http://ascenteq.com/project/epdp

ኣብ ርክብ ኣባላት ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ስካንድናቫያን ዝቐረበ ጹሑፍ።

ብምጀመርያ ነዚ ርክብዚ ክውን ንዝገበሩ ኣባላት ሽማግለታት ጨናፍር ሰደህኤ ስካንዲናቭያን ብሓፈሻ ብፍላይ ከኣ ነዚ መደብዚ ክውን ዝገበረት ናይ ስራሕ ሽማገለን ብልቢ አመስግን። ሓሳብ ምርኻብ ኣባላት ሰልፊ ኣብ ስካንዲናቭያን ኣገዳስነት ዘለዎ ርክብዩ። ቀንዲ ምኽንያት ርክብና ድማ መዓልቲ ደቀንስዮ 8 መጋቢት ሰለዝኾነ: ንደቀንስትዮ ኣባላት ሰልፍናን ንኹለን ንሓርነት ህዝበን ዝተዓጥቃ ኤርትራውያን ደቀንስትዮን ዮሃና ንብለን።

 ጉዳይ ቃልስና ንሰለምን ደሞክራሲ ኣብ ኤርትራ ክመጽእ ምግባርዩ። ንሰላም ኣተምጽኣ ደሞክራሲያ። ንሕና ነዞም ኣብ ሽወደን ካልኦት ሃገራት ስካንዲናቭያን ኣንነብር ድማ ደሞክራሲ ብኽልሰ ሓሳብ ጥራይ ዘይኮነ ብግብሪ ኢና ኣንፈልጣ። ደሞክራሲ ብተግባር ሓደ ሰብ ሓደ ድምጺያ እትገለጽ።  ቀንዲ መርኣያ ደሞክራሲ ኸኣ ስብኣዊ መሰል ውልቀሰብ ምኽባርያ። ህዝባዊ መንግስቲ ዝቐውም ድማ በዛ ቀላል እትመስል መስርሕያ እትሓልፍ። ነዛ ድምጽዚኣ ንምርካብ ዝሞቱን ዝተምቁሑን ንፈልጥ ኢና። ነዛ እንስታማቕራ ዘለና ደሞክርሲ ናይ ሽወደንውን ብሓሳብን ግብርን ዝተሰውኡላ ኣለው። ጽሩይ ማይ ምስታይ: ጸጊብካ ምሕዳር: መዕቆቢ ገዛ ምህላው: ትምህርትን ሕክምናን: ሸምጊልካ ናብዮት ምርካብን ብዝተፋላለየ ምኽንያት ኣብ ጸገም ምስ ዝእቶ እትረኽቦ ማሕበራዊ ናብዮትን ፍረ ደሞክራስን ሰላምንዩ።

እዞም ዝጸብጽብናዮም ማሕበራዊ ናብዮት ምስዘይህልው ሰላም የለን። መበቆል ደሞክራሲ ጥንታዊት ግሪኽያ/ኣተን። እቶም ደቂተባዕትዮ ኣብ ክፉት ባይቶ ተኣኪቦም ብማዕርነት ንጉዳዮም ዝዝትዩሉ ቀጥታ ደሞክራሲ ኢሎም ጸዊዖሞ።  ደሞ ዝብል ቃል ህዝቢ ማለት ክኸውን ክሎ ክራሲ ድማ ምምሕዳር ማለትዩ። ሰለዚ ደሞክራሲ ህዝባዊ ምምሕዳር ኢዩ። ኣብታ ጥንታዊት ግሪኽ ዝበቖለ ኣምር ከኣዩ። ኣብታ ባይቶ ጥንታዊት ግሪኽ/ኣተን ዘይካፈሉ ሰባት ኢድዮት ኢሎም ይጽዕዎም ነይሮም: ትርጉም ኢድዮት ኣብታ ጥንታዊት ግሪኽ ኣብቲ ህዝባዊ ኣኼባ ነዘይካፈል ሰብ ዝወሃቦ ዝነበረ መጸዊዒ ወይ ጸርፊዩ። ሎሚ ኢድዮት ማለት፡ደንቆሮ: ዓሻ: ሃላይ ተባሂሉ ይግለጽ ኣሎ።  ንሳቶም ግን ነቶም ኣብቲ ደሞክርያሳያዊ ባይቶ ካብ ምምጻእ ዝበዂሩ ዝነበሩ ዝጥቀምሉ ቃልዩ ነይሩ።

 ካልእ እታ ናይ ጥንታዊይ ግሪኽ / ደሞክራሲ  ንደቀንስትዮን ባሮትን ተካፍል ኣይነበረትን። እዛ ናይ ምዕራብ ደሞክራሲ ኣብ ሽወደን ንነብረላ ዘለና ግን: ንዓናውን ድሕሪ ናይ ሰለሰተ ዓመት ምቕማጥ ኣብታ ንቕመጠላ ኮሙንን ዞባን ከም ተቐማጢ ናይቲ ቦታ ነቶም ዝመርሑን ክትመርሕን ክትመርጽ መሰል እትህብያ። ዘግነት ኣብ ሽወደን ድሕሪ ሓሙሽተ ዓመትኻ ትረኽቦ: ከም ዜጋ ናይ ሽወደን ዘንብረካን ኣብ ኩሉ ሂወት ሕብረትሰ ሰብ መሰልካን መሰልክን ግብእካን ግቡእክን ዝህብ። እታ ጽርይቲ ደሞክራሲ ማዕርነት ደቂ ሰብያ መርእይኣ። ዶምክራስን ማዕርነትን ግን ገና ኣብ መስርሕ ቃልሲየን ዘለዋ። ንምዕባለአን ምቅላስ ናይ ነብሲ ወከፍ ዜጋ ግቡእዩ። ነዚ ብግቡእ ምሕሳብ ካብ መጸውዒ ናይ ጥንታዊት ግሪኽ እድየት ነጻ ይገብረካ። ኣብዚ ሃገርዚ ሰላምን ቅሳነትን እንተዘይተረኺቡ ምስ ህዝብናን ኣብ ህዝብናን እንገብሮ ቃልሲ ክውጻዕዩ።  ከምቲ ደቀንስቶ ድርብ ቃልሲ ዘለወን ድርብ ቃልሲዩ ባህርያት ሃለዋትና። ኣብዚ ቃልስዚ ዘይጸምድ እታ ናይ ጥንታዊት ግሪኽ ኢድዮት እትብል ኣምር መጸዊዕትናያ ክትከውን። ሓቂዩ ስቨርየ ደሞክራተርና ብስም ምርጋም ወጻእተኛታት እናገስገሱ ንመሰል ድምጽኻ ዘይምጥቃም ካልእ መጸውዒ ኣይህሉን። እቲ ህግደፍን መራሒኡን ንህዝብን ሃገርን እናረመሰ  ጽቡቕ ኣሎና ዝብል ዘመተ ቦትኡ ፋሽሽትነት መጸዊዑዑ ድማ ኢድየትዩ።

ነጻነት ኤርትራ 26 ዓመት ገይሩ። ንጉዳይ ሓርነት ዝጎሰየ ምልክዊ ስርዓት ዘግሃደ። እቲ ብደገፍ መላእ ህዝቢ ንብረታዊ ቃልሲ መሪሑ ኣስመራ ዝኣትወ ሓይሊ። ካብ ብጊሓቱ ብሉጻት ተቓልሰትን ሃገራውያን ሓይልታት ብምህዳንን ብብረት ዝተዓወተ ሓይሊ። ንደቂ ሃገር ብዝተፋላለየ ሜላ ክሃድንን ክንጽልን ብብረት ከይተርፈ ምስ ካልኦት ተምሓዝዩ ዝረኸቦ ደጋፊ ዓወት ኣብ ነጻ ኤርትራ ብኸኡመዩ ስርሑ ቀጺሉ። ምምሕዳር ህግሓኤ ካብ 1991-1993 ኣብ መንጎ ህዝብን ነብሱን ጋግ ንኽፈጥር ዝሰርሓሉ ግዜ: ህዝቢ ብነጻነት ኣብ ዝዛነየሉ ዝነበረዩ። ንነብሱ ካብ መሪሒነቱ ክሳብቲ ተራ ተጋዳላይ ልዕሊ ህዝቢ ከም ዝኾነ ኣምሲሉ ጎስጓስ ገይሩ ዝሰርሓሉ እዋን። ኩሎም ሓለፍቲ ወይ መራሕቲ ዝነበሩ ንብረት ህዝቢ ኣብ ዋንነቶም ንምእታው ዝተጓየይሉ። ንብረት ህዝቢ ብቐጥታን ብተዛዋዋርን ሃጂሞም። እቲ ብቐጥታ ክወርስዎ ዝኸኣሉ: ንመዓጹ ወነንቲ ከፊቶም ብምእታው ብቐጥታ ብዘይ ሕጋዊ ተሓታትነት ወሲዶም ውሪሰሞ። ነቶም ዝነበሩ ወንነቲ ገዛውቲ ድማ 40% ግብሪ ክኸፍሉን ክሸጥዎ እንተኾይኖም ከኣ 40% ናይ ሽያጡ ንግንባር ክህቡን ኣዚዞም ቃሕ ዝበሎም ገይሮም፡ ኩሉ ንህዝባዊ ግንባርዩ ዝበለ ስሱዕ ግበታ። ስለምንታይሲ ብኸምዚ ዝዘመትዎን ካልእን ዝኣከብዎ ምስ ኣረጋገጹ ህዝባዊ ግንባር ንመንግስቲ ኤርትራ ኣማእት ሚልዮናት ኣለቂሕዎ  ኢሎምዮም ኣውጆም ኣብሓደ ግዜ። ተራ ተጋዳላይ ከይተረፈ ብፍላይ እቶም ብሓለፍቶም ዝፍተውን ኣብ ስላያዊ ስራሕ ተዋፊሮም ዝነበሩን ይንኣስ ይዕበ ዘይከፈልሉ ገዛውትን መረትን ወሲዶም። መሪሒነት ህዝባዊ ግንባር ቅድም ናይ ህዝቢ መሲሉ። ድሓር ህዝብን ተጋደልትን: ብተጋዳላይን ገባርን ዝብል ኣስማት ፈላልዩ።፡ጽንሕ ኢሉ ስንኩላን ረሺኑ። ናይ ህዝብን ተጋደልትን ከም ዘይኮነ ብግብሪ ኣርእዩ። እዚ ኣብ ዝኸደሉ ዝነበረ እዋን ዜማ ባዶ ሰለስተ ተቓሊሶምዮም ይግብኦምዩ ንዝብል ዘመተ: የዋሃት ተቐቢሎሞ። መሰል ህዝብን ውልቃዊ ንብረትን ክዝርፉ ስቕ ኢልካ ምርኣይ ኣብቲ መደቦም ምስታፍዩ ነይሩ። ኣብቲ ግዜ ቃልሲ ግን ንጭርሖስ ዓወት ንሓፋሽዩ ዝበሃል ነይሩ። ንምድህላል ምዃኑ ግን ቀልጢፉዩ ተኸሺሑ። ውጽኢት ሃገራዊ ነጻነት ምስ ሓርነት ህዝቢ ምንም ምትሕሓዝ ኣይነብራን፡ ክሳብ ሕጂ ኸኣ የብላን።

- ከም ንፈልጦ ኣብ መጀምርያ ዓመት 1994 ኣብ ናቕፋ ተጋቢኡ ብዝበሃል ሳልሳይ ጉባኤ ህግሓኤ ንህግደፍ ወሊዱ። ንመጻኢ ዕድል ህዝቢ ኤርትራ ዘይኮነስ ነቲ ካብ ቅድም ተኣሊሙ ዝጸንሐ መገዲ ምልካውነት ዝጠመተ ንምህማል ህዝቢ: ቻርተር ዝበሃል ሰነድ ነዲፎም ኣጽዲቕና ኢሎም። ምልካውነት ዘውዲ  ክደፍእ መገዲ ዝጸረገ ጉባኤ። እቲ ውድብ ካብ መጀመርያ ቀዳምነት ዝሃበ ንርእሱዩ። ርእሱ ከኽብርን ተፈራሂ ክኽውንን ሓታቲ ዘይብሉ ስልጣኑ ከስፍንን ንህዝቢ ብድኽነትን ድንቁርናን ክኣስር ነይርዎ። ብናይ ሰላሳ ዓመት ኲናት ዝበረሰት ሃገር ብናይ ንዊሕ መግዛእትን ኲናትን ዝተዳኸመ ህዝቢ ኮሎኳ: ነብስና ኢና እንኽእል ብዝብል ሕሱር ጭርሖ ካብ ለገስቲ ማሕበራትን ልግሰን ከርእያ ዝደለያ መንግስታትን ዋላውን ደቂ ሃገር ርእሰ ማሎም ክዋፍሩን ኣጊዱ ሓገዝ ኣይንቕበልን ተባሂሉ።

ንመገዱ ዝጻብኡ ዋላውን ነቶም ሓንጊረሞ ዝኣተው ዝሸመመ፣ እቲ ኣብዚ ዝሓለፈ 26 ዓመት ዝረአናዮን ዝሰማዕናዮን ዝተሞኮርናዮን ስለ ዝኾነ ውጽኢት ስስዐ ምልካውነት  ጥፍኣትን መከራን ምዃኑ ኣረጋጊጽና ኣለና። ነዚ ዓለም ዝጸየኖ ስርዓት ኣብ ልቦም ቦታ ዝሃብዎ ዜጋታት ኣለውና። ዋላ ኣብ ተቛውሞ ደምበ ኣለና እናበሉ: ንሓቐኛ እንታይነት ህግደፍን ዘውዲ ክስቅልን ህዝቢ ከባሳብስን ኣብ ስልጣን ኣደይቦም ከብቅዑ: ነዚ ርኹስ ስርዓት ካብ ስሩ ተማሕዩ ከይብቆጽ ዝተፋላለየ ምኽንያት እናምጽኡን ጓል መግዲ እናፈጠሩን ብህዝቢ ተነጺጉን ተፈንፊኑን ክነሱ ህገደፍ: ”ዶባት ዝሕሉ”: ”ብናይ ደገ ሓይልታት ዘይጽዓድ”: ” ባንደራና” ኣብ ሕቡራት ሃገራት ከተንበልብል ዝገበረ: ካብ ህዝቢ ነጺሎም ዝርእዩ ኣካላት ፈጢሩ ብምኩሓሓሉ: ሃገርን ህዝብን ኣብ ደልሃመት ኣና ተነቑቱ: ሃሞም ምስዚ ናይ ጥፍኣት መሓውር ዝዝርገሐ ሓይሊ: ጸልማት ተኸዲናም ንናይ ዓሰርተታት ዓመታት ዝተቓለሱን ህግደፍን ደገፍቶምን ዘላግጹላ ናብ ዘለ ሃገሮም እግሮም ከይረገጹ: ገና ንሓርነትን ፍትሕን ንዝደልዩ ዘለው ሓርበኛታት ከጉጥዩ ይስምዑ ኣለው። ንሕና ካብዚ ናይ ጸላም ጎስጓስ ሓራ ኢና። ነብስና ሓራ ኣውጺእና ንህዝብን ሃገርን ሓራ ንምውጻእ እንቃለስ ኢና።

ኣዚ ናይ ሎሚ ኣኼባናን እቲ ኣብ 24 መጋቢት ክንጋባኣሉ ተበጊስና ዘለና ዋዕላ ኣባላት ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ኤውሮጳ: ነብስና ፈትሽናን ኣሐዲስናን ንሓይልታት ጸረ ሰላምን ሓድነትን ካብ ቅኑዕ መገድና ክንኣልዮም ደጊምና ዕጥቅና ሸጥ እነብለሉ ክኸውንዩ። ዘለናዮ መድረኽ ዓይነት ኣዋዳድባናን ኒሕናን እነሐደሰሉዩ።

ንሕና ከምቲ ጽዩቕ መራሒ ጉጅለ ህገደፍ ቁዋም መይቱዩ፣ ደሞክራሲ ኣብ ወርሕን ማርስን ከድኩም ድለዩ ዝብል: ቅሉዕ ፍሽሽታዊ መዝሙር ዘይኮነስ: ጉባኤና ብዘጽደቖ መደብን ቁዋምን ብጉባኤ ዝተመርጸ መርሒነትን ንሱ ብዝሓነጸጾ ናይ ስራሕ ስትራተጅን ተምሪሕና እንጎዓዝ ጥራይ ዘይኮነ፣ ንኽነስርሖን ክንነድቆን ዝተዓጠቕና ሃዋርያ ደሞክራስን ፍትሕን ኢና። ንቑዋምናን መትከላትንናን ኣኽቢርና ንዕኡ ዝጻባእ መንን ካበይ ከም ዝመጸን: ዓቢድዩ ንእሽቶይ ምሁር ድዩ ሸቃላይ ብዘይገድስ: ንማዕርነት ኣባላት ኣንጊስና ብኡ ተመልሚልና ጽባሕ ኣብ ሓራ ሃገርና ማዕርነት ህዝብና ንምርግጋጽ: ተምክሮናን ብጻይነትናን እነራጋግጸሉ መሳርሒ ዝኸውን ሰልፊ ኣቑምና ዘለና። ንሃልክን ንረኣዩለይን ዝሰረትናዮ ኣይኮነን ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ። ምእንቲ ውጹዓት ክንቃልሰ የምሕረላናዩ። ንባዕልና ውጽዓት ስለዝኾና። ከም ደቂ ሃገርን ኣካል ህዝብናን ዘይቆጽረና ስርዓት ብኣሎ  ዝብሃል መገዲ ቃልሲ ክንምክቶን ክንሃርሞን ኢና። ሰላም ንምምጻእ ንተጻባእቲ ሰላም ክንስዕር ዕጥቅና ብዝያዳ ከነትሮሮ ኢና። መገዲ ተሓድሶና ኣብ ቅዋምናን ሕግናን ረጊጽና ምጽናዕዩ። ብኹሉ ሸነኹ ሕማቕ ግዜዩ ንዓና። ነዚ ሓቂዚ ጎሲና ክንሓልፎ ኣይንኽእልን። ብሰጋእ ዘይብል ቃልስናን መስመርናን ግን ክንወጾ ኢና። መቓብር ጸላኢ እንርእየሉን ንስምዓሉን ግዜውን ክመጽእዩ። ጥራይ ብሓባር ስኒ ንንከስ። ናይ ወትሩ ጽንዓትና ተዓጥቕና ንመንእስያትና ናብ መገዲ ቅኑዕ ቃልሲ ዝስሕብ ኣብነት ምዃን መርኣያ ሕግን ስርዓትን ኮንካ  ብደምክርያስያዊ ባህልን ክብሪ ወዲ ሰብን ምእማንን ብግብሪ ምትርጓምንዩ ። ግብሪምበር ጭርሖ ምልካውንትስ ክንደይ ዓመታት ዘላደየናዩ።

ክንዕወት ኢና።

ጽን ኢልኩም ዝሰማዕኩምኒ አመስግን።

ረዘነ ተስፋጽዮን

11 መጋቢት 2017