http://ascenteq.com/project/epdp

      ምልክታ

          ፈስቲቫል/ሰፊሕ በዓል ኤርትራ 2018 ፍራንክፎርት

ብኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ማሕበር ኣብ ጀርመን ዝዳሎ ፈስቲቫል/ሰፊሕ በዓል ኤርትራ 2018 ምስንዳኣት ጀሚሩ። ሰፊሕ በዓል ኤርትራ 2018 ኣብ ከተማ ፍራንክፎርት ሃገረ ጀርመን፡ ኣብ ወርሒ ነሓሰ ካብ ዕለት 03 - 05.2018 ዘሎ እዋን ኽካየድ እዩ። ኣብ‘ዚ ታሪኻዊ ሰፊሕ በዓልዚ፡ ጀርመናውያን ፖለቲከኛታትን መራሕቲ ተቓወምቲ ውድባት ኤርትራን በርጌሳውያን ማሕበራቱን ምስ ተሳታፊ በዓል ዝኾነ ህዝቢ ኣራኺቡ፡ ዓውደ ልዝብን ሕድሕዳዊ ናይ ሓሳባት ምርድዳኣን ምልውዋጥን ዝፈጥር መኣዲ እዩ።

ስለዚ ድማ፡ ኩለን/ኩሎም ኤርትራውያን ፍትሕን ዲሞክራስያዊ ምሕደራን ኣብ ኤርትራ ንምርግጋጽ ዝብህጋን/ዝብህጉን ኣብዚ ካብ ዕለት 03 ክሳብ 05 ነሓሰ 2018 (August 03 – 05.2018) ዝካየድ ሰፊሕ በዓል ኤርትራ ዓዳምን ታዓዳምን ብዘይብሉ መንፈስ ክሳትፋን ኽሳተፉን ብኽብሪ ንጽውዕ። ኣሳናዳኢት ሽማግለ ሰፊሕ በዓል ኤርትራ ነዚ መጸዋዕታ’ዚ ከቕርብ እንከሎ፡ ናይ ምድላው ሓላፍነት ከምዝወሰደ የመልክት ምህላዉ እንተዘይኰይኑ፡ ጉዳይ ሃገርን ህዝብን ኤርትራ፡ ንኩልና ውጹዓት ዜጋታት ብፍላይ፡ ንሰላምን ዕብየትን ዝተግሃን ዝተግሁን መሓዙት ህዝብናን ዝምልከት እምበር፡ ዝኾነ ይኹን ሓለፋታት ስለዘለዎ ኣይኰነን። በዚ ኸኣ፡ ነቲ ጉዳይ ካብ ናተይ ናትካ ዝብል መንፈስ ወጺና፡ ኣብ ቀንዲ ዕላማታት ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ረጊጽና፡ ብዙሕነት ውዳቤታትናን ብዘየገድስ ንሓባራዊ ዓወት ሰፊሕ በዓል ብሓላፍነት ክንብገስ ብኽብሪ ነዘኻኽር።

መደባት ሰፊሕ በዓል/ፈስቲቫል 2018ን ኣወዳድብኡን ኣብዝስዕብ ክሕበር እዩ።

ፈስቲቫል 2018 ዝካየደሉ ቦታ፡

Die Studierendenschaft der Johann Wolfgang Goethe – universität
Mertonstr. 26 – 28
60325 Frankfurt a. Main

ብሓባር ንቃለስ፣ ምልኪ ክድምሰስ!!!

ስለ ሽማገለ ፈስቲቫል ፍራክፎርት 2018

11.04.2018

ንዕለት 16 ጥቅምቲ 2017 ኣብ ቭክቶርያ ሁሰት ብሓልዮት ሽወደናዊ ኤርትራዊ ምሕዝነት ማሕበር ዝተዳለወ ኣኼባ ፡ ብገባሪት ሰናይ ሙኩርቲ ሌና ሮሰል ናይ 40 ዓመት ዝሰርሓትሉ ብጉዳይ ስደኛታት፡ ብፍሉይ ኪኢላ ናይ ምጥርናፍ ስድራቤት ብቅዕቲ ዝኾነት፡ ንካብ ሓያሎ ከተማታት ሽወደን ዝመጹ ኣሕዋት ዝተማሳሰላ ጸገማት ስድራቤታቶም መብዛሕታኦም ኣብ ኢትዮጵያ ዝርከቡ ዝተሳተፍዎ ሰፊሕ ሓበረታታን ምኽርን ሂባ።                               

እቲ ጉዳይ ከምቲ ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ኣብ ራዲኦ ፐ1 ራዲዮ ሃገር ሽወደን ዝተቃልሔ፡ እቲ ጉዳይ ብፍላይ ናይ ኤርትራውያን መንግስቲ ሽወደን ፓስፖርት ናይ ዓድኹም ኣምጽኡ ኢላ ትግድዶም ዘላን፡ ነዊሕ ኣዋርሕ ትጽቢታትን ጨሪሱ ምስቲ ሕግታትን መሰል ደቂ ሰባትን ዝጋራጮን ግጉይ ኣገባብን ምኳኑ ብንጹር ተሰኒዱ ኣብ ናይ ሃገር ሽወደን ልዕለዋይ ቤት ፍርዲ ቀሪቡ ኣብ ወርሒ ጥቅምቲ ዉሳኔ ክወሃቦ ምኳኑ ሓቢራ።  ነዚ ጉዳይ ተታሓሒዞሞ ዘሎዉ ከኣ ናይ ቀይሕ መስቀል ኪኢላ ሕጊ፡ ናይ ሕቡራት ሃገራት ናይ ስደተኛታት ኮሚሽን ሃገር ሽወደን፡ ኣምነስቲ ኢንተርናሸናል  ሃገር ሽወደን ፡ ሙኩራት ናይ ሕግን ተሞክሮን ኪኢላታትን 5 ሽወደናውያን እየን። ብብሩህ ከኣ ህልዊ ኩነታት ኤርትራ ጸልማትን መሪሪ ስለ ዝኾነ ዘሎ መንግስቲ ከኣ መትሓዚ ዘይብሉን ዘይሰምዕን ዘይልወጥን ስለ ዝኾነ፡ መንግስቲ ሽወደን ተመሊሱ ነቲ ሕግታት ክልውጦ ኣሎዎ ዝብል ተሪሪ ሰነዳዊ ጥርዓን ስለ ዝኾነ ኣዎንታዊ ትጽብት ኣሎና ኢላ። ከምቲ ንሶማልውያን ተዋሂቡ ዘሎ ዕድል ንኤርትራውያን ከኣ ክወሃብ ትጽቢት ከም ዘሎ ሓቢራ ድሕሪ ናይ ክልተ ሰዓታት ምይይጥን ሕቶታትን መልስን ፈጺማ ብምስጋናን ጌና ኣብ ጎድንኹም ኣሎኹ ብምባል መደረኣ ዛዚማ። ብድሕሪኡ ኩሉም ኤርትራውያ ንበይኖም ተሪፎም ብልዙብ ዝኾነ ብጥርኑፍ ኣገባብ ቃልሶም ክቅጽሉ ምኳኖም ተሳማሚዖም ተፋንዮም።  

ዝኸበርኩም ዕዱማት ኣጋይሽናን ተሳተፍቲ ናይዚ ፈስቲቫልን ብሓበራ፡

ዝኸበርኩም ኣቶ መንግስተኣብ ኣስመሮም ,ኣቦ መንበር ሰደህኤ ፡

ዝኸበርኩም ኣቶ ሽተፋን ቫንገንሃይም ልኡኽ ሰልፊ ኤፍደፐ ፡

ዝኸብርክን ወ/ሮ ኣንገላ ሃኒሽ ወኪል ሰልፊ ግሩነን ፍራንክፎርት ፡

ዝኸበርኩም ተወከልቲ ፖለቲካዊ ሰልፍታትን ውድባትን ስቪክ ማሕበራትን ኤርትራ

ዝኸበርኩም ኣባላት ኣሰናዳኢ ሽማግለ ፈስቲቫልን ኣባላት ኤደማን

ዝኸበርክንን ዝኸበርኩምን

ክቡር  ግዜኹም ከፊልኩም ፡ ናይ ከባቢኹም ማሕበራዊ ጉድያት ኣጸጊዕኩም ፤ንዝተገበረልኩም ዕድመ ኣኽቢርኩም፡ ኣብዚ ኤርትራዊ ፈስቲቫል እዚ ብኣካል ምስታፍኩም ፡ ዝተሰማዓኒ ሓጎስ ድሕሪ ምግላጽ ፡ ብስመይን ብስም እቲ ልዕሊ 10 ኣዋርሕ ኣብ ምድላው ዝጸንሐ ፡ ኣሰናዳኢ ሽማግለ ፈስቲቫል 2017 ፡ እንኻዕ  ብደሓን መጻእኹም እናበልኩ ክብ ዝበለ ምስጋናን ሰላምታን  የቕርበልኩም ።

ኤደማ ጀርመን ዓመት ዓመጸ ነዚ ፈስቲቫል እዚ ከአንግድ ከሎ ፡ ኣብ ምትህልላኽን ምፍልላያትን ዝተደኮነ ፡ ናይ ድያብሎስ ጸረ ማሕበራዊ ስኒትን ሰላምን ዘይኮነስ ፡ ጥዑይ መንፍስ ሰረቱ ዝገበረ ፡ ንኹሉ ኤርትራዊ ዜጋ ብዘይ ኣድልዎ ከዋስእ ከም ዕላማ ኣብ ፕሮግራሙ ስለዝሰነደ ጥራሕ  እዩ ። እዚ ድማ ካብቲ ዘለዎ ማሕበራዊ እምነትን ሰብኣዊ ሓልዮትን ተበጊሱ ንኤርትራዊ ስደተኛ ከገልግል ቀዳማይ ቦታ ስለ ዘትሓዞ እዩ ። ስለዚ ኩሉ ኤርትራዊ ዜጋ ኣብ መላእ ክፍለ ዓለምና ዝርከብ ብዓል ውራይ ምዃኑ ኣስተውዒሉ ብዛዕባ ሃገሩን ህዝቡን ፡ ናይ ገዝእ ርእሱ ናይ ስደት ሃለዋቱን መሰረት ገይሩ ንኽላዘብ ፡ ዝተኸፈተ ማዕጾ እዩ ።

ውጽኢት ኣብ ሃገረ ኤርትራ ናይ ዘሎ ዘይቅዱይ ምሕደራ ፡ ኤርትራዊ ዜጋ ፡ ንዝፈትዎም ስድራቤቱን መታዓቢቱን ፡ ንትውልዲ ሃገሩን ንድሕሪት ገዲፉ ፡ ስደት ክመርጽ ከሎ ፡ ሰብኣዊ ክብሩ ስለ ዝተገፈ ፡ ናይ ምንባር ሂወቱ ስለ ዝዓጸቐ ፤ ሰላምን ምርግጋእን ስለዝሰኣነ እዩ ። ናይ ስደት ጉዕዝኡ ቀሊል ከም ዘይኮነ ነፍሲ ወከፍና እንፈልጦን እንከታትሎን ስለዝኾነ መግለጺ ዘድልዮ ኣይኮነን ።

ዝኸበርክንን ዝኸበርኩምን፡

ኤደማ ናይዚ ፈስቲቫል 2017 መሪጽዎ ዘሎ መዛረቢ ኣርእስቲ ፤ እቲ ዝበዝሕ ስደተኛ መንእሰይ ኣብ ርእሲ ምዃኑ ትሑት ደረጃ ትምህርቲ ዘለዎ ፤ ሞያዊ ምልመላ ዝጎደሎ ፤ ናይ ትምህርቲ ግዜኡ ኣብቲ ብወታሃደራዊ ኣገልግሎት ዝፍለጥ ደረት ኣልቦ ማሕዩር ተቆሪኑ ንዓመታት ዝጸንሐ ፡ ኣብቲ እግሩ ዝዓለበሉ ሕብረት ሰብ ከመይ ገይሩ እዩ ተወሃሂዱ ዝነብር ?? እንታይከ ክግበረሉ ኣለዎ ??እቶም ንዓመታት ኣብ ዝተፋላለያ ሃገራት ሪዒሞም ዝጸንሑኸ ኣብ ልዕሊ ተቐበልቲ ኣጋይሽ ምዃን ፡ እንታይ ዓይነት ምትሕብባር ከብርክትሉ ይግባእ???

ዝኾነ ስደተኛ መንእሰይ ፡ ንኩሉ ዓይነት ጸጋታት ናይታ ዑቕባ ዝሓተተላ ሃገር ብቑዕ ተቐማጣይ ኮይኑ ምእንቲ ክነብር እዚ ዝስዕብ ብቕደም ተኸተል ክማሃሮን ከማለኦን ይግባእ ፤ ንኣብነት ፤ኣብ ጀርመን ዝኣተወ እንተኾይኑ ???

1.  ምፍላጥ ቓንቛ ጀርመን- መሰረት ንህልውናኡ ዘረጋግጽ ፡ ሓሳቡ ንምግላጽ ዘብቀዖ፡
2. ፈለግ መሰረተ ትምህርቲ ናብ ዝላዓለ ደረጃ ዘብጽሕ ፡
3. ናይ ሞያ ምልመላ ኣብ ናይ ስራሕ ዓለም ተዋፊሩ ንምንባር  ዘኽእሎ ፡

እዚ ሰለስተ መሰረታዊ ነጥብታት ምስ ዘማልእ ንነብሱ ይናብን ካብ ተጸባዪ ምዃን ይድሕንን ።

ናብዚ ደረጃ እዚ ክበጽሕ ፡ ንሕናኸ ንነብስና ከም ተወሃሂድና ንነብር ዘሎና ከም ኣብነት እንታይ ክንገብር ንኽእል?/

• ድልዋት ንምሕጋዝ፤ ኣብ ምትርጓም ምሕጋዝ ምስ ሓኻይም ኣብ ዝግበር ቆጸራታት፡ኣብ ቛንቛ ምምሃር ምትብባዕ፡ ምስ ዕዳጋታት ናይቲ ከተማ ምልላይን ኣብ ምሽማት ምትሕብባር፡ ኣብ ገዛ ኽራይ ምድላይ ምትሕብባር፡ ኣብ ከባቢና ምስ ዝርከቡ ኣሲል-ክበባት ምልላዮም ወዘተ ርኡይ ዝኾነ፡ ምስ ሃለዋቶም ዘሳኒ ሓገዝ ምፍጻም የድሊ ።
• ምስ መንግስታውያን ድርጅታት ኣብ ዝግበር ቆጸራታት ኣብ ምትርጓም ምትሕብባር። ኣድላይ ምስ ዝኸውን ምስ ጠበቓታት ከም ዝራኸቡ ምግባር።
• ምስ ኣብ ከባቢኦም ዝርከቡ ማሕበረት (ስፖርት) ከም ዝሳተፉ ምግባርን ኣድራሻታት ምሃብን፡ ምስ ሓለፍቲ ናይቲ ክለባት ከም ዝላለዩ ምግባርን።
• ምስ ጎረባብቶም ምሕዝነት ከም ዘጥርዩ ምምዓድ ፡ ወዘተ

እዚ ዝስደድ ዘሎ መንእሰይ ናይ ገዛእ ርእሱ ሕሳባት ዘለዎ ፡ ኩሉ ዓይነት ማሕበረዊ ጸገማት ተሸኪሙ ዝተሰደ ስለዝኾነ ብቐዳምነት ኣብ ናይ ምንባር ሕቶኡ ዘርገኦ ምትሕብባር የድልዮ። ንኣብነት ኣብ ከባቢና ትርሓስ ኣማኒኤል ኮነ ኣነ ከምኡውን ካልኦት ናብዚ ዝተጠቕሰ ዕላማ ዘድሃበ ዝተኸተልናዮ መስርሕ ሞራላዊ ምጽንናዕ ፍሬኡ ንዑስ ኣይኮነን። ስለዚ ምጽእ ምስ በለ ፡ ኣብቲ ዝካየድ ዘሎ ፖለቲካዊ ቁርቁሳት ክሳተፍ ምጽባይን ናብኡ ምድፍፋእን፥ ንሱ መርሕ ግደ ክጻወት ኣለዎ ኢልካ ምምዳርን ብዙሕ ዘድምዕ ኣካይዳ ክኸውን ኣይክእልን እዩ። በቲ ሓደ ሸንኽ ድማ ፖለቲካዊ ስደተኛ ኣይኮነን፡ ንገንዘብ ኢሉ ዝተሰደ እዩ ዝብል፡ ተጻበኦ ዝፈጥረሉ ኣካል፤ ውላዱ ሓቚፉ እናሓደረ፡ ናብ ደረት ኣልቦ ወታሃደራዊ ኣገልግሎት ንውላዱ ክሰድድ ፍቓደኛ ዘይከውን ከም ዘሎ ምልላዩ ኣገዳሲ እዩ ።

እቲ መሰረታዊ ጸገም ኣብ ዝሕለፈ ካብ 35 ክሳብ 40 ዓመት ዝግመት ንአርትራዊ ስደተኛ ዝሓቁፍን ዝሕለቕን ጥርኑፍ ማሕበር ዘይምህላዉን እዩ ዘሪኤና ።

ኤደማ ነዚ መደብ ፈስቲቫል እዚ ከዳሎ ከሎ ፡ ዝኮዖ ገንዘባዊ ዓቕሚ ስለዘለዎ ኣይኮነን። እንታይ ደኣ ኣብ ጻዕርን ተውፋይነትን ኣባላቱ ተኣማሚኑ ዝትግበር ሃገራዊ ውራይ እዩ። ስለዚ ክናኣድን ክምስገንን ዝግበኦ  ኣባል ኤደማ ን ኣባላት ሰደህኤ ኣብ መላእ ኤውሮጳን እዮም ። ኩሉ ተጠቃሚ ናይዚ ፈስቲቫል እዚ፡ ካብ ውልቀ ሰብ ክሳብ ሰልፍታትን ማሕበራትን ዝደመረ ፡ እዚ ማሕበር እዚ ንዝህቦ ዘሎ ኣገልግሎት ቆላሕታ ክትገብርሉ ንእግረ መንገደይ እጽውዕ ፤ነዚ ዘሕልፎ ዘለኹ ጸዋዒት ኣብ ግብሪ ናይ ምውዓሉ ሓላፍነት ናይ ነፍሲ ወከፍና እዩሞ። ኣብ ማህደር ልብኹም ኣስፊርኩም ሞራላውን ነገራውን ሓገዝኩም ከተወፍዩ የዘኻኽረኩም።

እዚ ኤርትራዊ ፈስቲቫል እዚ ተግባራዊ ንክኸውን ዘኽእሎ ሰናይ ድልየት ምምሕዳር ከተማ  ፍራንክፎርት ስለ ዝተሓወሶ እዩ።ብጠቕላልኡ ሃገረ ጀርመን ሰብኣዊ መሰላት ዘኽብርሉ ሕግታትን ዲሞክራሲያዊ ምሕደራን ስለዝውንን : ተጠቀምቲ ናይዚ መሰላት እዚ ክንከውን ኪኢልና። ኣብ ሃገርና እዚ ስለዝቦኸረ ኢና ውገሐ ጸብሐ ብኽንደይ መሪር ጸገማት ናብ ስደት እንውሕዝ ዘሎና ። 

ስለዚ ብክብ ዝበለ ድምጺ ናብ ከንቲባ ፐተር ፈልድማን ክብ ዝበለ ምስጋና ብስም ማሕበርናን ተሳታፋይ ናይዚ ፈስቲቫልን ነሕልፍ።ምስጋናና ዋላውን ብኣካል ምሳና ኣይሃልዉ ደኣምበር ፡ ብድምጽን ብጠቓዒትን ነሰንዮ።

ኤደማ ፡ ነጻነት ማሕበራዊ ልዝብ ኣብ ሃገሩ ንዝተሓሮሞ ህዝቢ፡ ብጉዳዩ ክዛተ ዕድል ምኽፋትና ከም ዓቢ ህያብ ኢና እንቆጽሮ ። ብሓባር ዝተላዘበ ህዝቢ ናይ ሓባር ራኢ  ሒዙ፡ ንናይ ሓባር ጸላኢኡ ክምክት ይኽእል እዩ ዝብል ዕግበት ስለ ዘሎና ፤ኤርትራዊ ስደተኛ  ኣብ ዝሃለወ ይሃሉ ፤ ብጉዳይ ናይ ሓባር ማሕበራዊ ጸገማቱ ብስኒትን ብምክብባርን ኮፍ ኢሉ ክላዘብን ፍታሕ ከናድየሉን መሰረታዊ ሃንቅውታና ስለዝኾነ መልእኽትና ካባኹም ጀሚሩ ኣብ ኩሉ ክባጻሕ ንጽውዕ ።ኤርትራዊ ስደተኛ ኣብ ዝሃለወ ይሃሉ ንኹሉ ዓይነት ጸገማቱን ፍልልያቱን ሸኒኑ ፡ ማሕበራዊ ሓድነቱ ኣደልዲሉ ንረብሑ ክሰርሕ ግዜ ይጠልቦ ኣሎ ።

ዝተፋላለየ መደባት ተዳልዩ ስለዘሎ ተጠቀምቲ ክትኮኑ እሕብር። ብተውሳኺ ኣሰናዳኢ ሽማግለ ፈስቲቫልና ንዓኻትኩም ንምእንጋድ ዘዳለዎ ሽሻይ ስለ ዘሎ ባዕልኹም ንነብስኹም ክትዕንገሉ የዘኻኽር ። ብሩኽ ምጅማርን ምውዳእን ፈስቲቫል ይግበረልና ። ጽን ኢልኩም ብምስማዕኹም የቐንየለይ ።

ተስፋማርያም ክብራኣብ

ኣቦ መንበር ኣሰናዳኢ ሽማግለ ፈስቲቫል 05.08.2017

ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ

ብዛዕባ ናይ ኤርትራ ነጻነትን ንምርግጋጹ ዝተኻየደ ነዊሕን መሪርን ቃልስን ክዝረብ እንከሎ ከይተጠቕሱ ካብ ዘይሕለፉ ዓበይቲ ጉዳያት ሓደ ቅያ ኤትራውያን ደቂ ኣንስትዮ ኣብቲ መስርሕ ቃልሲ እዩ። ወሳኒ ግደ ደቂ ኣንስትዮ ኣዕዚዝካ ንምቕራብ ኣብቲ መዋእል ቃልሲ “ብዘይ ተሳትፎ ደቂ ኣንስትዮ ዝዕወት ሰውራ የለን” ዝብል ጭረሖ ይቃላሕ ነይሩ።  ሎሚ እውን ክብደት ተሳትፎ ደቂ ኣንስትዮ ህያው ኮይኑ እቲ ጭረሖ “ብዘይ ተሳትፎ ደቂ ኣንስትዮ ዝረጋገጽ ለውጢ የለን” ናብ ዝብል ማዕቢሉ ኣሎ። እዚ ጭረሖ እዚ “ኣብቲ ናይ ቃልሲ ባይታ ከመይ ኣሎ"? ዝብል ግና  መልሲ ዘድልዮ ሕቶ ኮይኑ ኣሎ።

ጾታዊ ወጽዓ ደቂ ቅንስትዮ ኣዝዩ ነዊሕ ዕድመ ዘለዎ ኮይኑ፡ ደቂ ኣንስትዮ ወጽዓ መሪርወን ተወዲበን ድምጸን ኣስሚዐን ቃልሲ ዝጀመራ ቅድሚ ዝያዳ ሚእቲ ዓመታት ኣቢሉ ኣብ ኣሜሪካ ብዝተላዕለ መሰረታዊ ናይ መሰል ሕቶ ምዃኑ ታሪኽ ተጋድሎ ደቀኣንስትዮ ዓለም ይሕብር። ቃልሲ ደቂ ኣንስትዮ ናብዚ ሕጂ ዘለዎ  ደረጃ ዓለም ለኻዊ ዝኽሪ 8 መጋቢት ንምብጻሕን ምውሳን ዝኽበረሉ ዕለትን ጥራይ ዘይኮነ “ሕቶ ደቂ ኣንስትዮ እንታይ እዩ"? ዝብል ንምውሳን እውን ብኣዝዩ ብዙሕ ደረጃታትን ዝተሓላለኸ መስርሕን ክሓልፍ ጸኒሑ እዩ።

ደቂ ኣንስትዮ፡ ብጾታአን ዘጋጥመን ናይ ሓባረን ጾታዊ ወጽዓ ክህልወን እንከሎ፡ ከከምቲ ናይቲ ዝነብራሉ ሃገር ሓፈሻዊ ምዕባለ፡ ዝመሓደረሉ ስርዓትን ባህላዊ ተጽዕኖን እቲ ወጽዓ ኣብ ገሊኡ ዝያዳ ዝመረረ ከም ዝኸውን ዝሰሓት ኣይኮነን። ንኣብነት ኣብዚ እዋንዚ ወጽዓ ደቂ ኣንስትዮ ካብቲ ብቑጠባዊ ምዕባለን ደሞክራሲያዊ ዕቤትን ኣብ ዝሓሸ ዝርከብ ዓለም፡ ኣብ ከም ኤርትራ ዝኣመሰላ ብቑጠባ ኮነ ብስርዓተ-ምሕደራ ኣብ ዝተሓተ ደረጃ ናይ ዝርከባ ሃገራት ደቂ ኣንስትዮ ወጽዓ ዝያዳ ከም ዝኸፍእ ምጥቃስ ይከኣል። ደቂ ኣንስትዮ ድርብ ወጽዓ እዩ ዘለወን። በቲ ሓደ ወገን ጾታዊ ወጽዓ በቲ ካልእ ወገን ደማ ከም ኩሉ ዜጋ ዘጋጥመን ኩለመዳያዊ ወጽዓ።

ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ከም ሓደ መሰረታዊ ዓንዲ ኣብ ቃልሲ ወርትግ ክጸሓፈሉን ክዝረበሉን ዝግበኦ ኮይኑ፡ ኣብ ከምዚ ሎሚ ንርከበሉ ዘለና ናይ 8 መጋቢት ኣጋጣሚ ዝያዳ ከነድህበሉ ከኣ ባህርያዊ እዩ። 8 መጋቢት ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ኣብዚ መዳይ እንታይ ተዓሚሙ እንታይከ ተሪፉ፡ ኣብ መጻኢ ዓመትከ እንታይ ይሰራሕ ዝግምገመሉ እምበር ዓመት ምሉእ ተዘንጊዑ ጸኒሑ ዝለዓለሉ ኣይኮነን። ቃልሲ ደቂ ኣንስትዮ ዓለም-ለኻዊ ተመሳሳልነትን ናይ ሓባር ባህርን ዘለዎ ኮይኑ፡ ከከም ሃገሩ ዝቃነ ምዃኑ ፍሉጥ እዩ። ወጽዓ ደቂ ኣንስቶ ድርብ እዩ ዝብል ኣገላልጸ ሓፈሻዊ ኮይኑ፡ ናብ ጉዳይና ክንመጽእ እንከሎና ግና ድርብ ዘይኮነስ ድርብርብ እዩ። ደቂ ኣንስትዮና ካብ ተጽዕኖ ወዲ ተባዕታይ ሓራ ናይ ምውጻእ ቃልሲ ኣለወን። ብኤርትራውነተን ከኣ ካብ ኣርዑት ህግደፍ ናጻ ንምውጻእን ንኤርትራን ህዝባን ካብ ምብትታን ናይ ምድሓን ቃልሲ’ውን ኣብ ቅድሚአን ዘሎ ዕማም እዩ።

ደቂ ኣንስትዮ ኤርትራ ቃልሰን ዝተደራረበ ተሳትፎአን ድማ ኣዝዩ ድሩት ምዃኑ ከኣ ኣብ ከመይ ዝኣመሰለ ኣጸጋሚ ህጹጽ ፍታሕ ዘድልዮ ኩነታት ከም ዘለና ዘመልክት እዩ። ምኽባርን ዘይምኽባር መሰል ደቂ ኣንስትዮ ካብ ደሞክራስን ጸረ-ደሞክራስን ፈሊኻ ዝረአ ኣይኮነን። ደሞክራሲያዊ ስርዓት ኣብ ዝተረጋገጸሉ፡ መሰል ደቂ ኣንስትዮ እንተኾነ ምሉእ ብምሉእ እንተዘየለ ከኣ መብዛሕትኡ ከም ዝፍታሕ ዘጠራጥር ኣይኮነን። ሕቶ ደሞክራሲ ኣብ ዘይተመለሰሉ ከኣ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ በይኑ ክፍታሕ ዘሎ ተኽእሎ  ዜሮ እዩ። ስለዚ ግደ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ምውጋድ እዚ ንሃገርና ዝሕምሳ ዘሎ ጉጅለ ተደራራቢ ወሳንነት ዘለዎ እዩ።

ኤርትራውያን ደቂ ኣንስትዮ ክምቲ ዝድለ ኣብ ቃልሲ ዘየዋስኤን ዘሎ  ምኽንያት፡ ምናልባት ናይቲ ዝሓለፈ ቃልሰን ጻማ እንታይ ከም ዝኾነ ስለ ዝረኣያ’ሞ  ብኣኡ ስለ ሰከሓ ክኸውን ይኽእል ዝብል ግምት ናይ ብዙሓት እዩ። ናይዚ መንቀሊ ናይ ጉጅለ ህግደፍ ጥልመት ኮይኑ፡ ኣብኣተን ጥራይ ዝተደረት ዘይኮነስ ንመላእ ህዝቢ ኤርትራ ፈሲስዎ ዘሎ መዓት ምዃኑ ክርሳዕ ግን ኣይግባእን። እቲ ፍታሕ ከኣ ናይ ሓባር ቃልሲ ኣንጻርቲ ወጻዒ እምበር፡ ሰኪሕካ ስቕታን ካብ ቃልሲ ምርሓቕን ምምራጽ ከም ዘይኮነ ምርዳእ ከምዘድሊበዚ ኣጋጣሚ ነዘኻኽር። እንተ’ቲ ኤርትራውያን ኣብ ፈቐዶ መደበር ስደተኛታት ሓዊስካ ኣብ ኩሉ ህይወት ዘሕልፈኦ ዘለዋ ናይ ኣደነት ምረት  ዘርዚርካ ዝውዳእ ስለ ዘይኮነ ብድብድቡ “ኣስካሕካሒ” ኢልካዮ ምሕላፉ ገላጺ’ዩ።

ቃልሲ ደቂ ኣንስትዮ ቃልሲ ፍርቂ ክፋል ሕብረተሰብ ስለ ዝኾነ፡ ኣብቲ ጉዳይ መሪሕ ግደ ደኣ ይህልወን እምበር ኣብኣተን ጥራይ ዝድርበ ኣይኮነን። ደቂ ተባዕትዮ እውን መሰል ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ዘይተረጋገጸሉ እቲ ኩልና እንጽበዮ ራህዋ ክረጋገጽ ከምዘይክእል ተረዲኦም ኣብ ጐነን ክስለፉ ናይ ግድን እዩ። ደቂ ኣንስትዮ ካብቲ ጾታዊ ተጽዕኖ ናጻ ንክወጻ ንደቂ ተባዕትዮ ጸላእተን ዘይኮኑስ ናይ ቃልሲ መእገረን ዝኾንሉ ኩነታት ክፈጥራ ክበቕዓ ይግበአን። ደቂ ተባዕትዮ ኣብቲ ንመሰል ደቂ ኣንስትዮ ዝግበር ቃልሲ ኣበርክተኦም ከርእዩ ከካብ ገዛእ ርእሶም ክነቕሉን ናይ ቃል ዘይኮነ ናይ ተግባር ስጉምቲ ክወስዱን ይግበኦም። ብሓሳብ ንመሰል ጓለንስተይቲ ምጭራሕ ጥራይ ዘይኮነ ኣብ ኣደታቶም፡ ኣንስቶምን ደቆምን ኣጋርነቶም ክርእዩ ይግበኦም።

ሰልፊ ደሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮኡ ኣብቲ ንደቂ ኣንስትዮ ዝምልከት ክፋል “መሰለን ብሕጊ ተሓልዩ፡ ብግብሪ ኣብኵሉ ህይወት ሕብረተ-ሰብ ኤርትራ ማዕረ ተሳትፎ ከምዝህልወን ንምግባር፡ ከይተሓለለ ክሰርሕ እዩ።” ዝብል ዓንቀጽ ኣብ ልዕሊ ምስፋሩ ንጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ከም ሓደ ቀጻሊ ኣጀንዳኡ ሒዙ እዩ ዝቃለሰሉ። በዚ ታሪኻዊ ኣጋጣሚ ከኣ ዮሃና እንዳበለ ነዚ ቃልሱ ክሳብ ዝዕወት ክቕጽሎ ምዃኑ ቃል ይኣቱ። ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ጉዳይ ሓደ ሰልፊ ወይ ውድብ ዘይኮነስ ንኹሉ ዝጸሉ መሰረታዊ ጉዳይ ብምዃኑ ደንበ ተቓውሞና እውን ብመንጽርዚ ርእዩ ክሰርሓሉ ዝግባእ እዩ።

ከምቲ “ካብ ጉይይ ምውዓል ክሳድ ምሓዝ” ዝብልዎ፡ ኣብዚ ኣጋጣሚ 8 መጋቢት ዓለም ለኸ መዓልቲ ደቂ ኣንስትዮ ንዝከረሉ ዘለና ኣጋጣሚ፡ ብሓፈሻ ኤርትራውያን ደቂ ኣንስትዮ ብፍላይ ድማ መንእሰያት ደቂ ኣንስትዮ፡ ሓርበኛታት ኣደታተን መስዋእቲ ዝኸፈላሉ፡ ግና ድማ ኣብቲ ዝድለ ምዕራፉ ዘይበጸሐ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ንምምላእ ክሳተፋ መጸዋዕታና ነቕርበለን።

ክብርን መጎስን ንሰማእታት ኤርትራ!

ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ

“ሓደ ሰብኣይ፡ ኩሉ ግዜ ብዕሩቑ ፈረስ እንዳሰሓበ ቀቅድሚ ሓላፊኡ ዘዅዘዅ ይብል ነበረ። ነቲ ዕርቃኑ ዝተዓዘቡ ሰባት ከኣ ስለምንታይ ነዞም ጐይታኻ ዓሪቐ ኣለኹ’ሞ ክደኑኒ ዘይትብሎም? ኢሎም ሓተትዎ። ንሱ ተቐቢሉ ብዛዕባ ዕርቃነይ ዝነግሮም ደኣ ይርእዩኒዶ ኣየለዉን” ኢሉ መለሰሎም፡ ዝብል ዋዛ ምስ ቁምነገር ኣብ ሕብረተሰብና ዝውቱር ኣበሃህላ እዩ። መሲልኩም እንታይ ኣምጻእኩም እዩ’ሞ፡ ኣብዚ ለንቅነ ኣሳሰይቲ ጉጅለ ህግደፍ “ኣቶ ኢሳይያስ ብምኽንያት ሓድሽ ዓመት ሕቶታት ክምልሱ ስለ ዝኾኑ ሕቶታትኩም ኣቕርቡ” ዝብል መተዓሻሸዊ ጐስጓስ ከካይዱ ንዕዘብ ኣለና። ኣብቲ ኣብ መበል 26 ዓመት ሕታም ቁጽሪ 107 ጋዜጣ ሓዳስ ኤርራ ዘሎ ሓበሬታ’ኳ ከምኡ ኣይብልን እዩ። እቲ ሕቶታት ኣቕርቡ ዝብል መጸዋዕታ ከምቲ “ዋሕለልና ክብላ ጻሕሊ ይዓጥና” ዝበሃል ክንፍቶ በሃልቲ ዝመሃዝዎ እዩ ዝመስል።

ኣብ መንጎ ህዝብን መንግስትን ዘሎ ዝምድና ምስ ምሕታትን ምምላስ ዝዛመድ እዩ። ህዝቢ ይሓትት መንግስቲ ድማ ይምልስ። እዚ መወዳእታ ዘየብሉ ቀጻሊ መስርሕ ምምሕዳር እዩ። እቲ ምሕታትን ምምላስን ቅልጣፈኡን ዋሕዙን ሓልዩ ብቐጻሊ ዝጐዓዝ መስርሕ ክኸውን እንከሎ፡ ናይቲ ምምሕዳራዊ ጥዕና መለለይ እዩ። ሕቶታት ካብ ህዝቢ እንዳተጸፍጸፈ መልሲ ካብ መንግስቲ ደሃዩ ዝሃጥም እንተኾይኑ ከኣ፡ ናይ ዘይጥዑይ ዝምድና ህዝብን መንግስትን ምልክት እዩ። ከምዚ ኣብ መንጎ ህዝቢ ኤርትራን ምምሕዳር ህግደፍን ዘሎ ኩነታት። እቲ ኣዝዩ ዘገርም ምምሕዳር ህግደፍ ንሕቶታት ህዝቢ ብተደጋጋሚ ምጉሳዩ ዘይኮነስ፡ ሕቶታት ህዝቢ ኤርትራ ከምዘይፈልጥ፡ ተመሊሱ ካብ ህዝቢ ሕቶታት ክቐርበሉ ክጽውዕ ምምጥጣሩ እዩ።

ኣብ ጉዳይ፡ ደሞክራሲ፡ ህዝባዊ ተሳትፎ ኣብ መንግስቲ፡ ሕገመንግስቲ፡ ህዝባዊ ምርጫ፡ ህላወ ፖለቲካዊ ብዙሕነት፡ ደሞክራስያውን ሰብኣውን መሰል፡ ናጽነት ምውዳብን ሓሳብካ ምግላጽን፡ ፍትሓውነት፡ ፍርዳዊ መስርሕ፡ ግዱድ ውትህድርና፡ ተሳትፎ ብሕታዊ ጽላት ኣብ ህንጸት ሃገር፡ ጥዑይ ዲፕሎማስያዊ ዝምድና፡ ዘይዛሪ ዋሕዚ ናብ ስደት … ወዘተ ዘሎ ዘይተመለሰ ሕቶታት ምዃኑ ኣይኮነንዶ ኣብ ቅድሚ ኤርትራዊ ኣብ ሕብረተሰብ ዓለም’ውን ኣፍልጦ ረኺቡ ዘሎ ኩነታት እዩ። ኣቶ ኢሳይያስ ነቲ ሓቀኛ ናይ ህዝብና ሕቶስ ይጽናሕ እሞ፡ ነቲ ናይ ምምሕዳሩ ሚድያ ጋዜጠኛታት ከም ቁርን ኣስሓይታን እንዳፈርሕዎ ዘቕርብዎ ድራማዊ ሕቶታት ዝህቦ ናይ ኣሽካዕላል መልሲ ንፈልጦ ኢና። ሕጂ ሕብሪ ቀይርካ “ከምቲ መርዓዊ ዘይሓዛስ ዓርኪ ይሕዛ” ዝበሃል፡  መላሲ ከይሓዝካ ሕቶታት ምዕዳም  ቅድሚ ኩሉ ኣሽካዕላል ኣብ ልዕሊ ህዝቢ እዩ።

ኣብ ኤርትራ ናይ መላሳይ እምበር ናይ ሓታታይ ዋሕዲ ከም ዘየለ ንጹር ከነሱ፡ ከምዚ ዓይነት ብብደዐን ላግጽን ዝተላዕጠጠ መጸዋዕታ ምቕራብ፡ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ዘየለ ክውንነት “ኮንደኾን እዚ ሰብኣይ ናይ ህዝቢ መረረ ዝሰምዕ እዝኒ ኣጥርዩ እዩ” ዝብል መህውተቲ ስልቲ ካብ ምፍጣር ሓሊፉ ካልእ ትርጉም ከም ዘየብሉ ምግንዛብ ኣድላይ እዩ። ድሕሪ ሕጂ ኣብ ኤርትራ መራሒ ህግደፍ ተሓቲቱ ካብ ዝህቦ መልሲ ዝፍጠር ኣውንታዊ ለውጢ ከም ዘይህሉ ካብዚ ዝሓለፈ ተመኩሮና ክንመሃር ይግበኣና። ምኽንያቱ ልቢ ኢሳይያስን ጉጅለኡን ንህዝባዊ ሕቶ መልሲ ዘየብቁል ምድረበዳ ካብ ዝኸውን ነዊሕ ግዜ ስለ ዝገበረ። ምናልባት ግና  ንሕቶ ህዝቢ ዘይምልስ ኣረጊት ናይ ሸንኮለል ካሴት ኣሕዲሱ የቕርብ ይኸውን። ከምቲ “ናይ 1997 ቅዋም እነተግብረሉ ጥጡሕ ኩነታት ኣይተፈጥረን ክብል ጸኒሑ፡ ደሓር ግና እቲ ሕገመንግስቲ ሞይቱ’ዩ” ዝብል ኣቀዲሙ ዝተፈልጠ መርድእ ዝዘርገሓ።

ህግደፍ ከምዚ ዓይነት መደናገሪ መጸዋዕታ እንተዘርግሐ፡ ኣብ ቦታኡ ኮይንካ ክትርእዮ እንከለኻ ኣይተጋገየን። ስርሑ እዩ ዝሰርሕ ዘሎ። ካብዚ ወጻኢ ከይንጽበ’ውን ንሓንሳብ ብተዘዋዋሪ ንሓንሳብ ድማ ብቐጥታ ነጊሩና እዩ። እዚ ኣቀራርባኡ ህዝቢ ዝበለ እንተበለ ኣበይ ከይበጽሕ ዝብል መልእኽቲ ዘለዎ እዩ። እቲ ራህዋ ናይ ምምጻእ ጉዳይ እምበኣር ኣብ ኢድ ህዝብን ውድባቱን እዩ ዘሎ። ወይ ኣብቲ መደናገሪ ጽርግያ ህግደፍ ምኹዳድ ወይ ድማ ናብ ራህዋ ዝመርሓካ መንገዲ ጽርግያ ምጽራግ ኣብ ኢድ ህግደፍ የለን። ከምቲ ግቡእ ሓደ መንግስቲ ብመንገዲ መራሒኡ ኣቢሉ “ኣብዚ እዋንዚ ከምዚ ክገብር እየ” ምስ በለ ክጠልም እንከሎ ዘሕትቶ እዩ። ህዝቢ እውን ኣብ ልዕሊኡ እምነት ከም ዘጉደለ ክገልጸሉ ናይ ግድን እዩ። መራሒ ህግደፍ ግና እቲ ከም ዝበልካዮ ኮይንካ ምቕራብዩ ዘይወሓጠሉ እምበር፡ ቃል ዓጺፍካ ዝምልከተካ ገዲፍካ ኣብ ዘይምልካ ምህውታትስ ናተይ ኢሉ ሒዝዎ ዘሎ ኣካይዳ እዩ። ቅድሚ 3 ዓመታት፡ ከምዚ ለንቅነ ክዛረብ እንከሎ፡ ብዛዕባ መጻኢ ሕርሻዊ ቁጠባዊ ልምዓት ተሓቲቱ ክምልስ እንከሎ  ነቲ ጋዜጠኛ “ብዛዕባዚ ግብራዊ መልሲ ክህበካ 3 ኣዋርሕ ጥራይ ተጸበየኒ” ክብሎ እንከሎ ይዝከረኩምዶ? ክሳብ ሕጂ ከኣ ነዚ ብዝምልከት ንሱ ኣይመለሰን፡ ስለምንታይ ኣብ ቃልካ ዘይጸናዕካ ዝብል ህዝባዊ ደሃይ እውን ኣይተሰምዐን። በዚ ከኣ እነሆ እቲ ስርዓት ሻዲኑ ንዕቀቱ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ  ሰማይ ዓሪጉ።

ሕቶ ምቕራብን ዘይምቕራብን ናይቲ ሓታቲ መሰል እዩ። ኢሳይያስ ንህዝባዊ ሕቶ ልባዊ ቀጥታዊ መልሲ ክህብ ግና ካብ ትጽቢት ወጻኢ እዩ። ምኽንያቱ ናቱ ረብሓ ንህዝባዊ ሕቶ ብምዕባጥ እምበር ብምምላስ ስለ ዘይረጋገጽ። ምናልባት ነቲ ደቂ ልቢ ገርሃ ዘቕርብዎ ሕቶታት፡ ከም ሓደ እታዎ (input) ናይ ስለያዊ ተግባር ክወስዶ ከም ዝኽእል ምግማት ኣብ ቦታኡ እዩ። ናይ ጥፍኣት ማሃንድሳቱ ካብዚ ነቒሎም ህዝቢ ዘዕሽውሉ ወይ ዝቐጽዕሉ ሜላ ክስእሉ ይኽእሉ። ካብዚ ሓሊፉ መላሳይ እምበር ሓታታይ ኣብ ዘይወሓዳ ሃገር ኤርትራ “ሕቶታትኩም ናብ ዲክታቶር ኢሳይያስ ላኣኹ” ዝብል ነጋሪት ምህራም ናይ ጥዕና ኣይኮነን።

 ንታሪኽ ሂወትን ኣበርክቶ ኣብ ቃልስን ናይ ብ26 መስከረም 2016 ዝዓረፈ ዑስማን ኣሕመድ ዝገልጽ ሓበሬታ “ጅግና ሓርበኛ ዑስማን ኣሕመድ ብሰላም ዕረፍ” ኣብ ትሕቲ ዝብል ኣርእስቲ ብፍስሃየ ሓጎስ ብ3 ጥቅምቲ 2016 ኣብ መርበብ ሓርነት.ኦርግ ተለጢፋ ዝነበረት ኣብ ስመር-ፓልቶክ ሩም 1 ተነቢባ ምይይጥ ተኻይዱላ ንስድራ ቤት ዑስማን ሓገዝ ንምውፋይ ውን ተበግሶታት ተወሲዱ ነይሩ። ንዝያዳ ሓበሬታ ጋሻ መጺኡ ከብርህን ሕቶታት ክምልስን ብዝቐረበ ጠለብ፣ ፍስሃየ ሓጎስ ብ19 ሕዳር 2016 ቀሪቡ ዘካየዶ ጽማቝ ምይይጥ ቀጺሉ ቀሪቡ እነሆ።

 ዝኸበርኩም ኣመሓደርትን ተሳተፍትን ስመር ገዛ፡

መጀመርያ ሰላምታይ ንዅልኹም ከቕርብ እፈቱ። ቀጺለ ጅግና ስዉእ ዑስማን ኣሕመድ መን ምዃኑን ኣበርክቶኡ ኣብ ተጋድሎና ንሃገራዊ ናጽነት፣ ኣገልግሎቱ ኣብ መደበር ኣካለ-ጽጉማንን ቤት ትምህርቲ ስደተኛታት ወዲ ሸሪፈይን ከም ጋሻ ቀሪበ ንኽሕብር ብዝተገብረለይ ዕድመ እናመስገንኩ፣ ዝፈልጦ ክሕብር እነሆ ቀሪበ። ስመር ገዛ ንኸምዚኦም ዘይተዓለሎም ጀጋኑ (unsung heroes)፤ዝግብኦም ክብርን ሌላን ንምሃብን ስድራ ቤቶም ንምርዳእን ናይ ምይይጥ መደብ ምስርዑ፣ ናይ መጀመርያኡ ከምዘይኰነ፣ ኣነ ብዝዝክሮ’ኳ ንኽብሪ ጅግና ወዲ ዓሊ’ውን ተመሳሳሊ መደብ ጌሩ ስለዝነበረ ምስጋና ዝግብኦን ንክቕጽሎ ድማ ክተባባዕን ክድገፍን ከምዘለዎ ከዘኻኽር እፈቱ።

ዑስማን ኣሕመድ መን’ዩ፡

ካብቲ ብማሕበር ኣካለ ጽጉማን ንሓገዝ ዝሓትት ቪድዮ ኣብቲ መደበር ዝነብሩ ኣባላት ድሕረ-ባይትኦም ዝሓበርዎ፣ ዑስማን’ውን ባዕሉ ካብ ዝሓበሮ መሰረት ብምግባር “ስመይ ዑስማን ኣሕመድ መሓመድ፡ ዝተወለድክሉ ዕለትን ዓድን፡ 1956 ዓ.ም.  ኣብ እምባ ደርሆ፣ ሓማሴን፡ ኣብ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ዝተሰለፈክሉ ዕለት፣ ወርሒ ግንቦት 1976። ኣባል በጠሎኒ 669 ኰይነ እናተቓለስኩ ከሎኹ፣ ኣብቲ ብ1978 ዓ.ም. ንሓራ ዘውጻእናየን ከተማታት ንምሓዝ፣ ብደርጊ ዝተኻየደ ዳግመ-ወራር፣ ኣብ መረብ ድሕሪ ናይ ወርሕን ፈረቓን ዝወሰደ ውግእ ምርብራብ ተደፊእና፣ ዓድዃላን መንደፈራን ሒዙ ንዓረዛ ክወርድ እንዳተኸላኸልና ከለና ኣብ ዓደ-በዛ ተወጊአ የማነይቲ ኢደይ ተቖሪጻ።” ድሕሪኡ ኣብ ሕብረተሰብኣዊ/ ክፍሊ ትምህርቲ ተመዲቡ ክሳብ ንሱዳን ተደፊእና ዝኣተናሉ ጊዜ ከገልግል ድሕሪ ምጽናሕ፣ ኣብ ሱዳን/ ከሰላ ቤት ትምህርቲ ስደተኛታት ከምኡ’ውን ኣብ መደበር ውጉኣት ሓርነት ኣገልግሎቱ ክቕጽል ጸኒሑ።

ስዉእ ሓርበኛ ዑስማን ኣሕመድ መሓመድ፡  1956 – 2016

እዛ ስእሊ እዚኣ ዑስማን፣ ለባም፣ ጽኑዕ፣ ሕጉስ፣ ፈታው ተማሃሮኡን ህዝቡን ምንባሩ እያ ተዘኻኽር።

 ንዑስማን ካብ 1979 ኣብ ትሕቲ ክፍሊ ትምህርቲ ናይ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ኣብ መደበር ላኮየብ፣ ባርካ ብሓባር እንከሎና ጀሚረ እየ ዝፈልጦ። ካብቲ ጊዜ’ቲ ጀሚርና ክሳብ ዝዓረፈሉ ዕለት ን37 ዓመት ብጾትን መሳርሕትን ኔርና። ብዛዕባ ኵነታት ጥዕንኡ ይፈልጥ እኳ እንተነበርኩ በቲ ዝህበኒ ዝነበረ ደሓን’የ ብኣይ ኣይትሻቐል ዝብል ሓበሬታ ከይመውት ፈሪሐሉ ኣይፈልጥን፡ ዓሪፉ ምስ ሰማዕኩ ግን ከምቶም ኵሎም ዝፈልጥዎን ናይ ቀረባ ብጾቱን መሳርሕቱን ሰንቢደ። ኣብቲ ዝጸሓፍ ዝነበረ ናይ ሓዘን መግለጺ ብዙሕ ተባሂሉ፡ ሓደ ዝሰንበደ ብጻይ ግን ሓዘኑ ብሓንቲ ቃል “ተዘሚትና” እትብል ኣስፊሩ፣ ካልእ ኣይበለን። እወ እቶም ከይሰልከየ ዘገልግሎም ዝነበረ ተመሃሮን ወለድን ናይ ሓርነት ኣካለ-ጽጉማንን፣ እቶም ነቲ መደበራት ንምምዋል  ኣብ ድያስፖራ ዝነጥፉ ገብረቲ ሰናይ ከም ሞቶር ኰይኑ ኵሉ ዓይነት ሓብሬታታትን ጸብጻባትን ዝህቦም ዝነበረ ኣገልጋሊ ተዘሚቶም።

ሞያን ኣበርክቶን ዑስማን፡

ዑስማን ኣባል ቦርድ ናይ (ADE Association of disabled Eritreans) ማሕበር ኣካለ-ጽጉማን’ዩ፡ ኵሎም ኣባላት ናይቲ ቦርድ ኣብ ድያስፖራ እዮም ዝነብሩን ዝነጥፉን፣ ኣብ መደበር ከሰላ ዝውክሎም ዑስማን እዩ ነይሩ። እታ ቀንዲ መዋሊት ናይ ቤት ትምህርቲ ወዲሸሪፈይ ኣብ ጀነቭ እትነጥፍ ማሕበር (ASEE) ወኪላ ዑስማን’ዩ ነይሩ። ኣብ ሰሜን ኣመሪካ ዝርከብ ቦርድ ኤርትራዊ ደሞክራስያዊ ማሕበር (EDA Eritrean Democratic Association) ዘበርክቶ ሓገዝ ንቤት ትምህርቲ ወዲሸሪፈይን መደብ ማዕዶ ወላድን ብዑስማን እዩ ዝመሓደር ነይሩ። ዘይሕለል ጻዕረኛን ብቑዕን ኣመሓዳሪ እዩ ነይሩ። ዑስማን ብቛንቋታት ትግርኛ፡ ዓረብኛን እንግሊዝኛን ከምኣድላይነቱ እናተጠቕመ ምስ ኵሎም ኣብ ድያስፖራ ዝነብሩ መሳርሕቱ ብስካይፕ፣ ኢመይል፣ ተለፎን ይራኸብ። ጸብጻባቱ ድማ ብጽሑፍ፣ ቅጥዕታት፣ ቪድዮን ስእልታትን ናይ ምትሕልላፍ ብቕዓት ዝነበሮ እዩ። ነዚ ኵሉ ድማ ብሓንቲ ኢዱ እዩ ዝገብሮ ነይሩ።

ቤት ትምህርቲ ስደተኛታት ኣብ ከሰላ በቲ ኣብ እዋን መግዛእትን ድሒሩ ቀጺሉ ዘሎ ጭቆናን ካብ ትምህርቶም ተመዛቢሎም ትምህርቶም ብኤርትራዊ ባህሎምን ቋንቍኦምን ዝቕጽልሉ ቤት ትምህርቲ ክምስረትን ከፍርን ክዉን ዝገበሩ ብዙሓት ብህይወት ዝሓለፉን ዘለዉን እዮም። ኣብዚ ኣጋጣሚ’ዚ ነቶም ቅድሚ ዑስማን ኣገልጊሎም ካብ ዝሓለፉ ጀጋኑ ስዉኣት መምህር ሓድጉ ገብረትንሳኤ፣ መምህር ምኪኤል ጋብርን ኣባ ማሪኖ ሃይለን ንዝክር። እዚ ቤት ትምህርቲ’ዚ ምቛሙን ምቕጻሉን ክረጋገጽ ብዙሕ ጻዕርታትን ክእለትን ተወፋይነትን ዝሓትት ምዃኑ ዘይስሓት’ኳ እንተኾነ፣ ገለ ካብኡ ንምጥቃስ ግን፡ ንቤት ትምህርቲ ዝኸውን ቦታን ናውትን ፣ ብቑዓትን ውፉያትን መማህራን ምርካብ፣ መካየዲ ባጀት፡ ነዚ ክምውሉ ዝኽእሉ ግዱሳት ኤርትራውያን ትካላትን ውልቀ-ሰባትን ከምኡ’ውን ለገስቲ ናይ ወጻኢ ግብረ-ሰናይ ማሕበራትን ረኺብካ ብብቑዕ ሓበሬታ ከተዕግቦም ምኽኣል ወሳኒ ዕማም’ዩ። ምስ ዞባዊ ምምሕዳር ከሰላ ዝካየድ ርኽክባትን ብፍላይ ካብ ተሃላለኽቲ ውድባትን ጸላእትን ንጉዕዞ’ቲ ቤት ትምህርቲ ንምዕንቃፍ ዝፍኖ ምድንጋራት ምክልኻል ከቢድ መኸተን ጽንዓትን ዝሓትት እዩ። ስዉእ መምህር ዑስማን ኣሕመድ ክሳብ ዕለተ ሞቱ ነቲ ኵሉ ልዒሉ ዝተጠቕሰ ዕማማት ብብቕዓትን ተወፋይነትን ኣገልጊሉ ሓሊፉ።

እዚ ቤት ትምህርቲ’ዚ ካብ 600 – 800 ተሞሃሮ ካብ ቀዳማይ ክሳብ 8ይ ክፍሊ ን34 ዓመታት ክምህር ዝጸንሐ፣ ብዙሓት ተመሃሮ ኣፍርዩ ናብ ዝለዓለ ደረጃ ትምህርቲ ናይ ኮለጃት ቀጺሎም ተመሪቖም ኣብ ናይ ስራሕ ዓለም ተዋፊሮም ዘለዉ ዘፍረየ፡ ከምኡ’ውን መደበር ኣካለ-ጽጉማን ንናይ ሓርነት ስንኩላን መነባብሮን ሕክምናን ተማሊኡ ኣገልግሎቱ ንኽቕጽል  ሓልዮትናን ኣገልግሎትናን ክቕጽል ነዘኻኽር። “ተቓላሳይ ይሓልፍ ቃልሲ ግን ይቕጽል” ከምዝብሃል ዝሓለፉ ተቓለስቲ ተኪእና ክንቅጽል ከምዘሎና ሓደራ ዘድልዮ ኣይኰነን።

ሳባ ቀለተ ናብ ከሰላ ብጉዳያ ከይዳ ንስድራ ስዉእ ዑስማን ማለት ንበዓልቲ ቤቱን ደቁን ረኺባ ጽንዓት ይሃብኩም ብምባል ኵነታቶም’ውን ኣጽኒዓ ስለዝተመልሰት ንተሳተፍቲ ስመር ሩም ተወሳኺ ሓበሬታ ኣቕሪባ። ከምኡ’ውን ኣስገደት ምሕረትኣብ፣ ዋና ጸሓፊት ኤርትራዊ ደሞክራስያዊ ማሕበር ምስ ዑስማን ዝነበራ ናይ ስራሕ ዝምድና መሰረት ብምግባር ተዘክሮታታ ኣካፊላ።

ካብ ብሕቶን መልስን ዝቐረበ ነጥብታት ኣብ’ዚ ዝስዕብ ይጠቓለል፡

• ቅድሚ መስዋእቱ ዝነበሮ ሕማም ከመይ ነይሩ፡ ሕማሙ ናይ ኵሊት ድኻም’ዩ ነይሩ፣ እናበርትዖ መጺኡ ኣብ ምትካእ ኵሊት ከየርከበ ዓሪፉ።
• ንሒዝዎ ዝነበረ ሓላፍነታት መን ይትክኦ፡ እቲ ስራሕ ይቕጽል ከምዘሎ ንፈልጥ ኢና፡ ኣብ ቦትኡ መን ከምዝተተክአ ግን ዝፈለጥናዮ የለን።
• ነቲ መደበራትን ስድራ ቤቱን ንምርዳእ ብስሙ ፋውንደሽን ተተኺሉ ስርሑ ክጅመርን ክቕጽልን እርኢ፡ እዚ ርእይቶ’ዚ ሕጂ ንመጀመርያ ጊዜ እየ ዝሰምዖ ዘለኹ፣ ብወገነይ ዝድግፎን ዝቕበሎን ሓሳብ’ዩ፣ ኣብ ተግባር ንኽውዕል ግን ብኡ ዝግደሱ መስርሕ ምቛሙ ከበግሱ ስለዝድለ ኣብ ስመር ሩም ክብገስ ዝድገፍ’ዩ። ካብ ተሳተፍቲ ስመር ሩም ተመሃሮ ናይ ዑስማን ዝነበሩ ተዘክሮታቶምን ኣኽብሮቶምን ገሊጾም። ስድራ ቤት ዑስማን ንምርዳእ ምእካብ ወፈያታት ተኻይዱ ኣኼባ ብምምስጋን ተደምዲሙ።

ፍስሃየ ሓጎስ