ላዕለዎት ሓለፍቲ ጸጥታ ጉጅለ ህግደፍ ምስ ተወከልቲ ሱዳናውያን ዓሌት ሃደንደዋ ኣብ ወደባዊት ከተማ ምጽዋዕ ሕቡእ ርክብ ከም ዘካየዱ መደበር ተለቪዥ ኤሪሳት ኣቃሊዓ። ኣብዚ ብ16ን 17 ጉንበት 2021 ነቲ ሕቡእ ኣኼባ ዘካየድዎ ሓለፍቲ ጸጥታ ህግደፍ ብሪጋደር ጀነራል ኣብረሃ ካሳ፡ ኮለኔል ዮናስ ብጹኣምላኽን ኮለኔል ወልደዝግን ምዃኖም እቲ ካብ ኤሪሳት ዝተረኽበ ሓበሬታ ጠቒሱ። ካብ ሰዳናዊ ዓሌት ሃደንደዋ ኣብዚ ኣብ ፕረሲደንታዊ መቐበል ኣጋይሽ ምጽዋዕ ዝተኻየደ ምስጢራዊ ናይ  2ተ መዓልታት ርክብ ጸለውቲ ታባሂሎም  ዝተሳተፉ ከኣ ዑምዳ ሸባብ ድራር፡ ሓጅ መሓመድ ፍካክ፡ ሑመድ መሓመድ ዓባስን  ሸኽ ሱሌማን ዓሊ ቢታይን ነይሮም።

ዕላማ ናይዚ ን2ተ መዓልታት ዝተኻየደ ምስጢራዊ ርክብ፡ ኣብ ዞባታት ቀይሕ ባሕርን ምብራቕ ሱዳንን ዘሎ ዓሌታዊ ጉንጺ ንምስዋር እዩ። ድሕሪ’ዚ ካብቶም ኣብዚ ርክብ ዝተረፉ ደቂ ሃደንደዋ እቶም 3  ብማይ ህመት ኣቢሎም ናብ ፖርት ሱዳን ክምለሱ እንከለዉ፡  ዑምዳ ሸባብ ድራር ግና ብመንገዲ ዱባይ ኣቢሉ ናብቲ ዝነብረሉ ሃገር ግብጺ ከም ዝተጓዕዘ እቲ ሓበሬታ የረድእ።

ምስዚ ብዝተተሓሓዘ፡ ነቲ ናይ ምዝራግ መደባቶም ንምዕዋት፡ ኣብ ባንክ ኤርትራ ብስም ሱሌማን ዓሊ ቢታይ ሕሳብ ክኽፈተሎም እንከሎ፡ ብጥሪኡ ከኣ 3 ሚሊዮን ዶላር ተዋሂብዎም። ከምኡ እውን ኣብ ኡንዱርማን ብስም ወሃብ ፍካክ ዝበሃል ኣካሎም  ኣብ ዘሎ  ሕሳቦም፡ ካብ ንግዳዊ ትካል ህግደፍ ኮርፖረሽን ቀይሕ ባሕሪ ልዕሊ 7 ቢልዮን ጅኔ ሱዳን ተቐሚጥሎም። ብዘይካዚ ብ19 ጉንበት 2021 ካብ ጸጥታ ጉጅለ ህግደፍ 500 ጠበናጁን 34 ሸጓጉጥን ከም ዝተዋህቦም ተጠቑሱ።

እዚ ብህግደፍ ዝድገፍ ናይ ሱዳናውያን ዓሌት ሃደንደዋ፡  ዕላማኡ ንከዕውት ምድላዋት ዝገብረሉ ኣብ ኤርትራ ከባቢ ፎርቶ ሳዋ ቦታ ተዋሂብዎ ኣሎ። ከም ውጽኢት ናይዚ ድፍኢት ጉጀል ህግደፍ ከኣ  ኣብ ዞባ ቀይሕ ባሕርን ምብራቕ ሱዳንን፡ ብፍላይ ከኣ ኣብ ፖርት ሱዳን ቀቢላዊ ጐንጺ ስለ ዝተለዓዓለ መንግስቲ ሱዳን ኣብተን ከባብታት ሰዓታት እቶእቶ ክእውጅ ተገዲዱ ኣሎ። ጉጅለ ህግደፍ ቅድሚ ሕጂ እውን ኣብቲ ከባቢ ኣብ መንጐ ቀቢላታት ቤጃን በንዓምርን ህውከት ኣለዓዒሉ ክዘርግ ከም ዝጸንሐ ዝዝከር እዩ። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ደቡባውን ምዕራባውን ሱዳን እውን ህውከት ኣብ ምፍጣር ተጸሚዱ ከም ዝጸንሐ እቲ ሓበሬታ ኣገንዚቡ።

News and Press Release Source 

• WFP
 

 Posted 1 Jun 2021 Originally published 1 Jun 2021 Origin View original

WFP food distribution in Tigray region © WFP/ Photogallery

MEKELE – The United Nations World Food Programme (WFP) has provided emergency food assistance to 1 million people since starting distributions in Northwestern and Southern zones of Tigray region in March. Aster Beyene, a 43-year-old mother of seven, who lost both her home and crops two months ago to conflict, became the 1 millionth person to collect wheat, split peas and vegetable oil from WFP on Monday.

“Up until now I have relied on what little food I can get from my neighbours. At least now we have some relief from the hunger we have been suffering,” said Aster from Adi Millen, a remote rural village 50 kilometres from Shire in Northwestern zone. WFP provided food to the 4,500 villagers, bringing the first round of food distributions – which will be carried out every six weeks in Tigray - to a close.

“I am glad that WFP was able to bring the food to us here in Adi Millen, where we are far and cut off from many towns and markets,” Aster added.

WFP is responsible for emergency food assistance across Northwestern and Southern zones of Tigray and will scale-up operations to reach 2.1 million people in need of food assistance across these operational areas. Since April, it has managed to access all 13 woredas (districts) of Northwestern and assisted 885,000 people. In addition, WFP distributions began at the end of March in three woredas of Southern zone where 168,000 people have so far received WFP emergency food, bringing the total to 1.05 million people. In March, before WFP was assigned Northwestern and Southern zones, WFP had assisted 33,000 people in Eastern zone. This week, WFP kicked off a second six-week round of emergency food assistance, starting in Korem and Ofla, two of five new woredas in Southern zone recently added to WFP’s operational areas. Within the first few days of operations, WFP expects to assist about 80,000 people of the nearly 200,000 target population. In addition, WFP leads the emergency nutrition response across all Tigray with partners and is scaling up to reach people in as many as 70 woredas. Access, especially in rural areas, remains the primary challenge. WFP has delivered 315,000 emergency nutrition rations to children and women since February in 31 woredas. In May, WFP reached almost 100,000 children and pregnant or nursing women in all zones except for Western. As well as supporting the overall response, WFP has delivered 40,000 metric tons of food for the Government and partners to Tigray and has transported 22,000 metric tons for National Disaster Risk Management Commission (NDRMC) within the region. A total of 5.2 million people, 91 percent of Tigray’s population, need emergency food assistance due to conflict since last November. Ahead of the results of a new Integrated Food Security Phase Classification (IPC) study of levels of hunger across Tigray, WFP is highly concerned at the number of people we see in need of nutrition support and emergency food assistance and is doing all it can to reach 2.1 million people in need in the coming months. However, WFP needs US$203 million to continue to scale up its response in Tigray to save lives and livelihoods through to the end of the year.

Contact

For more information please contact (email address: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.):

Claire Nevill, WFP/Addis Ababa, Mob. +251 094 433 4949 This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Peter Smerdon, WFP/Nairobi, Mob. +254 707 722 104, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Tomson Phiri, WFP/ Geneva, Mob. +41 79 842 8057

Frances Kennedy, WFP/ Rome, Mob. +39 346 7600 806

Jane Howard, WFP/ London, Mob. +44 (0)796 8008 474

Shaza Moghraby, WFP/New York, Mob. + 1 929 289 9867

Steve Taravella, WFP/ Washington, Mob. +1 202 770 5993

ጉጀለ ህግደፍ ካብ ዝግለጸሎም ብዙሓት መምዘኒታት፡ ካብ ኤርትራዊ ጉዳይ ንምሕባእ ኣብ ዘይጉዳይካ ኢድ ምእታው ሓደ እዩ። እቲ ናይ ቅድም ነዊሕ ግጉይ ተመኩሮታቱ ገዲፍካ፡ እቲ ኢሳያስ ምስ ኢትዮጵያዊ መራሒ ሰልፊ ብልጽግና ዝምድና ክገብር እንከሎ፡  “ጸወታ ወያነ ደጊም ተወዲኡ” ዝበሎ ናይዚ ቀረባ ግዜ ናይ ኢድ ኣእታውነቱ  ህያው ኣብነት’ዩ።

ኣብ መንጎቲ ብሰልፊ ብልጽግና ዝምራሕ መንግስቲ ኢትዮጵያን ብህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ዝምራሕ ክልላዊ መንግስቲ ትግራይን ዝተፈጥረ ምስሕሓብ ክሕቆን እንከሎ ጉጅለ ህግዲፍ ኣካሉ ከም ዝነበረ ክንዕዘቦ ዝጸናሕና እዩ። ኣብ መወዳእታ ከኣ እቲ ክሕቆን ዝጸንሕ፡ ብ4 ሕዳር 2020 ናብ ቅሉዕ ውግእ ዓሪጉ። እቲ ካብ ቅድሙ ክሕንሕን ዝጸንሐ ጉጅለ ህግደፍ  ኣካልዚ ውግእ ክኸውን ግዜ ኣይወሰደሉን። ከም ናይ መጀመርያ ኢድ ኣእታውነቱ ሰራዊት ኢትዮጵያ ኣብ ኤርትራ ኮይኑ ክዓጥቕን ክሰንቕን እቲ ኣፍደገ ጋሕ ኢሉ ተኸፍተሉ። ንኹሉ ትሕተ-ቅርጻዊ መሳለጥያታት ኤርትራ ክጥቀም ከኣ ምሉእ ዘይጐደሎ ዕድል ተዋሂብዎ። እዚ ከምቲ ብንጹር ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ፡ ብወግዒ ኣብ ቅድሚ ፓርላማኡ “ኤርትራ እንተዘይትህልወናስ እንታይ መኾንና?”  ዝበልዎ እምበር ብወረወረ ዝዝረብን ዝጸሓፍን ኣይኮነን።

እቲ ውግእ ኣብ ትግራይ ንዝተወሰነ ግዜ ምስ ቀጸለ፡ እቲ ኣብ ተዳሎ ዝጸንሐ፡ ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ብምሉእ ዓቕሙ ኣትዩ ኣብ ጐኒ ሓይልታት ምክልኻል ሃገር ኢትዮጵያን ፍሉይ ሓይሊ ክልል ኣምሓራን ተሰሊፉ።  ጉጅለ ህግደፍ ከምቲ ናይ “ፈጺምካ ኣሉ” ባህሉ፡ ህልውናኡ ኣብቲ ውግእ ክፍለጠሉ ኣይደለየን። ብወገን መንግስቲ ኢትዮጵያ ንገለ ኣካላት እቲ ኢድ ኣእታውነት ጉጅለ ህግደፍ ደንጽይዎም፡ ክሓብእዎ እንከልዉ፡ ነቲ ጉዳይ ሕልናኦም ዘይተቐበሎ ወገናት ግና ክእመኑ ተገዲዶም። ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ብወገኖም ንዝተወሰነ ግዜ ከመኻንዩ ምስ ጸንሑ፡ ደሓር ግና “ኣደስ ትሓብእ እሞ ሓበላ ዓይኒ ኣይተሓብእን” ኮይንዎም ተኣሚኖም። ድሕሪ ዝተወሰነ መዓልታት ከኣ ሰራዊት ኤርትራ ካብቲ ውግእ ክወጽእ ምዃኑ ኣውጆም። ኢሳያስ ግና እቲ ኣበሃህላ ዘኾረዮ ብዝመስል ድምጹ ኣየስመዐን።

ምእታው ሰራዊት ኤርትራ ናብቲ ውግእ ዝተፈላለዩ ወገናት ተቓዊመሞ። ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) ብዓንተውኡ፣ ብደረጃ ማእከላይ ባይቶኡ ነቲ ኩነታት ኣብ ዝመዘነሉ “ስርዓት ህግደፍ ንባዕዳውያን ሓይልታት ናብ መሬትና ከምዝኣትዉ ምግባሩ ከይኣኽሎ፣ ንሰራዊት ኤርትራ’ውን ብዘይድልየቱን እምነቱን ናብ ትግራይ ልኢኹ ኣብ ዘይምልከቶ ውግእ ኣእትዩ ንኸቢድ ሓደጋ ኣቃሊዕዎ ይርከብ። እዚ ሰራዊት እዚ ነቲ ዝተሰለፈሉ ድሕነት ህዝቡን ልዑላውነት ሃገሩን ኣብ ክንዲ ዝከላኸል፣ ካብ ሃገሩ ወጻኢ መዝሓል ጥይት ኰይኑ ይመውትን ይቘስልን ኣሎ። ስለ’ዚ ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ፡  እቲ ሰራዊት ባዕሉ ካብቲ ኣትዩዎ ዘሎ ዘይቅኑዕ ውግእ ነብሱ ከውጽእ ክጽዕር ይጽውዕ” ብዝብል ስምዕታኡ ኣስፈረ።

እዚ ንሰራዊት ጥራይ ዘይግደፍ ምዃኑ ብምርዳእን  ግደ ህዝቢ ኤርትራ ዘይስገር ምዃኑ ብምግንዛብን  ማእከላይ ባይቶ ሰዲህኤ ኣስዒቡ፡ “ህዝቢ ኤርትራ እዞም ኣብ ዘይምልከቶም ውግእ ተኣጒዶም ዘለዉ ደቁ ብዝቐልጠፈ ናብ ሃገሮም ክምለሱ ብኹሉ ዝከኣሎ መገድታት ክቃለስ ጻውዒትና ነቕርብ።” ዝበሎ ምስትብሃል’ውን ኣድላይን ኣገዳስን እዩ። ሰዲህኤ ብዛዕባ ምውጻእ ሰራዊት ኤርትራ ካብ ትግራይ ጥራይ ኣይኮነን ዓገብ ኢሉ። ብዓብይኡ መፍትሒ ናይቲ ሎሚ ሰማይ ዓሩጉ ዘሎ ውግእ ኣብ ዝምልከት እውን “ኣብ ውሽጢ ኢትዮጵያ ተኸሲቱ ዘሎ ውግእ መበገሲኡ ቅዋማውን ፖለቲካውን ስለዝዀነ፡ ፖለቲካዊ ፍታሕ ክግበረሉ ንጽውዕ።”  እውን ኢሉ እዩ።

ሰራዊት ኤርትራ ኣብ ውግእ ትግራይ ኣትዩ፡ ዝፍጽሞ ተግባራት ሓደገኛ ከም ዝኸውን ኣብ ግምት ብምእታው ከኣ፡ ሰዲህኤ “.......... ነዚ ኣብ ትግራይ ዝኸይድ ዘሎ ውግእ ጉልባብ ጌርካ ዝዝመት ንብረት ህዝቢ ምስ ዝህሉ ብገበን ዘሕትትን ውዒሉ ሓዲሩ እቲ ንብረት ናብ ዋንኡ ክምለስ ስለ ዝግባእን፤ ኣየናይ ሸነኽ ይገብሮ ብዘየገድስ ዝዀነ ሰብ ካብ ናይ ዝምታን ዓመጽን ተግባራት ክቑጠብ  ኣጥቢቕና ነተሓሳስብ።”  ከኣ ኢሉ።

ኣብዚ እዋንዚ እዚ ጉዳይ ኣብ ዝለዓለ ደረጃ በጺሑ፡ ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ ነቲ ሰዲህኤ ኣቐዲሙ ዘጠንቀቖ  ክብደት ወሲኹ ኣቕሪብዎስ እነሆ ኣዛራቢ ኮይኑ። እዚ ነቶም ሓድሽ ዝኾኖም ደኣ ይሕደሶ እምበር፡ ሰዲህኤስ  ኣቐዲሙ ዝኣመቶ እዩ።

ጉጅለ ህግደፍ እቲ ካልእስ ይጽናሕ እሞ፡ ኣብዘን ዝሓለፋ 30 ዓመታት፡ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ  ዘይተነግረ እምበር  ዘይፈጸሞ ገበን የለን። እዚ ሎሚ ኣብ ትግራይ ይፍጽሞ ኣሎ ዝበሃል ከኣ ካብኡ መሊኡ ዝፈሰሰ’ዩ። እንተኾነ እቲ ገዛ ዓጽዩ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ዝፈጸሞ ገበናት ከምቲ ክብደቱ ሰማዒ እዝኒ ከይረኸበ’ዩ ጸኒሑ። ጉጅለ ህግደፍ ከኣ “ኩሉ ግዜ ፋሲካ” መሲልዎ ኣብ ውግእ ትግራይ ኣትዩ ከይተወዓውዐ፡ ኣብ ሓጺር ግዜ ስርሑ ሰሪሑ ክወጽእ ኢሉ እዩ ኣትዩ። እንተኾነ ውግእ ብናቱ መንገዲ እምበር ብናይ ተዋሳእቱ ድሌት ስለ ዘይውሰን፡ እነሆ ንሓጺር ግዜ ምስ ኣተወ፡  ካብቲ ባዕሉ ዝተሸኽሎ ኣይወጸን። ዓንዳሪ ተግባራቱ ኣብ ዓይኒ ሓያላት ኣትዩ ከኣ “ካብ ትግራይ ውጻእ፡ ኣብኡ ንዝፈጸምካዮ ገበናት ከኣ ተሓታቲ ኢኻ” ዝብል ደወል ድቃስ ከሊእዎ ኣሎ። እንተኾነ ከምቲ “በዚኣ እንተኸድሙ መርዓዊ ይሞተኩም፡ በቲኣ እንተኬድኩም ከኣ ሕጊ ይጠፍኣኩም” ዝበሃል ኮይንዎ፡ ኣየናይ ከም ዝመርጽ ጠፊእዎ የዕነኒ ኣሎ።

ደገፍቲ ህግደፍ፡ ቅድም ሰራዊት ኤርትራ ናብ ትግራይ ኣይኣተወን ክብሉ ፈቲኖም።  ተግባር ምስ ሰዓረ ግና ክእመኑ ተቐሲቦም። ሰራዊት ህግደፍ ኣብ ትግራይ “ንጹሃት ይቐትልን ይደፍርን፡ ንብረት የዕኑን ይዘምትን ኣሎ” ምስ ተባህለ ከኣ ኣዕለቢጦም። እንተኾነ፡ ቅድም ኣዘዝቲ ሰራዊት ኤርትራ  ብዛዕባ ምዝማት ንብረት ክዛረቡ እንከለዉ ዝተጠልፈ ዘሕፍር ተግባሮም ተቓሊዑ። ነዚ ኣብቲ ውግእ ዝተማረኹ እውን ኣራጒደምዎ። ብዘይካዚ ናይቲ ህግደፍ “ናተይን መኻይደይን” ዝብሎ መንግስቲ ኢትዮጵያ ላዕለዋይ ኣኽባር ሕጊ ብዘካየዶ መጽናዕቲ “ኣብ ትግራይ 110 ሲቪል ንጹሃት ብሰራዊት ኤርትራ ተቐቲሎም” ዝብል ምስክርነቱ ሂቡ። ድሕሪዚ ከምቲ “ተሓቢአን ይጠንሰኦሞ፡ ሰብ ኣኪበን ይሓርሰኦ” ዝበሃል ደገፍቲ ህግደፍ እውን ነቲ ክዉን ክርዕምዎ ክግዱዳት እዮም። ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ውግእ ትግራይ ህይወት ኣሸሓት ኤርትራውያን የህልቕ ከም ዘሎ ዕሸል ኤርትራውያን ግዳያት ይምስክሩ ኣለዉ። እንተኾነ፡ ከምቲ “ንነዊት ጨነቖ፡ በቲ ዕርፊ ጠወቖ፡ በቲ ከኣ ኣርዑት ሓነቖ” ዝበሃል፡  ሓርቢትዎ ኣሎ። ኣብ ትግራይ እንተቐጸለ ክሳርኡ ክዛይድ እዩ። እንተወጸ እውን እንታይ ከም ዝስዕቦ ኣይፈልጥ እዩ። ስለዚ ካብ ትግራይ ናይ ዘይምውጻእ ምኽንያቱ  እዚ ምክሕሓድ’ውን ዘንጸላልዎ ዝመስል ኩነት እዩ።