http://ascenteq.com/project/epdp

ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ

“ኣብ ኤርትራ ሕገመንግስታዊ ስርዓት ንክትከል፡ ልዕልና ሕጊ ንክረጋገጽ፡ መሰረታዊ ሰብኣውን ዲሞክራስያውን መሰል ህዝቢ ኤርትራ ንክሕሎ፡ ልኡላውነት ኤርትራን ሓድነትነት ህዝባን ንክዕቀብ፡ ኤርትራን ህዝባን ካብ ፍልሰትን ብርሰትን ንክድሕኑ፡ ኮታ ወሳኒ ልዕልና ህዝቢ ኣብ ገዛእ ጉዳዩ  ንክረጋገጽ፡ ህግዲፍ ናይ ግድን ይወገድ” ዝብል ድምጽ ኣብ ማእከል ኤርትራ ኮነ ካብ ኤርትራ ወጻኢ ኣብ ኩሉ  ኩርነዓት ፡ ዝፋጺ ዘሎ ሓያልን መላሲ ዝየብሉን ድምጺ እዩ። ከምቲ ቀደም ከምዚ ሎሚ ከይኮነ በረኸት መንግስተኣብ “ጀብሃ ወይ ሞት ዝብል ናይ ሓርነት ድምጺ ኣብ ሜዳ ኤርትራ እነሆለ ይፋጺ” ዝብሎ ዝነበረ። ኣብ ህዝባዊ ግንባር ዝነበሩ  ስነ-ጥበባውያን እውን ተመሳሳሊ ቃና ዘለዎ መነቓቓሕቲ ሙዚቃታት የቃልሑ ከም ዝነበሩን ዘለዉን እንዝንገዖ ኣይኮነን።

ኣብዚ እዋንዚ “ኩልና ባሃግቲ ለውጢ ኤርትራውያን” ምባል ብዘኽእል መልክዕ ኣንጻር ህግዲፍ ናይ ሓባር ናይ ውግዘት ድምጽና ነስምዕ ኣለና። ካብቲ ቃላት ሓደ “ይኣክል” እዩ። ብዙሓት ካብ “ይኣክል ዘይድሕሩ ንህግዲፍ ዘወግዙ ቃላትን ሓረጋትን እውን ይድርጉሑ ኣለዉ። “እዚ ተንኮለኛ ሰብኣይ ከታልለና ጸኒሑ፡ ደጊም ግን ኣይንግርሃሉን ኢና” ዝብል ሓረግ ሎሚ ተጸናጺንካ እትሰምዖ ጥራይ ዘይኮነ፡ ባዕሉ ዝመጸካ ድምጺ ባሃግቲ ለውጢ ኮይኑ ንሰምዕ ኣለና። ብዙሓት ዝብልዎ ከኣ፡ ደጊም ንህግዲፍ ምስ ዘወግዙን ዝኹንኑን ቃላት ምኒን ምባል ኣኺሉ እዩ። ምኽንያቱ ኣበሳ ህግዲፍ ኣብ ቅድሚ ኩሉ ተቓሊዑ ስለ ዝኾነ። ስለዚ እቲ ሕኑን እዋናዊ ወፍሪ ናብ ግብራውነት ናይቲ ንህግዲፍ ከወግዝ ዝጸንሐን ሕጂ እውን ዘሎ ድምጺ ብዙሓት ክኸውን የማነ ጸጋም ዘይበሃለሉ እዋናዊ ስለ ዝኾነ።

“ሺሕ ፈልጺ መእሰሪኡ ልሕጺ ወይ ኣጻብዕ ምስዝሓብራ ኣርቃይ የጸንበዓ” ከም ዝበሃል፡ ስምዒትና ኣንጻር ህግዲፍ ምእንቲ ከድምዕ ብግቡእ ክእርነብ ዝገበኦ እዩ። ነዚ ምእርናብ ኣጽኒዕና እንተዘይሒዝናዮ ግና፡ ወዮ ብናይ ርሑቕን ቀረባን ጸረ ዲክታቶርያዊ ንፋሳት ዝህወጽ ዘሎ ጉጅለ፡ ኢዱን እግሩን ኣጣሚሩ ኣብ  ዓዲ ኣብየቶ ክጽበየና ዘይኮነ፡  ናይ ጻዕረሞት ዓበድበድ ከርኢ ናይ ግድን እዩ። ናይዚ ምልክታት ጸፋዕፋዕ ከኣ የርኢ ኣሎ። ካብቲ ንቕሎና ንከበርዕን ክፍትኖ ዝኽእል ተንኮላት ሓደ ናይቶም ብሓባር ነድምጽ ዘለና ኤርትራዊ ናይ ሓባር ኣድመጽቲ ቅድሚ ናብ ዘተኣማምን ውዱብን ትካላውን ሓይሊ ምድያብና ምክፍፋልና እዩ። እንተኾነ እዚ ካብ ቀደም ጀሚሩ ዝተዘርገሓ ናይ ህግደፍ መፈላለይ መጻወድያታት ሎሚ ዘሊቑን ሃሲሱን ስለ ዝኾነ ኣይክሰርሕን እዩ። ህግዲፍ ግና ካብ ምፍታን ዓዲ ኣይክውዕልን እዩ፡ ምኽንያቱ ናይ ክሳብ ሎሚ ዕድሚኡ ሳላ ብርተዐኡ ዘይኮነ፡ ብሰንኪ ናትና ናይቶም ኣንጻሩ ዝተሰለፍና ኣብ ሕድሕድና ዘይምትእምማን ምዃኑ ይፈልጥ ስለ ዝኾነ። ኤርትራውያን ሎሚ ነቲ ምእንቲ ኤርትራ ኣብ ቅድሚ ሕብረተሰብ ዓለም ከይተረፈ ነርእዮ ዘለና ሓድነት ኣንጻር ህግዲፍ፡ ብግብሪ ከም እነረጋግጾ ብዙሓት መስካሪ ስጉምትታት ንዕዘብ ኣለና። ጐኒንጐኒ  ማዕበል “ይኣክል” ኣብዚ ቀረባ ግዜ ኣቡናት ካቶሊካዊት ቤተክርስታን ኤርትራ ዘውጽእዎ ጸባ ዘስቲ፡ ንመፈሳውን ስጋውን፡ ንፖለቲካውን ማሕበራውን ጉዳያት ኣሳንዩ ዝቐረበ ናይ ዕርቂ መጸዋዕታ  መዓንጣኻ ዘረስርስ እዩ። ንህግዲፍ ድማ ብኣንጻሩ መዓንጣኡ ዘሕርር እዩ። ካለኦት ኣብያተ-እምነት እውን ኣብዚ ወሳኒ እዋን ከምዚ ናይ ካተሊካዊት ቤተክርስትያን ብውሕዱ ኢድ ኣእታውነት ህግዲፍ ኣብ ውሽጣዊ ጉዳየን ብምግዳብ ካብ ርእሰን ከውርዳ ይግበአን። ምስ ህግደፍ ሕግብግብ ምባል ግና፡ ከምቲ “ንህግዲፍ ዝኣመነ ማይ ከም ዝሕቖነ” ዝበሃል ብምድርን ብሰማይን ዘሕትተን እዩ።

ጉዳይ ምውጋድ ህግደፍ ብዙሕ ትርጉም ዘለዎ፡ ናይ እምነቶም፡ ጾታኦም፡ ዕድመኦም፡ ፖለቲካዊ ኣተሓሳስበኦምን ከባብያዊ መረበቶምን ፍልልይ ብዘየግድስ፡ ንኹሎም ኤርትራውያን ዝምልከት፡ ጽባሕ ነናትና እጃምን ተሓታትነትን እንወስደሉ ሓላፍነት እዩ። ነዚ ከነዕውት በዚ ሒዝናዮ ዘለና ንህግዲፍ ትንፋስ ክንህቦ ኣይግበኣናን። ህግዲፍ ብባህርያቱ ኣይኮነንዶ ምስ ካለኦት ምስ ገዛ ርእሱ እውን ሰላማውን ቅሱንን ህይወት ዘይተዓደለ፡ ሕጋውን ልማዳውን ኣተሓሕዛ ጉዳያት ዘይክእል፡ መጻኢኡ ዘጥፈአ ኣካል እዩ። መጻኢኡ ዘይብሩህ ወይ ዘይፍለጥ ክነሱ፡ ኩሉ ከምቲ ዝደለዮ ዝኾነሉ ዝመስሎ “ንኺድ ጥራሕ” ኣብ ዝብል ናይ ሃደምቲ ጭረሖ ጸንበለል ክብል ዝጸንሐን ዘሎን ዘይውሕሉልን ዘይውርዙይን ኣካል እዩ።  ሎሚ ግና ህግዲፍ ዋላ ዝኾነ መንገዲ እንተመረጸ ዝንቀሳቐሰሉ ኩርነዓት ብሓያል ናይ ለውጢ ማዕበላትን ጭረሖ “ይኣክል”ን ተዓጽይዎ ኣብ ናይ “ቋሕ እንተበልካ ሰማይ፡ ሰም እንተበልካ ምድሪ” ሃለዋት ዝጣራዕ ዘሎ እዩ።

ቃልስና ብምዕራፋት ዝግለጽ እዩ። ኩሎም እቶም ነቲ ዓብይ ተልእኮ ምሉእ ምስሊ ዝህብዎ ምዕራፋት ከኣ ኣብ ሕድሕዶም ተመጋገብቲ እዮም። ህግዲፍ ጸረ ህዝቢ ኤርትራ ምዃኑ ባዕሉ ብዝዛረቦን ብዘትግብሮን መርተዖታት ኣሰኒኻ ምቅላዑ ሓደ ምዕራፍ እዩ። ሎሚ እዚ ምዕራፍዚ ተርጋጊጹ እዩ። ደጊም ነዚ ምዕራፍዚ ክንርሰዖ ኣይግበኣናን እምበር “ህግዲፍ ከምዚ እዩ ኣደቡን ባህሪኡን” ክንብል ግዜ ኮነ ጉልበትን ንዋትን ከነባኽነሉ ኣይግበኣናን። ብኣንጻሩ ናብቲ ቀጻልን ወሳንን ምዕራፍ ናይ ተግባር ብምሉእ ዓቕምና እሞ ብምትእምማን ክንሰግር ይግበኣና። እቲ ቀጻሊ ምዕራፍ ፖለቲካዊ እምነትካ ኣውሃሂድካ፡ ናብ ዘተኣማምን ብሓባር ዘስርሕ ብትካላት ዝግለጽ ንናይ ክሳብ ሕጂ ቃልሲ ግቡእ ግምት ዝህብ ስርርዕ ወይ ውደባ ምእታው እዩ። እዚ ዕማምዚ ብዙሕነትን ሓድነትን ኣሳኒኻ ዝኽየድ ስለ ዝኾነ፡ ክንድቲ ኣገዳስነቱ፡ ሓያል ጻዕሪ፡ ትዕግስትን ምክእኣልን ዝሓትት እዩ።