http://ascenteq.com/project/epdp

ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ

ኤርትራ ቅድሚ ሰላሳ ዓመታት፡ ብናይ ሰላሳ ዓመታት ቃልሲ እያ ናጻ ወጺኣ። ድሕሪ ናጽነት ብዝተኻየደ መላእ ህዝቢ ኤርትራ ብዝተሳተፈሉ ረፈረንደም ከኣ፡ መበል 182 ልኡላዊት ሃገር ኮይና ኣብ ሕቡራት ሃገራት ዓለም ተመዝጊባ። ከምኡ ከኣ ኣብ ሕብረት ኣፍሪቃ መበል 52 ሃገር ኮይና። እዚ ኩነታትዚ ንቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ኣዝዩ ዘበረኸን ኣብ ሓድሽ ምዕራፍ ዘሳገረን እምበር እቲ ቃልሲ ምውዳኡ ዘመልክት ኣይነበረን። ብመሰረቱ ቃልሲ በብእዋኑ ደኣ ሓድሽ ኣጀንዳ ሒዙ መልክዑ ቀይሩ ይመጽእ እምበር ዘይውዳእ መስርሕ እዩ።

እቲ ጌና ቀጻሊ ዘሎ ናይ ድሕሪ ናጽነት ኤርትራ ቃልሲ፡ ካብቲ ናይ ግዜ ቃልሲ ምእንቲ ናጽነት ዘይድሕር ብዙሓት ብደሆታትን ንኡሳን ምዕራፋትን ዘለዎ ኮይኑ፡ ኣብ “ናጻ ልኡላዊት ኤርትራ ከመይ ትመሓደርን መሰረታዊ ረብሓ ህዝባ ከመይ ይረጋገጽን?” ዘድህበ እዩ ነይሩን ኮይኑ ጸኒሑን። እቲ ኣብ ምርግጋጽ ናጽነትና ወሳኒ ናይ ምዕዋትና ዓቢ ግደ ዝነበሮ  ሓድነትና ኣብ ዕላማ፡ ኣብዚ ዳሕረዋይ ምዕራፍ እውን ዝጐልሐ ኣኣገዳስነት ከምዘለዎ ጭቡጥ ነገር ኢዩ። ነዚ ሒዝናዮ ዘለና ኤርትራ ብሓቂ ሕገመንግስታውን ትካላውን ውሕስነት ብዘለዎ “ናይ ህዝባ” እትኾነሉ ኩነታት ናይ ምርግጋጽ ቃልሲ፡ ኤርትራውያን ኣብ ብዙሓት ወሰንቲ ፖለቲካዊ፡ ቁጠባውን ማሕበራውን ዛዕባታት ናይ ሓባር ሚዛንን ገምጋምን ክህልወና ወሳኒ እዩ። ምኽንያቱ እቲ ዘተኣማምን ቀጻሊ ፍታሕ ኣብ ናይ ሓባር ተረድኦ ክስረት እንከሎ ዘተኣማምን  ስለ ዝኾነ። ብግብሪ ንርእዮ ከም ዘለና ከኣ ምድልዳል ሓድነትና ከም ህዝቢ ኤርትራ ኣብዚ ናይ ሎሚ ቃልሲ፡ ካብቲ ኣብ ግዜ ቃልሲ ምእንቲ ናጽነት ዝነበሮ ንላዕሊ በዳሂ ኮይኑ ኣሎ። እዚ ከኣ ነካይዶ ዘለና ቃልሲ ኣዝዩ ዝረቐቐን ንምዕዋቱ ዝያዳ ጻዕርን ዝሰጠመ ሓድነትን ዝሓትትን ምዃኑ ዘርኢ እዩ።  ብዓንተብኡ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ክብገስ ከሎ ንመሰልን ሓርነትን ህዝቢ ኢዩ ነይሩ። ንኤርትራ ናብ ህዝባ ወሳኒ ዝኾነላ ብቅዋም እትምራሕ ዲሞክራስያዊት ሃገር ንምስግጋራ ክንድቲ ናጻ ንምውጸኣ ዝወሰደ ዓመታት ክወስድዩ ኢልካ ክግመት ዘይሕሰብ ኢዩ ነይሩ። እቲ ዘተሓሳስብ ግን፡ ንዕዘቦ ከምዘለና ብግብሪ ብክንድኡ ዓመታት እውን  ኣይተወደአን።

ኣብዚ ናይ ድሕሪ ናጽነት ወሳኒ ቃልሲ ከምቲ እንደልዮን ኣብቲ ዝተጸበናዮ ግዜን ናይ ዘይምዕዋትና ምኽንያት ንጉጅለ ህግደፍ ክንምክት ዘብቅዓና ሓድነት ከነውሕስ ዘይምኽኣልና እዩ። ኣብዚ እዋንዚ ሓድነት ወሳንን ንምዕዋቱ ፈታንን እዩ እንብል፡ ኣብቲ ቀዳማይ ምዕራፍ ቃልስና ዘይረኣዩ ዝነበሩ፡ ንሓድነትና ብኣሉታ ዝጸልዉ ዝተፈላለዩ ድሌታትን ብዙሕነታዊ ስምዒታትን ይቀላቐሉ ስለ ዘለዉ እዩ። እዞም ስምዒታት ሎሚ ዝተፈጥሩ ዘይኮኑ ኣብቲ ሳላ ጽኑዕ ሓድነትና ተዓዊትና ሃገር ዘውሓስናሉ ግዜ ቃልሲ እውን ክንዲ’ቲ ሓያል ጎንታትና ብዘይምዃኖም ደኣ ኣይዓንቀፉናን እምበር ምሳና ዝነበሩ እዮም። እቲ ሽዑ ዝነበረና ንስምዒታት ብፍልልያዊ ሓድነት ናይ ምውጋን ዓቕሚ፡ ኣኽእሎን ሓላፍነትን “ሎሚ ደኣ ናበይ ከይዱ?” ዝብል ዘዛርብን ዘገርምን ኮይኑ ዘሎ እዩ። ከምቲ “ካብ ልቢ እንተሓዚንካ ንብዓት ኣይኣብን” ዝበሃል፡ ጸቢብ ውልቃውን ጉጅላውን ስምዒታትና ውሒጥና ንህልውና ሃገርናን ረብሓ ህዝባን ቀዳምነት እንተንህብ ኣብ ቅድሜና ዘሎ ብደሆ ኣባና ጥራይ ዘጋጠመን ዘይፍታሕን ኣይኮነን። ቀዳምነትና መልክዕና ንዝኾነ ብዙሕነትናን ናይ ዝተወሰነ ኩርናዕ ድሌትን መዝሚዝካ ቅድሚት ምስራዕ  እንተኮይኑ ግና ፍልልያትና ዝፈትሕ ዘይኮነስ ካልእ ጸገም ዝጐትት ከም ዝኸውን ምልክታት ክንርኢ ጸኒሕና ኢና።

ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ሓድነት መሬትን ህዝብን ኤርትራ ብዘውሓሰ፡ ኤርትራዊ ብዙሕነት ኣብ ጽላል ሃገርነት ብዘተባብዕን ብዘይምእኩል ኣገባብ እትመሓደርን ኤርትራ ክትህልው ዝቃለስ ሰልፊ እዩ። ካብዚ ሓሊፉ፡ ቅድም ሓሓሊፉ ክርአ ንዝጸንሐ ኣብዚ እዋንዚ ከኣ ምስቲ ኣብ ክልል ትግራይ ዝረአ ዘሎ ምዕባለ ዝያዳ ኣዛራቢ ኮይኑ ዘሎ፡ ንካርታ ናይታ ብክቡር ዋጋ መስዋእቲ ዝመጸት ሃገር ዝቕይርን ንናይቲ ብሓባር ተሰዊኡ ኣብ ሓደ ጉድጓድ ዝተቐብረ ህዝባ ናይ ሓባር ኤርትራውነት ዝዘርግን ወስታታት ኣሎ። ንኣብነት ኣብ ሓደ ኩርናዕ ኤርትራ ዝነብር ህዝቢ ምስ ካብ ኤርትራ ወጻኢ ከም ናቱ ቋንቋ ዝዛረብ ኣራኺብካ ሓዳስ ሃገር ክትፈጥር ናይ ምፍታን ሃቐነ፡ እቲ ካልእ ሓደጋታቱ ገዲፍካ ንኤርትራዊ ሃገርነትን ልኡላውነትን ዝጻባእ ስለ ዝኾነ ሰዲህኤ ይቃወሞ።

 ካብ ነዊሕ ግዜ ጀሚሮም ክቀላቐሉ ዝጸንሑ፡ መንቀሊኦም ንሓንሳብ ካብ ኤርትራ ንሓንሳብ ድማ ካብ ትግራይ ዝበሃሉ፡ ብሩህ መጻኢ፡ ኣግኣዝያንን ትግራይ ትግርኝን ዝበሃሉ ምንቅስቓሳት ናይ ሓደጋ ኣመላኸቲ እዮም። እነሆ ሎሚ ከኣ ምስቲ ኣብ ትግራይ ናይ ሕብረተሰብ ዓለም ቀልቢ እውን ስሒቡ ዘሎ ውግእ ተጐዝጒዞም ኣዛረብቲ ኮይኖም ኣለዉ። እቲ ናይዞም ምንቅስቓሳት ዝያዳ ሓደገኛ መርኣያ፡ ምእንቲ በቲ ዝሕልንዎ ሸፈጥ ንቕድሚት ንምድፋእ ክጥዕሞም ነቲ ምእንቲ ናጽነትን ልኡላውነትን ኤርትራ ብጀጋኑ ዝተኸፍለ ክቡር ዋጋን ግዜን፡ ክብሪ ዘይህቡ ብናይ ሽፍታን ሽፍትነትን ቃና ዝገልጽዎ  ምዃኖም እዩ።

ነቶም ኣብ ከምዚ ዓይነት ንታሪኽ ኤርትራዊ ጅግንነት ዝድውን፡ ንሓድነት ህዝባ ዝብትን ኣብ ክንዲ ንቅድሚት ንድሕሪት ዝርኢ ግጉይ ናይ ጥዑሳት መስርዕ ተሰሊፎም ንዘለዉ ወገናት “ኣይፋልኩም ዓገብ” ምባል ናይ ግድን እዩ። እንተኾነ ነዚ ሓድነት ኤርትራ ዘጥፍእ ምንቅስቓስ ብዘተኣማምን ክንስዕሮ እንኽእል፡ ብግብራዊ ሓድነታዊ ኣበርክቶ ዝበረኸ ቦታ ብምሓዝ ጥራይ ምዃኑ ኣይንስሓት።