http://ascenteq.com/project/epdp

ኣብ ሃገርና ኤርትራ ካብ ሓምሳታት ጀሚሩ ፖሎቲካዊ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ቁኑዕ ሃገራዊ መልክዑ እንዳሓዘ ኣብዝኸደሉ ዝነበረ እዋን፡ ህዝቢ ኤርትራ ናብቲ ቀንዲ ዕላምኡ ንምብጻሕ ብከዕውትዎ ዝኽእሉ ዝተፋላለዩ ምስ ሓቀኛ ክውንነት ሕብረተሰብ ኤርትራ ዝተኣሳሰሩ ጸለውቲ እዮም ዝበሃሉ ንመሰረታዊ እምነቱ ከም መበገሲኡ ወሲዱ ናይ ቃልሲ ሜላታትን ኣገባባትን እንዳተኸተለ ሓርነታዊ ቃልሱ ኣብ ዝጀመረሉ ግዜ፡ ኣካል ናይዚ ሓድሽ ትንሳኤ’ዚ ኮይኖም ዓቢ ሃገራዊ ግደ ዘበርከቱ ኤርትራዊያን ስነጥበባውያን ከም ዝነበሩን ክሳብ ሕጂ ውን ከይተሓለሉ ሃገራዊ ጉቡኦም ዝፍጽሙ ስለ ዘሎዉ ሃገር ዝኾርዓሎምን ዝሕበነሎምን ኮይኖም፡ መትኒ ናይ ሰውራውን ሃገራውን ቃልሲ እዮም ክበሃል ይከኣል።

            በያን ነጋሽ     ሳባ መምህር ፍሰሃየ     ሰመረ ሃብተማርያም      ከዲጃ ዓሊ መሓመድኑር  ደክቶራ ኣስያ ዓብደልቃድር ስዒድ   ኣስገደት ምሕረተኣብ

ኣብ ታሪኽ ናይ ዝተናውሐ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ክንርኢ እንተ ዂና መብዝሕተኦም ኣብ ዝተፋላለያ መዚቃዊ ባንድታት ዝነበሩ ስነጥበባውያን እቲ ዘመሓላልፍዎ ዝነበሩ ሃገራዊ ፖሎቲካዊ ተልእኾኦም ካብ ናይ ወገናውን ዓልየታውን ሃይማኖታውን ብሓፈሽኡ ካብ ድሑር ዝምባሌታትን ስምዒታት ነጻ ኮይኖም ንሓቀኛ ሓድነት ህዝቢ ኤርትራ ዝዕድምን ዘረጋግጽን ክኸውን ከሎ፡ ብኡ ኣቢሎም ከኣ ህላውነት መግዛእታዊ ስርዓት ኣሕጺርካ ናብ ፍጹም ዓወት ንምብጻሕ ዝዕላምኡ እዩ ነይሩ። ስነጠበባውያን እምበኣር ኣብ ታሪኽ ዝተናውሐ ሃገራዊ ቃልስና ኣብ ኩሉ’ቲ ዝተኻየደ መስርሕቃልሲ ቀንዲ ተዋሳእቲ ኮይኖም ዓቢ ግደ ዘበርከቱ ምንባሮም፡ ኣብ ሕብረተሰብ ኤርትራ ዝለዓለ ቦታ ሒዞም ከም ዝርከቡ ኣየጠራጥርን።

መብዝሕተኦም ስነጥበባውያን ኣብ ዓሚቕ ሃገራዊ ንቕሓት ዝተሞርኮሰ ብዝውንንዎ ባህላውን ልምዳውን ክእለቶም ንዕኡ ዘንጽባርቕ ኮይኑ ንረብሓ ሓፋሽ ህዝቢ ኤርትራ ዘገልግል ስለ ዝነበረ እቲ ዝቐርብ ዝነበረ ደርፍታት ተቐባልነቱ ክብዝበለ ኮይኑ ህዝባዊ ናህሪ ንደገፍ ሰውራ ኣዝዩ ስለ ዝዓበየ ንመግዛእታዊ ስርዓት ሃይለስላሴ ይኹን ደርግምስ’ቲ ኩሉ ብዳዔኡ ኣርዒዱ መኣዝኑ ከም ዝስሕት ገይርዎ ኣዩ።

እቶም ህቡባት ስነ ጥበባውያን ንሃገራዊ ፖሎቲካዊ ተልእኾኦም ናብ ህዝቢ ከማሓላልፉሉ ከሎዉ ከም ልብወለድ ከምዛንታ ከም ፍቕሪ ኣምሲሎም ዝተፋላለየ ሜላታት እንዳተጠቐሙ ዝደርፍዎ ዝነበሩ ኣብ ህዝቢ ዓቢ ተቐባልነት ረኺቡስ ንኽርድኦ ጸገም ስለዘይነበሮ ውጽኢት ኣበርክቶኦም ከኣ ብኣሻሓት ዝቑጸሩ ካብ ክልቲኡ ጾታ መንእሰይ ሃገራዊ ጉቡኦም ንምፍጻም፡ ናብ ሰውራ ብብዝሒ ተሰሊፎም እዮም።

እዚ ምውሓዝ ናይ መንእሰያት ንህላውነት መግዛእታዊ ስርዓት ኣስጋእን ሓደገኛን ስለ ዝነበረ፡ ህዝቢ ደገፉ ኣነጺሩ ናብ ሰውራኡ መታን ከይጽንበር ተባሂሉ ኣቐዲሙ ንዘውጽኦ ተንኮለኛ ስትራትጅኡ ክፈሽሎ ስለ ዝጀመረ ናይ መኣዝኑ ምስሓት ምልክት፡ ኣብ ልዕሊ ሰላማዊ ህዝቢ ምፍርራሕን ማእሰርትን ብመቕተልትን ውን ከይተረፈ ወላ እንተፈተነ ነቲ ደገፍን ናይ መንእሰያት ናህሪ ምውሓዝን ክዓግቶ ኣይከኣለን።

ካብዞም ዝተጠቕሱ ሓቅታት ብምብጋስ እምበኣር፡ ህቡብ ድምጻዊ ሑሴን ዓሊ፡ ሓደ ካብኣቶም ክኸውን ከሎ፡ ድሕረባይትኡ ኸ፡ ከመይ ይመስል ንዝብሉ ሕቶታት ክምልሽ እንተ ደኣ ኮይነ ብዘሎኒ ናይ ነዊሕ ኣፍልጦን፡ከምኡ ውን ሓበሬታታት ምእካብን ኣብኦም ተሞርኲሰ፡ ብሕጽር ዝበለ ከገልጾም ክፍትን እየ።

ድምጻዊ ሑሴን ዓሊ፡ ኣብ ሰምሃር ከተማ ጊንዳዕ ተወሊዱ ናይ መጀመርታ ካብ ህጻኑ ናብ ቤት ትምህርቲ ከኸይድ ምስ ጀመረ፡ምስ`ቲትምህርቱ ካብ ህጻንነቱ ጎድኒ ንጎድኑ፡ እቲ ናይ ምዚቃ ናይ ምስማዕን ምስትምቓርን እቲ ወኒ ካብ ሽዑ ክጅምሮ ከሎ፡ እንዳዓበየ ውን እቲ ሙዚቃዊ ስምዒቱ እንዳ እማዕበሎ እዩ ከይዱ።

ካብ ጊንዳዕ ናብ ባርካ ምስ ተጓዕዘ ኣብ መንጎ ከረንን ኣቑርዳትን ትርከብ ንእስ ዝበለት ዓዳርደ እትባሃል ብሓውሲ ከተማ ትፍለጥ፡ ኣብኣ ንኽነብር ምስ ከደ ከይደንጎየ ውን ኣብኡ ትምህርቱ እንዳቐጸለ ከሎ፡ እቲ ናይ መዚቃ ሓቀኛ ድልየቱ ውን ከይተፈልዮ መጓዕዝቱ ኮይኑ እንዳዓበየ ምኻዱ ምልክት ናይ ሙዚቃዊ ዝምባሌኡን ወናምነቱንእዩ ዘረጋግጾ ነይሩ ክበሃል ይከኣል።

ኣብ ዓዳርደ እንዳተማሃረ ንነዊሕ ግዜ ድሕሪ ምጽናሕ፡ ንዝለዓለ ትምህርቱ ናብ ከተማ ኣስመራ ምስ ገዓዘ ኣብኡ ምስ ኣኮታቱንሶም፡ ውሩይ ስነ ጥበባዊ ኣልኣሚንዓብደለጢፍን፡መሓመድ ዓሊ ሓልን፡ ክነብር ከሎ፡ወላኳ ኣብ መጀመርታ እቶም ኣኮታቱ ነቲ ጀሚሩዎ ዝነበረ ናይ ምዚቃ ወኑ ገዲፉ ኣብ መኣዲ ትምህርቱ ጥራሕ ከተኩር መጻኢ ሂወቱ ካብ ሙዚቃ ርሒቑ ክሰርዕ ከምዘሎዎ ዝብል ርእይቶ ሒዞም ደጋጊሞም ከዕግብዎ ወላ እንተ ፈተኑ ንኹሉ’ቲ ጻዕርታቶም ስለ ዘይተዋሕጠሉ ክቕበሎ ኣይደለየን ኣይከኣለን ውን፡ በንጻሩ ነቲ ዛጊት ጀሚሩዎ ዝነበረ ወኑ ኣጸቢቑ ከማዕብሎን ክራቐቐሉን ከም ቀንዲ ሞዩኡ ወሲዱ ጉዕዞ ሂወቱ ክሰርዕን ከቕጽሎን ከሎ ኣብ ናይወኒ ድልየቱ ዝተሞርኮሰ ኸኣ ብኣግኡ ምስቶም ገዳይም ስነጥበባዊያን ተሰሪዑስ ኣባል ናይ ማሕበር ትያትር ኣስመራ ክኸውን በቒዑ እዩ፣

ኣብ ናይ መጀመርታ ኣብ መድረኽ ደይቡ በቲ ወናም ድምጹ ክደርፍ ምስ ጀመረ፡ ኣብቶም ተዓዘብቲ ዓቢ ኣድንቖትን ምትብባዕን ክረአ ከሎ፡ኣብ ሰፈሕ ህዝቢ ኤርትራ ኸኣ ዝነኣድ ተቐባልነት ምርካቡ ነቲ ሞዩኡ ብዝያዳ ከማዕብሎን ኣብ ምዚቃ ክባላሓትን ምስ ሃገር ዝተኣሳሰሩ ዜማታትን ደርፍታትን ከዳሉ ነዊሕ ግዜ ኣይወሰደሉን።

ኣብቲ ዝካይድ ዝነበረ ሃገራዊ ፖሎቲካዊ ቃልሲ ኣድማዕን ኣወንታውን ግደኡ ክጻወት ከም ዘሎዎ ብሓላፍነት ስለ ዝወሰዶ ኣብ ናቱ ዝና ዝተሞርኮሰ እቲ ሰውራዊ ተልእኾኡ ብቀልጡፍ ናብ ኩሉ ኽዝርጋሕከሎ ሓደ ካብቶም ከዋኽብቲ ስነ ጥበባውያን ምዃኑ ብግብሪ ተረጋጊጹ እዩ። እቶም ንሑሴን መሓመድ ዓሊ ኣብ ሰፊሕ ህዝቢ ኤርትራ ከም ክኢላ ደራፋይ ኣጸቢቑ ከፍልጦ ዝኸኣለ ቀንዲ ረቛሒ፡ ከምቲ ኣቐዲሙ ዝተገልጸ ኣብ ጊንዳዕ ከሎ ትግረን ዓረብን፡ ናብ ባርካ ምስ ከደ ውን ትግረን ዓረብን ይመሃርን ማዓልትዊ ዝዛረበሎም ስለ ዝነበሩ፡ ከም ቋንቅኡ ኣጸቢቑ ከማዕብሎም ክመልኮምን ክኢሉ ኡዩ፡፡

ናብ ኣስመራ ምስ ገዓዘ ኸኣ፡ ብመሰረቱ እቲ ህዝቢ ዝጥቀሙሉ ቋንቅኡ ትግርኛ ስለዝኾነ፡ሑሴን ቤት ትምህርቱ ምስ ጀመረ፡ ንቋንቋ ትግርኛ ኣጸቢቑ ክመሃሮን ብዕምቀት ክፈልጦን ውን ኣዝዩ ሓጊዙዎ እዩ።

በዚ ዝተገልጸ ኸኣ ሑሴን መሓመድ ዓሊ ሰለስቲኡ ቋንቋታት ማለት ትግርኛ ትግረ ዓረብ የማልእ ስለ ዝነበረ እዩ ብሰለስቲኡ ቋንቋታት ዜማታቱን ደርፍታቱን ባዕሉ ከውጽንበቲ ደጋጊምካ ሰሚዕካዮ ዘይምኖ ጥዑም ድምጹ ኣሰኒዩ ኣብ መድረኽ ወጺኡ ብነብሰ ምትእምማን ክደርፍከሎ ብዘይቋርጽ ጨብጨባን ትደገም ዝብል ናይ ተዓዘብቲ ድምጺ ምንባሩ ብኡ ኣቢሉ ውን ቁልጡፍ ተቐባልነቱ፡ ኣብ ኤርትራ ጥራሕ ከይተሓጽረ ብዳረጃ ማእከላይ ምብራቕ ይኹን ዓለም ኣዝዮም ዝንእዱ ሰማዕቲ ክረክብ ምኽኣሉ ናይ ብቕዓቱ መለለይን መረጋገጽን ህያው ዝኾነ ምስክርእዩ ነይሩ ክበሃል ይከኣል።

ኣብቲ ግዜ’ቲ ኣብ ሰብዓታት ማለት እቲ ሃገራዊ ፖሎቲካዊ ናህሪ ምስ ዕብየትን ምዝርጋሕን ናይ ሰውራ ኤርትራ ብዝይዳ ውን ኣብ ከተማ ኣስመራ ይኹን ካልኦት ከተማታት ርኡይ ዝርጋሔ ስለ ዝነበረ፡ እዚ ሓድሽ ኩነታት’ዚ ንመብዝሕተኦም ስነጥበባውያን ምስ’ቲ ዝጸንሖምሰውራዊ ዝምባሌ ንኸማዕብሉዎን ብዝተፋላለየ ኣገባባት ንቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ዘሐይልን ዘደልድልን ክደርፉብፍላይ ንመንእሰይ ብስርርዕ ይኹን ናብ ሰውራ ተሰሊፎም ሃገራውን ሰውራውን ጊዲኦም ከበርክቱ ኣጽቢቑ ኣተባቢዑዎም እዩ።

ሑሴን መሓመድ ዓሊ ምስ’ ዝጸንሖ ልዑል ስምዒትን ናይ ደርፊ ህቡብነትን ከምቶም ብዙሕት ስነጥበባውያን ኩሉ ገዲፎም ናብ ሜዳ ምስ ሰራዊት ሓርነት ኤርትራን ተቓላሳይ ህዝብን ኮይኖም ብዝሓየለ ከቃለሱ ዝብል ቆራጽ ውሳኔኦም ምስ ወሰዱ፡ ብዙሓት ፍሉጣት ስነጥበባውያን ናብ ውድብ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ክጽምበሩ ከሎዉ ሓደ ካብኣቶም ሑሴን መሓመድ ዓሊ እዩ ነይሩ።

ኣነ ሓደ ካብ መሪሕነት ሰውራዊ ባይቶ ኮይነ ኣብ ባርካን ከባቢኡን ስለ ዝነበርኩ ነቲ ካብ ነዊሕ ኣትሒዘ ድምጾም ክሰምዕ ከሎኹ ኣዝየ ይምሰጥ ሰለ ዝነበርኩ ሓደ ግዜ ተስፋ ይገብር ብዓይነይ ክርእዮም ብኣካል ክረኽቦም ዝብል ዝነበረኒ ትምነተይ ተጋሂዱስ ኣብ ቀዳማይ ዓመት ናይ ሰብዓን ሓሙሽተን ናብ ሜዳ ክወጹ ከሎዉ ንሑሴንን ካልኦትን ካብ ዝተቐበሉዎም ኣነ ሓደ ኮይነ ብሓፈሽኡ ኩነታት ናይ ሜዳን ተመኩሮታትን ዘሎ ሓድሽ ምዕባሌታትን ብሰፊሑ ምስ ገለጽኩሎም እቲ ሓባራዊ ቃልሲ ሓቢርና ጉዕዞና ክንቅጽሎ ምኽኣልና ንዓይ ፍሉይ ተዘኩሮታት ኮይኑ ክሳብ ሕጂ ካብ ኣእምሮይ ኣይክወለንን።

ሑሴን ምስ ናይ ብሩህ ተስፋ ፍሽኽትኡ፡ ሃገራዊ ምምኽኻር ውሕስነት ሓድነት፡ስሌማን ሑሴን ኣብጎድንኻ

ሕጂ ውን ሑሴን መሓመድ ዓሊ ነዚ መድረኽ ኣበጊሱዎ ዘሎ ሃገራዊ ምምኽኻር ዝብል ሰውራውን ሃገራውን ጭርሖ ኩሉ ደላይ ለውጢ ብሰውራዊ መንፈስ ርእዩ ተቐቢሉ፡ ነዚ ንሃገርና ኤርትራ ዘንጻላልዩዋ ዘሎ ከቢድ ድነ ንምቕንጣጡ፡ ኩሉ’ቲ ወሪዱዋ ዘሎ ግፍዕታት’ነቶምጠንቅታቱ ካብ ስሩ ኣሊኻ ሕግን ማሕበራዊ ፍትሕን ሃልዩ ብቑዋም እትመሓደር ሃገር ንምውናን ዝዕላምኡ ዝኣመተ ስለ ዝኾነ፡ ኩሉና ደለይቲ ለውጢ ብንውንኖም ዓቕምናን ተሞኩሮናን ንኸነዕውቶ ክንቃለስ ከም ዝግበእእንዳበለ ደጋጊሙ ከዘኻኽር ከሎ፡ ብወገኑ ውን ነቶም ብዙሓት ንምልካዊ ስርዓት ህግደፍ ራሕሪሖም ኣብ ዲያስፖራ ኣብ ዝተፋላለያ ሃገራት ዝነብሩ ዘሎዉ ምኩራት ስነጥበባውያን፡ ምስኦም ኣድላይ ርኽክባት ገይሩ ብሓደ ተጠርኒፎም ነዚ ዝድለ ዘሎ ለውጢ ከዐውትዎ ምእንቲ ኣብ ሃገራዊ ሕልንኡ ዝተሞርኮሰ ክጽዕር ከምዝኾነ ክሕብርን ክረጋግጽን ከሎ፡ ናይ ብሓቂ ነዚ ተበግሶኡን መርገጹን ተወፋይነቱን ዕውት መታን ክኸውን ንሕና ውን ብወገና፡ ንሃገር ኣብ ቀዳምነት ሰሪዕና ካብቶም ዝሓለፉ ዘየዐውቱና ኣብ ተመኩርና ዝተማርኮሰ ተማሂርና ምእንቲ ሃገር ሕድገታት ጌርና ብሓድሽ መንፈስ ክንብገስ ጉቡእና ኡዩ ክብል ከሎኹ፡ነዚ መድረኽ ይኹን ሑሴን ኣበጊሱዎ ዘሎ ሃገራዊ ጸዋዒት መርሓባን ክንብል ከሎና ክእለዩ ክእረሙ ኣሎዎም እንብሎም እንተሃልም ውን ብቀጥታዊ ተሳትፎናን ጻዕርታትናን ክነዕውቶም ከም ንኽእል ኣይጠራጠርን እንዳበልኩ፡ ብወገነይ ዓቢ እምነትን ድልውነተይን እንብረሉ።

ዘልኣልማዊ ክብርን ዝኽርን ንሰማእታትና

ዝተማልአ ዓወት ንህዝቢ ኤርትራ፡

መሓመድ ብርሃን ብላታ፡