Eritrea: intensification of military conscription with the conflict in Tigray, according to a UN expert
Written by Eritrea HubJun 19
Source: UN News
UN Eritrea
A young man in Eritrea works with wood to make furniture.
June 14, 2022
Human rights
The giffa, or raids for the purpose of military conscription, have intensified "dramatically" throughout Eritrea, especially following the conflict in the Ethiopian region of Tigray, denounced Monday in Geneva an independent expert from the UN.
“Thousands of conscripts have been forced into the Tigray conflict, with men, women and children taken and sent to fight on the front lines,” said the Special Rapporteur on the situation of human rights in Eritrea, Mohamed Abdelsalam Babiker on the first day of the 50th session of the UN Human Rights Council.
Previously documented patterns of child recruitment by Eritrean forces have worsened, with witnesses referring to "roundups of children as young as 14".
Refugees who were abducted from Hitsats and Shimelba camps in Ethiopia in late 2020 have also been detained, punished and conscripted. Over the past year, the UN independent expert says he heard from dozens of Eritreans whose relatives had been forced to fight in Tigray. Their families have received no official information about their fate or whereabouts, and live in fear that they will never return.
Officially, military service is limited to 18 months. But the power in place in Asmara believes that it must be able to count on its population in the event of war.
Evading military service is synonymous with degrading imprisonment
“Since taking office in November 2020, I have not received any evidence of progress in the human rights situation in Eritrea. In fact, I have observed a deterioration in several areas,” he said, noting that Asmara's involvement in the armed conflict in Ethiopia has highlighted the continuing human rights violations.
These abuses are linked to the indefinite national/military service system, and have further aggravated the already dire internal human rights situation in Eritrea.
Those who attempt to evade military service are imprisoned in "inhumane and degrading conditions for indefinite periods". Authorities also punish defaulters by proxy, for example by imprisoning a parent or spouse in order to force them to surrender themselves. "I also received information about conscripts who were killed while trying to escape from Tigray or from military training centers in Eritrea," Babiker said.
Under these conditions, the “deplorable” human rights situation in Eritrea continued to drive thousands of people to flee. At the same time, Eritrean refugees and asylum seekers face increasingly restrictive asylum and migration policies in both transit and destination countries.
The Challenge of Humanitarian Access in Ethiopia's Tigray Region
"Eritrean asylum seekers are still detained, turned back and are denied access to the asylum procedure in many countries", regretted the UN expert, recalling that Eritrean asylum seekers are faced with violations and untold hardship in their search for safety. In this regard, he considers that the situation of unaccompanied children is particularly alarming.
On the fate of these Eritrean refugees, he was particularly concerned about the situation of Eritrean refugees in Ethiopia, where thousands of them are "still in great danger". "I continue to receive reports of Eritrean refugees being killed in attacks, as well as preventable causes related to lack of access to food, water and medicine in Tigray," Babiker said. .
For the Special Rapporteur, this is an urgent issue that requires immediate action to protect refugees and other vulnerable populations. While he commended the efforts made by the Ethiopian Refugee and Returnee Service and UNHCR to register and assist Eritrean refugees, he expressed concern about the difficulties faced by humanitarian actors in operating in the Tigray region.
"The role played by the Eritrean forces, which for several months has prevented the delivery of humanitarian aid to refugees and other populations in need in Tigray, is very worrying", detailed the Special Rapporteur.
NOTE :
The Special Rapporteurs and Independent Experts are part of what are called the Special Procedures of the Human Rights Council. The Special Procedures, the largest body of independent experts in the United Nations human rights system, is the general name for the Council's independent fact-finding and monitoring mechanisms that deal either with country-specific situations or thematic issues in all regions of the world. Special Procedures experts work on a voluntary basis; they are not UN staff and do not receive a salary for their work. They are independent of any government or organization and serve in their individual capacity.
ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ
ኤርትራ ሃገርና ብመስዋእቲ ጀጋኑኣን መስተንክራዊ ጽንዓት ህዝባን እያ ናጻ ኮይና። ስለዚ ኣይኮነንዶ ክንዲ ህይወት ዝኣክል ክቡር ዋጋ ምእንታኻ ንዝኸፈለ፡ ካብኡ ዝተሓተ ጽቡቕ ንዝገበረልካ እውን ምምስጋንን ኣመስጊንካ ንኣመስገንቲ ምሃብን ግቡእ ስለ ዝኾነ “ብሳላኹም ሃገር ኮይንና፡ ክብርን መጎስን ንዘልኣለም ይኹንኩም፡ ኣብ ዘለኹምዎ ቅሰኑ፡ ሕድርኹም ከኣ ከነዐውቶ ኢና”፡ ክንብሎም ግድን እዩ። እቲ ምእንቲ ክብርኻ ዝሐለፈ ወትሩኳ ኣብ ልብኻ እንተሃለወ፡ ፡ ኣበይን መዓስን ብወግዒ ክትዝክሮ ከም ዝግበኣካ ምውሳን እውን ቅቡል እዩ። ብመንጽርዚ ኤርትራውያን ሰማእታት ዝዝከሩላን ዝምስገኑላን ዕለት ክህልዎም መን?፡ መዓስ?ን ስለምንታይ?ን ወሲንዎ ብዘየድስ፡ ዝቃወሞ የለን። ቅድሚ ሕጂ እውን ብፍላይ ብተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶ ባሕቲ ታሕሳስ መዓልቲ ሰማእታት ኮይና ክትዝከር ጸኒሓ እያ። ምኽንያት መንቀሊኣ ድማ ድሕሪ ኢትዮጵያዊ ጀነራል ተሾመ እርገቱ ብ1970 ኣብ ከባቢ ሃብረንቃቓ ብደብያ ተበዓት ተጋዳልቲ ተሓአ ብምቕንጻሉ፡ ኣማኢት ሲቪል ኤርትራውያን ኣብ በሲግድራን ዖናን ከባቢ ከረን ብሰራዊት መግዛእቲ ኢትዮጵያ ዓዶም ነዲዱ ዝሃለቑላ ዕለት ስለ ዝኾነት። እዚ ከኣ ናይ ህዝቢ መስዋእነትነት ናይ ምኽፋል ዕዝዙ ብጽሒት ዘመልክት’ዩ።
መዓልቲ ሰማእታት ኣብ ልቦና ኩሉ እትሓድርን ኣብ ዝተፈላለያ ውድባት ንዝተሰውኡ ዕጡቓትን ሲቪልን ኤርትራውያን እተማእክልን ንከትከውን፡ ኩሎም ኤርትራውያን ዝሰማምዕላ ምኽንያታዊት መዓልቲ ምግባራ ኣገዳስነቱ ዕዝዙ እዩ። ድሕሪ ናጽነት ኤርትራ ቀዳምነት ክወሃቦም ካብ ዝነበሩ ዛዕባታት ሓንቲ ክትከውን ምተገበኣ። እንተኾነ ብሰንኪ ዘይግሉጽን ዘይሓላፍነታውን ስሱዕ ኣካይዳ ህግደፍ ከምቲ ካልእ መድረኽ እሂንምሂን ዘይተፈጥረሉ ዛዕባታት፡ ሰማእታት ዝዝከሩላ ዕለት’ውን ብሃንደበት እምበር ብወግዒ ዝመጸት ኣይነበረትን።
20 ሰነ ጓይላ፡ ጃህራን ዳንኬራን ህግዲፍ ንምድማቕን ንሸፈጥን ዘይኮነ፡ ንክብሪቲ ዘይሃስስ ሕድሪ ሰማእታት ብንጹህ ሕልና ምዝካራ ኣገዳሲ ነይሩ። ዝያዳ ንምዕዛዙ፡ ኤርትራዊ ሰማእትነት ነቶም ኣብ ዓውዲ ውግእ ዝተሰውኡ ጥራይ ዝምልከት ዘይኮነ፡ እንተላይ እቶም ኣበይን መዓስን ብዘየገድስ ምእንቲ ኤርትራን ናጽነታን ዝወደቑ ኩሎም ኤርትራውያን ጀጋኑ ዘጠቓልል እዩ። ብመንጽርዚ እቲ ልዕሊ 60 ሺሕ እንዳተባህለ ዝጥቀስ ቁጽሪ ኣብ ብረታዊ ቃልሲ ምእንቲ ናጽነት ዝተሰዉኡ ኣዝዩ ውሑድ ምዃኑ፡ ብዙሓት ነዚ ዛዕባ ቆላሕታ ሂቦም ዘጽንዑ ዝሰማምዕሉን ኣብ ሓደ ውድብ ናይ ዝተሰውኡ ብዝሒ ዘተኮረን እዩ።
ሰማእታት ኣብዛ ብስሞም እትጽዋዕ ዕለት ክዝከሩ ርዱእ እዩ። እቲ ቀንዲ ዕላማኣ ግና “ሕድሮም ክሳብ ክንደይ ተኸቢሩ?” ዝምዘነላን ኣብ መጻኢኸ እቲ ዝተረፈ ብኸመይ ይትግበር ዝትለመላን ክትከውን ምተገበአ። መራሒ ጉጅለ ህግደፍ ግና ብኣንጻሩ ኣብዛ ንክብሮም ዝተወሰነት ዕለት እዩ ብኣዋጅ ዝጠለሞም። ብ1991 ኣብዛ ዕለት ድሕሪ 25 መዓልታት ናጽነት ኣብ በኹሪ መግለጺኡ ድሕሪ ናጽነት፡ ኣብ ሜዳ ኩዕሶ እግሪ ኣስመራ ብወግዒ “ደጊም ናይ ውድባት ሓሸውየ የለን። ንህዝቢ ብቕሉዕ ይኹን ብጉልባብ ናይ ምክፍፋል ስልትታት ከቢድ ገበን ከም ዝቑጸር ክዝንጋዕ ኣይግባእን” ኢሉ ኣውጁ። እዚ ኣዋጅ ነቲ ኤርትራውያን ሰማእታት መላእ ህዝቦም ድሕሪ ናጽነት ናይ ምውዳብ፡ ሓሳብካ ምግላጽን መሰል ንክህልዎ ዝኸፈልዎ ዋጋን ሕድሮም ከይዝንጋዕ ዝገደፍዎ ቃልን ዝጠለመ እዩ። ብሰንኪቲ ጥልመት ከኣ እነሆ ናጽነት ኤርትራ ናይ ውሑዳት መዕንደሪ ኮይኑ፡ ህዝቢ ኤርትራ ግና 31 ዓመታት ድሕሪ ናጽነት ኣብ ገዛእ ብሰማእትነት ደቁ ናጻ ዝኾነ ሃገሩ፡ የዋጽእ ዝበሎ ሓሳብ ከየቕርብ ኣፉ ተለጒሙን እግሩ መሊኡ ምርጋጽ ሓሪምዎን ይነብር ኣሎ።
እቲ ጥልመት ብተደጋጋሚ እዩ ዝፍጸም። ኣብ ናይ 2018 መዓልቲ ሰማእታት፡ ጉጅለ ህግደፍ ድምጹ ኣጥፊኡ ውዲታት ክኣልም ምስ ጸንሐ፡ “ደጊም ጸወታ ወያነ ተወዲኡ/ weyane Game over” ዝብል ኣቃሊሑ ውግእ ምስ ጐረቤት ምእዋጁ ካልእ ሕድሪ ሰማእታት ኤርትራ ናይ ምጥላሙ መርኣያ እዩ። እዚ ብቐጥታ ነቲ ሰማእታትና ድሕሪ ናጽነት ውግእን ወረ ውግእን ኣብቂዑ ኤርትራ ምስ ጐረባብታ ኣሳንያ፡ ኣብ ናይ ሓባር ረብሓን ሰላምን ዘትከለ ሰናይ ጉርብትና ክህልዋ ዝኸፈልዎ ዋጋን ቃሎም ከይከሓድ ዝገደፍዎ ሕድርን ዝጠለመ ምንባሩ ፍሉጥ እዩ። ብሰንክዚ ኣብ መዓልቲ ሰማእታት ዝተኣወጀ ውግእ ኣብዚ እዋንዚ ህዝቢ ኤርትራ ዝኸፍሎ ዘሎ ዋጋን ሓዲርዎ ዘሎ ስግኣትን ባዕሉ ስለ ዝፈልጦ ኣይንዝርዝረሉን ኢና።
ሕድሪ ሰማእታት ብጉጅለ ህግደፍ ተጠሊሙ ኢዩ። ካብ ባህሪያቱ ካልእ ክንጽበ’ውን ኣይንኽእልን። እቲ ቀንዲ ተረካቢ ሕድሪ ሰማእታት ብሓፈሻ መላእ ህዝቢ ኤርትራ፡ ብፍላይ ድማ እቲ ተካኢ ተረካቢ ሕድሪ ዝኾነ መንእሰይ ወለዶ እዮም። ስለዚ እዞም ኣካላት እዚኣቶም ኣጻብዕትኻ ናብቲ ሓንሳብ ኣንጻር ሰማእታት ጨኪኑ ናብ ልቡ ናይ ምምላስ ዕድሉ ዝዓጸወ ጉጅለ ምምልካት ጥራይ ዘይኮነ፡ ሓላፍነቶም ክፍጽሙ ይግበኦም። እዚ ድማ ኣብዚ ታሪኻዊ መዓልቲ ክሓስብሉ ዝግባእ ዓብይ ዛዕባ እዩ። ካብዚ ሓሊፉ ነቲ ሕድሪ ሰማእታት ኣኽቢሩ ሃገርን ህዝብን ዝምርሕሉ ሕግን ህዝባዊ ስርዓትን ክተክል ዘይበቐዐ ጉጅለ፡ ግበር ስለ ዝበለካ ፈልሲ ብምትካልን ሽምዓታት ምብራህን ወይ በል ስለ ዝተበሃልካ “ስዉኣትና ኩሉ ግዜ ኣብ ልብና” ብምጭራሕ፡ ጥራይ ሕድሪ ሰማእታት ምኽባር ኣይኮነን። ወለድን ስድራቤትን ሰማእታት ፍቕሪ ሰማእታቶም ዝገልጽሉ ኣገባብ፡ ኣብ ገዛ ተዓጺኻ ኣሳእሎም እናረኣኻ ብምንባዕ ዘይኮነ፡ ኣብ ኣደባባያት “ሕድሪ ደቅና ይከበረልና” ብዝብል ስሙር ደራኺ ድምጺ ክኸውን ይግበኦ።
ብዝተፈላለየ መልከዓት ተወዲቦም ንለውጢ ዝቃለሱ ዘለዉ ኤርትራውያን ናይ ለውጢ ሓይልታት ብምኽንያት መዓልቲ ሰማእታት መግለጽታትን ኣዋጃትን ብምውጻእ ጥራይ ዘይኮነ፡ ዝተጠልመ ህዝባዊ ሕድሮም ዘኽብር ናይ ሓባር ዓቕሚ ንምፍጣር ብዛዕባ ዝኽእልሉ ክሓስቡ ይግበኦም። ዘለካ ፍልልያት ኣመሓዲርካ ኣብቲ ዘሰማምዓካ ተቢዕካ ንህግደፍ ክትስዕር ምብቃዕ ክሳብ ክንደይ ንሰማእታት ከም ዘቕስኖም ኣብዚ ታሪኻዊ መዓልቲ ኮይኖም ክሓስብሉ ይግባእ። ምኽንያቱ ሰማእታት ስሞም ደጋጊምካ ብምጽዋዕ ዘይኮነ፡ ሕድሮም ብተግባር ብምኽባር እዮም ዝቐስኑ። ዘቕስኖም ከይሰራሕካ “ቅሰኑልና” ምባሎም ግና ዋጋ የብሉን። ኣብ ድሮ እዚ ንዝክሮ ዘለና መዓልቲ፡ ፈጻሚ ጉዳይ ኤምባሲ ኣሜሪካ፡ ኣብ ኣስመራ ኮይኖም ብስፖዝዮም ኤሪሳት 2022 ኣቢሎም ዘመሓላለፍዎ ድምጺ ህዝቢ ኤርትራ ናይ ምዃን መልእኽቲ ክሳብ ክንደይ ነቶም ሰብ ጉዳይ ሓላፍነት ከም ዘሰክመና ኣብዚ ታሪኻዊ ኣጋጣሚ ኮይና ከነስተውዕሎ ይግበኣና።
እቲ ትማሊ ብጾቱ ኣብ ሜዳ ቀቢሩ ዕጥቆምን ሕድሮምን ተቐቢሉ ዝመጸን፡ “ናይ ናጽነት ሓርበኛ” ዝተባህለን ተጋዳላይ፡ ሎሚ ኣካል ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ኮይኑ ዘሎ፡ ክልተሻብ’ዩ ተራእዩ። ሓርበኛዊ ታሪኹ ተደዊኑ፡ ኣብ ቅድሚ ሕብረተሰብ ዓለም “ወራሪ፡ ሰራቕን መሰል ንጹሃት ዝግህስን” እናተባህለ መዛረቢ ኮይኑ’ሎ። ሕድሪ ሰማእታት ከኽብርስ ይትረፍ ክብሩ እውን ክዕቅብ ኣይከኣለን። ናይዚ ኩሉ ውርደቱ ጠንቂ ሕድሪ ብጾቱ ምጥላሙ እዩ። ስለዚ ኣብዚ ታሪኻዊ ኣጋጣሚ መዓልቲ ሰማእታት ክበራበርን፡ በታ ዘላቶ ዕድል፡ ቅድም ነብሱ ከድሕን ደሓር ከኣ ሕድሪ ሰማእታቱ ከኽብር ሎሚ’ውን ንጽወዖ ኣለና።
ዝኽርን ክብርን ንሰማእታት ኤርትራ!
ውድቐትን ስዕረትን ንምልኪ!
ባህግና 66፣ ዜናታትን ግዳይ ኣጀንዳ ህግደፍ ከይንኸውን ዘርእስቱ ርእሰ ዓንቀጽ ሰዲህኤን 16.06.2022
Written by Bahgna maediaMedia
ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ክልላዊ መንግስቲ ትግራይን ክዛተዩ ምዃኖም ኣፍሊጦም። ብኸምዚ ደረጃ ንዘተ ቅሩባት ምዃኖም ክገልጹ ናይ መጀመርታኦም እዩ። እዚ ዝተገልጸ ቀዳማይ ሚንሲተር ኢትዮጵያ ኣብይ ኣሕመድ ዓሊ ብ14 ሰነ 2022 ኣብ ቤት ምኽሪ ተወከልቲ ህዝቢ (ፓርላማ) መስርሕ ዘተ ኣብ ከመይ ደረጃ በጺሑ ምህላዉ ተሓቲቱ ኣብ ዝሃቦ መልሲ፡ መንግስቱ ክዛተ ቅሩብ ምህላዉን ንመስርሕቲ ዘተ ተጽንዕን ትመርሕን ብምክትል ቀዳማይ ሚኒስተር ኣቶ ደመቀ መኮነን ትምእከል ኮሚተ ኣቚሞም ትሰርሕ ከም ዘላን ሓቢሩ።
ክልላዊ መንግስቲ ትግራይ ብወገኑ፡ ዶ/ር ደብረጽዮን ገብረሚካኤል ብ15 ሰነ 2022 ንዝተፈላለዩ ኣካላት ብደብዳበ ኣብ ዘፍለጦ፡ ክልቲኦም ወገናት ኣብ ኬንያ ክራኸቡ ብዝተሰማምዕዎ መሰረት፡ ክልላዊ መንግስቲ ትግራይ ቅሩባት ምህላዉ ኣፍሊጡ። ዶ/ር ደብረጽዮን ብቐጥታ መልእኽቱ ዝሰደደሎም ኣካላት እዋናዊ ኣቦመንበር ሕብረት ኣፍሪቃ፡ ፕረሲደንት ኬንያ፡ ፕረሲደንት ሕቡራት ዓረብ ኢማራትን ፕረሲደንት ታንዛንያን እዮም። ብቅዳሕ ድማ ናብ ዋና ጸሓፊ ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ ፍሉይ ልኡኽ ኣሜሪካ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ሓላፊ ወጻኢ ጉዳያት ሕብረት ኤውሮጳን ኣንበሳድር ኣሚሪካ ኣብ ቤት ምኽሪ ጸጥታን ዝርከብዎም ወገናት ልኢኹ።
ፕረሲደንት ክልል ትግራይ ኣብዚ ንዘተ ቅሩባት ምዃኖም ዝገልጽ መልእኽቱ፡ ሕብረት ኣፍሪቃ ኣብ ጉዳይ ኢትዮጵያን ትግራይን ስቕታ ብምምራጽን ንመትከላት ናይቲ ሕብረት ብምጥላምን ግደኡ ከምዘይተጻወተ ጠቒሱ። በቲ ኣብ መንጎ ፍሉይ ልኡኽ እቲ ሕብረት ኤሊሰንጎ ኣባሳንጆን ቀዳማይ ሚንስተር ኢትዮጵያን ዘሎ ጥቡቕ ዝምድና ዕጉባት ከምዘይኮይኑ ጠቒሱ፡ እምነቶም ኣብ ልዕሊ እቲ ነቲ ዘተ ክመርሕ ትጽቢት ዝግበረሉ ፕረሲደንት ኬንያ እሁሩ ከኒያታ ግና ዝለዓለ ምዃኑ ሓቢሩ። ኣተሓሒዙ ከኣ ብወገን ትግራይ ኣብ ሰብኣዊ መሰል፡ ዲሞክራስን ተሓታትነት ዝተመስረተ ዘተ ክካየድ ከም ዝደልዩ ብምጥቃስ፡ ዘይግሉጽ ዘተ ግና ከምዘይድግፉ ኣፍሊጦም። እዚ ከምዚሉ እንከሎ ዶ/ር ደብረጽዮን ክልል ትግራይ ንዘተ ዘለዎ ቅሩብነት፡ መሰረታዊ ዕላምኡ ምዝንጋዕ ወይ ካብ ሕመቕ ዝነቅል ከምዘይኮነ ኣብሪሁ።
ድሕሪ ክልቲኦም ወገናት ንዘተ ቅሩባት ምዃኖም ብወግዒ ምግላጾም፡ ብዝተፈላለዩ ኢትዮጵያዊ ወገናት “መንዩ ምስ ትግራይ ዝዛተ?” ዝብል ሕቶ ይለዓል ኣሎ። ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ነዚ ብዝምልከት ኣብቲ ፓርላማ ኣብ ዝሃቦ መልሲ፡ “ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ኣንጻር መንግስቲ ኢትዮጵያ እምበር፡ ኣንጻር ኣምሓራን ዓፋርን ብተናጸል ኣይኮነን ተዋጊኡ” ዝብል መልሲ እዩ ሂቡ። እዚ ድማ እቲ ዘተ ኣብ መንጎ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያን ክልላዊ መንግስቲ ትግራይን ከም ዝካየድ ዘመልክት እዩ። እንተኾነ ኣምሓራን ዓፋርን እውን ነብሶም ክኢሎም ተዛተይቲ ክኾኑ ኣለዎም ዝብል፡ ምስ ርኢቶ ናይቲ ቀዳማይ ሚኒስተር ዘይሰማማዕ ሓሳብ ብብዙሓት ይንጸባረቕ ኣሎ። ተሳትፎ ኤርትራ ኣብዚ ዘተኸ “ከመይ ክኸውን እዩ?” ዝብ ሕቶ ዘቕርቡ ወገናት’ውን ኣለዉ።
እዚ ትጽቢት ዝግበረሉ ዘሎ ዘተ “ኣይዕወትን እዩ” ዝብል ስግኣት ዝሓደሮም ወገናት ብዙሓት እዮም። ከምኡ ካብ መበሊኦም ምኽንያት ኢሎም ካብ ዝጠቕስዎ፡ መጻኢ ዕድል ወልቃይትን ራያን ኣብ ዝምልከት ዘሎ ዝተረሓሓቐ መርገጻት እዩ።
እዚ ካብቲ ዶ/ር ኣብይ “ምናልባት ድሕሪ 2ተ ሰሙን ተኸታተሉ” ዝበሎ ወጻኢ ብርግጽ መዓስ ከም ዝካየድ ዘይተነጸረ ዘተ፡ ኣቐድም ኣቢሉ፡ ኣብ ታንዛንያ ክካየድ እዩ ዝብል ሓበሬታ ተዘርጊሑ ከም ዝነበረ ዝዝከር እዩ።
ኣቦመንበር ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል (ደጊጋ)፡ ብ14 ሰነ 2022 ናብ ኣፈጻሚ ጉዳይ ኤምባሲ ኣሜሪካ ኣብ ኤርትራ፡ ስተቨን ዎከርን መሳርሕቶምን ናይ ናእዳን ምስጋናን ቅሉዕ መልእኽቲ ሰዲዱ። ንሱ ነዚ መልእኽቲ ዝለኣኸ፡ ስለቲ እቶም ፈጻሚ ጉዳይ ኣብ ኣስመራ ኮይኖም፡ ናብቲ ኣብ ዋሽንግተን ብ11 ሰነ 2022 ብተለቪዥን ኤሪሳት ዝተዳለወ ስምፖዝዩም-2022፡ ንኩነታት ኤርትራ ብግቡእ ዝዳህሰሰ መልእኽቲ ምትሕልላፎም እዩ።
ብጻይ ተስፋይ በቲ መልእኽቱ ዓሚቕ ምስጋናኡ ዝገለጸ፡ ብስምቲ ኣብ ወጻኢ ኮይኑ ዝቃለስ ዘሎ ንሱ ዝመርሖ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ምዃኑ ጠቒሱ፡ ኤርትራውያን ኣብ ውሽጢ ሃገር ይኹን ኣብ ወጻኢ፡ እቶም ፈጻሚ ጉዳይ ነቲ ድምጹ ዝተዓብሰ ህዝቢ ኤርትራ ድምጺ ብምዃኖም ናይቲ ምስጋና ተኻፋሊ ከም ዝኸውን ዘለዎ እምነት ገሊጹ።
ኣብዚ መልእኽቱ እቶም ፈጻሚ ጉዳይ ብመንገዲ ናይ ፈይስቡክ መልእኽቶም ኣቢሎም፡ ሓለፍቲ ኤርትራ ንገዛእ ህዝቦም ብግጉይን ዘይፍትሓውን ኣገባብ ይመርሕዎ ከም ዘለዉ ከቃልዑ ከም ዝጸንሑ ጠቒሱ፡ ኤርትራውያን ካብቲ ናብ ስምፖዝዩም ዘመሓላለፍዎ መልእኽቶም ካብ ዝርድእዎ ነጥብታት ንኣብነት ኣስፊሩ።
- ኤርትራዊ በቲ ስርዓት ተደፊኡ ካብ ሃገር ወጺኡ ኣብ መላእ ዓለም ደጋፊ ዘየብሉ ስደተኛ ምዃኑ ግቡእ ከምዘይኮነ።
- ኤርትራ ብኣገባብ ሕገ-ኣልቦ፡ ኣብ ትሕቲ ጨካን ምምሕዳር ምህላዋ ንህዝባኮነ ህዝቢ ጐረባብታ ቅኑዕ ዘይምዃኑ
- ግጉይ ሓበሬታን ሓሶትን የማነ ገበረመስቀል፡ ከምቲ ኣብ ተመኩሮ ዒራቕ ኣብ ትሕቲ ምምሕዳር ሳዳም ሑሴን ሚኒስተር ዜና ብዝነበረ መሓመድ ኣል-ሳሃፍ ዝተራእየ፡ ንዲክታተራት ዘየገልግሎምን ካብ ወድቀት ዘየድሕኖምን ምዃኑ። ዝብሉ ዘርዚሩ።
ኣቦመንበር ተስፋይ ኣተሓሒዙ፡ እቲ ኣብቲ ስፖዚየም ብግቡእ ዝቐረበ መልእኽቲ ናይቶም ፈጻሚ ጉዳይ፡ ንሕና ደንበ ደለይቲ ፍትሒ ኮነ፡ እቶም ነቲ ስምፖዚየም ስለ ዘዳለዉ ምስጋናን መጐስን ዝግበኦም ተለቪዥን ኤሪሳትን ብዕግበት እንቕበሎ እዩ ኢሉ።
ኣብ መወዳእታ መልእኽቱ ከኣ፡ ሰዲህኤ፡ በታ ብቋንቋ እንግሊዝ እትሕተም ልሳኑ “መጽሐት ሊበርቲ” ኣቢሉ፡ ናይቶም ኣፈጻሚ ጉዳይ ጽሑፋት ክንእዶ ጸኒሑዩ ምስ በለ፡ ብፍላይ ኣብ ናይ ዝሓለፋ ማዝያ ሕታም እታ መጺሐት፡ ኣብ ኣስመራ ዝርከቡ 21 ኣንበሳድራትን 7 ቆንስላትን ኤውሮጳ ናይዞም ኣሜሪካዊ ዲፕሎማት ቅኑዕ ኣብነት ንክኽተሉን ኣብ ኤርትራ ብዛዕባ ዘሎ ኩነታት ብግሉጽ ክዛረቡን መጸዋዕታኡ ኣቕሪቡዩ ኢሉ። ኣብ ርእሲዚ መንግስታቶም ኣብ ኤርትራ ለውጢ ንክመጽእ ተጽዕኖኦም ከሕይሉ ንክሕብርዎም ሰዲህኤ ከም ዝጸወዐ ኣብዚ ቅሉዕ መልእኽቱ ኣስፊሩ።
በዚ ኣጋጣሚ መደብ ተለቪዥን ኤሪሳት ከምዚ ዓይነት ጠቓምን እዋናውን መድረኽ ስምፖዝዩም ብምድላዎም ቤት ጽሕፈት ዜና ሰዲህኤ ምስጋናናን ናእዳናን ነቕርብ።
An Open EPDP Thank You Letter To USA Embassy in the Eritrean Capital of Asmara
Written by Tesfai Woldemichael (Degiga),An Open EPDP Thank You Letter To USA Embassy in the Eritrean Capital of Asmara
Written by Tesfai Woldemichael (Degiga),
Embassy in the Eritrean Capital of Asmara
An Open EPDP Thank You Letter To USA
To:
H.E. Chargé d’Affaires Steven C. Walker,
US Embassy, Asmara, Eritrea
June 14, 2022
Your Excellency Steven Walker,
I, the undersigned Chairman of the Eritrean People’s Democratic Party (EPDP), am profoundly pleased to be writing this open letter of appreciation to you and your Embassy staff for the appropriate message you addressed live from Asmara as keynote speaker at the Erisat TV symposium held in Washington DC on 11 June 2022. I am writing this letter to pay deep gratitude to you on behalf of my party in exile, but I also know that the vast majority of Eritreans, at home and abroad, would join me in deeply thanking you for your being their voice in this manner.
Your Excellency,
It has been quite some time since your Facebook messages started openly telling the authorities in Asmara that the way they are treating their own people was unfair and wrong. We Eritreans understand from your messages that:
- You tried to advice our anti-people regime that we Eritreans did not deserve to be humiliated and to be pushed out of our own country to become helpless refugees across the globe.
- Keeping Eritrea a lawless state under a rogue regime was not good for its people and the peoples in the entire neighborhood.
- It is a clear message to the information minister, Yemane Ghebremeskel, that misinformation and lies in the end did not serve and save dictators like Iraq’s Saddam Hussein and his ‘information’ minister, Mohammed Al-Sahhaf.
Your Excellency Chargé d’Affaires Walker,
Your pertinent messages have been welcomed to us in the wider justice seekers’ camp in exile, including the worthy team of the Erisat television who deserve warm congratulations for the successful symposium that you attended virtually. On our part, EPDP’s Liberty magazine repeatedly noted and warmly welcomed your writings. Our latest periodical last April even called upon the 21 embassies, 7 consulates and the delegation of the European Union in Asmara to kindly follow your good example and openly speak out about all what is going on in Eritrea and tell their governments to make the necessary pressure to help bring about change in that unfortunate place.
Again, thank you Mr. Walker, and we pray that your good efforts will bear fruit.
Sincerely,
Tesfai Woldemichael (Degiga),
Chairman, EPDP
P.O.Box 190282 www.harnnet.org
60326 Frankfurt am Main This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ
ኣብዚ እዋንዚ ኤርትራውያን ኣብ ወሳኒ ናይ ለውጢ ቃልሲ ኢና ንርከብ ዘለና። ኣብዚ ወሳኒ መድረኽ ከም ኣብ ኩሉ ቃልሲ ንድግፎን ከነሕይሎ እንደልዮን ኣጀንዳታት ኣለና። ብኣንጻሩ ብቃልስና እነወግዶን ስርዓት ኣብ ቅድሜና ኣሎ። እቲ ክስስነልና እንደልዮ ድማ፡ ብተሳትፎ ህዝብና ሓያል ናይ ለውጢ ዓቕሚ ምፍጣር እዩ። እቲ ንቃወሞን ከነወግዶ ንቃለሶ ዘለናን ከኣ ህግደፍን ኩሉ ናይ ጭቆና መሓውሩን ትካላቱን እዩ።
ናብቲ ንጉጅለ ህግደፍ ምስ ኩሉ ጸረ-ህዝብን ጸረ ዲሞክራስን ኣተሓሳስባኡን መሳለጥያታቱን ኣወጊድካ ኣብ መቓብሩ ዲሞክራስያዊ ስርዓት ምትካል ዘኽእል ዓብይ ጉዳይ ንምብጻሕ ብዙሓት ናይ ኣተገባብራ ኣጀንዳታት ኣለዉ። ኩሎም እዞም ኣጀንዳታት ነቲ ዓብይ ጉዳይ ዝምግቡን ዘሐይሉን እምበር ካብኡ ተነጺሎም በበይኖም ዝመሓደሩ ኣይኮኑን። ኩሎም እቶም ኣጀንዳታት ክቃነዩ እንከለዉ፡ ብወገን ሓይልታት ለውጢ፡ ህግደፍ ተወጊዱ ኣብ ክንድኡ፡ ሕገ-መንግስታዊ፡ ብዙሕነታዊ፡ ዲሞክራስያውን ህዝባውን ምምሕዳር ናብ ምትካል ብዘብጽሑ እዮም ዝትለሙ። ብኣንጻሩ ህግደፍ ነቲ ኣጀንዳታት መሰረታዊ መሰላት ህዝብና እናገሃሰ፡ ሕድሪ ሰማእታት እናጠለመን ልኡላውነት ሃገር ኣብ ሓደጋ እናውደቐን ኣብ ስልጣን ከም ዘቐጽሎ ገይሩ እዩ ዝስእሎ። ስለዚ ኩሉ ግዜ ተገሪህና ወይ ንኤርትራን ህዝባን ንሕግዝ ዘለና መሲልሉና ግዳይ ናይቲ ናይ ህዝቢ ዝመስል ግና ከኣ ዘይኮነ፤ ኣጀንዳኡ ከይንኸውን ከነስተብህል ይግበኣና። ጉጅለ ህግደፍ ጥራይ ኣይኮነን፡ ካለኦት ንሃገርና ዓይኖም ዘውድቑላ ኣካላት እውን ደሓር ተመሊሱ ብዘጣዕሰና፡ መራጐዲ ኣጀንዳኦም ከይገብሩና ብጥንቃቐ ነመዛዝን ።
ሓደ ኤርትራዊ ኣጀንዳ ንምድጋፍ ይኹን ንምቅዋም ብስምዒትን ኣርሒቕካ ብዘይምጥማትን ዘይኮነ፡ ዝተጸንዐ፡ ረብሓ ህዝብናን ልኡላዊ ክብርናን ኣብ ግምት ዘእተወ መዕቀንን መማእዘኒ ደረትን ክህልወና ይግበኦ። እዚ መዕቀኒ ሰልፋዊ ድዩ ውድባዊ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮ፡ ቻርተር ወይ ፖሊሲ ክኸውን ይኽእል። ካብቶም ከምዚ ዓይነት ጥንቃቐ ዘድልዮም ኣጀንዳታት ሓደ፡ ምስ ክንሰግሮም ዘይግበኣና ናይ ርሑቕን ቀረባን ዘይኤርትራዊ ወገናት እንገብሮ ዝምድና ዝምልከት እዩ። ብፍላይዚ ኣብዚ ኣቲናዮ ዘለና ቅልጡፍ ለውጥታት ዝረኣየሉ ተሃዋሲ መድረኽን ተባራዒ ዞባን፡ ምጥንቃቕ ዝያዳ ኣገዳሲ ይኸውን። ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)፡ ንዝምድና ከም ሓደ ኣገዳሲ ኩርናዕ ስለ ዝወስዶን ብጥንቃቐ ስለ ዝሕዞን ኣብ ፖሊሲኡ “ምስ ዝዀነ ሃገር ዝህልወና ዝምድና ሓባራዊ ረብሓ ንምዕዋት ዝዓለመ እዩ። ብፍላይ፡ ምስ ጐረባብትና ሃገራት ዝህልወና ዝምድና ኣብ ሓባራዊ ዕብየትና ኣገዳሲ ግደ ክጻወት ስለ ዝኽእል፡ ልዑላውነት ሕድሕድ ብምኽባር፡ ኣብ ውሽጣዊ ጉዳያት ብዘይምትእትታው፡ ንሰላምን ቍጠባዊ ዕብየትን ብሓባር ክንስርሕ ይግባእ።” ይብል። ምስ ዝኾነ ወገን ንዝግበር ዝምድና እንተላይ ነቲ ኣብ ቅድሜና ዘሎ እዋናዊ ኩነታት ኢትዮጵያን ትግራይን ዝምልከት እውን ከከም ቅርበቱን ርሕቀቱን ብመንጽርዚ እዩ ዝሕዞ።
ኣብ ኢትዮጵያ ብሓፈሻ፡ ኣብ ትግራይ ከኣ ብፍላይ፣ ዝረአ ዘሎ ፖለቲካዊ ምዕባለ ኣብ ኣዝዩ ተሃዋሲ ደረጃ ስለ ዘሎ፡ ዝያዳ ከነቕልበሉ ዝግበኣና እዩ። ምኽንያቱ ኣብ ርእሲቲ ናይ ቀረባ ጐረቤትና ተርእዮ ምዃኑ፡ ብታሪኻውን ወድዓውን ምኽንያታት ኣብ ፖለቲካዊ ኣጀንዳና ሓያል ጽልዋ ስለ ዘለዎ እዩ። ብርኢቶና ጉዳይ ትግራይ ብዓብይኡ ኣጀንዳ ተጋሩ እዩ። ህግደፍ ከም ናቱ ኣጀንዳ ገይሩ ወሲድዎ ከም ዘሎ እውን ይረአ ኣሎ። እዚ ከም መቐጸልታ ነቲ ኣብ ኤርትራ ዝገብሮ ጭቆናን ግፍዕታትን ብምዃኑ፥ ነዚ ንምዕጻፍ ንሕና ውን ኣብቲ ቁርቁስ ምእታውና ዘይተርፍ ኢዪ። ኣብቲ ኣተሓሕዛኡ ግና ብመሰረቱ ናትናን ናይ ህግደፍ ተጻራሪ እዩ። ናትና ከምቲ ኣቐዲሙ ፖሊሲና ብምጥቃስ ዝተገልጸ፡ ጥንቁቕን ጣልቃ ኣእታውነት ኣትሪሩ ዝቃወምን እዩ። እዚ ማለት ግና ንክልቲኡ ህዝብታት ኣብ ዘርብሕ፡ ብናይ ክልቴና ቅርቡነት ዝመሓደርን ትካላዊ መስመሩ ዘይስሓተን ምትሕግጋዝ ኣይህሉን ማለት ኣይኮነን። ናይ ህግደፍ ኣጠማምታ ኣብ ጉዳይ ትግራይ ግና ብኣንጻሩ ኣብ ኢድ ኣእታውነትን ዓመጽን እዩ ዝምስረት። ስለዚ ሓደገኛ ኣካይዳኡ ኣብ ግምት ብምእታው፡ ግዳይቲ ዘይሓላፍነታዊ ኣጀንዳ ህግደፍ ከይንኸውን ምጥንቃቕ ናይ ግድን እዩ። ምጥንቃቕ ጥራይ ዘይኮነ፡ ተግባሩ ንዝምድናታት ህዝብና ምስ ጐረባብቱ ስለ ዝጐድእ ብቐጻሊ ብትሪ ክንቃወሞ ዝግበኣና እዩ።
ህግደፍ እዚ ሎሚ ካብ ምቁጽጻሩ ወጻኢ ኮይኑ፡ ተገልቢጡ ኣብ ወጥሪ ኣእትይዎ ዘሎ ሃላልን፡ መሻረውን ኣጀንዳኡ ኣብ ኤርትራውያን ጥራይ ዘይኮነ፡ ናብ ዞባና እውን ከስርጾ ፈቲኑ እዩ። እንተኾነ ናይ ዞባና ሃገራት ንከምዚ ዓይነት ኣጀንዳ ብመንጽር ረብሓአን ዝዕቅናሉ ማእዝናት ስለ ዘለወን፡ ሃንደፍ ኢለን ምሉእ ብምሉእ ግዳይ ኣጀንዳ ህግደፍ ኣይኮናን። ቅድም ጅቡቲ፡ ደሓር ከኣ ሶማሊያ ክንድቲ ህግደፍ ዝተጸበዮ ዋጋ ከይከፈላ፡ ነብሰን ኣግሊለን። ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጵያ እውን ድሕሪ ብሰንኪ ግዳይ ኣጀንዳ ህግደፍ ምዃኑ ሰፍ ዘይብል ክሳራ ዘስዓበሉ ዋጋ ውግእ ምስ ከፈለ፡ ከምቲ “ክሳብ ትኣምን ኪድ፡ ካብዘይትኣምን ተመለስ” ዝበሃል፡ ድሕሪ ሕጂ ግዳይ ኣጀንዳ ህግደፍ ክኸውን ቅሩብ ከምዘይኮነ ምልክታት ዘርኢ ዘሎ ይመልስ። እንተኾነ ከምቲ “ኣእትወኒ እምበር ውጸለይሲ የዳዲ” ዝበሃል፡ ሻራነት ህግደፍ ኣብ ኢትዮጵያ ኣሉታዊ ጥራይ ዘይኮነ ንመጻኢ ምፍዋሱ ዘጸግም በሰላ ኣሕዲሩ እዩ።
ሓደ ካብ ባህርያት ህግደፍ ኣብ ዝኾነ መድረኽ፡ ንሱ “ዝጸልኦ ዝጸልኣሉ፡ ንዝደገፎ ድማ ዝድግፈሉ” ግሩህ ሓይሊ ምፍጣር እዩ። በዚ መደናገሪ ሜላዚ ኣብ ብዙሕ ኣጋጣሚታት መልክዓቱ እንዳቐያየረ ንገለ ካብ ህዝብና ግዳይ ክገብሮ ከም ዝጸንሐ ዝፍሉጥ እዩ። እዚ ሓደገኛ መንገዱ ሎሚ’ውን እንተዘይኣግዲድዎ ኣየቋረጾን። ኣብዚ የዕውቱኒ ኢሉ ካብ ዝምህዞ ሜላታት ተሓላቕን ሓላይን ኤርትራን ህዝባን ተመሲልካ ምቕራብ እዩ። በዚ ኣቢሉ ዘረጋግጾ ድማ “ንዕኡ ምድጋፍ ንኤርትራ ከም ምድጋፍ፡ ንዕኡ ምጽራር ድማ ንኤርትራ ከም ምጽራር” ናይ ዝመስሎም ግሩሃት ቀልቢ ምስሓብ እዩ። ኣብዚ እዋንዚ እውን ናይቶም ዝተጸንዐ መምዘኒ ዘየብሎም፡ ህግደፍ ኣንጻር ትግራይ ሴፍ ስለ ዝመለሐ ንሳቶም እውን ንኤርትራ ዝሕግዙ ዘለዉ እናመሰሎም፡ ልሳን ዝኾንዎ ኣካላት ምህላዎም ንዕዘብ ኣለና።
ኣብዚ እዋንዚ ከምቲ ስዉእ ሓርበኛ ስዩም ዑቕባሚካኤል (ሓረስታይ)፡ ኣብ ሓደ ኣጋጣሚ ኣብ ኤርትራውያን እቲ ቀንዲ ግርጭት “ኣብ መንጎ፡ ሃይማኖታት፡ ብሄራት፡ ውድባት፡ ማሕበራት፡ ኣውራጃታትን ጐረባብቲ ሃገራትን ዘይኮነስ፡ ኣብ መንጎ ህዝቢ ኤርትራን እቲ ዝጠለሞን ዝጭቁኖ ዘሎን ስርዓት ህግደፍ እዩ” ዝበሎ፡ ዝዓበየ ኣጀንዳና ምውጋድ ጉጅለ ህግደፍ ክነሱ፡ ጉዳይ ትግራይ ኣሳቢብካ፡ ብዝምድናዊ ኣመዛዝና ትሕቲ ሃገራዊ ጉዳያት ንቕድሚት ኣምጺእካ ምፍልላይ፡ ብፍላጥ ይኹን ብዘይፍላጥ ግዳይ ኣጀንዳ ህግደፍ ምዃን እዩ እሞ፡ ከሎ ጌና “ጉዳይና ብኣጀንዳና ነመሓድር” ፡ እዩ መልእኽትና።
More...
Eritrea’s attack on Ethiopian Prime Minister Abiy
Written by Martin Plaut Jun 13|
The Eritrean government has criticised the Prime Minister of Ethiopia, Abiy Ahmed in a series of Tweets. The Eritrean authorities have used TesfaNews for this purpose - one of the media outlets the government controls. The Tweets are reproduced below. "Since the Tweets are not officially from the government, they are deniable, but no-one who knows Eritrea, and the vice-like grip the regime maintains over its media, will fail to see through this. Tigray separatist rebels leader (TPLF) vows to maintain and even strengthen its armed forces and will never negotiate about "disarmament" under any circumstances with the "Disarmament and/or Demilitarizing TPLF/TDF are non-negotiable in our current or future talks with the Ethiopian Federal gov't as our military strength is our only security." - TPLF Chairman, Debretsion. (Source: Tigray TV) PM Abiy's gov't will soon transfer the 12 billion birr annual Tigray budget to TPLF and there is no guarantee that the rebel group will not misuse a chunk of the money to arm itself further." These remarks are the strongest criticism yet of PM Abiy and an indication of the split that appears to be widening between Asmara and Addis. The TesfaNews Tweets were followed by a quote Tigray's Debretsion saying that Tigray had a direct contact with the US State Department and this comment: "(FYI) Unconfirmed reports indicates that the town of Kobo today witnessed mobilization of thousands of Western Amhara Fano fighters to fend off the encroachment of their territories by the criminal TPLF separatist group." |
central gov't. Hoping to attain "peace" in Northern Ethiopia through "negotiation", without first achieving military superiority over the Tigray rebelious groups (i.e weakening them militarily) will be PM Abiy's next biggest mistake.
ኣቦመንበር ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ብጻይ ተስፋይ ወልደሚካኤል ደጊጋ ብ12 ሰነ 2022 ኣብ ሓፈሻዊ ኣኼባ ዞባ ኤውሮጳ ሰዲህኤ ተረኺቡ ሰፊሕ መብርሂ ሂቡ። ኣቦመንበር ዞባ ኤውሮጳ ብጻይ ሃይለ ወልዱ ብወገኑ ንተሳተፍቲ ኣኼባ “እንኳን ደሓን መጻእኩም” ኢሉ መእተዊ ቃል ኣስሚዑ። ኣብቲ ዘስመዖ ቃል ኣባላት ሰዲህኤ ዞባ ኤውሮጳ ብዛዕባ ሰልፎም ንምሕያል ከካይድዎ ዝጸንሑ ቃልሲ ዘመስግን ሓጺር መብርሂ ሂቡ።
ኣቦመንበር ተስፋይ ብኣቦመንበር ዞባ ኤውሮጳ ተዓዲሙ መድረኽ ምስተረከበ፡ ብዛዕባ ሰልፋዊ ምዕባለታት፡ መስርሕ ሓቢርካ ምቅላስ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራን፡ ምዕባለታት ከባቢናን ብዝምልከት ሰፊሕ መብርሂ ሂቡ። ብጻይ ተስፋይ ድሕሪ ተላባዒ ቫይረስ ኮቪድ-19 ምግጣሙ፡ ብኣካል ምርኻብኳ ዘይከኣል እንተ ነበረ፡ ኣባላት ሰዲህኤ ግና ነቲ ኩነታት ኣብ ግምት ኣእትዮም ብመንገዲ ማሕበራዊ መራኸብታት ኣቢሎም ርክባቶም ብቕጻል ሰልፎም ካብ ምሕያል ከምዘይበኾሩ ብዝርዝር ኣብሪሁ። ኣብዚ እዋንዚ ግና ኩነታት ይቕየር ስለ ዝሎ ብሰንክቲ ለበዳ ቫይረስ ተወንዚፎም ዝጸንሑ መደባት ናይ ምብርባር ዕድል ከም ዝፍጠር እምነቱ ገሊጹ።
ፖለቲካዊ ሓይልታት ኤርትራ (ፖሓኤ) ኣብ ዝሓለፈ ክልተ ዓመታት ብሓባር ዝተጓዕዞ ጽላል ናይ ምፍጣር ጻዕሪ ከካይድ ከም ዝጸንሐን እቲ መስርሕ ኣዝዩ ሓያል ከም ዝነበረን ሕጂ እውን ጌና በዳሂ ከምዘሎን ጠቒሱ። ሰዲህኤ ግና ነቲ ብሓባር ምስራሕ ከም መሰረታዊ ፖሊሲኡ ስለ ዝወስዶ ብምሉእ ዓቕሙ ክሰርሓሉ ከም ዝጸንሐ፡ ብኣብነታት እናሰነየ ሰፊሕ መብርሂ ሂብሉ።
ብዘይካዚ ብሓፈሻ ኣብ ከባብና፡ ብፍላይ ከኣ ኣብ ሱዳን ዝያዳ ድማ ኣብ ኢትዮጵያ ክረአ ንዝጸንሐን ዘሎን ምዕባለ፡ ሰዲህኤ ካብ መጀመርታኡ ሓላፍነታዊ ሚዛናቱ እናንበረ ርትዓዊ ውሳነታት ክወስደሉ ከም ዝጸንሐ ገሊጹ። ኩሉ ክውስኖ ዝጸንሐ ውሳነታት ብመንጽርቲ ኣብ ጉባአኡ ዘጽደቖ መሰረታዊ ፖሊሲታት ምንባሩን እዚ መርገጻቱ ኣብዚ እዋንዚ እቶም ቀንዲ ክዋግኡ ዝጸንሑ ተዋሳእቲ ኮኑ፡ ነቲ ኩነታት ክፈትሕዎ ዝጽዕሩ ዘለዉ ኣካላት ነቲ ሰዲህኤ ካብ መጀምርያ ዝሓዞ ኣቕታጫ የማዕብልዎን የተግብርዎን ከም ዘለዉ ጠቒሱ።
ኣብ መወዳእታ ድማ ኣባላት ሰዲህኤ ከምቲ ናይ ቅድሚ ሕጂ ሰልፎም ንምሕያል ኣብ መጻኢ እውን ጻዕሮምን ተወፋይነቶም ከም ዝቕጽሉ ዘለዎ እምነት ልዑል ምዃኑ ብምጥቃስ ብፍላይ ንግደ ጨናፍርን ዞባታትን ብምጥቃስ መብርሂኡ ዛዚሙ።
እዚ ሓፈሻዊ ኣኼባ ዞባ ኤውሮጳ ብምቕጻል፡ ብዛዕባ ብዙሓት ኣገደስቲ ዞባኡ ናይ ምሕያል ዛዕባታት ነዊሕ ግዜ ወሲዱ ተመያይጡ። ኣብቲ ምይይጡ ዝያዳ ቆላሕታ ካብ ዝሃቦም ጉዳያት ኣባላት ሰልፊ ምስፋሕ፡ መንእሰያት ዝሳተፍሉ ኩነታት ምጥጣሕን ኣብ መንጎ ዞባን ጨናፍር ዘሎ ዝምድና ምሕያል ዝብሉ ይርከብዎም። ኣብ ርእሲኡ ኣባላት ሰልፊ ብመንጽር ውሽጣዊ ሕጊ ሰልፎም ግቡኣቶምን መሰላቶምን ብዛዕባ ዘተግብርሉ ኣገባባት ሰፊሕ ምይይጥ ኣካይዶም። ኣብ መወዳእታ ከኣ ሰልፎም ንምሕያል ዝበቅዎ ዓቕሚ ከምዘየለ ቃሎም ብምሕዳስ ኣኼባኦም ዛዚሞም።
ማእከላይ ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ብ11 ሰነ 2022 ኣብ ዘካየዶ ፍሉይ ኣኼባ፡ 13 ዝኣባላታ ኣሰናዳኢት ሽማግለ 4ይ ጉባአን፡ 7 ዝኣባላታ ሓጻይት ሽማግለን ብዲሞክራሲያዊ ምርጫ ኣቚሙ። ማእከላይ ባይቶ ነዘን ሽማግለታት ዝመረጸ ንምድላውን ኣፈጻማን ናይቲ ኣብ መወዳእታ ወርሒ ሓምለ 2023 ዝካየድ 4ይ ጉባአ ብዝምልከት፡ ናብ ኣባላት ባይቶ ንዝቐረበ ንድፊ ተመያይጡ ድሕሪ ዘድሊ ምምሕያሻት ገይሩ ምጽዳቑ እዩ።
ባይቶ ዘድሊ ዳህሳስ ድሕሪ ምክያድ ናይዘን ክልተ ሽማግለታት ኣባላት፡ ካብ ዝተፈላለዩ ጽፍሒ ሓላፍነታትን ካብ መሰረታትን ከም ዝኾኑ ገይሩ ኣሎ። እቲ ፍሉይ ኣኼባ መጻኢ ጉባአ ዝጋበኣሉ ኣገባብ ከመይ ክኸውን ከም ዝግበኦ እውን ወሲኑ ።
ኣሰናዳኢት ሽማግለ ነብሳ ናብ ንኡሳን ሽማግለታት ከፊላ፡ ናብቲ ጉባአ ዝቐርብ ሰነዳት ነዲፋ ኣቐዲማ ንዝያዳ ምይይጥ ናብ መሰረታት እተቕርብ፡ ኣባላት ሰልፊ ናብ ጉባአ ተወኪሎም ዝሳተፍሉ ቀጥዒ እተውጽእን ነቲ ጉባአ ዘድሊ ቀረባት እተዳሉን እያ። ሓጻይት ሽማግለ ከኣ ካብ መላእ ኣባላት ሰልፊ ዝቐርብ ናይ ቅድመ-ጉባአ ርኢቶ ውጽኢት ኣብ ግምት ዘእተወ መጽናዕቲ ኣካይዳ፡ ናብቲ ጉባአ ሕጹያት ኮይኖም ክቐርቡ ናይ ዝበለቶም ብቑዓት ኣባላት ዝርዝር እተዳሉ እያ። ጉባአ ሰዲህኤ ብመሰረት ውሽጣዊ ሕጉ ዓንቀጽ፡ 5/13/1 ኣብ ኣርባዕተ ዓመት ሓደ ግዜ ዝጋባእ እዩ።
ብዘይካዚ ማእከላይ ባይቶ ኣብዚ ፍሉይ ኣኼባኡ፡ ብዛዕባ ሰልፋዊ፡ ደንበ ሓይልታት ለውጢ፡ ኤርትራውን ከባብያውን ምዕባለታት ዝምልከቱ ኣገደስቲ ሓበሬታታት ተለዋዊጡ።
