http://ascenteq.com/project/epdp

ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ

እዚ ንርከበሉ ዘለና ቅነ፡ ናይ 2020 በዓል ትንሳኤ ዝኽበረሉን ቅዱስ ሮመዳን ዝጅመረሉን  እዩ። ናይ ሎሚ ዓመት ትንሳኤን ሮመዳንን፡ ዓለምና ብሰንኪዚ ኣጋጢሙና ዘሎ  ተላጋቢ ሕማም ኮሮናቫይረስ ኣብ ዘይንቡር ኩነታት ኣብ ዝኣተወትሉ ኢና ንዝክሮም ዘለና። ስለዚ ታራ “እንኳዕ ኣብጸሓኩም ኣብጸሓና” ንበሃሃለሉ ጥራይ ዘይኮነ፡ ምሕረት ክወርደልና እውን ሰናይ ትምኒት እንገልጸሉ እዩ’ሞ፡ ናብ ራህዋ ዘሰጋግር ኣጋጣምታት ይኹነልና።

*****************

“መዓርፎ ሸቶኡ ዘይፈልጥ፡ መበገሲኡ’ውን ኣይፈልጥን” እዩ ዝበሃል’ሞ፡ ክትብገስ እንከለኻ ሸቶኻ ምንጻር ኣብቲ ክትበጽሖ እትደሊ ንምብጻሕ መሰረታዊ ጉዳይ እዩ። ብመንጽር’ዚ እቲ ብምዕራፋት ዝተኸፋፈለ ጌና እውን ኣብ መስርሕ ዘሎ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ መንቀሊኡ መግዛእትን ሒዝዎ ዝመጸ ወጽዓታትን ኣወጊድካ፡ ኣብ ምህናጽ ፍትሒ ዘውሓሰት፡ ሕገመንግስታዊት፡ ህዝባዊትን ዲሞክራስያዊትን ኤርትራ ምብጻሕ ነይሩን እዩን።

ብመንጽር’ዚ ህዝቢ ኤርትራ፡ ብነዊሕን መሪርን ቃልሲ ሓሊፉ፡ ናጻን ልኡላዊትን ኤርትራ ብምውሓስ ቀዳማይ ምዕራፍ ቃልሱ ኣዕዊቱ። ካብ መበገሲኻ ነቒልካ ኣብ ሸቶኻ ንምብጻሕ፡ ዝወስዶ ግዜ ክነውሕ ወይ ክሓጽር ይኽእል። እቲ ኣብ መስርሕ ዝኽፈል ዋጋ እውን ከምኡ ክፈኩስን ክኸብድን ከም ዝኽእል ካብ መስርሕ ቃልስና ዝተመኮርናዮ እዩ። ኣብ ምንዋሕን ምሕጻርን ናይ ቃልሲ ግዜን ኣብ ምኽባድን ምፍኳስን ናይቲ ዝኽፈል ዋጋን ዝውስኑ ውሽጣውን ግዳማውን ረቁሕታት ኣለዉ። ኣብ ከምዚ ኩነታት ከካብ ረብሓኦም ዝነቕሉ፡ ኣብ መንጎ እቲ መስርሕ ተወዲኡ ኣብቲ ዝተዓለመሉ ሸቶ ክበጽሕ ዝደልይዎን ብኣንጻሩ ነቲ ቃልሲ ሸቶኡ ከስሕትዎ ዝሃልኩን ኣካላት ዝካየድ ግብግባት ኣሎ። ዘይሩ ዘይሩ ግና ከምቲ “በትሪ ሓቅስ ትቐጥን እምበር ኣይትስበርን” ዝበሃል፡ እቲ ፍትሓዊ ቃልሲ ከይዕወት ምናልባት ዘደናጉዮ እንተዘይኮይኑ፡ ዝዓግቶ ሓይሊ የለን።

ህዝቢ ኤርትራ፡ ልኡላዊት ሃገሩ ናብቲ ካብ ቅድም ዝሓዞ ሸቶ ሕገመንግስትዊ፡ ህዝባውን ዲሞክራስያውን ምምሕዳር በጺሓ፡ ሰላማን ልምዓታን ዘውሓሰት ክትከውን፡ ናብ ካለኣይ ምዕራፍ ቃልሱ ካብ ዝሰጋገር፡ እነሆ ናብ 30 ዓመታት ተጸጊዑ። ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ከም ሓደ ኣካል ናይዚ ኣብ ካለኣይ ምዕራፍ  ለውጢ ንምርግጋጽ ተሰሊፉ ዘሎ ኤርትራዊ ሓይሊ፡ ኣብ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮኡ ብፍላይ ኣብቲ ተልእኮ ዝብል ክፍሊ፡ “ሰልፊ    ዲሞክራሲ    ህዝቢ    ኤርትራ   (ሰዲህኤ)፡    ሓርነት   ህዝባ   ዘውሓሰት፡ ልዑላውነታ   ዘረጋገጸት፡    ሓድነት  ህዝባ   ዝዓቀበት፡    ድኽነትን   ሕማማትን   ዝሰዓረት፡ ክብርታት   ህዝብና   ዝሓለወት፡ ብልጽግቲ፡  ቅዋማዊትን ደሞክራስያዊትን  ሃገር ንምህናጽ  ምቅላስ።”  ዝብል መልእኽቲ ኣስፊሩ ኣሎ።

እዚ ካለኣይ ምዕራፍ ቃልስና፡ በቲ ሓደ ወገን በቲ ቀዳማይ ምዕራፍ ቃልሲ ዘንጸፎ ባይታን ዘቕሰሞ ተመኩሮን ክሕገዝ እዩ ዝብል ተስፋ ስለ ዝነበረ፡ በቲ ካልእ ወገን ከኣ ህግዲፍ ክሳብ ክንድዚ ህዝቢ ክጠልምዩ ዝብል ናይ ብዙሓት ግምት ስለ ዘይነበረ፡ ክንድዚ ዝወስዶ ዘሎ ግዜ ክወስድን ከቢድ ዋጋ ከኽፍልን ትጽቢት ብዙሓት ኣይነበረን። እዚ ተተሓሒዝናዮ ዘለና ምዕራፍ፡ ዘይተጸበናዮ ግዜ ክበልዕ ዘገደዱ ምኽንያታት ብዙሓት ምዃኖም ርዱእ ኮይኑ፡ ውልቃዊ ረብሓ ልዕሊ ሓባራዊ ምስራዕ፡ ኣብ ቃልሲ ቀዳማይ ምዕራፍ ተሰጊሮምን ተመሓዲሮምን ዝነበሩ ጸበብቲ ስምዒታት ምድጋስ፡ ፖሊሲ ብዙሕነታዊ ሓድነት ኣስጢምካ ዘይምሓዝን ዘይምትግባርን፡ ኣብ ክንዲ ናብ መጻኢ ናይ ሓባር ረብሓን ዕማምን ናብ ዝሓለፈ ናይ ድሕረ-ባይታ ፍልልይ ምቁማትን ብኣብነት ዝጠቀሱ እዮም። እዚኦም ንድኽመት ደንበ ሓይልታት ለውጢ ዝምልከቱ እዮም።

እቲ ኣብ ምዝሕታል ሓይልታት ለውጢ “ተረባሒ እየ” ኢሉ ዝሰርሕ ጉጅለ ህግዲፍ፡ ብወገኑ ንፍልልያትና ኣብ ምብላሕን ሸቶ ቃልስና ኣብ ምጥምዛዝን ዝገብሮ ፍንጭራዕ እውን ኣብ ምድንጓይ ናይ ለውጢ ቃልስና ዘለዎ ኣዕናዊ ግደ ቀሊል ኣይኮነን። ኣይኮነሉን ደኣ እምበር ዕላማ ህግዲፍ ኣብ ምድንጓይና ዝድረት ዘይኮነ፡ ኣብ መስርሕ ቃልሲ ብዝፍጠሩ ዕንቅፋታት ሰንቢድና ኣላሽ ብምባል ካብ መስርሕ ቃልሲ ክሳብ ምውሓስ ሸቶና ክንበኩር ባህጉ እዩ። ከምቲ ኩልና ዘይንስሕቶን ካብቲ ቀዳማይ ምዕራፍ ቃልስና እንምኮሮን ኣብ ሽቶኻ ንምብጻሕ ኣብ ዝኽየድ ናይ ቃልሲ ጐደና ብብዙሓት ጐድናዊ ጸገማት ዝተመልአ እዩ። ነቲ ቃልሲ፡ ዘምርሮ ከኣ፡ ነቲ ኣብ ጉዕዞ ዘጋጥም ጸገማት እንዳፈታሕካን እንዳወገንካን፡ ናብታ ርሕቕቲ መሲላ እትረአ ሸቶ ናይ ምብጻሕ ኩርኳሕ መንገዲ ምዃኑ እዩ። ኣብቲ ጉዕዞ ዘጋጥሙ ጸገማት ውሱናትን ኣብ ሓደ ግዜ ጥራይ ዘጋጥሙን ዘይኮኑ፡ ብዓይነትን ብትሕዝቶን ዝተፈላለዩን በብግዜኡ መልከዖም እንዳቀያየሩ ዘጋጥሙን እዮም።

ኣብዚ እዋንዚኳ፡ ብዓይነቱ፡ ስፍሓቱ ኮነ ሓደገኛነቱ ዘይተጽበናዮ፡ ባዕሉ ኣብ ዝመረጾ ግዜ ዝመጸ ዓማሚ ተላጋቢ ሕማም ኮሮናቫይረስ ኣዝዩ የሻቕለና ኣሎ። እዚ ናይ ሕጂ ተርኽቦ ካብ ኩሎም’ቶም ኣብ መስርሕ ቃልሲ ከጋጥሙና ዝጸንሑ ብደሆታት ዝያዳ  ኣሉታዊ ተጽዕኖ ዝፈጥር  እዩ። ብዓይኒ ቃልሲ ክንርእዮ እንከለና እምበር፡ ዘኽፍሎ ዋጋ ደኣ ይኸብድ እምበር፡ ዝስገር እዩ። ንሕና እውን ከምዚ ዝረአ ዘሎ፡  ቀዳምነት ሂብና ምስ ህዝብና ኮይና ምስ ሰዓርናዮ፡ ናብቲ ንቡር ዝተበገስናሉ ሸቶኻ ናይ ምርግጋጽ መስመርና ክንኣቱ ኢና። ድሕሪ ጸልማት ብርሃን ክህሉ ከኣ ውሁብ እዩ። ሕጂ እውን ቀዳማይ ደረጃ ኢና ዘይነትሕዞ እምበር፡ በዚ ግዝያዊ ተረኽቦ ተሰናቢድና ካብቲ ናብ  ሸቶና ዝወስድ መስመር ከይወጻእና እቲ ዝግበኦ ግዜን ዓቕምን ክንህቦ ግድን እዩ።

ዝኾነ ኣብ ጉዕዞ ዘጋጥም ጸገማት ቁጠባዊ ይኹን ማሕበራዊ፡ ፖለቲካዊ ሕሳብ ምንጽብራቑ ዘይተርፍ እዩ። ድሮኳ ንተረኽቦ ኮሮናቫይረስ ተጐዝጒዞም፡ ኣብ መንጎ ሓያላት ዝረአ ዘሎ ምትፍናንን ቆይቅን ንዕዘብ ኣለና። እዚ ምትፍናን ብደረጃኡ ኣባና እውን ክርአ’ዩ። ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ልዕልቲ በብእዋኑ ዝጸንሖ ትዕዝብትን ዕቃበን ጉጅለ ህግዲፍ ካብ መራሒኡ ጀሚርካ ክሳብ ክንደይ ናቱ ከም ዘይኮነ ዝግንዘበሉ እዋን እዩ። ጉጅለ ህግዲፍ ከኣ ኩሉ ግዜ ቀልቡ ኣብ ጁባ ካለኦት ኢድካ ምስዳድ ምዃኑ ምልክታቱ ንርእዮ ኣለና። ንሕና እምበር ከምቲ ህግዲፍ ዝምነዮ፡ ንተረኽቦ ኮርኖናቫይረስ ከም ናይ ዓለም መወዳእታ ወሲድና፡ ብስባደ ካብ መስመር ቃልስና ከይወጻእና፡ ከምቲ “ብዕራይ ናብ ዘበለ እንተበለ፥ ዕርፊ ኣጽንዕ” ዝበሃል፡ ኣብቲ ክነብጽሖ ሒዝናዮ ዘለና ሸቶ ናይ ምብጻሕ ጽንዓትና ኣብ ቦኣቱ ክኸውን ግድን እዩ