እዞም ክልተ ነጥብታት፡ ልኡላውነት ሃገርናን ሓድነት ህዝብናን ናይ ህልውናናን ቀጻልነትናን መሰረታዊ ኣዕኑድ እዮም። እዚኣቶም ኣብ ዱልዱል ባይታ ኣብ ዘይተሰረትሉ፡ ከም ሃገር ኮነ ከም ህዝቢ ዓው ኢልና ክንዛረብን ኣደልዲልና ክንረግጽን ኣይንኽእልን ኢና። እቲ ቀደም ናብ ቃልሲ ዝወፈርና እውን ነዚኣቶም ናብ ንቡር ቦታኦም ንምምላስ እዩ ነይሩ። ከምቲ ዝወጠናዮ ከኣ ኮይኑ። እዞም ክልተ ኣገዳስቲ ኣምራት ፈላሊኻ ዘይረኣዩ፡ እቲ ሓደ ብዘይካቲ ካልኣዩ ህልውና ዘየብሎም እዮም።
ልኡላውነት ሃገርን ሓድነት ህዝብን ናይ ህልውናና ወሰንቲ ስለ ዝኾኑ፡ ንምውሓሶም ዝተኸፍለ ዋጋን ዝተወስደ ግዜን ኣዝዩ ክቡር እዩ። ልኡላውነትን ሓድነትን ሓንሳብ ኣውሒስካዮም “ድሕሪ ሕጂ ዝንቕንቖም የለን” ኢልካ እተራጥጠሎም ዘይኮኑ፡ ከም ናይ ዓይንኻ ብሌን ቀጻሊ ሓለዋን ክንክንን ዘድልዮም እዮም። ከምኡ ስለ ዝኾነ ኢና ከኣ ንዓኣቶም ዝትንክፍ ተጻባኢ “ቀርማሕ” ክብል እንከሎ ኤርትራውያን “ኣለና” ዝብል ናይ ተዳሎ ሓባራዊ ድምጺ ከነስምዕ ወትሩ ድሉዋት እንኸውን። እዚ ድሉውነት፡ ተደለኻ ተንቅዶ ተዘይደለኻ ተዋድቖ ዘይኮነ፡ ዘይተርፍ ንኹልና ማዕረ ዝብጸሓና ዜግነታዊ ግቡእ እዩ።
ንልኡላውነት ሃገርና ኮነ ንሓድነት ህዝብና ዝጻባእ ሓይሊ ከይመጽእ ክንሕሉ እንከለና፡ ናብ ደገ ገጽና ጥራይ ከነማዕዱ ኣይግባእን። ዘይናትና ክነሱ ናትና መሲሉ ኣጽቂጡ ዝጸንሐ ካብ ውሽጢ ዝጠልም ጉሒላ ከየጋጥም ናብ ውሽጢ ገጽና ከነማዕዱ’ውን ናይ ግድን እዩ። እኳደኣ ከምቲ “ካብ ፈታውየይ ደኣ ሓልወኒ እምበር፡ ናይ ጸላእየይስ ባዕለይ ኣለኹዎ” ዝበሃል፡ እቲ ሓደገኛ ንዓና ዝመስል ግና ከማና ዘይኮነ ኣካል፡ ብውሽጢ ኮይኑ ነቶም ልኡላውነትናን ሓድነትናን ስለ ዘይተዋሕጠሎም ድምጾም ሓቢኦም ዝጸናጸኑ፡ ኣፍደገ ከፊቱ ወራሪ ክጽወዓልና እንከሎ እዩ።
ኤርትራ ኣይኮነንዶ ልኡላውነታን ሓድነት ህዝባን ዘስተናዕቕ ሓይሊ ኣጋጢምዋ፡ ነዞም መሰረታዊ ኣዕኑዳ ኣብ ዘውሓሰትሉ እውን ቀሲናስ ካብ ቃልሲ ኣንጻር ወጽዓ ዓዲ ኣይወዓለትን። ብሰንኪ ህግዲፍ፡ እቲ ናይ ኩሉ ሕግታት ቀላሲ ዝኾነ ሕገ-መንግስቲ የብላን፡ ፍትሒ የብላን፡ ሰላም የብላን፡ ልምዓትን ዲሞክራስን እውን የብላን። ምናልባት ናይቲ “የብላን” ዝርዝር ንምሕጻር፡ “ኤርትራ ካብቲ መግለጽታት ልዕልና ህዝብን ቅኑዕ ምምሕዳርን ዘመልክት መዕቀንታት ዋላ ሓንቲ የብላን” እንተ ኢልና ንህልዊ ኩነታት ሃገርና ብዝምልከት ሚዛናዊ መግለጺ ክኸውን ይኽእል። እዚ ከኣ ህዝብና፡ ፖለቲካዊ ሓይልታቱ ኮነ ዝተፈላለዩ ህዝባዊ ምንቅስቓሳቱ ኣሜን ኢልና እንቕበሎ ዘይኮነ፡ መፍትሒ ክንረኽበሉ ንቃለሰሉ ዘለና ካልእ ዘይስከመልና ጾርና እዩ።
ንሃገርና ካብዚ ብሰንክቲ ጉጅለ ህግዲፍ ዘላቶ ሕማቕ ሃለዋት ከነናግፋ ሓያልን ዘየቋርጽን ቃልሲ ከም ዝሓተና ብሓፈሻኡ ርዱእ እዩ። ኣከናውና ህዝብና ብዝተፈላለዩ ከም ሃይማኖት፡ ቋንቋ፡ ኣተሓሳስባን ዝኣመሰሉን መዕቀንታት ብዙሕነታዊ እዩ። እዚ ብዙሕነትና ዝጸልዎ ኣወዳድባና ከኣ ብዙሕ እዩ። ብመንጽር እዚ ካብዚ ዘለናዮ ሃለዋት ንምውጻእ እነቕርቦ ናይ ፍታሕ መማረጽታት እውን ብዙሕ እዩ። እዚ ኩሉ ናይ ኣከናውናና ኮነ ናይ ኣወዳድባና ብዙሕነታት ከም ዘለዎ ኮይኑ፡ መዋጸኦ ክንእምትን ዝምድናታት ክንትልምን እንከለና፡ ክንዝንገዖ ዘይግበኣና መሰረታዊ ጉዳይ “ልኡላውነት ሃገርናን ሓድነት ህዝብናን” ኣጽኒዕካ ምሓዝ እዩ። ኣብዞም መሰረታዊ ኣዕኑድ ዕጥይጥይ እንተ ኢልና፡ ኩሉቲ “ምእንቲ ኤርትራን ህዝባን” እናበልና እንኸዶ መንገዲ “ተፈታሕካዮስ ቁጻር ጥራይ” እዩ ዝኸውን።
ጉጅለ ህግዲፍ ኣራዊት ክነሱ፡ ቆርበት በጊዕ ተኸዲኑ ኣድብዩ ምስ ጸንሐ፡ ኣብ ኤርትራ ሰላም፡ ልምዓትን ዲሞክራስን ከተኣታቱ ተሓቲቱ ንረብሓኡ ስለ ዘይኮነ፡ ምሕንጋዱ ከይኣኽሎ፡ ብኣዕኑድ ህልውና ኤርትራ ዝኾኑ ልኡላውነታን ሓድነት ህዝባን ይዋገ ኣሎ። እዚ ሓደጋ’ዚ ካብ ህግዲፍ ክመጽእ እንከሎ፡ ህዝቢ ኤርትራ ዝሓለፈ ትዕዝብቱ ጸብጺቡ ዝግምቶ ስለ ዝኾነ፡ እምብዛ ዘሰንብዶ ዘይኮነ ንክቃለሶ መሊሱ ዘሕርኖ እዩ። ንህልውና ኤርትራ ከም ሃገርን ነቲ ብደምን ኣዕጽምትን ዝተነድቀ ሓድነት ህዝባን ኣብ ምልክት ሕቶ ዘእቱ ወስታ፡ “ኣንጻር ዲክታቶር ኢሳያስ ኣፈወርቂ እቃለስ ኣለኹ”ካብ ዝብል ወገን ክቀላቐል እንከሎ ግና ቃልስና ክሳብ ክንደይ ዝያዳ ወርቃዊ ግዜን ክቡር ዋጋን ክሓተና ምዃኑ ዘገንዝብ እዩ።
ንብዙሕ ዓመታት ሱር ሰዲዱ ዝጸንሐ ዲክታቶር ኣወጊድካ፡ ኣብ ክንድኡ ዲሞክራስያውን ህዝባውን ስርዓት ምትካል ዝኣመሰለ ዓብይ ዕማም ሒዝና፡ ኣብዚ ግሎባላውነት ልዕልና ዝሓዘሉ ዓለም ምስ ዘዕውቱና ናይ ቀረባን ርሑቕን ሓይልታት ዝምድና ክንገብር ከም ዘድልየና ውሁብ እዩ። እንገብሮ ዝምድናታት ካብ ጐርባትና ሃገራት ጀሚርካ ክሳብ ርሑቕ ዝምጠጥ ስለ ዝኾነ፡ ዕምቆት ናይቲ ዝምድና ከከምቲ ክብደት ጽልዋኡ ኣብ ጉዳይና ዝፈላለ እዩ ዝኸውን። ናይቲ ዝምድና ዕምቆት ክሳብ ክንደይ ይኸውን ብዘየገድስ፡ ኣብ ሉኣላውነት ኤርትራን ሓድነት ህዝባን ዘይማታእ፡ ግሉጽን ትካላውን ክኸውን ናይ ግድን እዩ።
ከም ኣብነት ምስዚ ኣብ ኢትዮጵያ ዝረኣ ዘሎ ኢሳያስ እውን ናይ ሓደ ገጸ-ባህሪ እጃም ተዋሂብዎ ዝዋሰኣሉ ዘሎ መዕለቢኡ ዘይተፈልጠ ማዕበል፡ ንኤርትራ ጥራይ ዘይኮነ ንምብራቕ ኣፍሪቃን ዞባ ቀይሕ ባሕርን እውን ከም ዝጸልው ብብዙሓት ናይ ከባቢና ተንተንቲ ዓብይ ግምት ዝተዋህቦ እዩ። ነቲ ነባር ፖለቲካዊ ምጽልላው ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝያዳ ክብ ከም ዘብሎ ከኣ ርዱእ እዩ።
እቲ ኣብ መንጐ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ብስም ኤርትራን ዶ/ር ኣብይ ኣሕመድ ዓሊ ብወገን ኢትዮጵያን ዝተጀመረ ብዙሕ ዝዋጠየሉ ዘሎ ዘይትካላውን ዘይግሉጽን ዕርክነት ከም ዘለዎ ኮይኑ፡ እዚ ሓሓሊፉ ዝስማዕ፡ ንትግራይን ዝተወሰነ ከባብታት ኤርትራን ጥራይ፡ ንምዝማድ ዝህቀን፡ ነቲ “ልኡላውነት ሃገርናን ሓድነት ህዝብናን ቀዳምነትና እዮም” ዝብል እምነት ጓስይዎ ክኸይድ ዝፍትን እንተኾይኑ፡ ሳዕቤኑ ኤርትራ ከም ሃገርን ንህዝባ ከም ህዝብን ዝብትን ስለ ዝኾነ፡ ንሕልምታት ኢሳያስ ካብ ምግሃድ ሓሊፉ ካልእ ትርጉም ኣይክህልዎን እዩ። ኣብዚ ዛዕባዚ ግሉጽን ትካላውን ሚዛን ሰዲህኤ፡ “ኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝህሉ መሰረታዊ ረብሓን ሰላምን ህዝበን ኣብ ግምት ዘእተወ፡ ብድሌት ውልቀ-መራሕቲ ዘይኮነ፡ ብትካላዊ ኣሰራርሓ ዝተዋሕሰ፡ ኣብ ናይ ሕድሕድ ጉዳይ ጣልቃ ዘይምትእትታው ዝብል ፖሊሲ ዝተሰረተ ዝምድና ንኽህሉ …..።” ዝብል ኣብ ጉባአኡ ዝጸደቐ እዩ።
እዞም ክልተ ነጥብታት፡ ልኡላውነት ሃገርናን ሓድነት ህዝብናን ናይ ህልውናናን ቀጻልነትናን መሰረታዊ ኣዕኑድ እዮም። እዚኣቶም ኣብ ዱልዱል ባይታ ኣብ ዘይተሰረትሉ፡ ከም ሃገር ኮነ ከም ህዝቢ ዓው ኢልና ክንዛረብን ኣደልዲልና ክንረግጽን ኣይንኽእልን ኢና። እቲ ቀደም ናብ ቃልሲ ዝወፈርና እውን ነዚኣቶም ናብ ንቡር ቦታኦም ንምምላስ እዩ ነይሩ። ከምቲ ዝወጠናዮ ከኣ ኮይኑ። እዞም ክልተ ኣገዳስቲ ኣምራት ፈላሊኻ ዘይረኣዩ፡ እቲ ሓደ ብዘይካቲ ካልኣዩ ህልውና ዘየብሎም እዮም።
ልኡላውነት ሃገርን ሓድነት ህዝብን ናይ ህልውናና ወሰንቲ ስለ ዝኾኑ፡ ንምውሓሶም ዝተኸፍለ ዋጋን ዝተወስደ ግዜን ኣዝዩ ክቡር እዩ። ልኡላውነትን ሓድነትን ሓንሳብ ኣውሒስካዮም “ድሕሪ ሕጂ ዝንቕንቖም የለን” ኢልካ እተራጥጠሎም ዘይኮኑ፡ ከም ናይ ዓይንኻ ብሌን ቀጻሊ ሓለዋን ክንክንን ዘድልዮም እዮም። ከምኡ ስለ ዝኾነ ኢና ከኣ ንዓኣቶም ዝትንክፍ ተጻባኢ “ቀርማሕ” ክብል እንከሎ ኤርትራውያን “ኣለና” ዝብል ናይ ተዳሎ ሓባራዊ ድምጺ ከነስምዕ ወትሩ ድሉዋት እንኸውን። እዚ ድሉውነት፡ ተደለኻ ተንቅዶ ተዘይደለኻ ተዋድቖ ዘይኮነ፡ ዘይተርፍ ንኹልና ማዕረ ዝብጸሓና ዜግነታዊ ግቡእ እዩ።
ንልኡላውነት ሃገርና ኮነ ንሓድነት ህዝብና ዝጻባእ ሓይሊ ከይመጽእ ክንሕሉ እንከለና፡ ናብ ደገ ገጽና ጥራይ ከነማዕዱ ኣይግባእን። ዘይናትና ክነሱ ናትና መሲሉ ኣጽቂጡ ዝጸንሐ ካብ ውሽጢ ዝጠልም ጉሒላ ከየጋጥም ናብ ውሽጢ ገጽና ከነማዕዱ’ውን ናይ ግድን እዩ። እኳደኣ ከምቲ “ካብ ፈታውየይ ደኣ ሓልወኒ እምበር፡ ናይ ጸላእየይስ ባዕለይ ኣለኹዎ” ዝበሃል፡ እቲ ሓደገኛ ንዓና ዝመስል ግና ከማና ዘይኮነ ኣካል፡ ብውሽጢ ኮይኑ ነቶም ልኡላውነትናን ሓድነትናን ስለ ዘይተዋሕጠሎም ድምጾም ሓቢኦም ዝጸናጸኑ፡ ኣፍደገ ከፊቱ ወራሪ ክጽወዓልና እንከሎ እዩ።
ኤርትራ ኣይኮነንዶ ልኡላውነታን ሓድነት ህዝባን ዘስተናዕቕ ሓይሊ ኣጋጢዋ፡ ነዞም መሰረታዊ ኣዕኑዳ ኣብ ዘውሓሰትሉ እውን ቀሲናስ ካብ ቃልሲ ኣንጻር ወጽዓ ዓዲ ኣይወዓለትን። ብሰንኪ ህግዲፍ፡ እቲ ናይ ኩሉ ሕግታት ቀላሲ ዝኾነ ሕገ-መግስቲ የብላን፡ ፍትሒ የብላን፡ ሰላም የብላን፡ ልምዓትን ዲሞክራስን እውን የብላን። ምናልባት ናይቲ “የብላን” ዝርዝር ንምሕጻር፡ “ኤርትራ ካብቲ መግለጽታት ልዕልና ህዝብን ቅኑዕ ምምሕዳርን ዘመልክት መዕቀንታት ዋላ ሓንቲ የብላን” እንተ ኢልና ንህልዊ ኩነታት ሃገርና ብዝምልከት ሚዛናዊ መግለጺ ክኸውን ይኽእል። እዚ ከኣ ህዝብና፡ ፖለቲካዊ ሓይልታቱ ኮነ ዝተፈላለዩ ህዝባዊ ምንቅስቓሳቱ ኣሜን ኢልና እንቕበሎ ዘይኮነ፡ መፍትሒ ክንረኽበሉ ንቃለሰሉ ዘለና ካልእ ዘይስከመልና ጾርና እዩ።
ንሃገርና ካብዚ ብሰንክቲ ኣብዚ እዋንዚ ካብኡ ዝኸፈአ ጸላኢ ዘየብልና ጉጅለ ህግዲፍ ዘላቶ ሕማቕ ሃለዋት ከነናግፋ ሓያልን ዘየቋርጽን ቃልሲ ከም ዝሓተና ብሓፈሻኡ ርዱእ እዩ። ኣከናውና ህዝብና ብዝተፈላለዩ ከም ሃይማኖት፡ ቋንቋ፡ ኣተሓሳስባን ዝኣመሰሉን መዕቀንታት ብዙሕነታዊ እዩ። እዚ ብዙሕነትና ዝጸልዎ ኣወዳድባና ከኣ ብዙሕ እዩ። ብመንጽር እዚ ካብዚ ዘለናዮ ሃለዋት ንምውጻእ እነቕርቦ ናይ ፍታሕ መማረጽታት እውን ብዙሕ እዩ። እዚ ኩሉ ናይ ኣከናውናና ኮነ ናይ ኣወዳድባና ብዙሕነታት ከም ዘለዎ ኮይኑ፡ መዋጸኦ ክንእምትን ዝምድናታት ክንትልምን እንከለና፡ ክንዝንገዖ ዘይግበኣና መሰረታዊ ጉዳይ “ልኡላውነት ሃገርናን ሓድነት ህዝብናን” ኣጽኒዕካ ምሓዝ እዩ። ኣብዞም መሰረታዊ ኣዕኑድ ዕጥይጥይ እንተ ኢልና፡ ኩሉቲ “ምእንቲ ኤርትራን ህዝባን” እናበልና እንኸዶ መንገዲ “ተፈታሕካዮስ ቁጻር ጥራይ” እዩ ዝኸውን።
ጉጅለ ህግዲፍ ኣራዊት ክነሱ፡ ቆርበት በጊዕ ተኸዲኑ ኣድብዩ ምስ ጸንሐ፡ ኣብ ኤርትራ ሰላም፡ ልምዓትን ዲሞክራስን ከተኣታቱ ተሓቲቱ ንረብሓኡ ስለ ዘይኮነ፡ ምሕንጋዱ ከይኣኽሎ፡ ብኣዕኑድ ህልውና ኤርትራ ዝኾኑ ልኡላውነታን ሓድነት ህዝባን ይዋገ ኣሎ። እዚ ሓደጋ’ዚ ካብ ህግዲፍ ክመጽእ እንከሎ፡ ህዝቢ ኤርትራ ዝሓለፈ ትዕዝብቱ ጸብጺቡ ዝግምቶ ስለ ዝኾነ፡ እምብዛ ዘሰንብዶ ዘይኮነ ንክቃለሶ መሊሱ ዘሕርኖ እዩ። ንህልውና ኤርትራ ከም ሃገርን ነቲ ብደምን ኣዕጽምትን ዝተነድቀ ሓድነት ህዝባን ኣብ ምልክት ሕቶ ዘእቱ ወስታ፡ “ኣንጻር ዲክታቶር ኢሳያስ ኣፈወርቂ እቃለስ ኣለኹ”ካብ ዝብል ወገን ክቀላቐል እንከሎ ግና ቃልስና ክሳብ ክንደይ ዝያዳ ወርቃዊ ግዜን ክቡር ዋጋን ክሓተና ምዃኑ ዘገንዝብ እዩ።
ንብዙሕ ዓመታት ሱር ሰዲዱ ዝጸንሐ ዲክታቶር ኣወጊድካ፡ ኣብ ክንድኡ ዲሞክራስያውን ህዝባውን ስርዓት ምትካል ዝኣመሰለ ዓብይ ዕማም ሒዝና፡ ኣብዚ ግሎባላውነት ልዕልና ዝሓዘሉ ዓለም ምስ ዘዕውቱና ናይ ቀረባን ርሑቕን ሓይልታት ዝምድና ክንገብር ከም ዘድልየና ውሁብ እዩ። እንገብሮ ዝምድናታት ካብ ጐርባትና ሃገራት ጀሚርካ ክሳብ ርሑቕ ዝምጠጥ ስለ ዝኾነ፡ ዕምቆት ናይቲ ዝምድና ከከምቲ ክብደት ጽልዋኡ ኣብ ጉዳይና ዝፈላለ እዩ ዝኸውን። ናይቲ ዝምድና ዕምቆት ክሳብ ክንደይ ይኸውን ብዘየገድስ፡ ኣብ ሉኣላውነት ኤርትራን ሓድነት ህዝባን ዘይማታእ፡ ግሉጽን ትካላውን ክኸውን ናይ ግድን እዩ።
ከም ኣብነት ምስዚ ኣብ ኢትዮጵያ ዝረኣ ዘሎ ኢሳያስ እውን ናይ ሓደ ገጸ-ባህሪ እጃም ተዋሂብዎ ዝዋሰኣሉ ዘሎ መዕለቢኡ ዘይተፈልጠ ማዕበል፡ ንኤርትራ ጥራይ ዘይኮነ ንምብራቕ ኣፍሪቃን ዞባ ቀይሕ ባሕርን እውን ከም ዝጸልው ብብዙሓት ናይ ከባቢና ተንተንቲ ዓብይ ግምት ዝተዋህቦ እዩ። ነቲ ነባር ፖለቲካዊ ምጽልላው ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝያዳ ክብ ከም ዘብሎ ከኣ ርዱእ እዩ።
እቲ ኣብ መንጐ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ብስም ኤርትራን ዶ/ር ኣብይ ኣሕመድ ዓሊ ብወገን ኢትዮጵያን ዝተጀመረ ብዙሕ ዝዋጠየሉ ዘሎ ዘይትካላውን ዘይግሉጽን ዕርክነት ከም ዘለዎ ኮይኑ፡ እዚ ሓሓሊፉ ዝስማዕ፡ ንትግራይን ዝተወሰነ ከባብታት ኤርትራን ጥራይ፡ ንምዝማድ ዝህቀን፡ ነቲ “ልኡላውነት ሃገርናን ሓድነት ህዝብናን ቀዳምነትና እዮም” ዝብል እምነት ጓስይዎ ክኸይድ ዝፍትን እንተኾይኑ፡ ሳዕቤኑ ኤርትራ ከም ሃገርን ንህዝባ ከም ህዝብን ዝብትን ስለ ዝኾነ፡ ንሕልምታት ኢሳያስ ካብ ምግሃድ ሓሊፉ ካልእ ትርጉም ኣይክህልዎን እዩ። ኣብዚ ዛዕባዚ ግሉጽን ትካላውን ሚዛን ሰዲህኤ፡ “ኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝህሉ መሰረታዊ ረብሓን ሰላምን ህዝበን ኣብ ግምት ዘእተወ፡ ብድሌት ውልቀ-መራሕቲ ዘይኮነ፡ ብትካላዊ ኣሰራርሓ ዝተዋሕሰ፡ ኣብ ናይ ሕድሕድ ጉዳይ ጣልቃ ዘይምትእትታው ዝብል ፖሊሲ ዝተሰረተ ዝምድና ንኽህሉ …..።” ዝብል ኣብ ጉባአu ዝጸደቐ እዩ።
ኣብ ሆላንድ እንርከብ ኣባላት ክልቲኡ ሰልፍታት ህዝባዊ ምንቅስቓስ ሓርነት ኤርትራን፥ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራን ብዝተበጽሐ ስምምዕ ብመራኸቢ ብዙሃን ብዕለት 24-06-2020 ናይ ሌላ ኣኼባ ተፈጺሙ። እቲ ኣኼባ ብናይ ነፍሲ ወከፍ ኣባል ናይ ምልላይ መደብ ተኻይዱ።
ቀጺሉ ብኣቦ መንበር ጨንፈር ሆላንድ ሓው መሓሪ ተስፋማርያም እናተመርሐ፡ ብዛዕባ ኣተሃላልዋን ስራሓትን ናይ ነፍሲ ወከፍ ሰልፊ ተገሊጹ። ብድሕሪ እዚ እቲ ንቕድሚት ዝጽበየና ዘሎ ምልካውን ጨቋንን ስርዓት ናይ ምልጋሱ ዕማምን፥ ንህላዌ ሃገርና እነድሕነሉ ኣብ ክሊ ጨንፈር ሆላንድ ምስ ኩሎም ደለይቲ ለውጢ ሓቢርና ንምስራሕ ብዕቱም ከምንዋሳእ ኣስሚርናሉ። ነዚ ናይ ምትግባሩን መደብ ምሕንጻጽን ድማ ብኣካል ተራኺብና ክንዛተየሉ ኣኼባና ብቆጸራ ተደምዲሙ። እዚ ናይ ሌላ ኣኼባ እዚ ምስቲ ሃገርና ኣብ ክትህሉን ዘይክትህሉን ተሸኺላትሉ ዘላ ህሞት ዝተኻየደ ብምዃኑ ብዝያዳ ንሓያልን ዕቱብ ቃልስን ይጽበየና ከምዘሎ ዘዘኻር እዩ። በዚ መሰረት እተን ብፖልቲካዊ መደብ ዕዮ ዝሰመሳሰላ ሰልፍታትን ምንቅስቓሳትን ካብ ናይ ስልጣን ሕቶ ወጺኤን፥ ናይ ምጽንባር መስርሕ ከዕዝዛ ዝያዳ እንጥለበሉ መድረኽ ኣቲና ኣሎና።
ሎሚ ዕለት 08-08-2020 መቐጸልታ ናይቲ ዝሓለፈ ናይ ሌላ ኣኼባ ከምኡ ንጨንፈርና ዝምልከት ኣብ ግብራዊ ስራሓት ንምእታውን፡ መደባትና ክንሕንጽጽን ምስ ሰልፍና ዝደጋገፉን ዝደናገጹን ኣብ ከተማ ሮተርዳም ሆላንድ ሓባራዊ ኣኬባ ኣካይድና። ኣብዚ ኣኼባ እዚ ሓው ብርሃነ ወልዳይ ንቃልሲ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ብናቱ ተበግሶን ብዝካየዶ መጽናዕትን ኣባል ክኽውን ዓጊቡ ተጸንቢሩና። ካልኦት መእሰያት ውን ነዚ ሰልፊ ክሳተፍዎ ምዃኖም ዕግበቶም ገሊጾም። ኣብዚ ኣኼባ እዚ ብሓው ብርሃነ ዘውደ ኣባል ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ብዛዕባ ናይ ምጽንባር መስርሕ ዝወሰድዎ ስጉምቲ ገሊጹ። በዚ መሰረት እውን ኩለን ሰልፍታት ይኹና ውድባት ከምዚ ሰልፊ ህዝባዊ ምንቅስቓስ ዲሞራሲ ኤርትራ ዝወሰዶ ስጉምቲ ንኽወስዱ ተማሕጺኑ። ቀጺሉ ብዛዕባ ሃለዋት ሰልፊ ኣብ ሆላንድን ከምኡ እውን ሓፈሻዊ ኩነታት ደምበ ተቓውሞን ብሓው ድራር መንታይ ኣባል ማእከላይ ባይቶ ዘቕርቦ መደረ ንዘን ሓቢረን ንምስራሕ ተሰማሚዔን ዘለዋ ሓሙሽተ ውድባት ከምቲ ናይ ቅድሚ ሎሚ ምፍልላይ ምስ ዝርከብ፥ ነፍሲ ወከፍ ኣባል ናይዘን ዝተሰማማዓ ውድባት ካብ ውድባዊ ወይ ሰልፋዊ ጸጊዒነት ወጺኡ ብሓደ ኮይኑ ኣይፋልኩምን ክብለን ከምዘለዎ ኣሚቱ። ከሙ እውን ኤርትራዊ መንእሰይ ንሃገርና ኤርትራ ዘንጸላልዋ ዘሎ ሓደጋታት ከስተብህለሉን ንሃገራዊ መንነትና ዘህስስ ወስታታት ክነቕሓሉን ተማሕጺኑ። ቀጺሉ ሓው መሓሪ ተስፋማርያም ኣቦ መንበር ጨንፈር ሽማግለ ብዛዕባ ዝነበረ ዝምድናታት ኣስፊሑ መብርሂ ሂቡ። ብድሕሪ እዚ ንርእይቶታትን ሕቶታትን ዝምልከት ድረኽ ንተሳተፍቲ ተዋሂቡ።
ኣብ ምዝዛም ኣኼባ ጨንፈር ሆላንድ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ክልቲኡ ኣባላት ሰልፊ ናይ ምትሕንፋጽ መስርሕ ብዕሊ ከምዝተዛዘመ ንኹሉ ኣብ ሆላንድ ዝርከብ ደላይ ለውጢ ነበስር። ብተወሳኺ በዚ ኣጋጣሚ እዚ ንሃገርን ህዝብን ኣብ ምድሓን መንእሰይ ወለዶ፥ ተካኢ ሓይሊ ብምዃኑ፡ ኣብ ንሱ ዝመረጾ ሰልፊ ተሳትፎኡ ከዕዝዝ ሃገራዊ ጻውዒትና ነቕርብ።
ክብርን ሞጎስን ንሰማእታትና
ዓወት ንውጹዕ ህዝቢ ኤርትራ
ዕንወት ንስርዓት ውልቀ-መላኺ
ጨንፈር ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ሆላንድ
ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ
ህዝቢ ኤርትራ፡ ትማሊ ንኹሉ ኣንጻሩ ዝእለም ዝነበረ ናይ ርሑቕን ቀረባን ውዲታት ስዒሩ ሳላ ዝተቓለሰ ናጽነቱ ጨቢጡ እዩ። ምእንቲ ዓለም ኣጸቢቓ ክትኣምንን ኤርትራዊ ልኡላውነት ወግዒ ክለብስን ከኣ መስርሕ ረፈንደም ተኻይዱ፡ 99.83% ካብ ህዝቢ ኤርትራ ኣዳዕዲዑ፡ “እወ ንናጽነት” ዝብል ሰማያዊ ካርዱ መዚዙ። እዚ መስርሕ ህዝቢ ኤርትራ ንናይ ግዳም ይኹን ንናይ ውሽጢ ኣዕለበጥቲ፡ ኣብ ልኡላውነቱ ዝኾነይኹን ምጥርጣር ከምዘይብሉ ዘረጋገጸሉ ኣዝዩ ድሙቕ ማሕተሙ ዘንበረሉ እዩ። ኣብቲ መድረኽ’ቲ ዲክታቶር ኢሳያስ ደጊኡ ገዲፍካ “ውሽጡ እንታይ ይሓስብ ነይሩ?” ምስቲ ሎሚ ዘርእዮ ዘሎ ወለቕዘለቕ ንምግማቱ ዘጸግም ኣይኮነን።
ኣብቲ ናጽነት ኤርትራ ንምርግጋጽ ዘካየድናዮ፡ ነዊሕን ኩርኳሕ ዘይተፈልዮን ጥምጥም ኣንጻር ሓይሊ መግዛእቲ፡ ኣብ ሕድሕድ ኤርትራውያን እውን ብዙሓት ዘቀሓሓሩና፡ እንተኾነ ንመስርሕ ቃልሲ ምእንቲ ናጻ ኤርትራ ዘይዓገቱ፡ ኣጋጣምታት ከም ዝነበሩ ኣብ ሕልና ኩልና ዘሎ እዩ። ምቅሕሓር ጥራይ ኣይኮነን፡ ከምቲ ሓደ ለባም ኤርትራዊ ኣቦ “ኤርትራውያን ጸባ ሓንቲ ላንምን እቶት ሓደ ዓውድን ኢና” ዝበልዎ፡ ኣሕዋትን ሰብ ሓደ ዕላማን ክንስና ተጓኒጽናን ክኽፈል ዘይነበሮ ዋጋ ከፊልናን ኢና። እዚ ናይ ሽዑ ጐንጽና ንገዛእትና እንተዘይኮይኑ፡ ነቶም ናይቲ ጐንጺ ተዋሳእቲ ዝነበርና ኣካላት ኮነ ንህዝብና ፋይዳ ከምዘይነበሮ ሎሚ ኣብ ቅድሚ ኩልና ብሩህን ከይድገም መምሃሪ ክኸውን ዝግበኦን ምዃኑ ኣብ ኣእምሮ ነፍሲ ወከፍና ተመዝጊቡ ዘሎ እዩ።
ኣብዚ እዋንዚ ናይተን ኣብ ሕድሕደን ዘይቃደዋ ዝነበራ፡ ውድባት ድሕረ-ባይታታት ዘለና ኤርትራውያን፡ ነቲ ናይ ሽዑ ምስሕሓብና ንታሪኽን ንተመራመርቲ ታሪኽን ገዲፍና፡ ኣብ ንቕድሚት ዘማዕዱ ሓባራዊ ናይ ለውጢ ቃልሲ መስርሕ ክንስለፍ ምብቃዕና ዓብይ ስጉምቲ ንቕድሚት ኣብ ምሕጻር ዕድመ ጉጅለ ህግዲፍ እዩ። ነዚ ብሓባር ምስላፍና ኣስጢምና ሒዝና ከነማዕብሎን ነቲ ናይ ሓባር ሸቶና ኣብቲ ክበጽሖ ዝግበኦ ከነብጽሖን ከኣ ዕዙዝ ሓላፍነት ኣለና። ኣብቲ ግቡእ ናይ ሓባር መስርዕ ምእታውና ቅኑዕ ኮይኑ፡ ኣብቲ ኣብ ቅድሜና ዘሎ ብቐዳምነት ዝስራዕ ምውጋድ ህግዲፍ እንተዘየብጺሕናዮ ግና፡ ምጅማርና ንበይኑ ትርጉም የብሉን። ምጅማርን ኣብቲ ክትበጽሖ ዝግበኣካ ምብጻሕን እንተዘይተናቢቦም ተነጻጺሎም ዝህብዎ ውጽኢት ትርጉም የብሉን።
እዚ ኣብ ቅድሜና ተገቲሩ ዝጽበየና ዘሎ፡ ኣብ ኤርትራ ለውጢ ናይ ምምጻእን ሓድነት ህዝብና ናይ ምዕቃብን ሓላፍነት፡ ናይ ኩልና ለውጢ እንብህግን በቲ ዝረጋገጽ ለውጢ እንሕበንን ኤርትራውያን እምበር፡ ብናይ ውሱናት ውድባት፡ ሰልፍታት፡ ህዝባዊ ምልዕዓላትን ማሕበራትን ጻዕሪ ጥራይ ዝዕወት እዩ ኢልካ ዝግደፍ ኣይኮነን። ናይዞም ኩሎም ሰብ ዋኒን ኣበርክቶ በበቲ ዝጥዕሞም ኣገባብ ዝብገስ’ኳ እንተኾነ፡ ናብ ሓደ ናይ ሓባር ናይ ቃልሲ ፈለግ ከም ዝውሕዝ ምግባሩ ግና ኣገዳሲ እዩ። ኩሉ ብሰንኪ ጉጅለ ህግዲፍ ደም ዝነብዕ ዘሎ ኤርትራዊ፡ እንተላይቲ ብረት ዓጢቑ ዘሎ ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ፡ ኣካል ናይቶም ናይ ለውጢ ተዋሳእቲ ኤርትራውያን እዩ። ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ እቲ ደጋዊ ለቢስዎ ዘሎ ወተሃደራዊ ክዳንን ተዓጢቕዎ ዘሎ ኣጽዋርን እምበር፡ ውሽጣዊ ኣተሓሳስባኡስ ናይቲ ህዝባዊ ናይ ለውጢ ሓይሊ ኣካል ምዃኑ ብሩህ እዩ። ምኽንያቱ ንጹር እዩ። ንሱ እውን ኣብ ምምሕዳር ህግዲፍ ዝያዳ ዝጭቆን ዘሎ ክፍሊ ሕብረተሰብ ኤርትራ ስለ ዝኾነ። ህግዲፍ እውን ርእዩ ከምዘይረኣዮ ክሓልፎ እንተዘይኮይኑ ኣተሓሳስባዚ ኣካልዚ ናበይ ገጹ ምዃኑ ዝስሕቶ ኣይመስለናን።
ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ኣብ መቕድም’ቲ ኣብ ዕዉት 3ይን ሓድነታውን ጉባአኡ ዘጽደቖ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮኡ “ኩሎም ዜጋታት ብዘይ ገለ ተጽዕኖን ደረትን ኣብ ፖለቲካዊ መስርሕ ሃገሮም ብምስታፍ፡ ብህዝባዊ ምርጫ ብሓላፍነት ዘገልግሉ ተሓታትነቶም ንህዝቢ ዝኾኑ መንግስታውያን ኣካላት ከቑሙ መሰሎም ምዃኑ ይኣምን።” ኢልዎ ዘሎ፡ ነዚ ኣቐዲሙ ዝተጠቕሰ ዝያዳ ዘዕዝዝ እዩ።
ከምቲ ግቡእ ብናይ ትማሊ ጌጋታት ተኣሲርና፡ ካብ ናይ ሎምን ጽባሕን ኣድማዒ ምንቅስቓሳትና ጅሆ ክንሕዝ ኣይግበናን። እዚ ከበሃል እንከሎ ግና “ሰባት በቲ ሎምን ጽባሕን ክሰርሕዎ ዝግበኦም ጥራይ ዘይኮነ፡ በቲ ትማሊ ክሰርሕዎ ዝግበኦም ዝነበረ’ሞ ዘይሰርሕዎ እውን ክሓስቡ ይግበኦም” ዝብል ሓሳብ ኣይንዝንግዖን ኢና። እዚ ነቲ ናይ ትማሊ ሕጽረት ሓሊፉ ክነሱ፡ ናብ ሎሚ ኣምጺእና ክንቅይሮ ንኽእል ኢና ማለት ግን ኣይኮነን። ናይ ሎሚ ስራሕና ካብኡ ዝሓሸ ምእንቲ ክኸውን ነቲ ናይ ትማሊ ሕጽረትና ክንመሃረሉ ከም ዝግበኣና ግና ኣይንዘንግዕ። ትማሊ ዘካየድናዮ ዘየርብሓና ናይ ሕድሕድ ጐንጺ ኣሕሊፍና ኢና። ካብኡ ብዘይምምሃር፡ ኣብዚ ናይ ድሕሪ ናጽነት መድረኽ ቃልሲ’ውን ሰኣን ምክእኣልን ምጽውዋርን ብሓደ ክንሰርሓሉ ዝግበኣና ዝነበረ ወርቃዊ ንህግዲፍ ናይ ምስዓር ግዜ ከም ዘባኸና ክንእመን ይግበኣና። ካብቲ ዝሓለፈና ዕድል ክንመሃር ግና ሕጂ’ውን ቅኑዕ እዩ። ነቲ ካብቲ ዝሓለፈ ኣሉታ ክንመሃሮ ዝግበኣና እንተ ኣጽኒዕናዮ ዳግማይ ጌጋ ኣይክንፍጽምን ኢና። ነዚ እንተዘይበቒዕና ግና በቲ ኣብ መጻኢ ክንትግብሮ ዝጽበየና ዕማም ዘይምትግባር ጥራይ ዘይኮነ፡ በቲ ክንመሃረሉ ዝግበና ብዘይምምሃርና’ውን ክንጣዓስ ኢና።
ሎሚ እነርእዮ ናይ ትግሃት፡ ሓልዮትን ምክእኣልን ብቕዓት ናይቲ ጽባሕ ዝጽበየና ዕማም ምዕዋት ኣመላኻቲ እዩ። ሎሚ ኣብ ዘይመድመድናዮ ባይታ ናይ ጽባሕ ኣብ ዘተኣማምን ባይታ ክስረትን ክዕወትን ዘለዎ ዕድል ጸቢብ እዩ። ዕላማና ሎሚ ንህግዲፍን መላኺ ኣተሓሳስባኡን ኣወጊድና ጽባሕ ኣብ ክንድኡ፡ ሕገ-መንግስታዊ፡ ብዙሕነታውን ህዝባውን ስርዓት ምትካል እዩ። እዚ ዘመልክቶ ከኣ፡ እቲ ናይ ጽባሕ ኣርሒቑ ዝጥምት ናይ ራህዋ ሸቶና፡ ብናይ ሎሚ ኣተሓሳስባናን ግብራዊ ስጉምትናን ኣዝዩ ዝጽሎ ምዃኑ እዩ። ሎሚ ካብ ሕዱር ቂም ወጺእና፡ ቀዳምነታትና ብንጹር ሰሪዕና፡ ሕድገትን ምክእኣልን፡ ልዕሊ ኩሉ ከኣ ህዝባውን ሃገራውን ሓላፍነት ዓጢቕና እንተዘይተሰሊፍና፡ ኣብ ዘይብሩህን ዘይምትእምማንን መጻኢ “ከምዚ ክንገብር ኢና” እንተበልና፡ ተቐባልነትና ኮነ ተዓዋትነትና ምሉእ ከም ዘይከውን ምግንዛብ የድልየና። ምስዚ ኣብ ዝዛመድ ምሁራት “እቲ ዘርብሕ ኣብ ቃልሲ ዘሕለፍካዮ ንውሓት ግዜ ዘይኮነ፡ ኣብቲ ዘሕለፍካዮ ግዜ ዘመዝገብካዮ ቁምነግር እዩ” ንዝብልዎ ምርዳኡ ኣገዳሲ እዩ።
ኤርትራ ድሕሪ 2ይ ውግእ ዓለም ከምተን ካለኦት ኣብ ትሕቲ መግዛእቲ ጸኒሐን፡ ናጽነተን ዓቂበን ሃገርነተን ዘውሓሳ ሃገራት ዘይትኾነሉ ቅቡል ምኽንያት ኣይነበረን። እንተኾነ በቲ ሓደ ወገን ናይ ኤርትራ ምቹእ ስትራተጅካዊ ኣቀማምጣ ብሂጎም፡ በቲ ካልእ ወገን ድማ ምስ ኢትዮጵያ ዝነበሮም ናይ ነዊሕ ግዜ ዝምድና ክኸስሩ ስለ ዘይደለዩ ሓያላት ተረባሕቲ ንኤርትራ ምስ ኢትዮጵያ ከም እትቑረን ገይረምዋ።
እቲ ብምቑራን ብረቂቕ ዝተቓነየ መስርሕ ምጉባጥ፡ ብጥበብ ዝተታሕዘ ብቐጥታ ዘይኮነ ብተዓጻጻፊ ሜላታት ዝተፈጸመ’ዩ ነይሩ። ናይ ህዝቢ ኤርትራ፡ ናጻ ህዝብን ሃገርን ናይ ምዃን ምርጫ ተነጺጉ። ንይምሰል መዳህለልን ስምዒት ህዝቢ ኤርትራ ንምዝሕሓልን ረፈረንደም ተኻይዱ። እቲ ረፈረንዱም ከም ቀጻሊ ፍታሕ ዝተወስደ ዘይኮነ ናብቲ ንኤርትራ ኣካል ኢትዮጵያ ናይ ምግባራ ሸቶ ከም መሰጋገሪ ዝተመርጸ ጥበብ ከም ዝነበረ ኣብቲ ደሓር ብዝተወስደ ናይ ትሕሰት ስጉምቲ ተረጋጊጹ እዩ። እቲ ጉሒላ መስርሕ ሓድነት ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ዝደልደለሉ ከም ዘይትግበር ዝተረድኡ ናይ ሽዑ በሃግቲ ኤርትራ ምልሕላሕ ሓደነት ህዝቢ ኤርትራ ከም ቀንዲ ወሲደም ክሰርሕሉ ፈቲኖም። ኣብ ምትግባሩ ከኣ ሃይማኖት፡ ኣውራጃውን ዝኣመሰሉን ስምዒታት ከም መተፋነኒ ተጠቒሞም፡ ጸረ ሓድነት መፈንጥርያታት ኣጸዊዶም። መጻወድያታቶም ግና ግዝያዊ እምበር፡ ከምቲ ዝተጸበይዎ ቀጻሊ ኣይኮነሎምን።
ጉዳይ ኤርትራን ኢትዮጵያን ካብ ሽዑ ምስተጠናነገ እቲ ናይ ክልቲአን ምጽልላዉ ኣየቋረጸን። ብዛዕባ ኤርትራ ክትመዝን እንከለኻ ጉዳይ ኢትዮጵያ ምትንካፍ ኣይተርፍን። ጉዳይ ኢትዮጵያ ክትድህስስ እንከለኻውን ከምኡ ጉዳይ ኤርትራ ይተናኸፍ። ኣብዚ እዋንዚ ዝኾነ ነገር “ገልጠም” ክብል እንከሎ፡ እቲ ቀቢጹ ዝደቀሰ ዝመስል ኢትዮጵያዊ ባህግን ህርፋንን ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ዝተዓጽወ መዝገብ ክነሱ ፈኸም ይብል እዩ። እቲ ንዝህቢ ኤርትራ ከፋፊልካ ኣብ ሕድሕዱ ናይ ምትፍናኑ ሕማም እውን ወትሩ ዝድገስ ሕዱር ሕማም እምበር ተስፋ ኣይቆረጸን። እቲ ኣብዚ እዋንዚ’ውን ሓሓሊፉ ዝስማዕ ንቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ምእንቲ ናጽነቱን ናይቲ ቃልሱ ሰማእታትን ናይ ምንእኣስን ምርኻስን ስምዒታት ናብ ዝተወደበ ደረጃ ንምድያቡ ዝግበር ናይ ቀደም ናፈቕቲ ምንብሃቘ ናይዚ መርኣያ እዩ።
ቅድሚ ክልተ ዓመታት ኣብ ኢትዮጵያ ሓያል ምውጣጥ ዘስዓበ፡ ሓድሽ ፖለቲካዊ ምዕራፍ ተኸፊቱ። እዚ ሓድሽ ምዕራፍ ብዙሓት ኢትዮጵያዊ ኣጀንዳታት ኣግሂዱ ክሳብ ሕጂ’ውን ጋና ቃልቃል ዝብል ዘሎ እዩ። ኣብ ኢትዮጵያ ከይተደረተ ናብ ኤርትራ እውን ብኽንድቲ ትጽቢት ዝተገብረሉ’ኳ እንተዘይኮነ ጽልዋ ኣሕዲሩ’ዩ። እቲ ድሕሪ ውግእ ኤርትራን ኢትዮጵያን ጠጠው ምባሉ ንኣስታት 20 ዓመታት ኣብ ኩነታት “ኣይሰላም ኣይውግእ” ኮይኑ ኣንጻር ኢትዮጵያ ክኮራበብን ቀንዲ ተሓላቒ ልኡላውነት ኤርትራ መሲሉ ክቐርብን ዝጸንሐ ኢሳያስ ኣፈወርቂ፡ ብድሕሪቲ ኣብ ኢትዮጵያ ክጥጃእ ዝጸንሐ ማዕበል ስለ ዝነበረ፡ ነቶም ነቲ ኩነታት ክከታተልዎ ዘይጸንሑ ወገናት ሃንደበት ብዝኾኖም ቅልጣፈ ልኡኻት ኢትዮጵያ ተቐቢሉ ንሱ ከኣ ቀልጢፉ ናብ ኣዲስ ኣበባ ከይዱ።
ኢሳይስ ናብ ኢትዮጵያ ኣጋይሻኡ ንቡር ኣይነበሮን። ነቲ ዝተኸተሎ ኣገባብ ብጽሞና ክትመዝኖ እንከለኻ፡ ነቲ ብመስዋእቲ ጀጋኑ ዝተረጋገጸ ልኡላውነት ሃገረ-ኤርትራን ሕቡን ህዝብናን ኣብ ሓደጋ ዘውድቕን ነቲ ታሪኽ ኮይኑ ፋይሉ ዝተዓጸወ፡ ናይ ግዳም ሓይልታት ህርፋን ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ዘለዓዕልን ቅድሚ ሕጂ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ዝወሰድዎ ዓመጸኛ ቅዲ ዘዘኻኽርን እውን ነይሩ። ከምቲ ኣብ መንጐ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝነበረ ውዕል ክፈርስ እንከሎ ሳዕቤኑ ዘይተረድኡ በሃግትን ሃረፍትን ኤርትራ ዘካይድዎ ዳንኬራ፡ በቲ ናይ ቅድሚ 2ተ ዓመታት መገሻ ኢሳያስ ናብ ኣዲስ ኣበባ እውን “ኣይበልናንዶ ኤርትራ ካብ ኣዲኣ ኢትዮጵያ ተፈልያ ክትነብር ኣይትኽእልን እያ፡ ኢሳያስ ንዝበደላ ኢትዮጵያ ክኽሕስን ይቕረታ ክሓትትን ምምጻኡ ዘንእዶ’ዩ….… ወዘተ” ዝብሉ ሰባት ኣብ ጐደናታት ኣዲስ ኣበባ ብዙሓት ነይሮም። ብዘይካ ዓጀውጀው ንጹርነት ዘይነበሮ፡ መደረታትን ዘይውርዙይ ኣካላዊ ምንቅስቓሳትን ኢሳያስ እውን ኢትዮጵያውያን ከምኡ ኢሎም ክግምቱ ዘተባብዕ እዩ ነይሩ። ንኣብነት ብክልተ ኢዱ ኣፍልቡ እንዳወቕዑ ሓጐሱ ምግላጹ። እቶም ኤርትራ ናይቲ ሓቦኛ ህዝባ ክንሳ፡ ቀደም ኣብ ናይ ግዳም ሓይሊ፡ ሎሚ ከኣ ኣብ ኢሳያስ ተኣማሚኖም “ኤርትራ ኣካል ኢትዮጵያ ክትከውን’ያ” ኢሎም ተስፋ ዘሕደሩ ብፍላይ ነቶም ፊደል ዝቖጸሩ ዘየገምቶም ኣይነበረን።
ኣብዚ ልኡላውነት ኤርትራን ክብሪ ህዝባን ናይ ምዕቃብ ብደሆ ኣፍጢጡ ቅድሚት ዝመጸሉ ወሳኒ ግዜ፡ ከምቲ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ኣብ 3ይን ሓድነታውን ጉባአኡ ህልዊ ኩነታት መዚኑ “ምልካዊ ስርዓት ኤርትራ፡ ኣብ ውሽጣዊ ጕዳያት ኢትዮጵያ ኢድ ብምእታው፡ ነቲ ኣብ መንጐ ክልላትን ብሄራትን ኢትዮጵያ ዝተኸስተ ግርጭታት ንምብላሕ ዝኽተሎ ዘሎ ሻራዊ ፖሊሲ ጕባኤ ኰኒኑ። መንግስቲ ኢትዮጵያ ድማ፡ ምስ ምልካዊ ስርዓት ኤርትራ ዝገብሮ ዘሎ ስዉር ውዕላትን ስምምዓትን ንዝሓለፍናዮ መሪር ተመኵሮ ዝደግም ከይከውን ስግኣት ከምዘለዎ ጕባኤ መዚኑ።” ዝበሎ፡ ኣብ ፖሊሲ ዝተሰረተ መርገጽካ ምንጻር ኣገዳሲ እዩ። እዚ ንጹር መርገጽ ብሓድነት ህዝቢ ኤርትራን ፖለቲካዊ ሓይልታቱን ብዝተቓነየ ውሁድ ግብራዊ ስጉምቲ እንተዘይተሰንዩ ግና፡ ወዮ ድሕሪ ሕጂ ኣይምለስ ዝበልናዮ ተደጊሱ ኤርትራ ኣብ ኢድ ናይ ግዳም በሃግታን ሃረፍታን ከምዘይትወድቕ መረጋገጺ የብልናን። ሓይልን ዓመጽን ሕጊ ካብ ዝኾነሉ ዓለማዊ ኩነታት ከምዘይወጻእና ምዝካር ከኣ ከድልየና እዩ።
ዲክታተር ኢሳያስ ኤርትራ ኣብ ትሕቲኡ ካብቲ “ናይ ኣፍሪቃ ሰሜን ኮርያ” ዝብል ዓለም ዝሃበታ ስም ወጺኣ፡ ብዶ/ር ኣብይ ኣሕመድ፡ “ሓቂ ንምዝራብ ኣብዚ እዋን እዚ መንግስቲ ኤርትራ ናይ ሰላም ሓይሊ ምዃኑ ኢትዮጵያ ጥራሕ ዘይኮነትስ፡ ምሉእ ዓለም ዝፈለጦን ዝኣመነሉን ጕዳይ ኢዩ።” ካብ ተባህለት ልቓሑ ንምኽፋል ንኤርትራ ኣብ ሓደጋ ካብ ናይ ምውዳቕ ተግባሩ ኣይክምለስን እዩ። እዚ ጥልመቱ ሓድሽ ዘይኮነ፡ ንገሌና ደኣ ተሓቢኡና ጸኒሑ’ምበር፡ ኣብዚ እዋንዚ ብዙሓት ኢትዮጵያውያን ከይተረፉ ኢሳያስ ካብ ቅድም ናብ ኢትዮጵያ የቋምት ከም ዝነበረ ዝነግሩና ዘለዉ ምዃኑ ምስትብሃሉ ጠቓሚ እዩ። ተደጋጋሚ ዝቐርብ ምስክርነት ሻለቓ ዳዊት ወልደጊርጊስ ነዚ ኣብነት እዩ።
ሰዲህኤ፡ ኣብዚ ኣቐዲሙ ዝተጠቕሰ ጉባአኡ ስግኣቱ ኣብ ልዕሊ ምግላጹ ነዚ ንምግታእ ክግበር ብዛዕባ ዝግበኦ እውን “ህዝቢ ኤርትራ ከምወትሩ ኣብ ጐድኒ ልዑላውነት ሃገሩ ደው ክብል 3ይን ሓድነታውን ጕባኤ ጸዊዑ። ኣብ ርእስ’ዚ፡ ነቶም ኣብ ጐድኒ ልዑላውነት ኤርትራ ደው ዝብሉ ኢትዮጵያውያን እናመጐሰ፤ ነቶም ንኤርትራ ዳግም ኣብ ትሕቲ ባዕዳዊ መግዛእቲ ንኸመልስዋ ዝሕልኑን ኣብ ውሽጣዊ ጕዳያት ኤርትራ ጣልቃ ዝኣትውን ኢዶም ከልዕሉን ንኵናት ጻሕታሪ ዝዀነ መግዛእታዊ ፖሊሲታቶምን መርገጻቶምን ዳግመ-ርእይቶ ክገብርሉን ጕባኤ ይጽውዕን የጠንቅቕን።” ዝብል ሓሳብ ኣስፊሩ እዩ።
ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ዝተፈላለዩ ከባብታት እታ ሃገር፡ ኣብ ገጠራትን ከተማታትን፡ ብጉልባብ ኮሮናቫይረስ ተዓጽዩ ኣደዳ ሕጽረት ዝተፈላለዩ መሰረታዊ ቀረባት ይኸውን ከምዘሎ ምንጭታት ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ካብ ዝተፈላለዩ ከባብታት ሃገርና ሓቢሮም። እቶም ምንጭታት ከም ዝሓበርዎ እቲ ጸገም ኣብ ሕጽረት ዝብላዕን ዝስተን ጥራይ ዝረአ ዘይኮነ፡ ኣብ ከም ሕክምና ዝኣመሰሉ መሰረታዊ ናይ ህልውና ጉዳያት እውን እናገደደ ይኸይድ ከምዘሎ ጥቒሶም።
እቶም ምንጭታት ከም ዝበልዎ፡ ሓደ ንድሕነቶም ተባሂሉ ስሞም ዝተዓቀበ ኤርትራዊ ኣቦ፡ ካብ ምዕራብ ኤርትራ ከባቢ መጐራይብ፡ ኣብዚ እዋንዚ ህዝቢ’ቲ ከባቢ መተካእታ ስለ ዝሰኣነ ናይ ቀጻሊ ህይወቱ መሰረት ዝኾና ጤለበጊዕ ሓሪዱ ክበልዐን ትርጉም ብዘይብሉ ኣዝዩ ሕሱር ዋጋ ክሸጠን ተገዲዱ ከም ዘሎ ገሊጾም። እዞም ወሃቢ ርኢቶ ኣቦ ከም ዝብልዎ፡ እቲ ጥሜት ካብዚ በጺሕዎ ዘሎ ዝያዳ ኣብ ልዕሊ ኣደታት፡ ህጽናትን መንእሰያትን ዝኸፈአ ሓደጋ ከየውርድ ዝለዕለ ስግኣት ኣሕዲሩ ኣሎ።
እዞም ምንጭታት ሰዲህኤ ካብ ኤርትራ ከም ዝበልዎ፡ ብዝተፈላለዩ ኣገባባት፡ ዶብ ጥሒሱ ናብ ኤርትራ ክኣቱ ዝፍትን መሰረታዊ ቀረባት ኣሎ። እንተኾነ እዚ ቀረብ፡ ብናይቲ መንግስቲ ኣካላት ከም ዝግበትን እቲ ዝህገር ንብረት ኣብ ጠቕሚ ውሱናት ናይቶም ዝግብትዎ ሓለፍቲ ዝውዕል እምበር፡ ናብቲ ውጹዕ ህዝቢ ከምዘይበጽሕ ሓንቲ ነቲ ኩነታት ዝተዓዘባ ስመን ዝተዓቀበ ኤርትራዊት ወይዘሮ ከም ዘቃለዓ እቲ ሓበሬታ ኣመልኪቱ።
እዚ ከምዚሉ እንከሎ ህግዲፍ ኣንጻር መንግስቲ ሱዳን ኣብ መሬት ኤርትራ ዝንቀሳቐሱን ንዓኡ ብስለያ ዘገልግልዎን ጉጅለታት ይውድብን ይሕግዝን ኣሎ። ህግዲፍ ነቶም ካብ ከባቢ ርብዳ ክሳብ ሃመሽኰረብ ኣብ ዝዝርጋሕ ቦታታት ዝርከቡ፡ ሎሚ ግና ዝርጋሐኦም ኣብ ዶብ ኤርትራን ሱዳንን ዝያዳ ዝሰፍሕ ዘሎ ኣካላት ህዝብና ኣብ ገጠርን ከተማን ብጥምየት ዓጸቦን እንዳተሳቐየ፡ መግብን ካልእ መሰረታዊ ነገራት ከም ዘቕርበሎም እቲ ዝበጸሓና ሓበሬታ ጠቒሱ።
ምስዚ ብተተሓሓዘ ጉጅለ ህግዲፍ ካብ ድሌቶም ወጻኢ ኣገዲዱ ካብ ዝተፈላለዩ ኩርነዓት ኣብ ወተሃደራዊ ታዕሊም ኣእትይዎም ዘሎ ልዕሊ ኣርባዕተ ሺሕ መንእሰያት፡ ብጥምየትን ስእነት መሰረታዊ ቀረባትን ይሳቐዩ ከም ዘለዉ እዚ ምንጪ ብተወሳኺ ሓቢሩ። ሓደ ውላዱ ኣብዚ ግዱድ ወተሃደራዊ ታዕሊም ዝኣተወ ኣቦ፡ ደሃይ ውላዱ ክፈልጥ ከይዱ፡ ንእግረመ መንገዱ ተዓዚቡ ከም ዝበሎ፡ እቲ ጸገም ናይ መሰረታዊ ቀረብ መግቢ ሕጽረት ጥራይ ዘይኮነ፡ እቶም ግዱዳት ተዓለምቲ ብዕርቃን’ውን ይጥቅዑ ከም ዘለዉ ኣቃሊዑ።
ኣብ ዕለት 1 ነሓሰ 2020 ኣብ ጀርመን ዝርከብ ንኡስ ዞባ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ናይ ምላእ ኣባላት ጨናፍር ብመራኸቢ ብዙሓን ሰፊሕ ኣኼባ ኣካይዱ። ኣቦ ወንበር ንኡስ ዞባ ጀርመን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ኣቶ ተስፋማርያም ክብራኣብ፡ ብኣጋጣሚ ኣብዚ ማዓልታት ይባዓል ንዘሎ ዒድ ኣልኣድሓ ኣልሙባርክ ምኽንያት ብምግባር፡ ንመላእ ኣመንቲ ምስልምና ብሓፈሻ፡ ንኤርትራውያን ምእመናን ምስልምና ድማ ብፍላይ እንቋዕ ናብዚ ክቡር ዒድ ኣልኣድሓ ኣብጻሓኩም ኣብጽሓና ብማለት ሰናይ ምንዮቱ ኣማሓላሊፉ፡ ንኣኼበኛ ድማ ምስጋናኡ ኣቕሪቡ።
ኣቦ ወንበር ንኡስ ዞባ ጀርመን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኣርትራ ድሕሪ ሓጺር መእተዊ ምግባር ኣጀንዳ ኣኼባ ብቀደም ተኸትል ድሕሪ ምሕባር፡ ላዕሎዎት ኣማራርሓ ኣባላት ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ዞባ ኤውሮጳ ኣካል ናይቲ ኣኼባ ክኾኑ ዕዱማት ብምንባሮም መድረኽ ንዓኣቶም ኣረከበ፡፡ ብምቕጻል ንቀዳማይቲ ዕድምቲ ኣባል ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ወይዘሮ ትዕበ ተኪኤ መድረኽ ብምርካብ ንውሽጣዊ ጉዳይ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ዞባ ኤውሮጳ ብሕጽር ዝበለ ድሕሪ ምሕባራ፡ ኣብቲ ቀንዲ እዋናዊ ጉዳይ ኮይኑ ዘሎ ሓቢርካ ናይ ምስራሕ ደምበ ተቓውሞ ዘማሓላልፎ ብዙሕ ዓንቀጻት ዝሓዘ ፖሎቲካዊ ወሳኔታት ናብ ኩሉ ኣባል ሕብረተሰብ ኤርትራ ንኽበጽሕ ተራ ናይ ኩሉ ግዱስ ዜጋ ዝተወደበን ዘይተወደበን ዝምልከት ሰለዝኾነ ኣበርቲዕካ ክስርሓሉ ከምዘሎዎ መልእኽታ ኣማሓላሊፋ፡፡ ብተወሳኺ ኣቦ ወንበር ዞባ ኤውሮጳ ኣቶ ኢሳቅ ወልደማርያም ዘማሓላለፎ መልእኽቲ ሓፈሻዊ ስእሊ ጨናፍር ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኣርትራ ኣብ ዞባ ኤውሮጳ ድሕሪ ምሕባር፡ ደምበ ተቓውሞ ኤርትራ በጺሕዎ ዘሎ ኣዎንታዊ ምዕብልናን ብስፍሕ ዝበለን ዑምቀት ዝመልኦን ካብ ዝሓለፈ ግዜ ዝያዳ ተቢዕካ ክትሰርሕ ዝዕድም ጽቡቕ መንፈስን ዓቢ ተስፋ ዝመልኦን ብምንባሩ ኣኼበኛ ጽቡቅ ጌሩ አስሚርሉ፡፡ ኩሉ ኣባል ሰልፊ ነዚ እዋናዊ ንምዕዋት ዝካኣል ዘበል ክፍጽም ድልውነቱ ኣረጋጊጹ።
ድሕሪ እዚ ኣብቲ ብቕደም ተኸትል ካብ ዝተሰርዓ ኣጀንዳታት፡ ጉዳይ ሰፊሕ በዓል ፈስቲቫል ኤርትራ ፍራንክፎርት ኮይኑ፡ ልክዕ ኣብዚ ኣኼባ ዝካየደሉ ዕለት ቀዳማይ ሰሚን ናይ ወርሒ ነሓሰ ይብዓል ስለዝነበረ ኣብ መንፈስ ነብሲ ወከፍ ኣባል ናቱ ፍሉይ ስሚዒትን ትዝታዊ ቦታን ዝነበራ ዕለተ ኣኼባ ኮይና ተረኺባ። ኣብ ሕሉፍ ተመኩሮ ፈስቲቫላት ኤርትራ ብሓፈሻ ፈስቲቫል ፍራንክፎርት ድማ ብፍላይ ኣብ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ኣንጻር ዲክታቶርያዊ ስርዓት ፖለቲካዊ ዲፕሎማስያውን ኣስተዋጽኣኡ ዓብዪ ተራ ካብዝነበሮም መድረካት ብምንባሩ በቲ ሓደ ሸነኽ፡ ኣብ ማሕበራውን ባህላውን መዳይውን ነቲ ንዓመታት ተፈላልዩ ዝጸንሔ ዜጋታት፡ መተዓብይቲ። መቓልስቲ፡ ካብ ኤውሮጳ ሓሊፉ፡ ርሑቕ ኣወስትራልያን ኣመሪኻን ካብዝነብሩ ኣራኺቡ ዝምድናታቶም ክዕቀቡን ክቕጽሉን ዝነበሮ ስነ ኣእምራውን ማሕበራውን ግደ ዝዝንጋዕ ብዘይምንባሩ እዩ።
ካብዚ ሓሊፉ፡ ብሰሪ ለበዳዊ ሕማም ኮቪድ-19 ናይ 2020 ፈስቲቫል ኤርትራ ፍራንክፎርት እዃ እንተተጎናደበ፣ ብሰናይ ድልየትን ተበግሶን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ምድላዋቱ ብደረጃ መላእ ኣባላት ፖለቲካዊ ሓይልታት ኣብ ጀርመን ክዳሎን ክዕመምን ምውሳኑ ከይዘከርካ ዝሕለፍ ኣይነበረ። ካብዚ ሓቂዚ ብምንቃል ድማያ ሽማግለ ምውህሃድ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኣብ ጀርመን ምውንዛፍ ፈስቲቭል 2020 ብጽሒፍ ንህዝቢ ዝገለጸት። ብኩራት ፈስቲቫል 2020 ድማ ንድሕነት ህዝብናን ህዝቢ ንነብረሉ ሃገራትን ምዃኑ ተገንዚብና፡ ሓደጋታት ሕማም ኮሮና ቫይረስ ኣብዘኽትመሉ እዋን፡ ብሓድሽ መንፈስን መደባትን ፈስቲቫላት ኮነ ካልኦት መደባት ናይ ቃልሲ ንምዕዋት ከቶ ኣይክንሕለልን ኢና። ስለዚ ድማ እዩ ኣኼበኛ ንኡስ ዞባ ጀርመን ንፈስቲቫል 2020 ብመራኸቢ ብዙሓን ተዘክሮታቱ ብምግላጽ ዘብዓላን ዝዘከራን።
በዚ መሰረት፡ ኹሉቲ ፈስቲቫል ክግበር ትጽቢት ኣምቢሩ ዝጸንሔ ሕበረተሰብና ነዚ መልእኽቲዚ ብምግንዛብ፣ ከምቲ ዝተመደበላን ትጽቢት ተጌሩላ ዝጸንሓን ኣብ መጻኢ ክትግብር ኩልሻዕ ዱሉዋት ከምዘሎናን ግን በዚ ኣጋጣሚ ኣኼበኛታት መልእኽቶም ኣማሓላሊፎም።
ድሕሪ ዝኽሪ ፈስቲቫል ኣብዝተረፈ ኣጀንዳታት ሓደ ብሓደ ብምዝታይ ኣኼባ ብስፍሕ ዝበለ ርእቶታት ምህብታምን ለበዋታት ምስማዕን፡ ነዚ ንዓለምና ናብ ከቢድ ቅልውላው የእትዩ ዘሎ ሕማም ኮሮና ቫይረስ (Covid 19 ) ከምቲ ብሰብ ሞያ ዝወሃበና መምርሕን ኣስተምህሮን እናተመራሕና ንነብስና እናተኻላኸልና ድሕነት ሰድራቤትና ክንሕሉ ከምዘሎና በዚ ኣጋጣሚዚ ብደረጃ ንኡስ ዞባ ጀርመን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ መልእኽቲ ብምትሕልላፍ፡ ኣኼባ ብዝኽረ ሰማእታት ተዛዚሙ፡፡
ንቕዋማዊ ምሕደራን ዲሞክራስን ልምዓትን!
ውድቀት ንዲክታቶርያዊ ስርኣት!
ዕለት 2.8.2020
ፈጻሚ ሽማግለ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ብ1 ነሃሰ 2020 ድሕር’ቲ ኣብ 2019 ብዓወት ዝተዛዘመ 3ይን ሓድነታውን ጉባአ ሰልፉ 4ይ ስሩዕ ኣኼባ ኣካይዱ። ኣብዚ ኣኼባኡ፡ ናይ ነፍሲ ወከፍ ቤት ጽሕፈት ዓመታዊ ጸብጻብ መዚኑ፡ ብዝተፈላለዩ ብዛዕባ ዝተፈላለዩ እዋናዊ ዛዕባታት ብሽማግለታት ተጸኒዕም ንዝቐረብሉ ንድፍታት መዚኑን ኣጽዲቑን።
ኣቦመንበር ሰድህኤ ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል (ደጊጋ)፡ ኣብ መኽፈቲ ኣኼባ ድሕሪ “እንኳዕ ደሓን መጻእኩም” ኣብ ዘስመዖ ቃል፡ ኣብዚ ዝሓለፈ ዓመት ምዕባለታት ከባብናን ሰልፍናን ብሓጺር ዳህሲሱ። ብዛዕባ ኣብ ኣባላት ሰልፊ ዘጋጠሙ ምዕባለታት ጠቒሱ፡ መጻኢ ዓመት ናይ ቃልስን ዓወትን ክኸውን ተመንዩ፡ ኣባላት ሰልፊ ሎሚ እውን ነቲ ዘይሕለል ንያቶም መሊሶም ከሕይልዎ ዘለዎ ትስፉው እምነት ከኣ ኣመዝጊቡ። ኣተሓሒዙ መላእ ህዝቢ ኤርትራ ኮነ ኣባላት ሰዲህኤን ቤተሰቦምን ካብዚ ኣጋጢሙና ዘሎ ኣጨናቒ ሓደጋ ኮሮናቫይረስ ብሰላም ክሳገሩ ሰናይ ትምኒቱ ምዃኑ ገሊጹ።
እዚ ኣኼባ ድሕሪ መእተዊ ቃል ኣቦመንበር፡ ነቲ ኣቐዲሙ ንድፉ ተዘርጊሕሉ ዝጸንሐ ጸብጻባት ትሻዓቲኤን ኣብያተ- ጽሕፈት ፈጻሚ ሽማግለ፡ በብሓደ ርእዩ ክጐድል ዝግበኦ እንዳጉደለ፡ ክውሰኽ ዝግበኦ ከኣ እንዳወሰኸ ዝያዳ ክጐልሕ ዝግበኦ እንዳጉልሐ ድሕሪ ዘድሊ ምምሕያሻት፡ ናብ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ ዝቐር ናይ ፈጻሚ ሽማግለ ትካላዊ ጸብጻብ ኣጽዲቕዎ። እዚ ጸብጻብ ፈጻሚ ኣብዚ ቀረባ መዓላታት ናብ ዝካየድ፡ 2ይ ስሩዕ ኣኼባ ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ ቀሪቡ ምስ ጸደቐ ሰልፋዊ ሰነድ ሰዲህኤ ዝኸውን እዩ።
4ይ ስሩዕ ኣኼባ ፈጻሚ ሽማግለ ኣብቲ ጸብጻባት ኣብ ዘካየዶ ዓሚቕ ምይይጥ፡ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ኣባላት ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ኣብ ዘርኣይዎ ምልዕዓል፡ መስርሕ ሓድነት ንምዕዋትን ካልእ ሰልፋዊ ዕማማት ንምዕማምን፡ ኣብ ርእሲቲ ስሩዕ ክፍሊቶም፡ ዘካየድዎን ኣብምቕጽል ዝርከብን ፍሉይ ልዑል ገንዘባዊ ወፈያ ኣዝዩ ዘሕብንን መጻኢ ሰዲህኤ ብሩህ ምዃኑ ዘመላኽትን ምንባሩ ተገንዚቡ። ኣተሓሒዙ ኣባላት ሰልፊ ከወፍዩ ናይ መጀመርያኦም እዃ እንተዘይኮነ፡ እዚ ናይ ሎሚ ግና ኣብ ወሳኒ ሰልፋውን ሓድነታውን ዕማማት ዝረረጋገጸሉ እዋን ዝተኻየድ ዘሎ ብምዃኑ ብምርዳእ፡ ፈጻሚ ሽማግለ በቲ ተወፋይነት ከም ዝተሓበነን ንመጻኢ እውን ቀጻሊ ከም ዝኸውንን ዘለዎ እምነት ኣንጸባሪቑ።
ምስዚ ብምትሕሓዝ ኣብቲ ብሽማግለታት ተነዲፉ ዝቐረበ መጽናዕትታት ዝመዘነሉ፡ ተጀሚሩ ዘሎ ሓድነት ናይ ውድባትን ምጥርናፍትን ክድልድል ሰዲህኤ ኩሉ ዝከኣሎ ክገብር ድልዊ ምዃኑ ርእዩ። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ዞባና ብሓፈሻ ብፍላይ ከኣ ኣብ መንጐ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝረአ ዘሎ ምዕባለ፡ ልኡላውነትን ሓድነትን ኤርትራ ብዝዕቅብ፡ ናጽነት ፖለቲካዊ ሓይልታቱን ሓድነት ህዝቢ ኤርትራን ብዘውሕስ መንገዲ ክሕዞ ከም ዝቃለስ ድልውነቱ ዳግማይ ኣሕዲሱ።
ኣብ መዕጸዊ ኣኼባ ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል ንተወፋይነት ኣባላት ሰልፊ ኣብ ኩሉ ጽፍሕታት ብስም ፍጻሚ ሽማግለ ደጊሙ ንኢዱን ኣተባቢዑን። እዚ ተወፋይነትዚ ክሳብ ዓወት ክቕጽል ጸዊዑ፡ ብዘይካዚ ኩሎም ኤርትራውያንን ደገፍቲ ልኡላውነት ሃገርናን ሓድነት ህዝብን በሃግቲ ሰላምን ርግኣትን መደባት ሰዲህኤ ኣብ ምዕዋት ክድግፉ ጸዊዑ።
More...
ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ
ናይ ኢትዮጵያ ቀዳማይ ሚኒስተር ዶ/ር ኣብይ ኣሕመድ ዓሊ፡ ኣብዚ ቀረባ መዓልቲ ብቋንቋ ትግርኛ ቃለ መሓትት ኣካይዶም። ዕላማ ቃለ መሓትቶም ነቲ ቋንቋ ትግርኛ ዝዛረብ ናይቲ ከባቢ ህዝቢ በቲ ዝመልኮ ቋንቋ ካብ ምጽላዉ ሓሊፉ፡ ካልእ ከምዘይከውን ምግማት ይከኣል። እዚ ህዝቢ’ዚ ከኣ ኣብ ውሱን ከባብታት ኤርትራን ትግራይን ዘሎ እዩ።
እቶም ቀዳማይ ሚኒስተር ዝሰፍሐ ግዜኦም ንኩነታት ክልላዊ መንግስቲ ትግራይን ኣብ መንጐ ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይን ሰልፎም ብልጽግናን ዘሎ ሓርፋፍ ዝምድናን ኣብ ዝምልከት እዮም ኣሕሊፈምዎ። ነቲ ነዚ ብዝምልከት ዝሃብዎ መብርሂ ዝተኸታተሉ ወገናት ከከም ሚዛኖም ገሊኦም “ናይ ልቦም እዮም” ገሊኦም ከኣ “የለን ናይ ልቦም ዘይኮነስ መዳህለልን ንምክፍፋል ዝዓለመን እዩ” ይብልዎ ኣለዉ። ናትና ቆላሕታ ግና ዋላ ውሱን እንተኾነ ናብቲ ንዝምድናኦም ምስ ኤርትራ ኣብ ዝምልከት ከብርሁ ተሓቲቶም ዝበልዎ መስደመም ሚዛን ዘቋመት እዩ።
እዞም ቀዳማይ ሚኒስተር ነታ ባዕልና እንፈልጣን ብሰንኪ ዘላትሉ ዘሕዝን ኩነታት ደም እንነብዓላን ካብቲ ዘላቶ ደልሃመት ከነናግፋ ንቃለሰላን ዘለና ሃገርና ኤርትራን ሕድሪ ህዝብናን ሰማእታትናን ዝጠለመ ዲክታተርን ኣብ ዝምልከት ዝበልዎ “ሓቂ ንምዝራብ ኣብዚ እዋን እዚ መንግስቲ ኤርትራ ናይ ሰላም ሓይሊ ምዃኑ ኢትዮጵያ ጥራሕ ዘይኮነትስ፡ ምሉእ ዓለም ዝፈለጦን ዝኣመነሉን ጕዳይ ኢዩ።” ዝመንፈሱ ሓሳብ ይርከቦ። እቲ “ዓለም ኣብ ኤርትራ ሰላም ከም ዘሎ እያ እትኣምን” ዝበልዎ፡ ብዛዕባታ ንሶምን ኢሳያስን ጥራይ ዝፈልጥዋ ናይ ሕልሚ ዓለም ዝዛረቡ ዘለዉ እንተኮይኖም ንዓኣቶም ዝምልከት እዩ። እንተ እታ ሓቀኛ ዓለም ግና ክንድቲ እትብሎን እትኣምነሉን ኣብ ልዕሊ ጨቋኒ ምምሕዳር ህግዲፍ ኣድላይ ስጉምቲ ብዘይምውሳዳኳ ዘይንሕጐሰላ እንተኾና፡ ህግዲፍ ወጻዕን ጸረ ህዝብን ብዛዕባ ምዃኑ ብተደጋጋሚ ድምጻ ኣስሚዓ እያ። ኣብ ኤርትራ ዘሎ ምምሕዳር ናይ ሰላም ሓይሊ እዩ ምባል ግና ብደዐ እዩ። ኣብ ሃገሩን ህዝቡን ሰላም ዘየስፈነ መራሒ ከቶ ካብ ሃገሩ ወጻኢ ንሰላም ክዓይ ዘይሕሰብ እዩ። ክፍትን እንተተራእዩ ግን ንውዲት ጥራይ እዩ።
እዞም ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ንኤርትራ ብማዕዶ ዝፈልጥዋ ዘይኮኑ፡ ነቶም ሓፈሻዊ ኩነታት ኤርትራን ህዝባን ተዓዚቦም መፍትሒ ከቕርቡ ንዝደልዩ ከም ባይቶ ሰብኣዊ መሰል ሕቡራት ሃገራትን ካለኦት ዞባውን ዓለም-ለኻዊ ዘይሻራዊ ትካላት ዝተዓጽወ ኣፍደገ ኤርትራ ተኸፊትሎም፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ከባብታት ሃገርና በጺሖም ዝተዓዘቡ እዮም። ከምቲ ግቡእ ኣይኮነንዶ እዚ ዕድልዚ ረኺቦም፡ ኣብታ ዘመሓድርዋ ሃገር ኮይኖም እውን፡ ኩነታት ኤርትራ ካብቲ “ከምዚ እያ ትበሃል” ዝበልዎ፡ ብተጻራሪ ኣብ ሕማቕ ኩነታት ከም ዘላ ኣጸቢቖም ይፈልጡ እዮም። ካብዚ ሓሊፉ ከም ኣምኒስቲ ኢንተርናሽናልን ሁማንራይት ዎችን ዝኣመሰላ ትካላት፡ ብፍላይ ኣብዚ እዋንዚ ብዙሓት ኤርትራውያን ኣብ ፈቐዶ ስዉርን ግሁድን ኣብያተ-ማእሰርቲ ግዳይ ቫይረስ ኮቪድ-19 ከይኮኑ ኣብ ዝለዓለ ስግኣት ከም ዘለዋ ሓበሬታ ኣለዎም። ብዙሓት ወገናት ከምቲ መንግስቲ ኢትዮጵያ ዝወሰዶ እሱራት ናይ ምፍታሕ ስጉምቲ፡ ህግዲፍ እውን ከም ሓደ መንገዲ ኣብ ምምካት ኮሮናቫይረስ እሱራት ክፈትሕ ተማሕጺነምዎ ዕጭ ሓንፈፍኩ ከም ዝበለ ኣይስሕትዎን እዮም። ኣብ ኤርትራ ሕገመንግስቲ ከም ዘየለ፡ ልዕልና ፍትሒ ከም ዘየለ፡ ኩሉ መሰል ዜጋታት ከም ዝገሃስ፡ ምኽንያቱ ብዘየገድስ ዝተኣስሩ ግዳያት ኣብ ቅድሚ ቤት ፍርዲ ከምዘይቀርቡ፡ ኮታ ብዛዕባ ኩሉ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ክፋእን ወጽዓን ክሳብ ዓንቀሮም እንዳፈለጡ እዮም ንዲክታቶር ኢሳያስ ከመላኽዑ ክብሉ ኤርትራ ትሓልፎ ዘላ ስቓይ ዝሽፍኑ ዘለዉ።
ከምቲ ብዙሓት ዝብልዎ እዞም ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብ ከተማ ኣስመራ ብመኪና ከኹድዱ እንከለዉ፡ ኣብቲ ጐደናታት በይኖም ምዃኖም ርእዮምኳ፡ ምስክርነት መሃቡ። እቲ ውቁብ ጐደናታት ኣስመራ ተበናቒሩ፡ ማይ ጃሕጃሕ ነጺፉ፡ እቲ ስሓቢ ዝነበረ ህንጻታታ ዋና ስኢኑ ይፈርስ ምህላዉ ተዓዚቦም ጥራይ ኤርትራ ኣብ ከመይ ዝኣመሰለ ኩነታት ከምዘላ ምመስከሩ። ኣብ ክንዲ ዘየለ ምምሃዝ፡ ሓቂ ምዝራብ ምስ ዓርኮም ከየባእሶም ፈሪሖም ስቕ እንተዝብሉ’ውን መምሓረሎም።
ናይ ሰላም ምህላውን ዘይምህላውን ብተኹሲ ምስማዕን ዘይምስማዕን ጥራይ ከምዘይግለጽ ይጠፍኦም እዩ ምባል ዘጸግም እዩ። እንተኾነ ጸገሞም ነቲ ሓቂ ዘይምፍላጡ ዘይኮነ፡ ኣብ ክንዲ ነቲ ዝድህሰስ ሓቂ ምርዓም ንዲክታተርን ኣተሓሳስባኡን ዘይግበኦ ሕብሪ ቀቢኦም ከጸባብቑ ከም ዝመረጹ ዘርኢ እዩ። ቀዳሞት ገዛእቲ ኢትዮጵያ ንሃገርና ኣብ ዝምልከት ሚዛኖም “ኤርትራ ተሃራፊ መሬታ እምበር፡ ህዝባ ኣየድልየናን እዩ” ይብሉ ከም ዝነበሩ ብሰፊሑ ዝዝንቶ እዩ። ዶ/ር ኣብይ ከኣ “ኤርትራ፡ ኢሳያሳን መሬታን እምበር፡ ህዝባ ኣየድልየንን እዩ” ናብ ዝብል ከማዕበልዎ ዝደልዩ እዮም ዝመስሉ። ከምኡ እንተዘይከውን ኣብዚ እዋንዚ ተጠሊዕም “ሓቂ ንምዝራብ ኣብዚ እዋን እዚ መንግስቲ ኤርትራ ናይ ሰላም ሓይሊ ምዃኑ ኢትዮጵያ ጥራሕ ዘይኮነትስ፡ ምሉእ ዓለም ዝፈለጦን ዝኣመነሉን ጕዳይ ኢዩ።” ኣይመበሉን። እዚ ኣብ ጉዳይ ሃገርና ኤርትራ ዘለዎም ኣሽካዕላል ሚዛን “እምበርዶ ኣብ ሃገሮምከ ንልዕልና ህዝቢ ኣቐዲሞም ዘመሓድሩ ዘለዉ እዮም” ዘየብሎም ኣይኮነን።
ብዘይካዚ ወዮ ደኣ “ሕማም ሕርሲ ተረሰዓይ” ከም ዝበሃል ኮይከውን እምበር፡ ኢሳያስ ዘይነበሮ ጠባይን ፖለቲካዊ ባህርን ሕጂ ብዶ/ር ኣብይ ኣሕመድ ዓሊ ተሸሚቱ ክወሃቦ እንተዘይኮይኑ፡ ዓለም ንኢሳያስ ብጻሕታርነት ናይ ውግእን ጸረ ሰላም ተግባርን ከም እትፈልጦ መዝገብ ኣህጉራዊ ቤት ፍርዲ ከመይ ገይሮም ረሲዐሞ? ኣህጉራዊ ቤት ፍርዲ ድሕሪ ደቂቕ ምጽራይ ንኢሳያስ ብምጽሕታር ውግእ ኤርትራን ኢትዮጵያን 1998-2000 ሓላፍነት ስለ ዘሰከሞምዶ ኣይኮነትን ኤርትራ ንኢትዮጵያ ናይ ኲናት ክሳራ ክትክሕስ ዝበየነ። ነዚ ዘንጊዖም ይዛረቡ እንተልዮም ብህዝቢ ኢትዮጵያ እውን ከሕትቶም ከም ዝኽእል ነተንብሃሎም። ምናልባሽ እውን “ብሰሪ ኢሳያስ ኣብ ኤርትራ ተጻዒኑ ዝነበረ ዕዳ ምሒርና” ዝብል ሓደ ካብቲ ዘይተነግረ ስምምዖም ክኸውን ይኽእል።
ምናልባት ናይቲ ዲክታቶር ኢሳይያስ፡ ካብ ንቡር ውጻኢ “ደጊም ንስኻ ኢኻ ትመርሓና” ዝበሎም፡ ንሶም እውን ኢድ ነሲኦም “ደጊም ኣብ ወጻኢ ብስም ኤርትራ ክምድርን ክኽትምን እንከለኹ ከይገርመኩም ፡ ብወዲ ኣፎም ውክልና ተዋሂቡኒ እዩ” ዝበልዎ እሞ ኣብ ብዙሕ ኣጋጣሚታት ብግብሪ ዘርእይዎ፡ ሞሳ ንምምላስ ደኾን ይኸውን ዝብሉ ተዓዘብቲ ብዙሓት እዮም። እዚ ትዕዝብቲ ብዙሓት፡ ነቲ እቶም ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ፡ ኣብ ልዕሊ ኤርትራን ህዝባን ዘርእይዎ ዘለዉ ንዕቀትን ድፍረትን ኣብ ግምት ዘየእቱ ኣበሃህላ ኣይኮነን።
ከምቲ “ንስኻ እንተዘይትደፍኣኒ መንዶ መጽደፈኒ” ዝበሃል፡ ነዚ ኩሉ ውርደትን ንዕቀትን ኣሕሊፉ ዝህበና ዘሎ፡ ዲክታቶር ኢሳያስ ምዃኑ ርዱእ እዩ። እቲ መፍትሒኡ ከኣ ንዓኡን ኣተሓሳስባኡን ምውጋድ እዩ። እዞም ንኢሳያስ ከሕጉሱን ንኣተሓሳስባኡ ከስርጹን ኣብ ዘይጉዳዮም ኣትዮም ግጉይ ምስክርነት ዝሃቡ መራሒ እውን ብውሕዱ “ዓገብ፡ እዚ ብደዐኹም ማስጣ ኣለዎ፡ ንህዝቢ ኤርትራ ኣይትዝረይዎ፡ ህግዲፍ ተወጊዱ መሬት ምስ ወገሐ ከየጣዕሰኩም፡ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ከኣ ከምቲ ማይን ሕጻን መታርፍቲ ዝበሃል ነበርቲ እዮም” ክበሃሉ ግቡእ እዩ።
