http://ascenteq.com/project/epdp

ኣብዚ ዘሎናዮ መበል 21 ክፍለ ዘመን ውግእ ብዝኾነ ይኹን ምኽኒት ክባራዕ ዘይግበኦ እዩ። ይኹን እምበር ሰላም ዝጸልእ ሓይሊ ወትሩኣብ ውግእን ወረ ውግእን ምንባር እዩ ዝመርጽ። ዘለናዮ ግዜ ግን ናይ ሰላምን ሓቢርካን ተኸባቢርካን ምንባርን እዩ።ጉዳይ ኤርትራ፥ ካብ ግዜ ኣርበዓታት ኣትሒዙ ሕምስምስ ዝበለ ከምዝነበረ ብኡ መሰረት ድማ ሓያላን መንግስታት ዝወሰድዎ ኣገባብንኤርትራ ኣድምይዋ እምበር ኣየርበሓን። ህዝቢ ኤርትራ ኣብቲውሽጣዊ ዝምድናኡ ዱልዱል ዝነበረሉ እዋን እቲ ንኤርትራ ናብኢትዮጵያን ናብ ሱዳንን ከመቓቕልዋ ዝወጠንዎ ኣይኮነሎምን። እንታይ ደኣ ብሓደ ኢድ ኮይኑ ሃገራውነቱ ተኸላኺሉ ካብ ምምቃልኣድሒንዋ እዩ። ይኹን እምበር ሓድነትህዝቢኤርትራ ንምልሕላሑ ዘይተፋሕሰ ገመድ ኣይነበረን። እስላምን ክርስትያንን ኢሎምክፈላልዩን ኣብ ነንሓድሕዱ ስምምዕ ስኢኑ ክቃተል ብዙሕ ተሰሪሑ እዩ። እተኾነ እዚ ኣብ ህዝቢ ኤርትራ ቦታ ኣይነበሮን ምኽንያቱ እቲህዝቢ ሓው ብምዃኑ ብቐሊሉ ዝጸዓድ ስለዘይኮነ ሓድነቱ ኣይፈረሰን።

ልክዕ እዩ ህዝቢ ኤርትራ ድሌቱ እንታይ ምዃኑ ከይተሓተን በቲ ዝኸይድ ዝነበረ መናፍሓት ገለ ክፋል ህዝቢ ኤርትራ ምስ ኢትዮጵያብምጽጋዕ እዩ ድሕነት ዝርከብ ካብ ዝብል መንፈስ ሰዓብቲ ክረኽቡ ዝጉስጉስሉ ዝነበረ ንምጽንባር ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝድግፍ ሓይሊተወዲቡ። ዋላ ምስ ኢትዮጵያ ኣንድነት ምስ ተገብረ እውን እንተኾነ እቲ ህዝቢ ኣብ ነንሓድሕዱ ከምዚ ሎሚ ዝተፋነን ዘሎኣይተተፋነን። በንጻሩ እኳ ደኣ ደገፍትን ተቓወምትን ኣንድነት ኣሓዋት ብምዃኖም ኣብ ሃገራውነቶምሲ ኣይተፈላለዩን።ስርዓት ሃይለስላሴ ንኽሉ እቲኤርትራዊ ክብርታትን መለለይታትን ኣብ ምድምሳስ ገጹ ምስ ኣድሃበ፥ ብደውና ኢድና ኣይንህብን ብማለትብረታዊ ቃልሲ ብተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ተጀመረ። ህዝቢ ኤርትራ ብሓባር ተቓሊሱ ድማ ናይዛ ሃገር ልኡላውነት ኣውሒሱእዩ።እንተኾነ ግን እቲ ፖለቲካዊ ፍልልያትን ምስኡ እውን ናይ መን ዓብለለ ግርጭታትን ፈኸም እናበለ ክሳብ ኣብ ምፍንጫል ተበጽሐ። ህዝባዊ ግንባር ድማ ምስ ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ተመሓዝያ ንሓደ ክፋል ኤርትራዊ ሃገራዊ ሓይሊ ካብ ሜዳ ኤርትራ ከም ዝወጽእ ገይራ።

ውግእ ኩሉ ግዜ መስሓቲ ስለዝኾነ ንስልጣንካ ክትብል ዋላ ምስ ሰይጣን ክትመሓዞ ትኽእል ኢኻ። ህዝባዊ ግንባር እምበኣር ከምኡ እያገይራ። ፍረ እቲ ውግእ እቲ ድማ መሰረት ናይቲ ከሎ ገና ዝዓኲኽ ዝነበረ ምልክነት እዩ ነይሩ። ብዝኾነ ውግእ ፈጺሙ ሰላም ኣየምጽእንእዩ። ሰላም ዘምጽእ እንተዝኸውን ነይሩ እዚ ኣብ ከባቢና ዝካየድ ዘሎ ውግኣት ሶርያ፥ የመን፥ ዒራቕ፥ ሊብያ ወዘተ ህያው ምስክር እዩ።

ኣብ ዓለምና ብውግእ ክንደይ ሰብ መዓልታዊ ይሃልቕ ኣሎ፥ ክንደይ ንብረትን ኣባይትን ይዓኑ ኣሎ ኣዲኡ ትቚጸሮ። ርሑቕ ከይከድና እዚኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝተኻየደ ናይ ዓናትር ውግእ እንታይ መኽሰብ ተረኺብዎ።? ዝተረኽበ ክሳራ እምበር መኽሰብ የልቦን። እንከሎ ገና ኣብ መንጎ እቶም ክልተ መራሕቲ መለስን ኢሰይያስን ናይ ሰላም ስነሓሳብ ዘይኮነስ ናይ ውግእ ስነሓሳብ ስለዝነበሮም ኣነዶ በዚክዕብለል ብማለት ካብ ህልኽ ዝተላዕለ ኣብ ዘይተኣደነ ዕንወት ተበጺሑ። ውግእ እምበኣር ብዝኾነ ይኹን መለክዒ ናይ ክተንበርክኽምድላይን፥ መን ከማይን ዝብል ጸብለልትነትን ኣነነትን እተርእየሉ እዩ።

ብፍላይ ኣብዚ መበል 21 ክፍለ ዘመን ውግእ ዝበሃል ህጣሙ ክጠፍእ ዘለዎ እዩ። ምኽንያቱ ሎሚ ዓለም ካብቲ ቅድሚ ሎሚ ዝነበሮብተክኖሎጂ ይኹን ብስልጣነን ትምህርትን ማዕቢሉ ስለዝኾነ ሰላም እምበር ውግእ ተመራጺ ኣይኮነን። ውግእ ኣብራሲ እምበር ኣፍራዪኣይኮነን። ከም ኣብነት እቲ ኣብ ኣዲስ ኣበባ መስቀል ኣደባባይ ዝተፈንጀረ ቦምብ ንሰላማዊ ሰልፊ ደው ከብሎ ኣይከኣለን፥ እንታይ ደኣሰላማዊ ሰልፊ መሊሱ ሓኒኑ።

ስለዚ ውግእ ንወዲሰብ ናብ ምዕቡል ኣተሓሳስባን፥ ንስልጣነን ከየድህብ ዝዓግት ጸድፊ እዩ። ሕጂ እውን እንተኾነ ነዚ መላኺ ሰርዓትኣስመራ በቲንሱዝደልዮ ውግእ ዘይኮነስ ብስላማዊ ኣገባብ ሕቚኡ ክንምስሶ ይከኣል እዩ። ምኽንያቱ ሰላማውን ዲሞክራስያውን ኣገባብቃልሲ ንዕምሪ ምልኪ ኣሕጺሩ ስልጣን ዋንኡ ህዝቢ ምዃኑ ዘውሕስ ስለዝኾነ። ስለዚ ኩልና ደምበ ተቓውሞ ተሰማሚዕና ሓባራዊስራሓት እንተኣካይድና ህዝቢ ኣብ ጎንና ክኸውንን ስለ ኽእል እቲ ህዝባዊ ናዕቢ ክቀላቐል ይኽእል። ነዚ ከኣ ውግእ ዘይኮነስ እቲ ኣብ ኢዱበዘይ ገለ ዋጋ ክረኽቦ ኩሉ ክዕጠቐሉ ዝኽእልን ሰላማዊ ኣገባብ እዩ። ሰላማዊ ኣገባብ ክበሃል እንከሎ ኢድካን እግራኻን ኣጣሚርካ ምጽባይዘይኮነስ ብርቱዕ ጻዕርን ንጡፍ ስራሓትን ይሓትት። ሓደ ካብኡ ሓድሕዳዊ ምስምማዕን ምትእምማንን ሓቢርካ ምስራሕን እዩ። እዚርኽክባት ድማ ዋላ ምስቶም ደገፍቲ ህግደፍ ከይተረፈ ክግበር ዘለዎ እዩ፥ ደቂ ሃገር ስለዝኾኑ። ምኽንያቱ ጽባሕ ንግሆ እታ ሃገር ናይኩልና ደገፍትን ተቓወምትን እያ ክትከውን እምበር ተቓዋሚ ዝንጸገላ ወይ ዝሕረመላ ሃገር ክትከውን ኣይኮነትን። ስለዚ ሕልናና ናይዕርቅን ሰላምን ሕያውነትን ምድንጋግጽን ክጥጥዕ ይግበኦ።