http://ascenteq.com/project/epdp

ፍሉይ ልኡኽ ኣመሪካ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ማይክ ሃመር፡ ምስ ፍሉጣት መራሕቲ ተቓውሞ ኦሮሞ ተራኺቡ ብሓፈሻ ብዛዕባ ህልዊ ፖለቲካ ኢትዮጵያ፡ ብፍላይ ድማ ብዛዕባ ኣብ ክልል ኦሮሞ ዘሎ ምዕባለታት ከም ዝተመያየጠ  መርበብ ሓበሬታ ኣዲስ ስታንዳርድ ኣፍሊጣ። እቶም ብ13 ጉንበት 2024 ምስ ማይክ ሃመር ተራኺቦም ዝተመያየጡ፡ ፕሮፌሶር መራራ ጉዲና ኣቦመንበር ኦሮሞ ፈደራላዊ ኮንፈደራሽንን ኣቶ ዳውድ ኢብሳ ኣቦመንበር ግንባር ሓርነት ኦሮሞን ምዃኖም እቲ ዜና ተቒሱ።

ድሕሪቲ ርክብ፡ ምስ ኣዲስ ስታንዳርድ ቃለ መጠይቕ ዘካየደ ፕሮፌሶር መራራ ጉዲና፡ ነቲ ፍሉይ ልኡኽ ኣመሪካ ብሓፈሻ ብዛዕባ ኢትዮጵያ ብፍላይ ድማ ብዛዕባ ህልዊ ፖለቲካዊ ምዕባለ ክልል ኦሮሚያ ኣድላይ ሓበሬታ ከም ዘስነቖ ገሊጹ። ብመሰረት ሓበሬታ ፕረፎሴር መረራ ጉዲና፡ ንማይክ ሃመር ዝሃቦ ሓበሬታ እቲ ኣብ ኢትዮጵያ ዝሕሰብ ዘሎ መስርሕ ሃገራዊ ምይይጥ ኣካቢ ስለ ዘይኮነን ህዝቢ ኢትዮጵያ እምነት ስለ ዘየሕደረሉን ናብ ዘብጸሓ የብሉን ኢልዎ።

ብዘይካዚ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ኣብ ከተማ መቂ ዝተቐትለ ሓደ ካብ መራሕቲ ግንባር ሓርነት ኦሮሞ ዝነበረ በተ ኡርገሳን ኣብ ኣብያተ-ማእሰርቲ ዝሓቁ ዘለዉ ናይቲ ግንባር ሓለፍትን እውን ኣጀንዳኦም  ከም ዝነበረ ተፈሊጡ። እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ምስ ዳውድ ኢብሳ ዝተገብረ ርክብ ኣብ ኤምባሲ ኣመሪካ ኣዲስ ኣበባ ምንባሩ ወሃቢ ቃል ግንባር ሓርነት ኦሮሞ ለሚ ገመቹ ሓቢሩ።

ዳውድ ኢብሳ ብወገኑ ኣብቲ ምስ ማይክ ሃመር ዝገበሮ ዓሚቕ ርክብ፡ እቲ ንሱ ዝመርሖ ዘሎ ግንባር ሓርነት ኦሮሞ ይሓልፎ ብዛዕባ ዘሎ ኣጸጋሚ ፖለቲካዊ ኩነታት ከም ዝብረሀ እቲ ወሃቢ ቃል ኣፍሊጡ። ዳውድ ብዛዕባ ብህጹጽ ምፍታሕ ናይቶም ኣብ ኣብያተ ማእሰርቲ ዝማስኑ ዘለዉ ኣባላት መሪሕነት ግንባሩ ከም ዘልዓለ ከኣ ተፈሊጡ። ማይክ ሃመር ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ክሳብ 19 ጉንበት 2024 ከም ዝጸንሕ ምግላጽና ዝዝከር እዩ።

ናይታ ብ1993 ልኡላውነታ ዘረጋገጸት ኤርትራ መራሒ ኢሳያስ ኣፈውርቂ፡ ኣብ ወጻኢ ዝነብሩ ኤርትራውያን  ብገንዘብን ፖለቲካን ክድግፍዎ ሓያል ተጽዕኖ ከም ዝፈጥር ተመራማሪ ፖለቲካ ቀርኒ ኣፍሪቃን ደራስን፡  ማርቲን ፕላውት ከም ወትሩ ንህግደፍ  ኣብ ናይ ዕለት 14.05.2024 ጽሑፉ ኣቃሊዑ። ነዚ ንምትግባር ድማ በቲ እንኮ ሰልፊ ኣብ ኤርትራ ህግደፍን ኤምባሲታቱን ዝዳልውዎ መድረኻት ፈስቲቫል ከም ዝጥቀም ገሊጹ።

እዞም ገንዘብ ዝእከበሎምን  ፖለቲካዊ ፕሮፓጋንዳ ዝካየደሎን መድረኻት ህግደፍ ብወተሃደራዊ ስምዒት ዝተጸልዉ ምዃኖም ዝጠቐሰ እቲ ክኢላ፡ ኣብቲ መድረኻት ህግደፍ  ወተሃደራዊ ክዳን ዝተኸድኑን ናይ ሓሶት ብረት ዝዓተቑን ህጻናት ነቲ ካብ ዓለም ብጨቋንነቱ ዝተፈልጠ መንግስቲ ንምድጋፍ ምርኢት ከም ዘቕርቡ  ሓቢሩ። እቲ መድረኻት ተቓወምቲ ንከይኣትዉዎ፡ ኢሪ-ብላድ፡ 4ይ ግንባርን 52ን ብዝበሃሉ ናይ ህግደፍ ዕሱባት ከም ዝሕለው ከኣ ኣስፊሩ። እዞም ኣብ ሓለዋ ዝተዋፈሩ ኣብ ከባቢቲ መእከቢ ኣዳራሻት፡  ንመንግስቲ ኤርትራ ዝነቕፉ ከይሓልፉን  ከይሳተፉን  ከም ዝኽልክሉን ዝሃርሙን ከኣ ጠቒሱ።

እቲ ፈስቲቫላት ብደገፍቲ ህግደፍ ማሕበረ-ኮማትን መራሕቲ ኣብያተ-ክርስትያንን እውን ዝዳሎ ኮይኑ፡ ምቁጽጻሩ ግና ኣብ ትሕቲ ልኡኻት መንግስቲ ኣስመራ እዩ። ነቲ ፈስቲቫል ዝኸውን ኣደራሻት ካብ ዘይጥርጠሩ ትካላትን ከባብያዊ ምምሕዳራት እዮም ዝካረዩ። ኤርትራውያን ብብዝሒ ዝርከብሉ ከባቢ ምምራጽ ከኣ ሓደ ካብቲ ዝመርጽዎ ተንኮለኛ ስልቲ  ምዃኑ ኣብቲ ሓጺር ጸብጻብ ማርቲን ፕላውት ተሓቢሩ።

ካብቲ መድረኻት ፈስቲቫልን ተመሳሳሊ ኣኼባታትን ዝእከብ ገንዘብ ኣብ ቻይና ወይ ሩሲያ ናብ ዘሎ ናይቲ መንግስቲ ናይ ባንክ ሕሳባት እዩ ዝመሓላለፍ። እቲ ፈስቲቫላት ናይ ጽልኢ መደረታት ዝንጸባረቕሉ እውን እዩ። ካብዚ ሓሊፉ በቶም ኣብ ሓለዋ ዝሳተፉ ዝተባህሉ ጉጅለታት ኣቢልካ፡ ናይ ኤርትራውያን ዲሞክራሲያዊ መሰላት ምግሃስ ይካየድ። እዞም በቲ ኣስመራ ዘሎ መንግስቲ ዝምልመሉን ዝምወሉን ሰለይቲ ኣብ ሃገራት ምዕራብ ህውከት ናይ ምፍጣር ሕቡእ ተልእኮ  ኣለዎም።

ማርቲን ከም ዘስፈሮ ናይቲ ደገፍቲ ህግደፍ ዝተዋፈርሉ ተንኮላት ነጸብራቕ ኣብ ሃገራት፡ እስራኤል፡ ኔዘርላንድስ፡ ዓባይ ብሪጣንያ፡ ጀርመንን ኣሜሪካን ተራእዩ እዩ። እቶም ህግደፍ ዘዋፍሮም ዓመጸኛታት ኮነ ኢሎም  መሰሎም ንምግፋፍ ግዳይ ዝገብርዎም ኤርትራውያን፡ ዑቕባ ዝሓቱ ስደተኛታት፡ ደለይቲ ፍትሒ፡  ተቓወምቲ ፖለቲከኛታትን ንለውጢ ዝጽዕቱ  ጋዜጠኛታትን ምዃኖም ኣብቲ ዜና ጠቒሱ። ኣንጻርቲ ኣብ ኤርትራ ዝዓረደ ተንኮለኛ ጉጅለ ዝግበር ቃልሲ ንምኹላፍ ድማ ኣንጻር ብናጻ ሓሳብካ ምግላጽ፡ ቅትለትን መጭወይትን፡ ምግሃስ መሰረታዊ መሰላትን ኮነ ኢሎም ይንቀሳቐሱ። ናይዚ ኩሉ ድምር  ሸቶ ከኣ ዘይሩዘይሩ ተቓውሞ ኤርትራውያን ኣብ ወጻኢ ንምብርዓን እዩ።

ኣብ መወዳእታ ከኣ  ዘይሰብኣዊ ምንቅስቓሳት ህግደፍን ደገፍቱን ንምግኣት ሃገራት ክወስደኦ ይግበአን ዝበሎም ስጉምትታት ዘርዚሩ። በዚ መሰረት፡ ብዛዕባቲ ጉዳይ ሓበሬታ ዝቐርበሉ መስመራት ምኽፋት፡ ናይቲ ጉጅለ ግብራዊ ንጥፈታት ምግታእ፡ ኣብቶም ዕግርግር ዝፈጥሩ ባእታታት ምጽራይ ምክያድን ኣብ ልዕሊ ህግደፍ ዝተጸንዐ እገዳ ምክያድን ዝብሉ ሓሳባት ኣስፊሩ።

ማርቲን ግሪፊዝ ሓላፊ ሰብኣዊ ጉዳያት ውድብ ሕቡራት ሃገራት (ስእሊ ሕ/ሃ)

ኣብ ሕቡራት ሃገራት ላዕለዋይ ሓላፊ ሰብኣዊ ጉዳያት ማርቲን ግሪፊዝ ብ13 ጉንበት 2024 ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ “ሱዳን ኣብ ናይ መወዳእታ ጫፍ” ብዝብል ከም ዘጠንቀቐ ሱዳን ትሪቡን ሓቢራ። እቲ ላዕለዋይ ሓላፊ ነዚ ዝገለጸ ኣብ ሰሜን ዳርፎር ብፍላይ ኢል-ፋሸር ኣብ ዝተባህለት ከተማ ዘሎ ኩነታት ድሕሪ ምምዛን እዩ።

ኣብቲ ብመንገዲ ማሕበራዊ መራኸብታት ዝተዘርግሐ መግለጺኡ፡ ግሪፊዝ ቤት ጽሕፈት ሰብኣዊ ጉዳያት ሕቡራት ሃገራት፡ ሲቪል ወገናት ንምክልኻል የኽእል ዝበሎ እስትራተጂ ናብቶም ኣብ ሱዳን ዘለዉ ናይቲ ግርጭት ኣካላት ብተደጋጋሚ ከቕርብ ከም ዝጸንሐ ጠቒሱ። ምስዚ ኣተሓሒዙ ኣብቲ መግለጺኡ ህይወት ሲቪል ሕብረተሰብ ንምድሓን፡ “ሕቡራት ሃገራት እቲ ጉዳይ ዝምልከቶም ኣካላት፡ ሕብረተሰብ ዓለምን ኣህጉራዊ ሰብኣዊ ሕግታትን ዝጽበዮ ስጉምቲ ክወስዱ ትጽቢት ይግበረሎም” ክብል ምጥቃሱ ኣብቲ ዜና ተመልኪቱ።

በቲ መግለጺ መሰረት ኣብ ከተማ ኢል-ፋሸር ኣስታት 800 ሺሕ ሲቭል ወገናት፡ ተዓጽዮም፡ ኣደዳ ስእነት ሕክምና፡ ሕጽረት መድሃኒትን ካልእ መሰረታዊ ቀረባትን ኮይኑ ኣሎ።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ላዕለዋይ ወኪል ሕብረት ኤውሮጳ ጆሴፍ በረልን ናይቲ ሕብረት ኣተሓሕዛ ቅልውላው ኣመሓዳሪ ጃነዝን ኣብ ዳርፎር ዝረአ ዘሎ ቅልውላው ኣዝዩ ከም ዘሻቕል ጠቒሶም ሰብኣዊ ሓገዝ ብዘይገደብ ክቐርብ ዝጽውዕ ናይ ሓባር መግለጺ ኣብጺኦም።

ጉዳይ ሱዳን ኣብዚ እዋንዚ፡ በቲ ሓደ ወገን ውግእ ሩሲያን ዩክረይንን፡ በቲ ካልእ ወገ ከኣ ጉዳይ እስራኤልን ፍልስጤምን ካለኦት ዓለም ለኻውን ኣህጉራውን ብዕባለታት ሸፊነምዎ ኣቓልቦ ስኢኑ ዘሎ ናይ ከባቢና ምዕባለ እዩ።

ኣብዚ ዝሓለፈ ሰሙን ኣብ እስራኤል ከተማ ተልኣቪቭ ሓደ ኣባል መሪሐነት ህዝባዊ ማዕበል ብሪጌድ ንሓመዱ፡ ብደገፍቲ ህግደፍ ምዃኖም ዝተነግረሎም ዘይሓላልፍነታውያን ባእታታት ብዘስካሕክሕ ኣገባብ ከም ዝተቐትለ ምስ ሰማዕና ኣዚና ሓዚንና።

ናይቲ ቅትለት ጠንቂ፡ ናይ ሓሳብ ፍልልይ ዘኸተሎ ምዃኑ ከኣ ከም ኤርትራውያን ካብ ምጽውዋርን ምክእኣልን ኣዚና ርሒቕና መፍቶ ናይቲ ንዓና እንዳቃተለ ዕድመ ስልጣኑ ከናውሕ ውዲታት ዝኣልም ጉጅለ ህግደፍን ዓመጽ ዘሳውሩን ኮይንና ከም ዘለና ዘመልክት እዩ። ስለዚ ዝኾነ ይኹን ኤርትራዊ ንዝኣመነሉ ክድግፍ፡ ንዘይደገፎ ከኣ ክቃወም መሰለኑ ክነሱ፡ ብፍላይ ናይቲ ኣብ ዓዶም ምንባር ዝኸልኦም ስርዓት ደገፍቲ ኮይኖም፡  ኣብ ልዕልቲ ኣቦ 4ተ ቆልዑ ኣብ ተልኣቪቭ ዝተፈጸመ ቅትለት፡ ብሓፈሻ ከኣ ንኹሉ ቅድሚኡ ኣብ ዝተፈላለዩ ቦታታት ብተመሳሳሊ ኣገባብ ክፍጸም ዝጸንሐ ናይ ቅትለት ተርእዮታት ብትሪ ንኹንን።

በዚ ኣጋጣሚ ኤርትራውያን ነናትካ ርኢቶ ምውናን፡ ናይ ሓሳብ ፍልልይ እምበር ዘቃትል ጽልኢ ከምዘይኮነ ተረዲኦም፡ ምቅትታል ድሑር ኣተሓሕዛ ፍልልይ ምዃኑ ክግንዘቡ ነዘኻኽር። እቲ ጉዳይ ብቐረባ ዝምልከቶም ሓይልታት ጸጥታ መንግስቲ እስራኤል ድማ ንገበነኛታት ኣብ ቅድሚ ፍትሒ ከቕርብዎም ምሕጽንታና ነቕርብ፣

ኣብ መወዳእታ ንመዋቲ መንግስተሰማያት ከዋርሶ፡ ንስድራቤትቱን መቓልስቱን ድማ ጽንዓትን ኣኻእሎን ይሃቦም ኣናበልኩ፡ ብስም መሰረታትን መሪሕነትን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ዝተሰመዓኒ ሓዘን ዳግማይ እገልጽ።

ገረዝጊሄር ተወልደ

ኣቦመንበር ሰዲህኤ

13 ጉንበት 2024

ጠቕላላ ኣኼባ ሕቡራት ሃገራት ብ10 ጉንበት 2024 ፍልስጤም ኣብ ሕቡራት ሃገራት ሓድሽ መሰልን ሓለፋን  ክትረክብ ዘኽእላ ውሳነ ብዝለዓለ ድምጺ ኣሕሊፉ። ኣተሓሒዙ ድማ ቤት ምኽሪ ጸጥታ ነቲ ፍልስጤም መበል 194 ኣባል ሕቡራት ሃገራት ክትከውን ዘቕረበቶ ሕቶ ግምት ክህቦ ጸዊዑ።

እቲ ኣኼባ ነቲ ብፍልስጤምን ዓረብን ዝቐረበ ውሳነ ሓሳብ፡ ብ143 ደገፍ፡ 25 ዕቃበን 9 ተቓውሞን እዩ ኣጽዲቕዎ። እተን ዝተቓወማ፡ እስራኤል፡ ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ፡ ኣርጀንቲና፡ ስዘችሂኣ፡ ሃንጋሪ፡ ሚክሮነሲያ፡ ናዩር፡ ፓላዩን ነው ግኒያን እየን። ካብተን ድምጸን ዝዓቀባ 25 ሃገራት ድማ ጀርመን፡ ዓባይ ብሪታንያን ካናዳን ከም ዝርከበን ተፈሊጡ።

እቲ ዝተዋህበ ድምጺ፡ ናይ ፍልስጤም ምሉእ ኣባልነት ኣብ ባይቶ ሕቡራት መንግስታት  ብኣህጉራዊ ደረጃ ብብዙሓት ሃገራት በቲ ክሳብ ሕጂ ኣብ ፍልስጤምዋያን ዝወርድ ዘሎ ጥፍኣትን ኣብ ከባቢ እቲ 1.3 ሚልዮን ፍልስጤማውያን ዝነብርዎ ከባቢ ራፋሕ ከየጋጥም ዘሎ ስግኣትን ሻቕሎትን ዘንጸባርቕ እዩ።

ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ፡ ኣብ ኣብዚ ኣኼባ ኣንጻር መስል ፍልስጤም ኣብ ልዕሊ ምድማጻ፡ ኣብ መጻኢ እውን ምስ እስራኤል ኣብ ጉዳያት ጸጥታ፡ ዶባትን መጻኢ ዕድል እየሩሳሌምን ብዘተ ክሳብ ትፍትሕ ንምሉእ ኣባልነት ፍልስጤም ከም እትዓግቶ ፈኪራ።

በዚ ሓድሽ ዋሳነ መሰረት ወኪል  ፍልስጤም ኣብ ሕቡራት ሃገራት፡ ከም ኣባል ኣይከድምጽን እዩ። እንተኾነ፡ ኣብ ኣዳራሽ ብደረጃ ስሙ ዝጅምረሉ ፊደል/alphabetically፡ ተሰሪዑ ወንበር ይሕዝ።  ምሳነ ሓሳባትን መተዓራረይን ርኢቶ የቕርብ። ኣብቲ ዝድመጸሉ ውሳነ-ሓሳብ ርኢቶ ክህብን ውሳነ-ሓሳብ ከመንጩን ድሕሪ ውሳነ ድማ ሚዛኑ ከንብር  ይኽእል።

ወኪል ፍልስጤም ኣብ ሕቡራት ሃገራት ኣንበሳደር  ሪያድ መንሱር፡ ኣብቲ ኣኼባ በቲ ውሳነ ሓጐሲ ክገልጽ እንከሎ፡ ወኪል እስራኤል ኣንበሳደር ጊላድ አርዳን፡ ድሕሪ ብስምዒት ብዙሕ ዘይእሩም ቃላት ምስምዑ፡ ብክቱር ሕርቃን ተቓውሞኡ ንምንጽብራቕ ጥሕሰት ተፈጺሙ ብዝብል  ኣብቲ መድረኽ ንቻርተር ሕቡራት ሃገራት ቀዲዱ።

ፍሉይ ልኡኽ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ኣምበስደር ማይክ ሃመር፡ ካብ 8 ክሳብ 19 ጉንበት 2024 ናብቲ ዝተላእከሉ  ዞና ከምዝገሸ ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጉዳይ ኣመሪካ ሓቢሩ። እቲ ልኡኽ ከም ኣካል መገሻኡ ኣብ ናይሮቢ  ንኬንያን ኣመሪካን  ኣብ ዘገድሱ ሓባራዊ  ዞናዊ ብደሆታት ምስ ላዕለዎት ሓለፍቲ ናይታ ሃገር ከም ዝመያየጥ ተሓቢሩ።

ኣብ ኣዲስ ኣበባ ድማ ምስ ሓለፍቲ ሕብረት ኣፍሪቃ፡ ላዕለዎት ሰብ መዚ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ግዝያዊ ምምሕዳር ክልል  ትግራይን ርክባት ከካይድ  እዩ። ኣብ ኢትዮጵያ ምስዞም ኣካላት ዝዘራረበሉ ዛዕባ ንመስርሕ ኣተገባብራ ስምምዕ ፕሪቶርያን ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይን ዝምልከት ከም ዝኸውን ኣብቲ መገልጺ ተጠቒሱ። እቶም ኣብ ኣተገባብራ ዝረአዩ  ፍልልያት ንድሕሪት ናብ ጐንጺ ከይምለሱን ብፖለቲካዊ ልዝብ ዝፍተሕሉ መንገዲ ምርካብን ኣብ  ዝምልከት ዓሚቕ ልዝብ ከካይድ ትጽቢት ኣሎ።

ኣብ ርእሲዚ ኣብ ኢትዮጵያ ክልላት ኣምሓራን ኦሮምያን ዝካየድ ዘሎ ደማዊ ውግኣት ብዘተ ዝፍተሓሉ መንገዲ ኣብ ምርካብ ማይክ ሃመር ምስ ሓለፍቲ መንግስቲ ኢትዮጵያ ከም ዝመያየጥ እቲ ንመገሻኡ ኣመልኪቱ ዝወጸ  መግለጺ ጠቒሱ።  

እቲ ፍሉይ ልኡኽ ኣብቲ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዝጸንሓሉ፡ ኣብ ጅቡቲ ከኣ ብዛዕባ ዞባውን ጸጥታውን ኩነታት ምስ ሓለፍቲ እታ ሃገር ከም ዝመያየጥ ተፈሊጡ።

ኣሜሪካ ኣብ ዝሓለፈ መዓልታት ኣብ ኣስመራ ብዘሎ ኤምባሲኣ ኣቢላ ብዘውጸኣቶ መግለጺ ንላዕለወት ሓለፍትን ስድሬቤትን ናይታ ሃገር ዘየጠቓልል ስሩዕ ኣገልግሎት ቪዛ ክትህብ ምዃና ምሕባራን፡  ድሮ ኣሸሓት ኤርትራውያን ከመልክቱ ቅሩባት ከም ዘለዉን ተሓቢሩ’ሎ።

ተቓላሳይ ሓው ግርማይ ኣብርሃ፡ ብ7 ጉንበት 2024 ኣብ ዓዲ እንግሊዝ ከተማ ለንደን ዓሪፉ፡ ዝብል ዘሰንብድ ዜና ብኣዝዩ ዓሚቕን መሪርን ሓዘን ሰሚዕናዮ። ካብ መቓልስቱን ብጾቱን ብዝተረኽበ ሓበሬታ መሰረት፡ ግርማይ ኣብርሃ ቅድሚ ናብ ሜዳ ምስላፉ፡ ኣብ ምስጢራዊ ስርርዕ፡ ብፍላይ ኣብ ኣስመራን ኢትዮጵያን ንሰውራኡ ኩሉ ዓይነት ኣበርክቶ ኣወፍዩ።

ምስጢሩ ብጸላኢ ምስተፈልጠ ከኣ፡ ናብ ቤት ፍርዲ ጸላኢ ቀሪቡ ናይ 13 ዓመታት ጽኑዕ ማእሰርቲ ተፈሪድዎ። ስርዓት ሃይለስላሴ ወዲቑ ብደርጊ ምስ ተተክኤ፡ እሱራት ሰምበል ምሕረት ክግበረሎም ክሕተቱ እንከለዉ፡ ሓደ ካብቶም 22  “ንሕና ዝፈጸምናዮ ገበን ስለ ዘይብልና ምሕረት ኣይንሓትትን ኢና” ዝበሉ ጽኑዓት ምንባሩ ብኽብሮት እዝክሮ። ህይወቱ'ኳ ንሞት ኣሕሊፉ ሂቡ እንተነበረ፡ በቲ ኣብ 1975 ብተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ዝተኻየደ ብጽፉፍ መጽናዕትን ተባዕ ተወፋይነትን ዝተሰነየ እሱራት ናይ ምፍታሕ ስርሒት  ናጻ ወጺኡ ቃልሱ ኣብ ሜዳ ቀጺሉ።

ኣብ ሜዳ ኣብ ዝተሰለፈሉ ክፍልታት ብፍላይ ድማ ኣብ ክፍሊ መጐዓዝያ ዝለዓለ ተወፋይነት ኣርእዩ። ግርማይ ጻዕረኛ ጥራይ ዘይኮነ ምስ ሰባት ጽቡቕ ምቅርራብ፡ ሓልዮትን ምእዙዝነትን ከም ዝነበሮ ምስኡ ሓቢሮም ዝተቓለሱ ይገልጽዎ።

ደሓር ብስዑድ ዓረቢያ ኣቢሉ ናብ ዓዲ እንግሊዝ ምስ ኣተወ፡ ቅድም ኣባል ሰውራዊ ባይቶ፡ ቀጺሉ ከኣ  ክሳብ ዕለተ-መስዋእቱ ምስ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ብዝለዓለ ጽንዓትን ተወፋይነትን ግቡኡ ከበርክት ዝጸንሐ እዩ።

ስለዚ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዛቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ናይቲ ሓዘን ተኻፋሊ ምዃኑ እናገለጸ፡ መሪሕነቱን መሰረታቱን ንስዉእ ብጻይና መንግስተ ሰማያት የዋርሶ፡ ንቤተሰቡ፡ ፈተውቱን መቓልስቱን ድማ ጽንዓት ኣኻእሎን ይሃበና ይብል።

ገረዝጊሄር ተወልደ ኣቦ-መንበር ሰዲህኤ

8 ጉንበት 2024

ናይቲ ልምምድ ተሳተፍቲ ብኸፊል (ዓረብ ኒውስ)

 ኣብቲ ምስ ቀይሕ ባሕሪ ዝዳወባ ሃገራት ዝተሳተፍኦ፡ “ቀይሕ ማዕበል-7” ዝተሰምየ ልምምድ ሓይሊ ባሕሪ ይካየድ ከም ዘሎ ዓረብ-ኒውስ /ARAB NEWS ኣፍሊጣ። ኣብዚ ኤርትራ ዝበኾረትሉ፡ ኣብ መደበር ንጉሳዊ  ሓይሊ ባሕሪ ሱዕድያ ዝተጀመረ ልምምድ፡ ሓይልታት ጆርዳን፡ ግብጺ፡ ጅቡቲ፡ የመንን ኣካላት ሓይሊ ምድርን ሓለዋ ዶብን ስዑድያን ይሳተፉ ኣለዉ።

ናይ ሱዕድያ ኣዛዚ ምዕራባዊ ሓይሊ ባሕሪ ሪር ኣድሚራል መንሱር ቢን ሳውድ፡ ናይቲ ልምምድ ዓላማ ናይተን ምስ ቀይሕ ባሕሪ ዝዳወባ ሃገራት ድሕነትን ጸጥታን ምሕላው ምዃኑ ምጥቃሱ ኣገልግሎት ዜና ሳዑዲ ብወገና ኣፍሊጣ። ብዘይካዚ እቲ ልምምድ ናይቶም ተሳተፍቲ ሕድሕድ ናይ ምምህሃር ዕላማ ከም ዘለዎ እውን ተሓቢሩ። ምስዚ ብዝተተሓሓዘ፡ ምስ ታክቲካዊ ዓቕሚ ምምዕባል ናይተን ዝተሳተፋ ሃገራት ዝተሓሓዙ ወተሃደራዊ መግለጽታት ክወሃቡ እዮም።

ብዘይካዚ ኣብቲ ልምምድ፡ ናይ መሬትን ሰማይን፡ ከምኡ እውን ኤለትሮኒካዊ ስርሒታት ዝምልከት ምንቅስቓሳት ክካየድ እዩ። ኣብ ርእሲዚ ሓለዋ መራክብን ምክልኻል ምጭዋይቲ መራክብን ንዝኣመሰሉ ጉዳያት ፍሉይ ቆላሕታ ዝህብ እዩ። እቲ ሱዕዳዊ ኣዛዚ ከም ዝገለጾ፡ ኣብቲ ውድድር፡ ወተሃደራዊ መራኽብ፡ ሄሊኮፕተራት፡ እግረኛ ሰራዊትን ሓይሊ ባሕርን ክሳተፉ እዮም።

ብወገን እቶም መዳለውቲ ናይቲ ወተሃደራዊ ልምምድ ኮነ ብወገን ምምሕዳር ህግደፍ ሰለምንታይ ኤርትራ ከም ዘይተሳተፈት ዝገለጸ ኣካል የለን።

ስእሊ ፋስ ዝሓዘ፡ ማርቲን ፕላውት ካብ ዘውጽኦ ጽሑፍ 06.05.2024

ደቂ 35ን 33ን ዓመት ኤርትራውያን ደገፍቲ ህግደፍ ኣብ ዝሓለፈ 5 ጉንበት 2024 ኣብ እስራኤል ከተማ ተልኣቪቭ ብፖሊስ ዞባ ኣያሎን ከም ዝተኣስሩ፡ ኣብ ጉዳይ ቀርኒ ኣፍሪቃን ደቡብ ኣፍሪቃን ዝነጥፍ፡ ጋዜጠኛ፡ ተመራማርን ደራስን እንግሊዛዊ ማርቲን ፕላውት ሓቢሩ። ዝረኸቦ ሓበሬታ: እቶም ዝተኣስሩ ተተኳሲ ነገራትን ፋስን ዝተዓጥቁን ነቶም ኣንጻሮም ንመንግስቲ ኤርትራ ዝቃወሙ ከጥቅዑ መደብ ዝነበሮም ምዃኖም ድማ ጠቒሱ። እቶም ዝተኣስሩ ኣቐዲሞም ብፖለቲካዊ ምኽንያት ኣንጻሮም ንዝተሰለፉ ከጥቅዑ መደብ ሰሪዖም ዝተበገሱ ምንባሮም ድማ ኣቃሊዑ።

ኣብ ወርሒ መስከረም 2023 ኣብ ከተማ ተልኣቪቭ ኣብ መንጎ ኤርትራውያን ተቓወምትን ደገፍትን ናይቲ ኣብ ሃገሮም ዘሎ ስርዓት ዓብይ ናዕቢ ተላዒሉ ምንባሩ እቲ ዜና ኣዘኻኺሩ። እቶም ናይ ሽዑ ተቐናቐንቲ ሓዲኦም ሰማያዊ እቶም ካለኦት ድማ ቀይሕ ዝለበሱ ምንባሮም ማርቲን ኣብዚ ጸብጻቡ ኣስፊሩ።

ኣብቲ ሽዑ ብኣእማንን ካራሩን ዝተኻየደ ሓያል ግጥም፡ 30 ናይ ፖሊስ እስራኤል መኮነናት ዝርከብዎም 135 ሰባት ቆሲሎም ብውሕዱ 39 ድማ ተኣሲሮም። እዚ ናይ ዕለት ትንሳኤ 5 ጉንበት 2024 ግጥም እውን ኣብ ደቡባዊ ክፍሊ ከተማ ተልኣቪቭ ዝርከብ ፍሉይ ዕጡቕ ሓይሊ ቀልጢፉ እንተዘየህደኦ ተመሳሳሊ ጉድኣት ናይ ምኽታል ዕድል ከም ዝነበሮ’ውን እቲ ጋዜጠኛ ኣብቲ ሓጺር ጸብጻቡ ኣስፊሩ።

ኣብ እስራኤል፡ ካብ ነዊሕ ግዜ ጀሚሩ ስርዓት ህግደፍ ዘዋፈረ እንተኣዋፈረ ክኸምሆ ዘይከኣለ፡ ዘይሰዓር መንእሰያዊ ናይ ለውጢ ሓይሊ ከም ዘሎ ዝፍለጥ እዩ።