ቅዋም ወይ ንዓኡ ተመርኲሱ ዝወጽእ ሕጊ፡ ሓደ ኣካል ክምረሓሉ ዘውጽኦ ጠማሪ መሳርሒ እዩ። እዚ ቅዋም ኮነ ሕጊ ናይ ሓባር ሸቶ ዘለዎም እኩባት ኣብቲ ሸቶኦም ንምብጻሕ ኣብ ዝጐዓዝዎ መስርሕ ጠመርቶም እዮም። እዚ ሕጊ ናትና’ዩ ዝብልዎ ወገናት ኣካል እቲ መስርሕን ተጠቀምቲ ናይቲ ዝብጻሕ ሸቶን ንክኾኑ፡ ልዕሊ ኩሉ ናይቲ ሕጊ ምእዙዛት ከኾኑ ከም ዝግበኦም መባእታዊ ተረድኦ እዩ። ምኽንያቱ ሕጊ እንተዘይተማእዚዝካዮ ኣይሕልወካን እዩ። ቅዋም ወይ ሕጊ ሓሳብ ኮይኑ ዝተርፍ ዘይኮነ ብመንገዲ’ቲ ከተግብሮ ዝምዘዘ ኣካላት እዩ ኣብ ባይታ ህልውና ዝረክብ። ንገዛእ ርእሱ እቲ ሕጊ ነቶም ከተግብርዎ ዝተሰለፉ ኣካላት ነናቶም ግቡኣትን ተሓታትነታትን ይስለዓሎም እዩ።

ሕጊ ብዘይካ’ቲ ዘተግብሮ ኣካል ወይ መሪሕነት ህልውና የብሉን።  እቲ ሕጊ ዘተግብር ኣካል ወይ መሪሕነት ከኣ ነቲ ሕጊ ብውሳነታት ኣቢሉ እዩ ዘተግብሮ። ስለዚ ብውሳነታት መሪሕነት ዘይስነ ሕጊ ህያው ኣይኮነን። ኣብ ናይ ትግባረ ባይታ ከኣ ኣሰሩ ኣይረአን። በብደረጃኡ ዝቖሙ ተመራሕቲ ጨናፍር ይኹኑ ዞባታት፡ ነቲ ውሳነ መሪሕነት ገለን ብዕግበት ገለን ድማ ብጥርናፈ እዮም ዝቕበልዎ።  ብመንጽር’ዚ ሕግን ውሳነ ናይቲ ነቲ ሕጊ ከተግብር ዝተመዘዘ መሪሕነትን ፈላሊኻ ዝግለጹ ተወዳዳሪ ህልውና የብሎምን። ብኣንጻሩ ናይቲ ሓደ ህልውና ንህልውና ናይቲ ካልእ ዘራጉድ ወይ ድማ ናይቲ ሓደ ዘይህልውና ናይቲ ካልእ ዘይህልውና ዘመልክቱ እዮም። ብኻልእ ኣዘራርባ ሕግን ውሳነ ናይቲ ነቲ ሕጊ ከተግብር ዝተመዘዘ ሕጋዊ መሪሕነትን ነናቶም ክብደት ዕምቆትን ዘለዎም ክነሶም “ልዕልና ሕጊ ዶስ ወይ ውሳነ መሪሕነት” ዝብል ቀጥዒ  ደኲንካ፡ ነንሕድሕዶም ኣጠማሚትካ፡ ንምርጫ ዝቐርቡ ኣይኮኑን። ሕግን ውሳነ ሕጋዊ መሪሕነትን ኣፋጢጥካ “ሓዲኡ ምረጹ” ምባል ጐናይ መንገዲ ምኽታል እዩ። ነዚ ግልቡጥ ኣካይዳ ዘሳሲ ኣባሃህላ ብገለ እንዳፈለጡ ዘላግሱ ወገናት ምቕራቡ ከኣ ተቐባልነት ከም ዘይረክብ ንጹር ኮይኑ፡ ንበሃልቱ ግና ኣብ ትዕዝብቲ ዘውድቕ እዩ። ከምቲ ወለድና “ኣፍንጫ ክውቃዕ ዓይኒ ይነብዕ” ዝብልዎ፡ ወይ ንሕጊ ካብ ውሳነ መሪሕነት፡ ወይ ንውሳነ መሪሕነት ካብ ሕጊ ፈሊኻ ምርኣይ ዘይሩዘይሩ “ነቲ ሕጊ ኮነ  ውሳነ መሪሕነት ናብ ምጉናጽን ክልቲኡ ናብ ምስኣንን” እዩ ዝወስድ። እዚ ኣይኮነንዶ ነቲ ሕግን ውሳነ መሪሕነትን ኣወሃሂድካ ናይ ምኻድ ሃብታም ተመኩሮ ዘለዎ ኣባል ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ንዝኾነ ናይ ርሑቕ ተዓዛቢ እንተኾነ’ውን ከብዱ ክበልዖ ምጽባይ ዘበት እዩ።

ኣብ መንጎ መሪሕነትን ተመራሕትን ምትሕስሳብ ኣይህሉ ማለት ኣይኮነን። እንተኾነ ክትተሓሳስብ እንከለኻ እውን ሕግን ውሳነ መሪሕነት እንዳጠሕስካ፡ ሓሓሊፍካ እንዳተናኸስካን ኣብ ልዕሊ ውሳነ መሪሕነት ናይ እምቢታ ቅድመ-ኩነት እንዳጻወትካን ኣይኮነን። ካብዚ ሓሊፉ ከምቲ “ዘበንያ ግርንቢጥስ ማይ ንዓቐብ” ዝበሃል፡ ካብ ታሕቲ ንላዕሊ ናይ “ኣነ ዝበልኩኹም ተዘይሰማዕኩም ዕደ”  ግምጥልሽ ዘይንቡር ሴፍ እንዳመላሕካ፡ ናይ ሕጊ ኮነ ውሳነ መሪሕነት ተሓላቒ ምዃን ኣይከኣልን እዩ። ስለዚ “ንሕጊ የኽብር እየ። ንውሳነ መሪሕነት ግና ኣይቅበልን’የ።” ብዝብል ቅኒት፡ “ልዕልና ሕጊ ዶስ ወይ ውሳነ መሪሕነት” ዝብል ዘይመራረጽ  ምርጫ ምቕራብ ግጉይ እዩ። ስለምንታይ እዞም ክልተ ኣምራት ተመላላእቲ እምበር ሓዲኦም ብዘይካቲ ሓደ ህልውና የብሎምን።

እቲ ካልእ ምሁርነት ተጐልቢቡ ዝቀላቐል ዘሎ ዘገርም ዜማ፡ ካብ ግዝኣት ብዙሓትን ደሞክራስያዊ ጥርናፈን ንኽትሃድም ነዚ ደሞክራስያዊ ዓንድታት “ዕርቃኑ ወጺኡ ቀደም ዝፈሸለ ናይ ምብራቕ ዓለም (ናይ ስታሊንን ናይ ማኦን) ኣተሓሳስባ”ብዝብል ምጸት ናይ ጥሕሰት ባርኾት ምሃብ እዩ።  ርግጽ እዩ ኣብ ሓደ ዛዕባ ኣብ ሓባራዊ ስምምዕ ምብጻሕ ቀዳምነት ዝወሃቦ እዩ። እዚ ኣብ ዘይተኻእለሉኸ ኣብ ስብራ ዘየብሉ ኩዳ ትነብር ማለት ድኾን ይኸውን? ኣብ መወዳእታ ወይ ውሑዳት ንድምጺ ብዙሓት እንተዘይተማእዚዞም፡ ወይ ታሕተዎት ንውሳነ ላዕለዎት እንተዘይተቐቢሎም ደኣ ጉዳያት ብኸመይ ይውገኑን ናይ መወዳእታ መልከዖም ይሕዙን መብርሂ ዘድልዮ እዩ። ምናልባት ንቁልቁል ዝኣፉ ክሳብ ኣብ ናይ ሓባር መረዳእታ ዝብጻሕ፡ ዋላ ንዓመታት ኮፍ ይብሃል ማለት እንተኾይኑ ናይ ደሓን ኣይኮነን። “ወያ ብርኩታስ እምኒ ኣላታ” ዘየብል ከኣ ኣይኮነን። ብመሰረቱኸ እቲ ብዝንቡዕ ኣተረጓጉማ ዓንቀጻት እንዳጠቐሱ “ብመሪሕነት ተጣሒሱ” ዝብልዎ ዘለዉ ቅዋም ሰዲህኤ ብመትከል፡ “ልዕልና ድምጺ ብዙሓት ኣብ ልዕሊ ድምጺ ውሑዳት” ዝጸደቐ ምዃኑ ይዝክርዎዶ ይህልዉ። ኣንጻር ብዙሓት ብውሳነ ህዝቢ ዝተወገኑ ተመክሮታት ይኸዱ ከም ዘለዉኸ የስተብህሉደኾን ይህልዉ። ነቲ ወለድና ንልዕልና ብዙሓት ኣንጻር ውሑዳት ከዕዝዙ እንከለዉ “ካብ ሰባ እትነውሕ መሸላስ ወይ ንዑፍ ወይ ንወንጭፍ” ዝብልዎ ምስላስ የስተማቐርዎደኾን ይኾኑ። ምናልባ ጉዳያት በቲ ንሶቶም ዝብልዎ “ክሳብ ኣብ ናይ ሓባር ስምምዕ እትበጽሕ ምቕጻል” ዝብል ብሂል እንተዝኽየድ፡ ኣሜሪካያውን ኣብ መንጎ ደገፍቲ ሂላሪ ክሊንተንን፡ ዶናልድ  ትራምፕን፡ ኬንያውያን ኣብ መንጎ እህሩ ከኒያታን ኦዲንጋን ዝነበሮም ፍልልይ ብናይ ሓባር ተረድኦ ክንፈትሖ ተዝብሉስ እዘን ንኣብነት ዝጠቐስናየን ሃገራት ከመይኮን መኽዕና። እቲ ኣዝዩ ዘስደምም ድማ ያኢ ኣባል ሰዲህኤ ናይ ዲሞክራስያዊ ኣተሓሕዛ ሀሁ ዘየብሉን ቆርበት በጊዕ ተኸዲኖም ሰፊረምዎ ዘለዉ ጫካን ዘይርደኦ  ኮይኑስ፡ ከነዕሽዎ ንኽእል ኢና ኢሎም መጸዋዕታ ከቕርቡ ምድንዳኖም እዩ። በዚ ኣጋጣሚ እንተላይ’ቲ “እቲ እንኮ ኣማራጺ፡ ንኹሉ ጸገማት ሰልፊ ኣለልዩን ፈቲሹን መፍቲሒታት ክናደየሉ ዘኽእል “ህጹጽ ሰልፋዊ ዋዕላ” ምጽዋዕን ምክያድን ኢዩ።”ዝብልዎ እውን ኣብ ትሕቲ ምእዙዝነት ሕግን ውሳነ መሪሕነት እምበር፡ ናብ ላዕሊ ኣንቃዕሪርካ ቅድመ-ኩነታት ብምቑላል ከምዘይኮነ፡ ክንደይኳ ከይስቆሮም ግና ኣብ ርእሲ ልቦም ነዘኻኽሮም። መሪሕነት ሰዲህኤ ህልውናን ቀጻልነትን ሰልፊ ምዕቃብ ቁጽሪ ሓደ ሓላፍነቱ ስለ ዝኾነ፡ ነዚ ንምርጋጽ ሕጋዊ፡ ርትዓውን እዋናውን ውሳነታት ካብ ምውሳን ድሕር ከይብል ኣብ እዋን 8ይ ኣኼባኡ ኮይና ሓደራ ንብሎ።

3ይ ክፋል 

መተከላት ዲሞክራሲ

ኣብ ዝሓለፈ ካልኣይ ክፋል ናይዚ ዝቕጽል ዘሎ ጽሑፍ፥ ብዛዕባ ገለ ካብ ዓይነታትን፥ ጽንሰ-ሓሳብን ዲሞክራሲ ተገሊጹ ነይሩ። ዲሞክራሲ ብመሰረቱ ናይ እንካን ሃባን መስርሕ ስለዝኾነ ብዝግባእ ክነጽንዖን ኣብ ተግባር ክነውዕሎን የድሊ። እንተዘይኮይኑ ክውዕየካን ብማንካ ክዝሕለካን ብኢድካ ዝዓይነቱ ኣገባብ መስርሕ ኣብ ዲሞክራሲ ቦታ የብሉን። ልክዕ እዩ ዲሞክራሲ ንኹሉ ብማዕረ ሚእቲ ካብ ሚእቲ የዕግብ ኢልካ ምሕሳብ ሕልሚ እዩ። ይኹን እምበር ንዲሞክራሲ ኣብ ግብሪ ንምውዓል ግዝኣተ ሕግን፥ ግዝኣተ ኣብዝሓን ኣኽቢርናን ተማዚዝናን ምስ እንጎዓዝ፥ ሰላም፡ ፍትሕን ናጽነትን ውሕስነት ክረክብ ይኽእል። ልዕሊ ኩሉ ከኣ ግዝኣተ ሕጊ ብዘይመሪሕነት፥ መሪሕነት ብዘይግዝኣተ ሕጊ ንቕድሚት ክስጉም ይኹን ምህናጽ ምዕቡል፡ ስልጡንን ፍትሓውን ሕብረተሰብ ኣጸጋሚ እዩ ክኸውን።

ካብዚ ቀጺሉ ገለ ብዛዕባ መትከላት ዲሞክራሲ ሓደ ብሓደ ምጥቃሱ ኣድላዪ፡ እዩ። ከመይሲ እቲ መትከላት ዲሞክራሲ ምስ ፈለጥና ኢና ኣብ ግብርን ሓሳብን ኣወሃሂድና ማዕርነታዊ ዝኾነ ኣዘረጋግሓ ጸጋታትን ስልጣንን ክሰልጥ ዝኽእል። እምበኣር ገለ ካብቶም መትርከላት ዲሞክራሲ እዞም ዝስዕቡ እዮም።

1-ዲሞክራሲ ኣድማሳዊ ፍሉጥ (ብሉጽ) ዝኾነ ጽነሰሓሳባን ሸቶን ኮይኑ፡ ናይ ባህሊ፥ ፖለቲካ፥ ማሕበራውን ቁጠባውን ፍልልይ ብዘየገድስ፡ ኣህዛብ ናይ መላእ ዓለም ሕብረተሰብ ኣብ ሓባራዊ ክብርታት ዝሻረኽዎ (ዝማቓርሕዎ፥ ዝከፋፈልዎ) እዩ ዝምርኰስ። ስለዚ መሰረታዊ መሰል ናይ ዜግነት  ኣብ ትሕቲ ኩነታት  ናጽነት፥ ማዕርነት፥ ግሉጽነትን ሓላፍነትን  ምስ ግቡእ ኣኽብሮት  ናይ ርእይቶታት ብዙሕነትን ንረብሓታት ናይ ፖለቲካ ክስረሓሉ  ዘለዎ እዩ።

2-ዲሞክራሲ ክሰዓብ ዝግብኦ ጽንሰሓሳብን መንግስታዊ ቅድን ኮይኑ፡ በመሰረት  ቅጥዒታት  ንብዙሕነት ተመኩሮታት ዘንጸባርቕን፥ ባህላዊ ፍሉይነታት ምስ ዓለምለኻዊ ኣፍልጦ ዝረኸቡ መትከላትን ልምድታትን፡ ሕግታትን፡ ብዘይጻረር ዝትግበር እዩ። ስለዚ ብቐጻሊ ዝፍጸምን ኩሉ ግዜ ምልኣት ዘለዎ ሃለዋት ወይ ኩነታት ምዕብልናኡ ወይ ግስጋሴኡ ኣብ ዝተፈላለየ ፖለቲካዊ፥ ማሕበራዊ፥ ቁጠባውን ባህላውን ረቛሒታት ዝመርኮስ እዩ።

3- ዲሞክራሲ ከም ጽንሰሓሳብ መጠን ንጥምረት ማሕበረሰብን ምድልዳል ሃገራዊ ህድኣት  ምዕዛዝን ናይ ማሕበረሰብ ቁጠባውን ማሕበራዊ ዕቤትን፥ ማሕበራዊ ፍትሒ ንምጉንጻፍን፥ ንክብርን መሰረታዊ መሰላት ውልቀሰብ ንምዕቃብን፥ ንናይ ዓለምለኻዊ ሰላም ዝምችእ ሃዋህው ምፍጣርን ኣገዳሲ ቆላሕትኡ እዩ። ዲሞክራሲ ከም ሓደ መንግስታዊ ቅዲ፥  ነቶም ኣቐዲሞም ዝተጠቕሱ ዕላማታት ንምዕዋት ዝበለጸ ኣገባብን፡ከምኡ እውን ነብሰ መአረምታ ዓቕሚ ዘለዎ እንኮ ፖለቲካዊ ስርዓት እዩ።

4- ቅድም ቀዳድም ህላዌ ሓቀኛ መጻምድቲ ወይ መሻርኽቲ ኣብ መንጎ ደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን  ጉዳያት ማሕበረሰብ ምምሕዳርን፥ ካብ ፍልልያቶም ሓባራዊ ብልጽግና ዘመንጭውሉ ብማዕረን ተመላላእን ዝሰርሑ ክኸውን ከሎ እዩ  ዲሞክራሲ ዝዕወት። 

5-ዲሞክራሲያዊ መንግስቲ ብመሰረት መንፈስን ትሕዝቶን ግዝኣተ ሕጊ ዝትግበር  ናይ ስልጣን በብእብረ ምስርካብን፥ ምቕባልን፥ መስርሓት ንናጻ ፖለቲካዊ ውድድር ዘፍቅድ  ውጽኢት ናይ  ክፉት  ኣገባብን፥ ናጻን፥ ኣድልዎ ዘይብሉ ተሳትፎ ህዝቢ  ዘረጋግጽ እዩ።

6- ዲሞክራሲ  ካብቲ ኣብ መእተዊ ዝተጠቕሰ  ናይ ዓለምለኸ መሳርሒታት  ሰፊሩ፥  ዘሎ መሰላት  ዘይፍለ እዩ። እዞም መሰላት እዚኦም እምበኣር ብኣድማዕነት ክትግበሩን ግቡእ ኣስራርሓኦምን ምስቲ ውልቃውን እኩብን ሓላፍነታት ዝሰማማዕ ወይ ዘይጻረር ክኸውንይግባእ።

 7-ዲሞክራሲ ኣብ ልዕልነት ናይ ሕግን፡ ኣተገባብራ ሰብኣዊ መሰላትን ዝተመስረተ  እዩ። ኣብ ዲሞክራሲያዊ መንግስቲ ኩሉ ኣብ ቅድሚ ሕጊ ማዕረ እምበር ዋላ ሓደ  ልዕሊ ሕጊ የለን።

8- ሰላምን ቁጠባን፥ ማሕበራውን ባህላውን ምዕባለ  ክልትኦም ተደላይነትን ፍረን ናይ ዲሞክራሲ ኢዮም። ስለዚ ኣብ መንጎ ሰላም፥ ዕቤት፥ ክብርን ኣኽብሮትን  ግዝኣተ ሕጊን ሰብኣዊ መስልን ኣብ ንነሓድሕዱ ዝደጋገፍ እዩ። እዚ ባእታታትን ኣተገባብራን ናይ ዲሞክራሲያዊ መንግስቲ እዩ።

9-ዲሞክራሲ ኣብ ድሌት ናይ መላእ ሕብረተሰብ  ምስ መሰላቱን ሓላፍነታቱን ምሉእ ፍልጠትን፥ ህላዌ ናይ ብጥንቃቐ ዝተቐረጸን ብተግባር ዝስርሕ ተካላትን ከምኡ እውን ኣካላት ናይ መምርሒታት ቅጥዕታትን እዩ ዝምርኮስ።

10- ማሕበራዊ ጥምረትን ምትሕብባር ምእንቲ ክዓዝዝ፥ ንምስሕሓባት ምሽምጋልን ኣብ መንጎ ጠለብ ናይቶም ተወዳደርቲ  ናይ ፍልልይን ሓድነትን፥ ውልቃውን ሓባራውን  ሚዛን ምሕላው ስራሓት ናይ ዲሞክራሲያዊ ትካላት እዩ።

11.ዲሞክራሲ ኣብ መሰል ተሳትፎ ናይ ነፍሲወከፍ ማለት ኣብ ምምሕዳር ህዝባዊ ጉዳያት ዝተመስረተ እዩ።ስለዚ ብፍላይ ኣብ ሓደ ባይቶ ናይ ኩሎም መቖሚታት ሕብረተሰብ ተወኪሎም ኣድላዪ ስልጣናት ዘለዎምን ብመገዲ ሕግን ቁጽጽርን ተግባራት መንግስትን ድሌት ህዝብን ዝገልጽ ህላዌ ናይ ትካላት ወከልቲ ኣብ ኩሉ ጸፍሕታት የድሊ።

12-ቀንዲ ባእታ ኣብ ትግባረ ዲሞክራሲ፥ ኣብ መንጎ ስሩዕ መደብ ምርጫ ንናይ ህዝቢ ድሌት ንምግላጽ ዘኽእል ናጻን ፍትሓውን ምርጫ ምክያድ እዩ። እዚ ምርጫታት እዚ ናይ ኣድማሳዊ ማዕርነትን ምስጥራዊ ሕርያን ዝተሰረተ፥ ኩሎም መረጽቲ ዝውክልዎም ንኽመርጹ ኣብ ኩነት ናይ ማዕርነታዊ  ክፉትን ግሉጽነትን  ፖለቲካዊ ውድድር  ዘበራብር ክኸውን ኣለዎ። ሲቪልን ፖለቲካዊ መሰላትን ኣገድስትን ዝያዳ ፍሉይነት ኣብ ምንጎኦም ናይ ምድማጽን ንኽትምረጽን፥ ሓሳብካ ምግላጽ ናጽነትን ምእካብን ሓበረታ ምርካብን ናይ ፖለቲካዊ ሰልፍታት ምውዳብን ፖለቲካዊ ምንቅስቓስ መሰል ኣገድስቲ እዮም። ናይ ዲሞክራሲያዊ መስርሓት ቅንዕና ምእንቲ ክረጋገጽ ሰልፊ፥ ውድብ፥ ምንቅስቓሳት፥ ፊናንሳዊን ምውላን ብዘየዳሉ ኣገባብ ግቡእ ቅጥዒ ምቁጽጻር ምዝውታር የድሊ።

13- እቲ ኣገዳሲ ዕማም ናይ መንግስቲ  ንናይ ሲቪል፥ ባህሊ፥ ቁጠባ፥ ፖለቲካን ማሕበራዊ መሰላትን ናይ ዜጋታቱ ባህታን ቅሳነትን ምርግጋጽ እዩ። ዲሞክራሲ እምበኣር ምስ ውጽኢታዊ፡ ሓቀኛን ግሉጽነትን፥ ብናጻ ዝተመርጸ መንግስትን ናይ ህዝባዊ ጉዳያት ኣመሓዳድራ ተሓታትን ኢድ ንኢድ ተተሓሒዙ ዝኸይድ እዩ።

14- እቶም ተመሪጾም ህዝባዊ ስልጣን ዝሓዙ ይኹኑ ዘይተመርጹ  ኣካላት ህዝባዊ ስልጣናት ኩሎም ብዘይፈሊ ዝዝውተር ህዝባዊ ተሓታትነት ንዲሞክራሲ ኣድላዪ እዩ። ተሓታትነት ንህዝባዊ መሰል   ሓበረታ ብዛዕባ ምንቅስቓሳት መንግስቲ ናይ ምርካብ መሰልን  ጥርዓንን ናብ መንግስቲ ምቕራብን ኣድልዎ ዘይብሉ  ምሕደራን ፍርዳዊ መሳርሕታት ዝእረመሉ ሜላ ምንዳይ  የውርስ።

15-  ህዝባዊ ህይወት ብሓፈሻኡ ብስነምግባራዊ ስምዒትን ግሉጽነትን ዝተቐርጸ ክኸውንን ከምኡ እውን ንምድጋፎም ወይ ንምቕባሎም ዝሰማማዕ ልምድታትን ኣገባባትን  ምምስራት የድሊ።

16. ውልቃዊ ተሳትፎ ኣብ ዲሞክራሲያዊ መስርሕን  ኣብ ኩሉ ጽፍሕታት ህዝባዊ ህይወትን፡ ፍትሓውን  ኣድልዎ ዘይብሉን ዝኾነ ይኹን ምፍልላይን  ከምኡ እውን ብመንግስታዊ ወይ ዘይመንግስታዊ ተዋሳእቲ ናይ ምፍርራሕ ሓደጋ ምውጋድ ቁጽጽር ክግበር የድሊ።

17- ፍርዳዊ ትካላትን ናጻን ብሓደ ዓይኒ ዝርእን ውጽኢታዊ መቆጻጸሪ መሳርሒታት ዲሞክራሲ ዝምስረተሉ ዋሕስ ናይ ግዝኣተ ሕጊ እዩ። እዞም ተካላት እዚኦምን መሳርሒታትን ምሉእ ብምሉእ ኣኽብሮት ሕግታትን፥ ምምሕያሽ መስርሓት ፍትሓውነትን ምእራም ዘይፍትሓውነትን ምእንቲ ክረጋገጽ  ብኩሎም  ኣብ መሰረት ናይ ማዕርነት ከምኡ እውን ኣኽብሮት ንምምሕዳራውን ፍርዳውን ውሳኔታት ብኹሎም ኣካላት መንግስትን ናይ ህዝባዊ ስልጣን ወከልትን፥ ነፍሲ ወክፍ ኣባል ሕብረተሰብን ዝእርምሉ  መእተዊ የድሊ።

18- ኣብ መስርሕ ስርዓት ደሞክራስያዊ ምሕደራ፣ ህላዌ ንጡፍ በርጌሳዊ (ሲቪላዊ) ማሕበር ኣገዳስን ተደላይን ምዃኑ ርዱእ እኳ እንተዀነ፡ ተሳትፎን ተራን ናይ ዓቕምን ድሌትን ዘለዎም ባእታታት ኣብ ደሞክራስያዊ መስርሓት፣ ንሳቶም ዝፈጥርዎ ምርጫታት ናይ ኣመሓዳድራን ብቐሊሉ ዝጥመት ኣይኰነን። ነዚ መሰረት ብምግባር ንዅሎም በብመሰሎም ዘሳትፍ ጥጡሕ ባይታን ምቹእ ኵነታትን ክፍጠር ኣድላይነቱ ዕዙዝ ኰይኑ፤ ዝዀነይኹንዝዕንቅፍ ወይ ዝዀልፍ ነገራት ካብቲ መስርሕ ክግለፍ ይግባእ። ንጕዕዞ ምዕባሌ ብቐዋምን ቀጻልን ዕብየት ዘውሕሱ ረቛሕታት፤ ውሽጣዊ ሓድነት፣ ማዕርነት፣ ግሉጽን መሃርን ዘረጋግጽ ሃዋህው ክሰፍን ኣድላይ ክኸውን ከሎ፣ ድንቍርና፣ ዘይተጻዋርነት፣ ትህኪትን ኣመራጽታት ዘይምህላውን ክውገዱ ዘለዎም ዕንቅፋታት እዮም። ንዝርአ ዘይምዕሩይ ምሕደራ ከም ዓሌታዊ፣ ጾታዊ ወይ ሃይማኖታዊ ኣድልዎታት ብሕጋዊ ስጉምትታት ክእረሙ ይግበኦም።

19-ቀጻሊ ዝኾነ ኩነት ናይ ዲሞክራሲ እምበኣር ዲሞክራሲያዊ ሃዋህውን ብቐጻሊ ዝዕንገል ባህልን፥ብትምህርትን ካልእ መተሓላለፊታት ናይ ባህልን ሓበረታን ደገፍ ይሓትት። በዚ ምኽንያት ዲሞክራሲያዊ ማሕበረሰብ ንትምህርቲ በቲ ዝሰፊሐ ትርጉሙን ብፍላይ ከኣ ሲቪክ ትምህርቲ ንሓላፍነታዊ ዜጋ ኣብ ምቕራጽ  ህርኩት ክኸውን ኣለዎ።

20-ዲሞክራሲያዊ መስርሓት ኣብ ምቹእ ቁጠባዊ ሃዋህው እዮም ዝምዕብሉ። ስለዚ እቲ ሕብረትሰብ ከለንተናዊ ጻዕርታቱ ምእንቲ  ዕቤትን ምሰረታዊ ቁጠባዊ ጠለባት ናይቲ ኣዝዩ ዝተሓረመ ከዕግብን፥ ኣብ ዲሞክራሲያዊ መስርሓት  ምሉእ ውህደት ዘውሕስ ተባዕ ወይ ውፉይ ከኸውን ይግባእ ።

21-  ዲሞክራስያዊ መንግስቲ ናይ ርእይቶን ሓሳብካ ምግላጽን ናጽነት ዝኣምን እዩ። እዚ ናጽነት ናይ ርእይቶታት ብዘይጣልቃ ምእታው ሓሳቡ ክውንን  ክሓትትን፥ ክቕበልን ሓበረታን ሓሳባትን ብመንገዲ ዝኾነ ይኹን ኣገባብ ሚዲያ ዶብ ከይዓገቶ ሓሳባት ከመሓላልፍ ወይ ከካፍል ዘኽእል መሰል እዩ።።

22= ምእንቲ  ፍሉይነትን ብዙሕነትን ከምኡ እውን ኣብ ናይ ምጽውዋር ሃዋህው ዝተፈለኻ ናይ ምዃን መሰል ክዕቀብ፡ ትካላትን መስርሓትን ዲሞክራሲ ንተሳትፎ ናይ ሓደ ዓይነት ይኹን ሕውስዋስ ሕብረተሰባት ዝኾነ  ህዝቢ  ዘቃዱ ወይ ዘወሃህድ ክኸውን ኣለዎ።

23-ዲሞክራሲያዊ ተካላትን መስርሓትን ንዘይምእኩልነት ናይ ቦታውን ዞባውን መንግስቲ ከምኡውን ምምሕዳር ከዕዝዝ ኣለዎ፥ እዚ ከኣ መሰልን ኣድላዪን ኮይኑ ነቲ መሰረት ህዝባዊ ተሳትፎ  ከምዝሰፍሕ ክገብሮ ዘኽእል እዩ።

ይቕጽል

ብ26-27 ነሓሰ 2017 ዝጀመረ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ብፈጻሚ ሽማግለ ንዝቐረበሉ ዓመታዊ ጸብጻብ ሰሚዑን ዓሚቝ ክትዓት ድሕሪ ምክያድ ክመሓየሽ ዘለዎ ነጥብታት ብምውሳኽ ከም ጸብጻብ ናይ ማእከላይ ባይቶ ተቐቢልዎን ኣሎ።

ብምኽንያት ኣብ ዝመጽእ ዘሎ መወዳእታ ሰሙን ዝኽበር ዘሎ በዓል ዒድ ኣልኣድሓ፡ ዝስዕብ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ፡ ኣብ ዕለት 9-10 መስከረም 2017 ክኸውን ኢዩ።

ርሑስ በዓሊ ዒድ ኣልኣድሓ ይግበረልና

On Sunday, 27 August 2017, the Preparatory Committee for an extraordinary congress of EPDP North America Zone (USA and Canada) held an all-membership teleconference for situation review and for updating members on latest zonal and party activities. This is one of a chain of meetings called by the Preparatory Committee this summer in the aftermath of a disruptive period that stalled North America Zone activities for nearly a year following a Central Council decision to suspend from party  membership of a party member till the next EPDP congress.

According to the press statement of the Preparatory Committee, the meeting discussed, among other things, the recommendations it sent for possible consideration at the 8th regular EPDP Central Council meeting which is in session this month.  Also raised at the meeting was a petition - with its misleading claims and figures - sent to the Central Council by some of the unruly ex-NA zone leadership members who until now stand opposed to abide by party rules and regulations that wished to interpret them in their own erroneous ways.

Reports of various task forces were presented and reviewed at the all-membership electronic meeting. The organizational mobilization committee reported on its performances so far accomplished and noted that membership screening and enrollment will be a continuing process. Also discussed were relevant EPDP constitutional provisions on party membership and the appropriate actions that need to be taken on those who fail to live up to the expectations of party rules and discipline.

Likewise, the finance and information-diplomacy committees presented their reports that included future plans of action. For example, the information and diplomacy committee explained its intention of reviving joint work with sister organizations in the Eritrean opposition camp, cooperation with humanitarian societies and governmental institutions while also effectively confronting hostile elements, including those serving as hidden agents of the dictatorship in Eritrea.

The meeting was briefed on latest party activities that included contents of the EPDP memorandum to Italian Foreign Minister Angelino Alfano on 25 August urging the Italian Government to provide decent housing to those Eritrean refugees now left in the streets of Rome after being forcibly evicted from an old building they were sheltered at, some of them since 2013.