዩ። ሶማሊያ ምስ ኤርትራ ጥራይ እያ ደሓን ዝምድና ዘለዋ። ናይዘን 4ተ ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃ ናይ ሕድሕድ ዝምድና ብኸምዚ ደረጃ ናይ “ድሙን ኣንጭዋን” ኮይኑ ዘሎ፡ ከካብ ናታተን ረብሓ ብዝነቅል ዘይኮነ፡ ጠንቁ ናይተን ዝልእከአን ተፈኻኸርቲ ሃገራት ዘይምቅዳው ምዃኑ ይእመን።
ምስ ናይዚ ቀርኒ ኣካል ዘይኮና ሃገራት ዘለወን ዝምድና ክንርኢ እንከለና ድማ እቲ ምጽላእ ካበይ ከም ዝነቅል ምግንዛብ ይከኣል። ኤርትራ ምስ ግብጺ፡ ኬንያ፡ ስዑድ ዓረቢያንን ብጀነራል ኣልቡርሃን ዝምራሕ ክፋል ሱዳንን ደሓን ዝምድና ኣለዋ። ብኣንጻሩ ኢትዮጵያ ምስ ግብጽን ወገን ጀነራል ኣልቡርሃንን ኣይተሳንን። ምስ ወገን ጀነራል ሕመቲን ዓረብ ኢሜረትን ግና ደሓን ዝምድና ኣለዋ። ሶማሊያ ምስ ግብጺ ኤምረትን ብፍላይ ከኣ ምስ ቱርኪ ወተሃደራዊ ዝምድና ኣለዋ። ንዝምድናአን ምስ ሕብረት ኣፍሪቃ፡ ኣሜሪካ፡ ሕብረት ኤውሮጳ፡ ሩሲያን ቻይናን ሰዓብተንን ከኣ ኩለን “ምሳይ ምሳይ” ክብለአን እየን ዝስመዓ። እተን ዓበይቲ ሃገራት ግና ንዋላ ሓደ ካብ ኣባላት ቀርኒ ኣፍሪቃ ክኸስራ ስለ ዘይደልያ ግሁድ መርገጸን ኣየርእየአንን።
እቲ እዘን 4ተ ብዛዕበአተን ንዛረበ ዘለና ሃገራት ኣባላቱ ዝኾናን ኣብ ዝምድናአን ኣውንታዊ ግደ ክህልዎ ዝነበሮን ኢጋድ ኣብዚ እዋንዚ ዳርጋ ህልውናኡ ከየኸትም ኣብ ዘስገኣሉ ደረጃ እዩ ዝርከብ።
ድሕርቲ ውግእ ኣብ መንጎ እስራኤልን ሓማስን ምጅማሩ፡ እቲ ካብ ናይ ዓለምና ንግዳዊ ምንቅስቓስ ልዕሊ 10% ይመሓላለፈሉ ዝበሃል ቀይሕ ባሕሪ፡ ኣብ ወጥሪ ብምእታዉ ንቅልውላው ቀርኒ ኣፍሪቃ ዝያዳ የጋድዶ ኣሎ።
እቲ ዝተሓሳስብ እምበኣር፡ ክሳብ ክንድዚ ዝተሓላለኸ ኩነታት ምፍጣሩ ዘይኮነ፡ ነዚ ክፈትሑ ዝኽእሉ ብቑዓትን ሓላፍነታውያንን መራሕቲ ዘይምህላዎም እዩ።
ማ/ኮ ህወሓት፡ ብዛዕባ ኣብ ግዜ ውግእ ኣብ ኢድ ጸላኢ ዝወደቑ ኣባላቱ ወሲኑ
Written by ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ
ማእከላይ ኮሜት ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ (ህወሓት)፡ ብ22 ለካቲት 2024 ኣብ ዘካየዶ ኣኼባ፡ ኣብቲ ዝሓለፈ ውግእ ብዘተፈላለየ ምኽንያት “ኣብ ኢድ ጸልኢ ወዲቖም” ተኣሲሮም ጸኒሖም፡ ድሕሪ ውዕል ፕሪቶርያ ዝተፈትሑ 8 ኣባላቱ ከም ዝወሰነ ናይቲ ውድብ መግለጺ ኣፍሊጡ።
በዚ መሰረት ኣብ ቤት ምኽሪ ፈደረሽን ኢትዮጵያ ኣደመንበር ዝነበረት ወ/ር ኬርያ ኢብራሂምን ኣብ ፈደራል ሚኒስተሪ ትራንስፖርት ምክትል ሚኒስተር ዝነበረት ወ/ሮ ምሉ ገ/እዚኣብሄርን ምሉእ ብምሉእ ካብ ሓላፍነትን ኣባልነትን ውድብ ክወጻ ወሲኑ። ነዚ ውሳነኡ ከም ምኽንያት ዝጠቐሶ ድማ “ኣብ ማእሰርቲ ኣብ ዝነበራሉ ግዜ ምስጢር ውድብ ኣሕሊፈን ሂበን” ዝብል እዩ።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ኣባላት ፈጻሚ ኮሚተ ዝነበሩ ዶ/ር ኣዲስኣለም ባለማን ዶ/ር ኣብርሃም ተኸስተን በቲ ዝነበርዎ ናይ ፈጻሚ ሽማግለ ኣባልነት ክቕጽሉ፡ ኣባላት ማእከላይ ኮሚተ ዝነበሩ ዶ/ር ሰለሞን ኪዳነ፡ ወ/ሮ ኪሮስ ሓጐስ፡ ኣቶ ኣጽበሃ ኣረጋዊን ዶ/ር ረዳኢ በርሀን ድማ ናይ ማእከላይ ኮሚተ ኣባልነቶም ክምለሰሎም ከም ዝወሰነ ተፈሊጡ።
ብመሰረት እቲ መግለጺ፡ እተን ካብ ሓላፍነትን ኣባልነትን ህወሓት ምሉእ ብምሉእ ዝተሰናበታ ክልተ ደቂ ኣንስትዮ ኣባላት ማእከላይ ኮሚተ ህወሓት ዝነበራ፡ ጌጋአን ኣሚነን ከም ዝተጣዕሳን ኣብ መጻኢ ህዝበን ክኽሕሳ ቃል ከም ዝኣተዋን ተፈሊጡ።
ንዓብይ መራሒ ሓርበኛ ኢብራሂም መሓመድ ዓሊ ንምብጻሕ ዝተኻየደ ዕዙዝ መገሻ ካይሮ
Written by Woldesus Ammar
ኣንበሳድር ማይ ሃመር ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጉዳይ ኣሚሪካ፡ ሚሲንጋ ኣንበሳድር ኣሜሪካ ኣብ ኢትዮጵያን ሚስ ጀኒን ሓላፊት ፖለቲካዊ ጉዳያት ኣብቲ ኢንባስን፡ ብኣባልነት ዝርከብዎ ልኡኽ ብ21 ለካቲት 2024 ኣብ ከተማ መቐለ ምስ ዝተፈላለዩ ኣካላት ተራኺቡ ዝተፈላለዩ ቦታታት እውን ከም ዝበጸሐ ማዕከናት ዜና ክልል ትግራይ ሓቢረን።
እቲ ልኡኽ ምስ ተወከልቲ ተቓወምቲ ውድባት ትግራይ ኣብ ዝገበሮ ርክብ፡ ብዛዕባ ውዑል ፕሪቶሪያን ኣተገባብራኡን ብሰፊሑ ዝተላዕለ ክኸውን እንከሎ፡ ብፍላይ ድማ ብዛዕባ ኣብ ትግራይ ዘሎ ጥሜት፡ ምምላስ ብሓይልታት ኣምሓራን ኤርትራን ተታሒዙ ዘሎ መሬት ትግራይን ተመዛበልቲ ናብ ቦታኦም ምምላስን ዝምልከት፡ ከምኡ እውን ጉዳይ ዲሞክራስን ናጽነትን ኣብ ትግራይ ኣብ ዝምልከቱ ዛዕባታት ከም ዝተመያየጡ ናይተን ውድባት ተወከልቲ ኣፍሊጦም።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ እቲ ልኡኽ ምስ ዶ/ር ደብረጽዮን ገ/ሚካኤል ኣቦመንበር ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ እውን ተራኺቡ። ምስ ዶ/ር ደብረጽዮን ዝተዘራረበሎም ጉዳያት ምስቶም ናይ ተቓወምቲ ውድባት ተመሳሰልቲ ኮይኖም፡ ዶር ደብረጽዮን ካብ ውዑል ፕሪቶርያ ሓያሎ ዝተተግበሩ ነጥብታት ከም ዘለዉ ጠቒሱ፡ ብፍላይ ንምጥያስ ተጋደልትን ምምላስ ተመዛበልቲ ናብ ቦታኦምን ዝምልከት ኣዕዚዙ ከም ዝተዛረበ ተፈሊጡ።
ብዘይካዚ እቲ ልኡኽ ኣሜሪካ ኣብ ርእሲቲ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ከካይድዎ ዝቐነዩ ርክብ ኣብ መቐለ እውን ምስ ፕረሲደንት ጌታቸው ረዳ ተራኺቡ ኣብ ተመሳሳሊ ዛዕባታት ተዘራሪቡ።
ኣብ መወዳእታ እቲ ልኡኽ ኣብ ከተማ መቐለ 800 ኣንበብቲ ዘተኣናግድ ዝነበረ፡ ሎሚ ግና ህንጻኡ ስለ ዝፈረሰ ኣገልግሎቱ ዘየለ ቤተ መጻሕፍቲ ምስተዓዘበ፡ ኣንበሳድር ኣሜሪካ ኣብ ኢትዮጵያ ናብ ንቡር ንምምላሱ ክሰርሑ ምዃኖም ኣፍሊጦም።
A Deserved Visit in Cairo To the Colossal Patriot, Ibrahim Mohammed Ali
Written by Wolde-Yesus AmmarMore...
ብቐጻሊ “ሓቢርና ንቃለስ”፡ ኢልና እንጭረሓሉ ምኽንያት ዓሚቕ ትርጉም ኣለዎ። ማእከላይ ትሕዝቶኡ ከኣ ኣንጻር ህግደፍ ኣብ እንገብሮ ቃልሲ፡ ተልእኮና ሓደ ክነሱ በበይኑ ዝወፍር ዘሎ ሰብኣውን ነገራውን ዓቕምና ኣወሃሂድና ኣንጻር ናይ ሓባር ጸላኢና ምስላፍ እዩ። ናይ ኩልና ጭረሖ ዝኸነሉ ምኽንያት ድማ ሓቢርና ምስእንቃለስ ከም እንዕወት ስለ እንግንዘብ እዩ። ይኹን እምበር፡ ሓቢርካ ምቅላስ ክንድቲ መሰረታዊ ናይ ዓወት ምስጢር ምዃኑ፡ ንምርግጋጹ ዝሓቶ ጻዕርን ዝወስዶ ግዜን ብቐሊሉ ዝዕቀን ከምዘይኮነ ካብ ተመኩሮና ንላዕሊ መስካሪ የለን።
ሓቢርካ ምቅላስ እቶም ኣብኡ ረብሓ ዘለዎም ውዳበታት ብሓንሳብ “ሆ” ኢሎም ዝጅምርዎ ኣይኮነን። ዝተወሰነ ኣካል የንቅዶ እሞ፡ እቶም ካለኦት ኣብኡ ረብሓ ዘለዎም ከኣ፡ ነቲ ተበግሶ እናመዘኑ ነቲ መስርሕ ይሳተፍዎን ዝያዳ የማዕብልዎን። እዚ መስርሕ ብመሰረቱ ከምቲ ናብ ሜዳ ቃልሲ ክንስለፍ እንከለከና ዝተራእየ ናይ ሓደ ደድሕሪ’ቲ ካልእ ምውሓዝ እዩ። እቲ ተበግሶ ዝወሰደ ኣካል ወይ ኣካላት ኣፍደገኦም ንኻለኦት ርሑውን ንናይ ሓሳብ እንካን ሃባን ቅሩባትን ክኾኑ ይግበኦም። እቲ ቅሩብነት ነቶም ተሳተፍቲ ናብ መኣዲ ሓቢርካ ምቅላስ ብኣካል ንምቕባሎም ጥራይ ዘይኮነ፡ ዝያዳ ሒዘምዎ ንዝቐርቡ ኣተሓሳሳ ግቡእ ቦታ ክህብ ክዳሎ ናይ ግድን እዩ። ኣቓውማ መሪሕነት ድማ ብመንጽርቲ ቀዳማይ ደረጃ ሒዙ ዘሎ ቃልሲ ንምውጋድ ህግደፍ እምበር፡ ከምቲ ሓሓሊፉ ኣብ ተመኩሮና ዘጋጠመ እሞ ዘሳቕየና፡ ምስ ሕቶ ስልጣን ድሕሪ ውድቀት ስርዓት ክቕየስ ኣይግባእን። ከምኡ እንተዘይኮይኑ ናብ “ናተይ ሓሳብ ጥራይ ተቐበል ወይ ብኣይ ተመራሕ” ዘየረዳድእ ሃዋህው ክፈጠር ይኽእል።
ክሳብ ሎሚ ብዘተኣማምን ኣገባብ ብሓባር ክንቃለስ ብዘይምኽኣልና ካብ ዝለዓሉ ነጥብታት ሓደ፡ “እምበርዶ ነቲ ዝሓለፍኩሞ መስርሕ ሓድነት ትግምግምዎ ኢኹም?” ዝብል ሕቶ እዩ። ምግምጋም ዝምድናዊ ስለ ዝኾነ፡ ንኹሉ ዘዕግብ ዘይክኸውን ይኽእል። ዘይሩ ዘይሩ ግና ናይቲ ሕቶ መልሲ “እወ ንግምግም” እዩ። ቅድሚ ሕጂ ውድባት ኤርትራ ነዊሕ ግዜ ሂበን ብዘካየድኦ ገምጋም ልዕሊ 20 ሕጽረታት ኣመዝጊበን ከም ዝነበራ ዝዝከር እዩ። ብመንጽርቲ ብገምጋም ንዝተለለየ ድኽመታት ብቑዕ መፍትሒ ዘይምቕራብ ሓደ ጉዳይ ኮይኑ፡ ብሳላ ካብ ሕሉፍ ተመኩሮኻ ምምሃር፡ ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ሕድሕድ ሰልፍታት ኮነ ውድባት ኤርትራ ዝነበረ ምጽልላም፡ ኣፍልጦ ዘይምውህሃብን ነቲ ተሓታትነት ንካልእ ኣላጊብካ ምህዳምን ኣዝዩ ነኪዩ፡ ዝረአ ዘሎ ተስፋ ዝህብ ናይ ምክብባር ኣተሓሳስባ ንዕዘብ ኣለና። ካብዚ ሓሊፉ መብዛሕትኡ ብዝበሃል ቀዳምነቱ ኣለልዩ፡ ናይ ሓባር ቃልስና ከትክለሎም ኣብ ዝግብኡ ውሱናት ነጥብታት ዝሰማማዕ ምዃኑ’ውን ውጽኢት ናይ ምግምጋምና እዩ። እዚ ንኡስ ዝመስል ነጥብታትን ናይ ውሱናት ተበግሶን ናብቲ ዝለዓለ ብርኪ ሓቢርካ ምቅላስ መንጠሪ ከም ዝኸውን ፍሉጥ እዩ። ምስዚ ኩሉ ግና ጉዕዞና ኣዝዩ ዘገምታዊ ብምዃኑ ዘዛርብ ከም ዝኸውን ፍሉጥ እዩ።
ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ (ፖሓኤ) ጀሚርዎ ዘሎ ናይ ሓባር ቃልሲ፡ ድሕሪ ነዊሕ ውረድ ደይብን ዓሚቕ ምጽውዋርን ምክእኣልን ዝተበጽሐ እዩ። ዘትክለሎም ነጥብታት ከኣ፡ “ስርዓት ህግደፍ ብምእላይ፣ ቅዋማውን ዲሞክራስያውን ስርዓት ምትካል፡ ሓድነት ህዝብና ምርግጋጽን ነጻነትን ልዑላውነትን ሃገርና ምዕቃብን መሰል ህዝብና ምውሓስን ምሕላውን” ዘጠቓልሉ እዮም። ፖሓኤ ኣብዞም ነጥብታት ክሰማማዕ እንከሎ፡ ብሚዛኑ ንካለኦት ኤርትራውያን ሰብ ዋኒን እውን ከሰማምዑ ይኽእሉ እዮም ብዝብል እምንቶ እዩ። ኣብዚ እዋንዚ ብዙሓት ናይ “ሓቢርና ንቃለስ” መጸዋዕታ ከቕርቡ እንከለዉ ዘንጸባቕወን ነጥብታት እውን እዘን ፖሓኤ ኣስፊርወን ዘሎ እየን።
ተበግሶ ፖሓኤ፡ ንምኽፋት መድረኽ ሓቢርካ ምቅላስ እምበር በይኑ ዝዓሞ ኣይኮነን። ካለኦት ጻዕሪ ዘካይዱ ዘለዉ፡ ሰልፍታት፡ ውድባትን ምጥርናፋትን ደጊፈምዎ ግደኦም ከበርክቱ ዘለዎ ተስፋ ኣብ ግምት ዘእተወ እዩ። ተስፋ ጥራይ ዘይኮነ ምስ ዝኾነ ኤርትራዊ ናይ ለውጢ ሓይሊ ኣብ ጉዳይ ሓቢርካ ምቅላስ ዝዛተ ፍሉይ ኣካል ምምዛዙ ከኣ ንዝሰፍሐ ተሳትፎ ዘለዎ ቅሩብነት ዘርኢ እዩ። ኣብ መስርሕ፡ ካለኦት ብዝያዳ ዝሳተፍሉ መንገዲ ኣብ ምጥጣሕ ኮነ ኣብቶም ናይ ስራሕ ምክፍፋል ኣካይዱ፡ ጀሚርዎም ዘሎ ክፍልታት፡ ህዝባዊ ውደባ፡ ዲፕሎማሲ፡ መድያን ማሕበራውን ገንዘባውን ዓቕሙ ከማዕብል ድልውነቱ ዕዙዝ እዩ።
ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ “ከምቶም ዘይተዓወቱ ናይ ሓባር መድረኻት ከይዕንቀፍ እንታይ ውሕስነት ኣለዎ?” ዝብል ሕቶ ይቐርብ እዩ። ኩልና ከም ዘይንስሕቶ ተመኩሮ ዓብይ መምህር እዩ። እዘን ፖሓኤ ኣቚመን ዘለዋ ውድባት ድማ በቲ ከጋጥመና ዝጸንሐ ዕንቅፋታት ዝሓለፋ እየን። ስለዚ ነቲ ካብ ተመኩሮአን ዘጥረይኦ ናይ ኣተሓሳስባ ለውጢ መሰረት ገይረን “ነቲ ዘየዕወተና ተመኩሮ ኣይክንደግሞን ኢና” ብዝብል እምንቶ ዘንቀልኦ ምዃኑ ሓደ ካብ ውሕስነታቱ እዩ። ግብራዊ ናይ ሓባር ጉዕዞ ምስ ጀመራ ብኻለኦት ሓይልታት ኤርትራ፡ ከምቲ ናይ ዝሓለፈ ተመኩሮና፡ ንተበግሶአን ዘነኣእስ ወይ ዝዕንቅፍ ዘይኮነ፡ እቲ ውሳኒ ውሻጣዊ መስርሑኳ እንተኾነ፡ ዘተባብዕ ድምጽታት ይቃላሕ ምህላዉ ድማ፡ ካልእ ናይ ምዕዋቱ ውሕስነት እዩ። ኣብ ሃገርና ኮነ ከባቢና ዝረአ ዘሎ ቅልጡፍ ፖለቲካዊ ምቅይያራ እውን ክንረሓሓቕ ዘይኮነ ዝኽፈል ከፊልና ክንቀራረብ እዩ ዝድርኽ። ምስዚ ኩሉ ግና እቲ መስርሕ ፖለቲካዊ ኮይኑ፡ ሓቶ ሓድነት ከኣ ውሕስነቱ ብግብራዊ ቃልሲ ዝውሰን እምበር፡ ኣቐዲምካ ብዝእቶ ቃል ጥራይ ዝዕቀብ ኣይኮነን። ኣብ ምዕቃብን ምትግባር ናይቲ ስምምዓት ግደን ተራን ናይቶም ሓባራዊ ጽምዶታት ንኽዓዝዝ ዝጽዕቱ ግዱሳት ኤርትራውያን ከኣ ዓብዪ ቦታ ዝዋሃቦ እዩ።
ሓድነት ክንድቲ ወሳኒ ናይ ዓወት መሳርሒ ምዃኑ፡ ዋኒን ናይተን ብሓባር ክቃለሳ ዝወሰና ውዳበታት ጥራይ ኣይኮነን። ብዓብይኡ ጉዳይ መላእ ህዝቢ ኤርትራን ፖለቲካዊ ውዳበታቱን እዩ። ግደ መሰረታት ናይተን ብሓባር ክቃለሳ ዝወሰና ውድባት ድማ ወሳኒ እዩ። ስለዚ ናይተን ኣብ ፖሓኤ ኣጽሊለን ዘለዋ ውድባት ኣባላት ብደረጃ ውድባቶም ኮነ ብድረጃቲ ናይ ሓባር መድረኾም ኣበርክቶኦም ዝያዳ ከዕዝዙ ይግበኦም። ብመንጽርዚ ኣብቲ ብ10 ለካቲት 2024 ዝተኻየደ ናይ ሰለስቲአን ኣባል ፖሓኤ ውድባት መሰረታት ኣኼባ ዝተንጸባረቐ ሓሳባት ሓላፍነታውን ዘተባብዕን ኮይኑ፡ ናህሩ ወሲኹ ቀጻልነቱ ክዕቀብ ዝግበኦ።
ኣምኒስት ኢንተርናሽናል/AMNESTY INTERNATIONAL፡ ሓለፍቲ ኢትዮጵያ ኩነታት ህጹጽ ኣዋጅ ብምጥቃም፡ ብሰላማዊ ኣገባብ ንዝቃወሙ ፖለቲከኛታትን ጋዜጠኝናታትን ብኣልማማ ካብ ምእሳር ንክቑጠቡ ጸዊዑ። እቲ ዓለም ለኻዊ ሰብኣዊ ትካል ብ19 ለካቲት 2024 ኣብ ዘውጸኦ ጸብጻብ፡ መንግስቲ ኢትዮጵያ ዝኣረገ ሜላን ህጹጽ ኣዋጅን ብምጥቃም፡ ናይ ሰባት መሰል ምግሃስ ክቋረጽ ይግበኦ ኢሉ።
ጸብጻብ ኣምኒስት ኢንተርናሽናል፡ ፓርላማ ኢትዮጵያ ኣብ ክልል ኣምሓራ ኩነታት ህጹጽ ኣዋጅ ንቀጻሊ 4 ኣዋርሕ ኣናዊሑ፡ ኣብቲ ክልል ኣብ መንጎ ሓይልታት መንግስትን ዕጡቕ ሓይሊ ፋኖን ይካየድ ብዘሎ ብውግእ ዝተፈጥረ ወጥሪ ብወተሃደራዊ ኣገባብ ክፈትሕ ምውሳኑ ዘይቅኑዕ ምዃኑ ኣስፊሩ። ኣተሓሒዙ ድማ ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ክልላት ኣምሓራን ኦሮሞን ብውግእ ክልል ትግራይ ድማ ብማሕበራዊ ቅልውላው ይሕመሳ ከምዘለዋ ናይቲ ትካል ዞባዊ ዳይረክተር ቲገረ ቻውታህ ብምጥቃስ ኣስፊሑ ዘርዚሩ።
ጸብጻብ ኣምኒስቲ፡ ናይቲ ህጹጽ ኣዋጅ ድሕረ-ባይታ ዘርዚሩ፡ እቲ ኣብ ክልል ኣምሓራ ዝትግበር ዘሎ ኣዋጅ ኣብ ናይታ ሃገር ነጋሪት ጋዜጣ ከምዘይትሓትመን፡ ህውከት ካብ ምግዳድ ሓሊፉ መፍትሒ ከምዘየምጸአ ገሊጹ። ብጉልባብ እዚ ኣዋጅ ዝተኣስሩ፡ ዶር ደሳለ ጫነ፡ ክርስቲያን ታደለን ዮሃንስ ባያሎውን ዝርከብዎም ፖለቲከኛታትን ብዙሓት ጋዜጠኛታትን ጉዳዮም ናብ ፍርዲ ቀሪቡ ብዘይሻራዊ ዳንነት ከምዘይተራእየ ድማ ኣስፊሩ።
ኣባላት 2 ጨናፍር ሰዲህኤ ኣብ ጀርመን ብዕለት 18.02.2024 ሓባራዊ ኣኼባ ከም ዘካየዱ ካብተን ጨናፍር ዝተረኽበ ሓበሬታ ኣረዲኡ። ከምዚ ዝኣመሰለ ሓባራዊ ኣኼባ ድሕሪ 4ይ ጉባኤ ሰልፊ ንሳልሳይ ግዝይኡ ይካየድ ምህላዉ’ውን ተፈሊጡ። ኣብዚ ኣኼባ ኣባላት ክልቲኡ ጨናፍር፣
1. ዳህሳስ ኣተሃላልዋን ንጥፈታትን ጨናፍር፤
2. ኣገዳስነት ሓባራዊ ዕዮን፤
3. ንጥፈታት ህዝባዊ ምንቅስቓሳት ብፍላይ ንብርጌድ ንሓመዱን
4. ሓፈሻዊ ህልዊ ኩነታት ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃን ዝብሉ ዛዕባታት ተዘራሪቦም።
እቲ ኣኼባ፡ ብመራሕቲ ክልቲኡ ጨናፍር ሰናይ ትምኒትን ሰላምታን እዩ ተኸፊቱ። ዝተጠቕሱ ዛዕባታት መዛተዪ ነጥብታት ምዃኖም ድሕሪ ምጥቃስ፡ ሓደ ድሕሪ ሓደ ተዛሪቡሎም። ኣብቲ ቀዳማይ ዛዕባ፡ ኣኼበኛታት ኣተሃላልዋን ንጥፈታትን ክልቲኡ ጨናፍር ብምሕባር፣ ነቲ ዘሎ ኣውንታዊ ንጥፈታትን ዝቕጽሉዎ ዘለዉ ኣባላትን ብምምጓስ፡ ንክህሉ ዝኽእል ሕጽረታት ንምምላእን መበራበሪ ምልዕዓላት ኣብ ምክያድ ተቢዑ ካብ ምቅላስ ካልእ መተካእታ ከምዘየለ ኣስሚሩሉ። ኣብ ሃገርና ዘሎ ጨቋኒ ስርዓት ከይተሳዕረ ራህዋን ሰላምን ክረጋገጽ ከምዘይካኣል’ውን ርእዩ።
ብድሕሪኡ ተሳተፍቲ ነቲ ብ3 ኣካላት፡ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ (ፖሓኤ)ንምቛም ተበጺሑ ዘሎ ስምምዓት ብስፍሕ ዝበለ ተዘራሪቡሉ። ነዚ ዝምልከት ነቲ ብዕለት 10 ለካቲት 2024 ኣባላት መሪሕነት መሰጋገሪ ኣካል ንኣባላተን ዘቕረቡዎ ሰፊሕ ሰሚናር ኣሞጒሱ። ንካልኦት ኣብቲ መስርሕ ዘይተሳተፋ ውድባትን ምንቅስቓሳትን ክሓብርዎ ዝግበር ዘሎ ጻዕርታት ኣኼበኛታት ንኢዶም። ኣብዚ ዘሎናዮ ኩነታት ተቓውሞ፡ እቲ ሓደን መተካእታ ዘየብሉን ምርጫ፡ ብናይ ሓባር ጽላል ተጠርኒፍካ ምቅላስ ጥራይ ምዃኑ ብምእማን ድማ፡ መሰጋገሪ ኣካል ፖሓኤ ተጀሚሩ ዘሎ ምጥርናፍ ከይተሓለለ ክቕጽሎ ኣኼበኛ ለበዋኡን ምሕጽንታኡን ኣስፊሩ።
ኣኼበኛ ኣብቲ 3ይ መዛረቢ ዛዕባ ብምእታው፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ውሽጢ ኤርትራውያን ይኹን ኣብ ናይ ወጻኢ ማዕከናት ዜና ኣብ ውዕዉዕ ደረጃ በጺሑ ብዘሎ ብብርጌድ ንሓመዱ ዝካየድ ህዝባዊ ናዕቢ፡ ንመላእ ተቓላሳይ ህዝብና ዘተባብዕ፣ ንምልካዊ ስርዓትን ሰዓብቱን ድማ ዘርዓደ ምዃኑ መዚኑ። ሰዲህኤ ብደረጃ ጉባአኡ ዝወሰዶ መርገጽ መሰረት ብምግባር ድማ፡ ኩሎም ኣባላቱ ዘለዎም ውልቃዊ ተሞኩሮ ተጠቒሞም ኣብ ዘዘለዉዎ ናይ ምእላይ ተራኦም ከበርክቱ፡ ኣብ ዲፕሎማስያውን ፖለቲካውን ንጥፈታት ክተሓባበሩ ምጽንሖም ኣኼበኛ ንኢዱ፡ ገና ከይተሓለሉ ክቕጽሉዎ ድማ ተላብዩ። ኣብ ዝካየድ ዘሎ ሰላማዊ ሰልፍታት የጋጥሙ ንዘለዉ ሃሰያታትን ሕድሕድ ምድማይን ተሓታቲ እቲ ስርዓት ምዃኑ፡ ኣብ ሕጋዊ፡ ዲፕሎማስያውን ፖለቲካውን መድረኻት ኣብ ምግላጽ፣ ኣድላዪ ስጉምትታት ክወስዱ ከምዝግባእን ምትሕብባር መላእ ኣባላት ደምበ ተቓውሞ ከምዘድሊ ድማ ገሊጹ። መንእሰያትና’ውን፡ ንዝረኸብዎ ዲሞክራስያዊ መሰለ ተጠቒሞም፣ ንሕግን ስርዓትን ዝነብሩለን ሃገራት ኣኽቢሮም፣ መጻኢ ኲነታቶም ኣብ ግምት ዘእተወ ኣገባብ ክኽተሉ ከምዝግባእ ኣኼባ ጨናፍር ርእዩ።
ኣብ መወዳእታ ድማ ንዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ብዝምልከት ሓጺርን ሓፈሻውን ሓበሬታ ምስ ቀረበ፡ እቲ ዘሎ ኩነታት ኣዝዩ ኣብ ዝተሓላለኸን መኣዝኑ ዘጥፍአን ሕድሕድ ደም ዘፍስስን ኮይኑ ከም ዘሎን ተገሊጹ። እቲ ቀንዲ ጸገም ድማ፡ መራሕቲ ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃ ስልጣኖም ንምንዋሕ ክብሉ፡ ንናይ ወጻኢ ሓይልታት ጐጎቲቶም ኣናምጽኡ ናይ ውክልና ውግኣት እናወልዑ እቲ ኩነታት ኣብ ዘይዛሪ ደም ምፍሳስ የእትውዎ ምህላዎን እቲ ፍታሕ ድማ ህዝብታት ቀርኒ ኣፍሪቃ ነዚ ተረዲኡ ኣንጻሩ ደው ክብል ምስዝኽእሉን ጥራይ ምዃኑ ብናይ ሓባር ተገንዝቦን ጽቡቕ ምርድዳእን ኣኼባ ዛዚሙ።
