ምንጪ ሓበሬታ፥-ኣዲስ ስታንዳርድ

                                                           ጋዜጠኛ መኣዛ መሓመድ

ቅድም ክብል ኣብ ኣባይ መዲያ  ትነጥፍ ዝነበረት፡ ደሓር ግና ሮሃ መዲያ  ኣብ ዝበሃል ናታ  ናይ ቀጥታ ፈነወ  መስሪታ ከም ሓላፊት ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢ ክትነጥፍ ጀመረት ጋዜጠኛ  መኣዛ መሓመድ ብ18 ጥሪ 2022 ከም ዝተፈትሐት ኣዲስ ስታንዳርድ  ዝተባህለት መርበብ  ሓቢራ። መኣዛ ኣብ ቀዳማይ ሰሙን  ወርሒ ታሕሳስ 2021 እያ ሲቪል ብዝለበሱ ኣባላት ጸጥታ ካብ ገዝኣ ተኣሲራ።

በዓል ቤታ ኣቶ ሮበል ገበየሁ ንጋዜጠኛታት ከም ዝገለጾ፡ መኣዛ መሓመድ ምስተኣስረት፡ ገዝኣ ኣይተጐርጐረን ብዛዕባ ዝተኣስረትሉ ምኽንያት እውን ኣይተሓተተትን። ምስዚ ኣተሓሒዙ ከም ዝጠቐሶ፡ ዋላኳ መኣዛ ብተደጋጋሚ ናብ ቤት ፍርዲ እንተቐረበት ፖሊሲ ብዛዕባ መእሰሪኣ ምኽንያት መረጋገጺ ከቕርብ ኣይከኣለን። ካብዚ ሓሊፉ፡ ናይ ኣዲስ ኣበባ ፖሊስ መርተዖ ምስ ሰኣነ ከም መህደሚ ዝተጠቕሞ ሜላ ናብ ቤት ፍርዲ ዘይምቕራባ ከም ዝነበረ እቲ ሓበሬታ ኣረዲኡ።  ኣብ መወዳእታ ፖሊስ ዝሃቦ ምኽንያት ብድፉኑ ብምኽንያት ናይ ህጹጽ ግዜ ኣዋጅ ስለ ዝተኣስረት ናብ ቤት ፍርዲ ክትቀርብ ኣይከኣለትን  ዝብል ነይሩ። መኣዛ ኣብ ርእሲ ሞያ ጋዜጠኝነት መምህር እያ።

ንመሰል ጋዜጠኛታት ዝጣበቕ ዓለም ለኸ ኮሚተ ከም ዘስፈሮ፡ ኣብ 2021 ካብ ሃገራት ሳብ ሳሕራን ብምእሳር ጋዜጠኛታት ናይ ቀዳማይን ካለኣይን ደረጃ ዝሓዛ ብቕደም-ሰዓብ፡ ኤርትራን ኢትዮጵያን እየን። ብዓለም ደረጃ ከኣ ኤርትራ ምስ በዓል ቻይና፡ ማያንማር፡ ግብጺ፡ ቨትናምን ቱርክን ኣብ ቅድሚት ካብ ዝስረዓ ሃገራት ሓንቲ እያ። ኣብ ኢትዮጵያ ጋዜጠኛታት ተኣሲሮም ድሕሪ ዝተወሰነ ግዜ ናይ ምፍታሕ ዕድል ኣለዎም። ኣብ ኤርትራ ግና ሓንሳብ እንተተኣሲርካ ምውጻእስ ይትረፍ ሓታታይ እውን የለን።

ምንጪ፡ (NTB)

ኣብ ሃገረ ኖርወይ ዝርከብ ኮሚተ ክቡር ሽልማት ኖበል፡ ብ13 ጥሪ 2022 ብዛዕባ’ቲ ብ10 ታሕሳስ 2019 ዝሽለሞ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ዶ/ር ኣብይ ኣሕመድ ዓሊ መግለጺ ከም ዘውጸአ (ኤን-ቲ-ቢ) ዝተባህለ ማዕከን ዜና፡ ካብ ከተማ ኮፐንሃገን ሓቢሩ። እቲ ኮሚተ ነቲ መግለጺ ከውጽእ ዘገደዶ  እቲ ኣብታ እቲ ናይ 2019 ሽልማት ኖበል ዝተዋህበ ኣብይ ኣሕመድ ዝመርሓ ዘሎ ሃገር ኢትዮጵያ ኣብ ትግራይ ዝካየድ ዘሎ ውግእን ዘኸተሎ ሰብኣዊ ቅልውላውን ምዃኑ እቲ ዜና ሓቢሩ። እዚ ኣብ ኖርወይ ዝመደበሩ ኮሚተ ኣብቲ ዘውጸኦ መግለጺ፡ እቲ ቀዳማይ ሚኒስተር ከም መራሒ ሃገርን ናይ ሽልማት ኖበል ተዓዋትን፡ ነቲ ህውከት ጠጠው ኣቢሉ ሰላም ክሰፍን ፍሉይ ሓላፍነት ኣለዎ ኢሉ።

በቲ መግለጺ መሰረት ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ኣሕመድ ነዚ ክቡር ሽልማት ኖበል ዝበቕዐ ነቲ ኣብ መንጎ ጐረቤት ኤርትራን ሃገሩን ዝነበረ ናይ ኣፍሪቃ ዝነወሐ ናይ ጐንጺ ግዜ ዝተባህለ ኩነታት ናብ ሰላም ብምምጽኡ ምንባሩ ኣብቲ መግለጺ ተጠቒሱ ኣሎ። እቲ መግለጺ ኣብይ  ሽልማት ዝተወህበ፡ በቲ ኣብ መጀምርያ ዘበርከቶን  በቲ ኣብ 2019 ዝነበረ ተስፋ ዝህብ ኩነታት መሰረት ኣብ መጻኢ ክሰርሕ እዩ ብዝብል ትጽቢት ምንባሩ ብትኹረት ክረአ ይግበኦ ክብል እቲ ኮሚተ ሓቢሩ። እንተኾነ እቲ ታሪኻዊ ኩነታት ንድሕሪት ብምምላስ፡ ዲክታተርያዊ ምምሕዳርን ሰፊሕ ዓለታዊ ጐንጽታትን ኣኸቲሉ ኢሉ።

እቲ ኮሚተ፡ ዋላኳ ዝተወሰነ፡ ብሰንክቲ ውግእ ኣብ ትግራይ ብዛዕባ ዘጋጥም ዘሎ ኣዝዩ ሰፊሕ ማሕበራዊ  ቅልውላው ሓደሓደ ነጥብታት እንተጥቐሰ፡ ብዛዕባ ኣብ ኢትዮጵያ ዘሎ ሓፈሻዊ ኩነታት ጸብጻብ ምቕራብን ብዛዕባ ሓንሳብ ዝተዋህበ  ሽልማት ኖበል ተመሊስካ  ምድህሳስን ናቱ ተግባር ከምዘይኮነ ኣፍሊጡ።

ሓይልታት ጸጥታን ፖሊሲን ሱዳን ብ13 ጥሪ 2022 ኣብ ከተማ ካርቱም ኣብ ዝተኻየደ ሰፊሕ ሰላማዊ ሰልፊ ንምብታን ብዝወሰድዎ ስጉምቲ ሓደ ላዕለዋይ ኣዛዚ ፖሊስን ካልእ ተሳታፊ እቲ ሰልፍን ከም ዝተቐትሉ ሱዳን ትሪቡን ሓቢራ።

እቲ ዜና ኣተሓሒዙ ከም ዝሓበሮ፡ ናይ ሱዳን ሓይልታት ጸጥታን ሰራዊትን ነቲ ኣንጻር ዕልዋ ዝተኻየደ  ሰላማዊ ሰልፊ ንምብታን ድሩዓት ተሽከርከርቲ ከይተረፈ እዩ  ተጠቕሙ።

ናይ ሱዳን ሚኒስትሪ ውሽጣዊ ጉዳያት ከም ዝገለጾ፡  እቲ ላዕለዋይ በዓል መዚ ፖሊስ ሱዳን ብሪጋዴር ጀነራል ዓሊ ፕራይማ ሓምዳን ኣብ ከባቢ ሓደ ሕክምናዊ መመርመሪ ትካል (መዲካል ላቦራቶሪ) ከም ዝተቐተለ ሓቢሩ። እንተኾነ ንኣቀታትላኡ ዝምልከት ዝርዝር ኣይገለጸን። ምስዚ ብዝተሓሓዘ ኣብ ሱዳን ከም ልሙድ ክሳብ ክንድዚ ስልጣን ዘለዎ ላዕለዋይ ሓላፊ ኣብ ምብታን ሰላማዊ ሰልፊ ምስ ሰራዊት ኣይዋፈርን እዩ።

ማእከላይ ኮሚተ ማሕበር ሓካይም ሱዳን ብወገኑ፡ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ እቲ ካልእ ኣብቲ ኩነታት ዝሞተ ናይቲ ሰልፊ ተሳታፊ ኣብ ካርቱም ብጥይት ተወቒዑ ከም ዝሞተ ሓቢሩ። እቲ ማእከላዊ ኮሚተ ኣተሓሒዙ ብዙሓት ብመውቃዕትን ዘንብዕ ጋዝን ከም ዝቖሰሉ ጠቒሱ። በቲ ዜና መሰረት ኣንጻር ዕልዋ ኣብ ዝተኻየደ ሰላማዊ ሰልፍታት ናይ ዝሞቱ ሱዳናውያን ቁጽሪ 64 በጺሑ ኣሎ። እቲ ሰላማዊ ሰልፊ ኣብ ካርቱም ጥራይ ዘይኮነ ኣብ ካለኦት ከተማታት እታ ሃገር እውን ከም ዝካየድ ተፈሊጡ።

ምትእስሳር ጋዜጠኛታት ሱዳን ብወገኑ ሓንቲ ሻመል ኣል ኑር ዝተባህለት  ጓለንስተይቲ ጋዜጠኛ፡ ብኸቢድ ከም ዝተወቕዐትን ካልእ ዑስማን ፋድለላህ ዝተባህለ ጋዜጠኛ ከኣ ነቲ ሰላማዊ ሰልፊ ዝምልከት ዜና እናዳለወ ብቑሩብ ካብ መጥቃዕቲ ወተሃደራዊ ተሽከርካሪት ከም ዝደሓነ ኣብቲ ዜና ተገሊጹ። ዓረብ ተለቪዥን  በወገና ኣብ ካርቱም ዘሎ ቤት ጽሕፈቱ ብዕጡቓት ሓይልታት ተጠቒዑ፡ ጉጅለ ጋዜጠኛታቱ ድማ ከም ዝተኣስረ ኣፍሊጡ። እዚ ኣብ ልዕሊ ጋዜጠኛታት ዝውሰድ መጥቃዕቲ ኣካል ናይቲ  ኣንጻር ደገፍቲ ዲሞክራሲ ዝግበር ዘሎ መጥቃዕቲ እዩ።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡  ሚኒስትሪ ውሽጣዊ ጉዳያት ሱዳን ንጽባሒቱ ብ14 ጥሪ 2022 ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ ናይቲ ፖሊስ ጀነራል መቕተልቲ ኣረጋጊጹ፡  ቀታሊ ተሓቲቱ  ብወገኑ ነቲ ጀነራል ቀቲሉ ንካልእ ኣባል ፖሊስ ምቑሳሉ ከም ዝተኣመነ ኣገልግሎት ዜና ሱዳን ሱና  ኣፍሊጣ።

ሓላፊ ኮሚተ ልኡላውነት ሱዳን ጀነራል ዓብደል ፈታሕ ኣል ቡርሃንን ላዕለዎት ሰብ መዚ መንግስትን  ኣብ ሰነ ስርዓት ቀብሪ ናይቲ ጀነራል ናብ ቤተሰቡ  ቃል ሓዘን ከም ዘመሓላለፉ እቲ ዜና ሓቢሩ።

ናይ ሱዳን ሰራዊት ወሃቢ ቃል፡ ጣህር ኣቡ ሓጃጅ ብወገኑ፡ እቲ ኣብ ልዕሊ ሰራዊትን ካለኦት ስሩዓት ሓይልታትን ሱዳን ዝውሰድ መጥቃዕቲ፡ ኣንጻር ናይ ሱዳን ጸጥታን ሓድነትን ዝዓለመ እዩ ኢልዎ። ኣተሓሒዙ ከኣ “ኣብ መንጎ ገነትን ሲኦልን ካልእ ቦታ የለን። ስለዚ ናጽነት ውጽኢቱ ሞት፡ ምፍሳስ ደምን ዕንወት  እንተኮይኑ ትርጉም የብሉን” ክብል ጠቒሱ።

እዚ ከምዚሉ እንከሎ፡ ላዕለዎት ኣሜሪካውያን ዲፕሎማት ተሓጋግዚ ወጻኢ ጉዳያት ሞሊ ፊን ሓድሽ ፍሉይ ልኡኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዳቪድ ሳተርፊልድን ካብ 17 ጥሪ 2022 ጀሚሮም፡ ናብ ሳዑዲ ዓረቢያ፡ ሱዳንን ኢትዮጵያን ተጓዒዞም ክሳብ 20 ጥሪ 2022 ኣብቲ ከባቢ ክጸንሑ እዮም።

ዶ/ር ቴድሮስ ኣድሓኖም ገ/እየሱስ ዳይረተር  ትካል ጥዕና ዓለም፡ ብ12 ጥሪ 2022 ኣብ ጀነቫ ስዊዘርላንድ ኣብ ዘካየድዎ ጋዜጣዊ ዋዕላ፡ ከምዚ ኣብ ትግራይ ዘሎ ጨንቂ ኣብ ዓለም ተራእየ ኣይፈልጥን እዩ ከም ዝበሉ ኣልጀዚራ ሓቢራ። ንሶም ኣተሓሒዞም ዕጽዋ መድሃኒትን ካልእ ህይወት ዘድሕኑ መሰረታዊ ነገራትን ናብታ ኣብ ሰሜን ኢትዮጵያ እትርከብ ትግራይ፡ ኣብቲ ብውግእ ዝተሃሰየ ከባቢ ዝያዳ ጨንቂ ፈጢሩ ኣሎ ኢሎም። እዚ ከኣ ንናትና ሰብኣውነት ጸርፊ እዩ ክብሉ ገሊጸምዎ። ዝተሓሒዞም ከኣ ከምዚ ኣብ ትግራይ ንዕዘቦ ዘለና ጨንቂ ቅድሚ ሕጂ ኣብ ዝኾነ ቦታ ኣይተራእየን ኢሎም። 

ዶ/ር ቴድሮስ ኣድሓኖም፡ ኣብዚ ንርከበሉ ዘለና  መበል 21 ክፍለዘመን፡ ሓደ መንግስቲ ንናይ ገዛእ ርእሱ ህዝቢ  ካብ ዓመት ንላዕሊ መግብን መድሃኒትን ክኽልክል ኣዝዩ ዘሰንብድን ዘይግመትን እዩ ክብሉ ንጋዜጠኛታት ገሊጸም። ኣብ መንጎ ሓይልታት ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ኣሕመድን መሓዙቶምን  ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ (ህወሓት)ን ኣብ ወርሒ ሕዳር 2020 ውግእ ካብ ዝጅመር ኣሸሓት ሰባት ከም ዝሞቱን ሚሊዮናት ከኣ ካብ መነባብሮኦም ክመዛበሉ ከም ዝተገደዱን ኣብዚ ጋዜጣዊ ዋዕላኦም ጠቒሶም።

ትግራይ ኣብዚ እዋንዚ ህይወት ዘድሕን መድሃኒትን መግብን ከይኣትዋ ዝተዓጽወት እያ። እዚ ዕጽዋ ከኣ ብኣማኢት ኣሸሓት ንዝቁጸሩ ኣብ ደረጃ  ዝለዓለ ሓደጋ  ጥሜት ንዘለዉ ሰባት ዝውስኽ እዩ፡ ምስ በሉ ነቲ ኩነታት ኣዝዩ ዘሻቕልን ዘሰንብድን ክብሉ ገሊጸምዎ።

ዶ/ር ቴድሮስ  “ኣነ ወዲ’ቲ ከባቢ እየ፡ እንተኾነ ብዘይኣድልዎ  እየ ዝዛረብ ዘለኹ”  ምስ በሉ፡ እቲ ንሸውዓተ ሚሊዮን ህዝቢ ንዝያዳ ሓደ ዓመት ምዕጻው ደጊሞም ኣጨናቒ ኩነታት እዩ ክብሉ ገሊጸምዎ። ዝያዳ ነቲ ኩነታት ንምብራህ ከኣ፡ ሕክምና የለን፡ መድሃኒት የለን፡ ተለፎን የለን፡ ሚድያ የለን ክብሉ ዘርዚሮም። ኣብ ርእሲዚ  ድሮናት ዘይድብድባሉ መዓልቲ ዳርጋ የለን፡ እሞ ከኣ ኣቐዲሙ ብውግእ ኣብ ዝተጠቕዐ ከባቢ ክብሉ ነቲ ኩነታት ኣብሪሀሞ።  ኣተሓሒዞም  ትካል ጥዕና ዓለም፡ ናብ ካልእ ከባብታት ኢትዮጵያ ሕክምናን መድሃኒትን ከቕርብ ክፍቀደሉ እንከሎ፡ ናብ ትግራይ  ግና ካብ ዝሓለፈ ወርሒ ሓምለ 2020 ጀሚሩ ዋላ ሓንቲ  ኣይተፈቕደሉን ኢሎም።  ኣብ  ትግራይ ዘለዉ ሓካይም መዓልቱ ዝሓለፈን ካብ ጥቕሚ ወጻኢ ዝኾነን መድሃኒት ክጥቀሙ ከም ዝተገደዱ ከኣ ጠቒሶም።

እቶም ዳይረክተር ትካል ጥዕና ዓለም፡ መሰረታዊ ኣቕርቦት ዋላ ኣብ ግዜ ውግእ ክኽልከል ኣይግበኦን እዩ፡ ውግእን ጐንጽን ንምዕጻው ምኽንያት ኮይኑ ክቐርብ ኣይክእልን እዩ ኢሎም።  ኣብቲ ዝለዓለ ኣዕናዊ ውግኣት ሶርያን የመንን እውን ትካላት ጥዕና ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኩሉ ግዜ ኣድላይ  ቀረብ ይሰዳ ነይረን እየን ክብሉ ከም ኣብነት ጠቒሶም።

ናይ ትካል ጥዕና ዓለም ናይ ህጹጽነት ሓላፊ ሚቻየል ሪያን ብወገኖም፡ “ሰኣን ህይወት ዘድሕን መሰረታዊ ነገራት ምቕራብ፡ ብዙሓት ሓሊፎም እዮም” ክብሉ ንኩነታት ትግራይ ገሊጸምዎ። ቀጺሎም ከኣ መሰረታዊ ብመርፍእ ዝወሃብ መድሃኒትን  ካልእ ንሕማም ሽኮር ዝኸውን ኣፋውስን ናብ ትግራይ ከይቀርብ ካብ ፍርቂ ዝሓለፈ ዓመት 2021 ንደሓር ተኸልኪሉ እዩ ድሕሪ ምባል፡  እዚ ከኣ ክኢላታት ሕክምና ሓደገኛ ሕማማት ከይፍውሱ ዓጊትዎም ዘሎ እዩ ኢሎም።

ወተሃደራዊ ሓይልታት ግብጽን ሳዑዲ ዓረቢያን “ታቡክ-5” ኣብ ትሕቲ ዝብል መጸውዒ ናይ ሓባር ወትሃደራዊ ልምምድ የካይዱ ከም ዘለው፡ “ደይሊ-ነውስ” ዝተባህለት ጋዜጣ ግብጺ ኣብ ናይ 9 ጥሪ 2022 ሕታማ  ኣፍሊጣ። እዚ ልምምድ ኣብ ሳዑዲ ዓረብያ ንመዓልታት ዝቕጽል እዩ ተባሂሉ።

እዚ ወተሃደራዊ ልምምድ ብመሰረት ሓባራዊ ልምምድ ኣብ መንጎ ኣዕሩኽን ኣሕዋትን ሃገራት ንወተሃደራዊ  ምትሕብባር ኣብ ዝተፈላለዩ መዳያት ብዝብል ምትእስሳር ዝካየድ ዘሎ ምዃኑ ደይሊ-ነውስ ግብጺ ሓቢራ።

ናይቲ ኣብቲ ልምምድ ዝሳተፍ ዘሎ ወተሃደራዊ ሓይሊ ግብጺ ኣዛዚ፡ ብዛዕባቲ ልምምድ ኣብ ዝሃቦ ቃል፡ እቲ ልምምድ ሓሳባት ንምውህሃድን ተመኩሮታት ንምልውዋጥን ከም ዝሕግዝ ጠቒሶም። ኣተሓሒዞም ድማ እቲ ልምምድ ናይዞም ተሳተፍቲ ወገናት ድሉውነት ምትሕግጋዝ ኣብ መደባት ምሕንጻጽን ምምሕዳሩን ናይ ሓባር ክእለትን ብቕዓትን ዘማዕብል ምዃኑ ተገሊጹ።

ስዑዳዊ ወተሃደራዊ ኣዛዚ ሓይሊ ሰሜናዊ ምዕራብ ብወገኖም፡ እዚ ልምምድ፡ ናይ ክልቲአን ሃገራትን ናይቶም ዝሳተፉ ዘለዉ ባእታታትን ናይ ምትሕብባርን ተመኩሮ ምልውዋጥን ከምኡ’ውን ሓቢርካ ናይ ምስራሕ ክእለት ናብ ዝለዓለ ሞያዊ ደረጃ  ዘማዕብል እዩ ኢሎም።

እዚ ታቡክ-5 ዝተሰየመ መደብ ወትሃደራዊ ልምምድ  ኣብ መንጎ እዘን ክልተ ሃገራት ዝካየድ ዘሎ ብመንጽር ስፍሓቱ፡ ብዙሕነት ተሳተፍቱን ዓይነት ምንቅስቓሱን ዝለዓለ  እዩ። እዚ ልምምድ ኣብ መንጎ ወትሃደራዊ ሓይልታት ግብጽን ሳዑዲ ዓረቢያን ዘሎ ምትሕብባርን ዕቤት ውጽኢታዊ ዝምድናአንን ኣብ ዝለዓለ ደረጃ ከም ዝበጸሐ ዘረጋግጽ እዩ ድማ ተባሂሉ። ብዘይካዚ እዚ ምንቅስቓስ ናይ ሓባር ጸላኢኦም ንምምካት ኣብ ምውህሃድ ዓብይ ግደ ከም ዝህልዎ ኣብቲ ዜና ተጠቒሱ። 

እቲ ወተሃደራዊ ልምምድ ዝተፈላለዩ ናይ ባሕሪ፡ ምድሪ ኣየርን ኤክትሮኒካውን  ስልቲ ውግኣት ዘጠቓለለ እዩ። ምንቅስቓስ መጐዓዝያ፡ ድሕነት ቀይሕ ባሕሪ፡ ዝምልከት ኮይኑ ከምኡ ድማ ንሓለዋ ኣገዳሲ ንብረት ንዝጸዓና መራክብ ከም ዘጠቓልል ተፈሊጡ’ሎ። 

ሃገረ ግብጺ ቅድሚ ሕጂ እውን ምስ ሱዳን ተደጋጋሚ ናይ ሓባር ወታደራዊ ልምምድ ከተካይድ ከም ዝጸንሐት ዝዝከር እዩ።

ሓድነት ሓይሊ እዩ፡ ሽሕ ፈልጺ መእሰሪኡ ልሕጺ፡ ኣጻብዕቲ ምስ ዝሓብራ ኣርቃይ የጸንበዓ”፡ ዝብሉ ኣበሃህላታት፡ ኣብ ኤርትራና ቅቡላት እዮም። መሰረታዊ መልእኽቲ ናይዞም ምሳልያዊ ኣበሃህላታት ንኣድማዕነት ሓቢርካ ምስራሕ ወይ ምቅላስ ምዕዛዝ እዩ። ክንድቲ ኣገዳስነቶም ምትግባሮም ቀሊል ከም ዘይኮነ ከኣ ብሩህ እዩ። ብቕሩብነትን ኣበርክቶን ናይቶም ክሓብሩ ዝግበኦም ኣካላት እምበር፡ ብድሌት ውሱናት ዝትግበሩ ኣይኮኑን። እቲ ዘኽፍልዎ ዋጋ ቅሩብነት ክሳብ ዝሃለወ እምብዛ ክቡር ወይ ዘይከኣል ኣይኮነን። እዞም ኣምራት ካብ ዕለታዊ መነባብሮ ጀሚርካ ክሳብ ከምዚ ሎሚ ተጸሚድናሉ ዘለና ዝለዓለ ዕማም ቃልሲ ንጉዳይ ህዝብን ሃገርን ኣገደስቲ እዮም።

ኣብ ተመኩሮና በበይንኻ ወፍሪ ከምዘየድምዕ ካብ እንርዳእ ነዊሕ ግዜ ኮይኑ እዩ። ካብ በበይንኻ ወፍሪ ወጺእና ብሓባር ዘስርሓና መድረኽ ንምርካብ ካብ እንጸዋዋዕ እውን ከምኡ ነዊሕ እዋን ወሲዱ።   ምጽውዋዕ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ግብራዊ ስጉምቲ ኣቲና ዝተፈተናሉ መድረኻት ውሑድ ኣይኮነን። ተመኩሮ ምሕዝነት ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ (ምፖሓኤ)፡ ኤርትራዊ ዲሞክራሲያዊ ኪዳን (ኤዲኪ)፡ ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ (ኤሃባዲለ)ን ካለኦት ንኡሳት ግንባራትን ምጥርናፋትን ንምድኳን ዝተኻየዱ ጻዕርታት ከም ኣብነት ዝጥቀሱ ፈተነታት እዮም። እንተኾነ ክሳብ ሕጂ ኣብ ኩሎም፡ ኣድሚዕናስ ኣብ ልዕሊ ጸላኢና ጉጅለ ህግደፍን ናይ ጭቆና መሓውሩን ዘሳሕዮ ተጽዕኖ ከነሕድር ኣይከኣልናን። ከምዚ ብምዃኑ ዘተሓሳስብ ኮይኑ፡ ካብዚ ኩሉ ምፍታንን ዘይምዕዋትን ዝተቐስመ ተመኩሮ ከም ዘሎ ግና ዝከሓድ ኣይኮነን። “እሞ ሎሚኸ ካብዚ እናደለናዮ  ዘየድማዕናሉ ተመኩሮታት ተማሂርናዶ ናብ ዝሓሸ ብራኸ ደየብና ወይስ ኣብኡ ጋም ማን ንብል ኣለና?” ዝብል ሕቶ ከልዓል  ባህርያዊ እዩ። “ነዚ ሕቶዚ ኣብ ምምላስከ ኣበየናይ ደረጃ ንርከብ ኣለና? ንዝብል’ውን ብጽሞና ክንሓስበሉ ካብ ምብቃዕ ካልእ መተካእታ የብልናን።

በዞም ፈቲናዮም ናብቲ ንደልዮ ብራኸ ዘየብጽሑና መድረኻ ተስፋ ቆሪጽና ብሓባር ዘስርሓና ሰፊሕ ጽላል ሃሰስ ካብ ምባል ዓዲ ዘይምውዓልና ዝነኣድ እዩ። ዝያዳ ዝነኣድ ግና ኣብ ፍረ ክንበጽሕ ምስ እንኽእል እዩ። ቃልሲ እንዳወድቕካ እንዳተንሳእካ ካብቲ ዘየዕወተካ እንዳተመሃርካ ዝኽየድ ጉዕዞ ስለ ዝኾነ፡ ተስፋ ዘይምቑራጽና ግቡእ እዩ። እቲ ምውዳቕን ምትንሳእን ንሓዋሩ መናብርትና ዘይኮነስ ኣብ ሓደ ቦታ ትምህርቲ ሂቡ ተሰጊሩ፡ ቀጻሊ ትንሳአ ዘበስር ክኸውን ይግበኦ። “ስለምንታይ ኢና ክንስራሕን ክንፈርስን ጸኒሕና?፡ ጌና ሎሚ እውን ካብኡ ዘይወጻእና?” ናይ ኩልና ሕቶ ክኸውን ይገበኦ። እቲ መልሲ እውን ብሓፈሻ ኣብ ኩሉ ኤርትራዊ፡ ብፍላይ ከኣ ኣብቲ ተወዲቡ ምእንቲ ለውጢ ዝቃለስ ዘሎ ኤርትራዊ ውዳበታት ዘሎ  እምበር፡ ካብ ካልእ እንጽበዮ ከምዘይኮነ ንገንዘብ። መልሱ ኣብ ኢድና ክነሱ ክንምልሶ ዘይምቃዕና ከኣ  መምስ ሕልናና ከንዛረበሉ ይግበኣና። ካብዚ ሕልናዊ ኣስተንትኖን ሓላፍነትን ክንነቅል እንከላና ኢና ከኣ ነቲ ብሓባር ምቅላስ ንደልዮ ክነስና ዘይከኣልናዮ ከነተግብሮ እንበቅዕ።

እቲ ክንሰግሮ እንዳደለናን እንዳጨራሕናሉን ክንበቕዖ ዘየኽኣለና ምኽንያታት ነዊሕ ዝርዝር ዘለዎ እዩ። ፖለቲካዊ ውድባት ኤርትራ ኣብ ሓደ ናይ ሓባር መድረኽ ገምጊመን ሓያሎ ድኽመታት  ዘመዝጊበን ከም ዝነበራ  ኣብ መደረኻት ዝዝረበሉ ዘሎ እዩ። ሕድገት ክትገብር ቅሩባት ዘይምዃን፡ ኣብ ክንዲ ናብ መጻኢ ምምዕዳው ኣብ ሕሉፍ ንምጽብጻብ ምድሃብ፡ ቀጻሊ ምትእምማን ዘይምጥራይ፡ ኣብ ክንዲ ነቶም ዘሰማምዑ ነቶም ዝፈላለዩ መጢጥካ ምጉላሕ፡ ኣብ ክንዲ ኣብ ህልዊ ናይ ዘሰማምዑ ነጥብታት ምትእምማን ኣብ መጻኢ ከጋጥሙ ይኽእሉ ዝበሃሉ ስግኣታት ምጥርጣር፡ ሎሚ ብውድባት ዝዕመሙን ጽባሕ ንህዝቢ ኤርትራ ዝምልከቱን ኣነጺርካ ዘይምርዳእ፡ ናይ ሎሚ ምድማዕ ንናይ ጽባሕ ዓወት ኣፍደገ ዝኸፍት ምዃኑ ዘይምእማን፡ ኣብ ክንዲ ናትካ ኣተሓሳስባ ኣነጺርካ ምብራህ ናይ መወዳድርትኻ ኣተሓሳስባ ምንእኣስ፡ በቲ ዘሰማምዓካ ነጥብታት እውን ብሓባር ናብ ህዝቢ ዘይምቕራብ፡ ንኤርትራውን ዝጸልወካ ዘይኤርትራውን ዛዕባታት ብንጹር ደደረጀኦም ከተትሕዝ ዘይምብቃዕን ምድውዋሶምን፡ ከምኡ እውን ብሓባር ንቃለስ ክበሃል እንከሎ፡ ንኹልኻ ብማዕረ ዘርብሕ ምዃኑ ኣብ ክንዲ ምርዳእ ንሓደ ኣካል ጥራይ ከም ዝጠቅም ጌርካ ምውሳድ፡ ከም ናይ ዕንቅፋት ኣብነታት ክጥቀሱ ዝኽእሉ እዮም። እቶም ዕንቅፋታት ከምዚኣቶም ካብ ኮኑ እቲ መፍትሒ ከኣ ኣብኣቶም ኣራሚ ስጉምቲ ምውሳድ  እዩ።

ኤርትራዊ ፖለቲካዊ መስርሕ ብደረጅኡ ዝጸሉን ዝጽሎን እምበር ንጹል ኣይኮነን። እቲ ምጽልላው ኣብ መንጎ ኤርትራዊ ውዳበታን ዘይኤርትራዊ ከባብያዊ ኣካላትን ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ሕድሕድ ኤርትራዊ ውዳበታት እውን ክረአ ዝግበኦ እዩ። ምጽልላው ካብ ዝግለጸሉ ሓደ፡ ንስኻ ካብ ተመኩሮ ካለኦት ክትወስድ፡ ካለኦት ከኣ ካብ ናትካ ተመኩሮ ክወስዱ እንከለዉ እዩ። ኣብ ሕድሕድ ኤርትራዊ ውዳበታት እዚ ምምልላእ ኣሎዶ የለን ምድህሳሱ ኣድላይ እዩ። ሎሚ ደኣ ይሓይሽ እምበር ተመኩሮና ኣብ ሓደ ዝገብሮ እቲ ካልእ ከነኣእሶ ወይ ከፍርሶ ኮይኑ ከም ዝጸንሐ ዝዝንጋዕ ኣይኮነን። እዚ ግጉይ ናይ ምጽልላው ተመኩሮን ንሱ ዝገደፎ ስንብራትን ክሳብ ሎሚ እውን ሰፊሕ ናይ ሓባር ጽላል ከይንውንን ካብ ዝዓንቀጹና ሓደ እዩ ኢልካ  ዘይውሰድ ኣይኮነን።

ቅድሚ ሕጂ ኣብ ልዕሊ ህዝብናን ሃገርናን ዝወርድ መከራ እናደረኸና፡ “ግዜ የብልናን ናይ ሓባር መድረኽ ኣብ ምፍጣር ንቀላጠፍ” ክንብል ጸኒሕና ኢና። እቲ ግዜ የብልናን ሎሚ ዝያዳ ዓይኑ ኣፍጢጡ መጺኡ፡ ኣብ ድርኩዂት ሃገር ናይ ምድሓንን ዘይምድሓንን ንርከብ ኣለና። ኤርትራዊ ልኡላዊ ህልውናና  ብጉልባብ ዞባዊ ድዩ ከባብያዊ ኣጀንዳ ተጐልቢቡ ከይወሓጥ ኣብ ዘስገኣሉ ደረጃ ኢና ንርከብ ዘለና። ብመንጽርዚ ንርከበሉ ዘለና ህጹጽ ተሃዋሲ እዋን፡ ኣብ ክንዲ ጽባሕ ወይ ድሕሪ ጽባሕ ከገጥሙ ዝኽእሉ ብደሆታት ከነጻሪ ግዜ ንበልዕ፡ ሎሚ ኣብ ኢድና ብዘሎ ዓቕሚ ክንገጥሞ ንግደደሉ እዩ። እዚ ማለት ኣብ ሎሚ ኮይና ብዛዕባ ጽባሕ ኣይንሕሰብ ማለት ዘይኮነ፡ ናይ ሎሚ ከይወገና ናብ ጽባሕ ክንሰግር ስለ ዘይንኽእል፡ ንሎሚ ኮነ ንጽባሕ በብደረጃኦም ኣድህቦ ንሃቦም ንምባል ዝኣክል እዩ። ስለዚ ዝርዝር ከየብዛሕና ኣብ ምዕቃብ ልኡላውነት ኤርትራን ምውጋድ ህግደፍን ትካላቱን ኣትኪልና፡ እቲ ንደልዮ ንምዕዋት ብዘለና ዓቕሚ ንጠቐም  መጸዋዕታና እዩ።

ዓለምና ሎሚ ሳላ ዕቤት ዘመናዊ መራኸቢ፡ እምብዛ ተቐራሪባ ከም ሓንቲ ስድራቤት ኣብ እትግለጸሉ ደረጃ   ምቅርራብ ኢያ ዘላ። እዚ ምቅርራብ ዘኸተሎ ናይ ሃገራት ምጽልላው ከኣ ብኽንድኡ ደረጃ ኣብ ዝለዓለ ጥርዚ  ዕቤት ኣብጺሑና ይርከብ። እዚ ብደረጃ ዓለም ዝረአ ዘሎ ኮይኑ፡ እቲ ምቅርራብን ምጽልላውን ዝያዳ ዝሕይል ኣብ ኣዝዩ  እስትራተጅያዊ ኩርነዓት እዩ። ኤርትራ እትርከበሉ  ዞባ ቀይሕ ባሕርን ምብራቕ ኣፍሪቃን ድማ ብዘለዎ ኣህጉራዊ ኣገዳስነት፡ ካብቲ ጽዑቕ ናይ ረብሓ ምጽልላው ዝረኣየሉ ኩርነዓት ሓደ እዩ።

ኣብዚ ስልጣነ ዘምጸኦ ዝያዳ ምቅርራብ፡ ዓቕሙን ሃብቱን ብዘየገድስ ሓደ ኣካል በይኑ ተነጺሉ ህላወኡ ኣረጋጊጹ ዝብልጽገሉ ዘይኮነ፡ እቲ መዳይ ይፈላለ እምበር ሓደ ብዘይ ናይቲ ካልእ ህልውና ክቕጽል ቀሊል ኣብ ዘይኮነሉ ታሪኻዊ ኩነታት ኢና ንርከብ። እቲ ምትሕግጋዝ ከም ርዱእ ካብቶም ዝቀራረቡ ንሓደ ኣርቢሑ ነቲ ካልእ ዝጐድእ ዘይኮነ፡ ናይ ምምልላእ ባህሪ ዘለዎ፡ ንኹሎም ብማዕረ ከም ዘርብሕ ኮይኑ ክተሓዝ እንከሎ ኣወንታውን ቀጻልን ከም ዝኸውን  ዘዳዲ ኣይኮነን። እቶም ተዛመድቲ ወገናት ዝምድናኦም ዝውጥንዎ ብቀንዱ ንገዛእ ርእሶም ንምጥቃም'ምበር፡ ነብሶም ጎዲኦም ንመዛምድቶም ንምጥቃም ጥራይ ኢሎም ኣይኮኑን። እቲ ካብቲ ዝምድና ዝርከብ ተጠቃምነት ንናይ ሓባር ረብሓ እንተዘይኮይኑ፡ ኣይቅጽልን እዩ። እንተቐጸለ እውን ዘይምምዝዛን ፈጢሩ ናብ ድምር ክሳራን ህውከትን ዝወስድ እዩ ዝኸውን።

ዝምድና ብግቡእ ዝተጸንዐ፡ ሚዛኑ ዝሓለወን ቀይሕ መስመራቱ ዝሓለወን እንተዘይኮይኑ፡ ከኸትሎም ካብ ዝኽእል ሳዕቤናት  ሓደ ምስዕራር ኢድ ኣእታውነት እዩ። እቲ ካልእ ገጽ ናይ ደረቱ ዘየነጸረ ዘይሚዛናዊ ዝምድና ከምቲ “ክቱር ፍቕርስ ክቱር ባእሲ ይወልድ” ዝበሃል፡ ሚዛኑ ስሒቱ ናብ ናይ ሓደ ወገን ተጠቃምነት  ዛዝዩ  ጽልእን ቅርሕትን ኣኸቲሉ፡ ናብ ውግእን ምትህልላኽን ናይ ምምዕባል ሕማቕ ዕድል የጋጥሞ። ካብዚ ኣሉታዊ ጫፋትን ዘኸትሎ ሳዕቤንን ንምድሓን፡ መስርሕ ዝምድና፡ ዝተጸንዐ፡ ዝሓለፈ፡ ህልውን መጻእን ኣብ ግምት ዘእተወ፡ ኣብ ናይ ሓባር ረብሓን ምትሕግጋዝን ዝተመስረተ ንኢድ ምትእትታው ዘየፍቅድ ብግዝያዊ ስምዒታትን ናይ ሓጺር ግዜ ረብሓን ዘይተደረተን ኣርሒቑ ዝጥምት ክኸውን ይግብኦ። ምሕዝነት ሃገራትን መንግስታትን ኣብ ዕርክነት መራሕቲ ጥራይ ተደሪቱ ክተርፍ ዝግባእ ኣይኮነን። ንዝምልከቶም ኣካላት መንግስትን ህዝብን ግሉጽ ክኸውን ይግበኦ። ዝምድና ህዝቢ ምስ ህዝቢ ኣብቲ ምሕዝነት ዓቢ ቦታ ከም ዘለዎ ኣብ ግምት ምእታው መሰረታዊ ነጥቢ ኢዩ። ሽርክነት ሃገራት ንሕገ-መንግስታውን ትካላውን ኣሰራርሓታት ጎስዩ ብዝወጽእ ግዝያዊ ኣዋጃትን ዘረሳስን መደረታትን ውሕስነቱ ክረጋገጽ ኣይክእልን ኢዩ። ነብሱ ብዝኸኣለ ትካል ክምራሕ እውን መሰረታዊ ኣድላይነት ኣለዎ። ኣብ ዝምድና ከጋጥሙ ካብ ዝኽእሉ ጫፋትን ሳዕቤናቶምን ፈሪሕካ ነብስኻ ኣግሊልካ ምንባር ብፍላይ ኣብዚ እዋንዚ እሞ  ኣብ ከም ሃገርና ዝኣመሰላ ኣብ ዝተሓተ ደረጃ ዕቤትን ተሃዋሲ ከባብን ዝርከባ ዘዋጽእ ኣይኮነን።

ጥዑይ ዝምድና ከምቲ “ካብ መቕርብ መን ይቐርብ” ዝበሃል ካብ ናይ ቀረባ ጐረባብቲ  ምጅማሩ ተመራጺ እዩ። ምኽንያቱ እቲ ምስ ጐረባብቲ ዘሎ ምጽልላው፡ ብቐረባ ዝረአ፡ ንናይ ኩሉ ማሕበረ-ቁጠባዊ ጽላታትን ጽልዋኡን ዝትንክፍ ናይቲ ዝጐራበት ህዝቢ መዓልታዊ ህይወት ዘራኽብን ስለ ዝኾነ። እቲ ዝምርኮሰሉ መትከላዊ መሰረት ግና ኣብዚ እውን፡ ንመርሆታት፡ ናይ ሓብር ረብሓ፡ ምትሕግጋዝን ሰላምን ክስሕት ኣይግበኦን። ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ካብዚ ብምንቃል እዩ ጉዳይ ዝምድና ምስ ቀረባ ይኹን ርሑቕ ክለዓል እንከሎ፡ ንኣምራት፡ ቀጻሊ ረብሓ ህዝብን ሃገርን፡ ምትሕግጋዝን ሰላምን ዘሕይልን ንኢድ ምትእትታውን  ዝነጽግን ክኸውን ተቢዑ ዝቃለስ። 

ኣብዚ እዋንዚ ዝምድናን ኢድ ኣእታውነትን ብሓፈሻ ኣብ ኩሉ ኩርነዓት፡ ብፍላይ ከኣ ኣብ ከባቢና ምስቲ ኣብ ኢትዮጵያ ዘሎ ኩነታት ዓብይ መዛረቢ ኣጀንዳ ኮይኑ ዘሎ እዩ። ቀንዲ ኣዛራቢ ዝገብሮ ድማ ኣብቲ ዝምድና ሓደ ጫፍ ጥራይ እንዳጐተትካ ምኻድ ስለ  ዝረአ እዩ። ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ፡ ኣብ ልዕሊ መንግስቲ ኣሜሪካን ምዕራባውያን ሃገራትን ካብ ጐረባብቲ ከኣ ኣብ ልዕሊ ሱዳንን ግብጽን ዘስምዖ ተደጋጋሚ ናይ ይዘርዩኒ ኣለዉ ክሲ ምጥቃስ ይከኣል። ክልላዊ መንግስቲ ትግራይ ብወገኑ ኣንጻር መንግስታት ኤርትራ፡ ቱርኪ፡ ሕቡራት ዓረብ ኢማራት፡ ቻይናን ሩስያን ዘቕርቦ ቀጻሊ ናይ ኢድ ኣእታውነት ወቐሳ ምጥቃስ ይከኣል።

ኢድ ዘይምእታው ብዛዕባቶም ኣብ ፖለቲካዊ ድዩ ወተሃደራዊ ከምኡ’ውን ዲፕሎማሲያዊ ሜዳ ዝዋግኡ ዘለዉ ኣካላት ዘይምዝራብ፡ ዘይምጽሓፍን መርገጽ ዘይምሓዝን ማለት ኣይኮነን። ኣብቲ ብዛዕባቶም እትብሎን እትውስኖን፡  ናይ ሓዲኦም ቦታ ተኪእካ  ባዕላቶም ንዘለዉዎ ጉዳይ “ኣነ ባዕለይ ኣለኹልኩም” ምባል ግና፡ ኣበርን ሳዕቤንን ኣለዎ። እቲ ኣበየናይ መዳይ ብዘየገድስ ኢድ ዘእቱ መንቀሊኡ ረብሓኡ ስለ ዝኸውን ናይቶም ሰብ ጉዳይ ረብሓን ክብርን ይዝንግዕ እሞ ሓደገኛ ሳዕቤን ናይ ኢድ ምትእትታው ከኣ ኣብኡ የንጸባርቕ። ብፍላይ ኣብ ከምዚ ሎሚ ኤርትራውያን ዘለናዮ ሃለዋት ብዛዕባቲ ኣብ ኢትዮጵያ ዘሎ ኩነታት “ኢድ ኣእትዮም” ከይንበሃል ኢልና ኣፍና ንዓብሰሉ ኣይኮነን። እቲ ንዛረቦን እንወስዶ መርገጽን ብመንጽር ኤርትራዊ ረብሓ፡ መጻኢ ሰላማን ዕድላን ብኽመይ ይረአ? ክሳብ ክንደይከ ነቲ ሓደ ክጠቅም ክብል ነቲ ካልእ ከይጐድእ ጥንቑ እዩ? ወይ ብጉልባብ ምትሕግጋዝ ኢዱ ከየእቱዶ ይዕቀብ? ዝብሉ ሕቶታት ብጥንቃቐ ክምዘኑ ግና ናይ ግድን እዩ።

ውግእ ኢትዮጵያ ኣብ ልዕሊቲ ብቐረባ ዝጸልወና ጉዳይ ጐረቤት ምዃኑ፡   እቲ ብሰንኪ ኣብ ልዕሊ ህዝብናን ሃገርናን ዝፍጸሞ ዘሎ ወጽዓን ጭቆናን ንቃወሞን ንቃለሶን ዘለና ህግደፍ ኣካሉ ብምዃኑ ክንዛረበሉን መርገጽ ክንሕዘሉን ዘገድደና እዩ። እቲ እንወስዶ ሚዛናዊ መርገጽ መን ይገዝኦ፡ መንከ ኣይገዝኦን ከኣ፡ ነቶም ዓደግቲ ዝምልከት እምበር፡ ንሕና ግድን ሓሳብና ዘይገዛእካልና ኢልና ኣብ ዘይጉዳይና  ጣልቃ ኣቲና ነገድዶ ወይ ነቀባጥረሉ ወገን ኣይህሉን። ንዓናውን ከምኡ ጣልቃ ኣቲኹም ግድን ከምዚ በሉለይ ወይ ከምዚ ግበሩለይ ኢሉ ዘገድደና ወገን ክህሉ ቅቡል ኣይኮነን። ምናልባት “ምምሕዳር ህግደፍ ኣብ ኢትዮጵያ ኣትዩ ድላዩ እንተገብረ እንታይ ኣእተወኩም?” ወይ “ስለምንታይ ኢድ ኣእታውነት ንህግደፍ ሓላል ኮይኑ፡ ነቲ ካልእ ወገን ከኣ ሓራም ይኸውን?”  ዝብል ኣካል እንተልዩ፡ ቅድም-ቀዳድም ዝምድና “ንሱ ከምዚ ካብ ገበረ ኣነስ ከምኡ ዘይገብር?” ብዝብል ህልኽ ዝድፋእ ኣይኮነን። ብኣንጻሩ ናይ መትከልን ፖሊሲን ጉዳይ ምዃኑ ምርዳእ የድሊ። ብመሰረቱ ከኣ ምስ ጉጅለ ህግደፍ መሰረታዊ ፍልልይ ስለ ዘለና፡ ኣብ ኣተሓሕዛ ዝምድና መንገድናን መንገዱን በበይኑ ምዃኑ ኣብ ግምት ምእታው የድሊ። 

ተግባራት ህግደፍ ኣብ ጉዳይ ኢትዮጵያ  ቅሉዕ ኢድ ኣእታውነቱ ዘርኢ እዩ። ባዕሉ’ውን  ብዘይሕብእብእ  ኤርትራዊ ክነሱ፡ “ኣብ ጉዳይ ኢትዮጵያ በዓል ጉዳይ እየ” ኢሉ ኣውጁን ብተግባር ኣርእዩናን እዩ። እዚ ባህሪ’ዚ ኣብ ጉዳይ ኢትዮጵያ ዘጥረዮ ሓድሽ ተረኽቦ ዘይኮነ፡ መቐጸልታ ናይቲ ኣብ ኤርትራ ክኽተሎ ዝጸንሐን ዘሎን ኢደ-ወነናውነትን ገባቲ ፖሊሲን እዩ። እንተ ንሕና፡  ምትሕግጋዝን ኢድ ኣእታውነትን ደዋዊስካ ካብ ምርኣይ ክንዕቀብ ይግበኣና።

ዓመታዊ ጉባኤ ዓመተ 2021 ጨንፈር ቁ.2 ሃገር ሽወደን ብዕለት 17 ታሕሳስ 2021 ዓ.ም.ፈ. ብመራኸቢ ብዙሓን ዙም ተኻይዱ። ጨንፈር ቁ.2 ሃገረ ሽወደን ኣብ 8ተ  ከተማታት ሽወደን ዝነብሩ ንጡፋት ኣባላት ዝቆመ እዩ። ጉባኤ ብኣቦ መንበር ብሰላምታ ተኸፊቱ ብተሳታፍነት ናይ ዉድባዊ ጉዳይ ሓላፊ ብ/መንግስተኣብ ኣስመሮም ብምንባሩ ሓጺር መታባብዕን ምስጋና ንጽንዓት ኣባላት ዘስመረ መደረ ሂቡ። ሽማገለ ጨንፈር ፖሊቲካውን ስሪዒታዉን ገንዘባውን ጸብጻብ ድሕሪ ምቅራብ ሰክረታርያ ጉባኤ ብምምራጽ ኣባላት ንጸብጻብ ተማያይጦም ምስ ለወባታቱ ኣርግእዎ። ጉባኤ ኣብ ህልዊ ኩነታት ህዝብናን ሃገርናን ኣዝዩ ኣሰካፊ ኣንፈታት ብምህላዉ ኣስተብሂሉ፡ እቲ መሪሕነት ሰልፊ ዝወሰዶ ንቁሕ ብሩህ መግለጺ ኣብ ጥምረት ፖሊቲካዊ ሓይልታት ጻዕሪ ብሓባር ምስራሕ ክቅጽሎ፡ ብጉዳይ ኣብ ጎረበት ሃገርና ዝኸይድ ዘሎ ግናይ ዉግእ ብዉሳኔ ጉባኤናን ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ ዝወሰኖ ብምኽታል ሓድነቱ ዓቂቡ ክቃለስ ኣስሚሩሉ። ናይ ዕለት 11ታሕሳስ 2021 6ተ ሰዓታት ዝወሰደ ዓሚቅ ብዝርዝር መግለጺ ኣቦ መንበር  ኣዝዩ ኣገዳስን መሃርን ብምንባሩ ሃናጺ ሓድነት ሰልፊ ብምንባሩ ኣድኒቅና ደራኺ ንንቁሕ ቃልሲ ምኳኑ ኣስሚሩሉ። ጉባኤ ነት ብሽማገለ ጨንፈር ዝቀረበ ንራዲኦ ድምጺ ሓርነት 100 ክራውን ብኽፋል ብሙሉእ ድምጺ ተቀቢልዎ ንቀጻሊ ከኣ ባባላት ሰዲህኤ ዝፍኖ ራዲዮ ክብሃል ኣስሚሮምሉ። ቀጺላ  ሓጻይት ሽማገለ ብዝቀረበቶም 3ተ ኣባላት ንዓመተ 2022 ዓ.ም.ፈ. እትመርሕ ሽማገለ ብምሉእ ድምጺ መሪጾም ኣኼባኦም ዛዘሙ።