ጉጅለ ህግደፍ ኣብ ስልጣን ንምቕጻል ኮነ፡ ህልውናኡ ንምርግጋጽ ካብ ዝጥቀመሎም ኣገባባት ሓደ፡ ሓድነት ህዝቢ ኤርትራ ምዝራግን ዘይምትእምማን ምፍጣርን  ምዃኑ ፍሉጥ እዩ። ነዚ ንምርግጋጽ ከኣ በብግዜኡን ከከም ኩነታቱን እናቐያየረ ዝጥቀመሎም ሜላታት ኣለዉዎ። ሓደ ካብዚኣቶም እቲ “ፈስቲቫል”  ዝብል ቅዲ  እዩ። እዚ ፈስቲቫል ካብ ምእካብ ገንዘብ ጀሚሩ፡ ጸረ ህዝብነት ምስሊ ህግደፍ ኣጸባቢቕካ ናይ ምቕራብን “ንደቂ ልቢ ገርሃ” መመሊስካ ናይ ምግራህን ዕላማ እዩ ዘለዎ። ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ኣብ ከተማ ስቶክሆለም ንቡር ኣዳራሽ ምስተነጽገ፡ ኣብ ጐልጐል ዝተኻየደ ፈስቲቫል እስካንደኒቪያ’ውን ተልእኮኡ ካብዚ ወጻኢ ከምዘይነበረ ተዓዚብናዮ ኢና።

ናይቲ ፈስቲቫል ተሳተፍቲ መግለጺ ብዝሖንም ዋሕዶምን ኣይኮነን። እቶም ዝተሳተፉ ብዛዕባ ህልዊ ኩነታት ኤርትራን ህዝባን ዘለዎም ግንዛበን ኣተሓሳስባን እዩ እቲ ቀንዲ ጉዳይ። እዞም ተሳተፍቲ፡ ናይ ህግደፍ ጭቆናን ዘመናዊ መግዛእትን ዝረዓሙን ሓመቶም ዝፈሰሰን እዮም። ሰብኣዊ መሰላት ኣብ ዝሕልዋን ብዲሞክራስያዊ ስርዓታት ኣብ ዝምረሓን ሃገራት ዝነብሩ፡ በቲ ብጉዳይ ህዝቢ  ዝግደስ ምምሕዳራት ዝተጠቕሙ ክነሶም፡ ህዝቢ ኤርትራ ናይ ሰብኣውን ዲሞክራስያውን  መሰላት ተጠቃሚ ከይከውን ዝጨከኑ እዮም። እዞም ወገናት “ዓድና ብበላዒ ሰብ እያ ትመሓደር ዘላ እሞ፡ ናብኣ እንተተመሊስና ዝጽበየና መቑሕን ሞትን እዩ ኣድሕኑና” ብዝቓንኡ ተማሕጺኖም፡ ምሕጽንታኦም፡  ተቐባልነት ረኺቡ ርህይዎም ከብቅዑ፡ ህዝቦም ኣብ ባርነት ክነብር ዝተሰማምዑ ጠላማትን ጸረ ለውጥን እዮም።  ህዝቦም፡ ካብ ስእነት መሰረታዊ ህይወት ዘድሕን ሕክምና ጀሚርካ፡ ብኹሉ ማሕበራዊ፡ ቁጠባውን ፖለቲካውን እናተቐጽዐ፡ በቲ ህግደፍ ኣበሳኡ ንምሕባእ “ኣብዚ እዋንዚ ከም ኤርትራ ዝኣመሰለት ቅስንቲ ሃገር የለን” እናበለ፡ ዘሽካዕልሎ ዘሎ ዝተሰልቡ እዮም። ብሓጺሩ ካብቲ ናይ ኩሉ ዓወትን ህልውናን መሰረት ዝኾነን ዘይሓልፍን ህዝቢ፡ ነቲ ናይ ኩሉ ሕሰምን መከራን ጠንቂ ዝኾነ፡ ሓላፊ ህግደፍ ዝመረጹ ደሓር ጣዕሳኡ ዘይወጸሎም ሳዕሳዕቲ ኤርትራዊ ወገናት እዮም።

ጉዳይ ሰብኣዊ መሰልን ሕቶ ዲሞክራስን፡ ናይ ኩሎም ህዝብታት እምበር፡ ናይ ህዝቢ ኤርትራ ባህጊ ጥራይ ኣይኮነን። ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ምእንቲ ዲሞክራሲ እውን በይኑ ተነጺሉ ጸንበለል ዝብል ዘይኮነ፡ ኣካልቲ ምእንቲ ምኽባር ሰብኣዊ መሰል ደቂ ሰባትን ዲሞክራስያዊ ስርዓትን ዝግበር ዓለምለኻዊ ቃልሲ እዩ። ካብዚ ብምንቃል እዩ ድማ ሕብረተሰብ ዓለም ክንድቲ ንጽበዮኳ እንተዘይኮነ፡ ንኤርትራዊ ቃልስና ደሃይ ዝገብረሉ። ኣብዚ ክካየድ ዝቐነየ ናይ “ስካንድንቪያን” ዝተባህለ ፈስቲቫል ህግደፍ ስቶክሆለም፡ ኣብ ሃገረን ከምዚ ዓይነት ህዝቢ ዝጠለመ ዳንኬራ ክካየድ ዘይፈቐዳ ሽወደናዊት ኣሳ ኒልሶን ካብ ምስራዝ ክራይ መእከቢ ኣድራሽ ጀሚረን፡ ክሳብቲ ምስ ተለቪዥ ኤሪሳት፡  ዝገበረኦ ቃለመጠይቕ ኣብ ጐኒ ኤርትራዊ ሓይልታት ለውጢ ኮይነን፡ ኣብነታዊ ብዝኾነ ኣገባብ ንህግደፍ ዘቃለዐኦ።

ገለ ኣንጻር ጉጅለ ህግደፍ ይቃለሱ ካብ ዘለዉ ኤርትራዊ ወገናት፡ ነዚ ተሳተፍቱ ሃይማኖቶም ድዩ፡ ቋንቋኦም ወይ ካልእ መንነቶም ብዘየገድስ፡ ንወጽዓን ዘመናዊ መግዛእትን ህግደፍ ዝረዓሙ ኤርትራውያን ዝሳዕስዕሉ ፈስቲቫል፡ ከም ናይ ሰዓብቲ ሓደ ሃይማኖት ወይ ነበርቲ ውሱን ከባቢ ኤርትራ፡ ኣምሲሎም ክገልጽዎ ክፍትኑ ተዓዚብና። እቲ መልክዕ ብደጊኡ ከምኡ መሲሉ ይኸውን። እቲ’ቲ ከርሰ ኣተሓሳስባኡ ግና፡ ሓደን ክልተን ዘይብሉ ንህግደፍን ናይ ወጽዓ ኣገባባቱን ምድጋፍ ጥራይ ዘራኸቦም ምዃኖም ምግንዛብ ኣድላዪ’ዩ። ሕሉፍ ሓሊፎም ኣንጻር ህግደፍ ጸኒሖም፡ ካብ ግዝያዊ ግጉይ ግንዛበን ህልኽን ተበጊሶም ከም መፍትሒ ካልእ ጸቢብ ምትእኽኻብ “ናይ ደቂ ውሱን ከባቢ ፈስቲቫል” ምግባር ዝብል ሓሳብ ክሳብ ምስንዛር ዝበጽሑ ኣለዉ። ህግደፍ  ንከምዚ ኣተሓሳስባኦም ክሰምዕ እንከሎ ብክቱር ታሕጓስ  ብኹርምቱ ከም ዝስሕቕ ፍሉጥ እዩ። ምኽንያቱ ንምክፍፋል ከም መሳርሒ ስለ ዝጥቀመሉ።  ስለዚ እቶም ህዝብና ንክርህዎ፡ ህግደፍ ንምውጋድ እንቃለስ ዘለና ክንክተሎ ዝግበና ኣገባብ፡ እቲ ናይ ህግደፍ ከፋፋሊ ሜላ ዘይኮነ፡ ናትና ኣብ ሓድነት መሬትናን ህዝብናን ኣጽኒዑ ዘትከለ ፖለቲካዊ መንገዲ እዩ። “ንህግደፍ፡ ብናትና ኣገባብ ኢና እንገጥሞ”  ዘብለና ከኣ እዚ እዩ።

ኣብ ፖለቲካዊ መስርሕ ኤርትራ ግቡእ ግንዛበ ክረክብ ዝግበኦ፡ እንተኾነ ክሳብ ሕጂ ዘይነጸረን ኣብ ፈስቲቫል ስካንድኒቪያ መሸፈጢ ዝነበረን ሓደ ጉዳይ ኣሎ። ንሱ ከኣ በቲ ሓደ ወገን ንኤርትራን ህዝባን በቲ ካልእ ወገን ከኣ ነቲ ዝገዝእ ዘሎ ጉጅለ ፈላሊኻ ዘይምርኣይን ከከምክብደቶም ዝምጥን ሚዛን ዘይምሃብን እዩ። እቲ ሓቂ ኤርትራን ህዝባን ዝነበሩ ዘለዉን ጽባሕ ዝህልዉን ቀጸልቲ እዮም። ምምሕዳር ህግደፍ ግና ትማሊ ዘይነበረ፡ ሎሚ ዘሎ፡ ጽባሕ ግና ዘይህሉ ብ”ሓላፍ መንገዲ” ዝምሰል እዩ። ሃገረ-ኤርትራ ካብ 1890 ጀሚራ ቅድሚ ህግደፍ፡ ገዛእቲ ክበራረዩላ ዝጸንሐት እያ። ጽባሕ ድሕሪ ህግደፍ ድማ ክትህሉ እያ። ህግደፍ ግና ከምቶም ዝሓለፉ ገዛእቲ፡ ጽባሕ ኣይክህሉን እዩ። ሃለዋቱ ከብቅዕ እንከሎ ንኤርትራ ኮነ ንህዝባ ተማሊእዎም ናይ ምኻድ ዓቕሚ ኮነ ስልጣን የብሉን። ስለዚ እቶም ምህላውን ዘይምህላውን ኤርትራን ህዝባን ብምህላውን ዘይምህላውን ህግደፍ ዝውሰን ዝመስለኩም፡ ካብዚ ብጉልባብ ህልውና ሃገር፡  ኣንጻር መሰረታዊ መሰልን ረብሓን  ህዝብኹም ተዳኽሩ ዘለኹም ሕሰቡ። እቶም ንደገፍ እቲ ጉጅለ፡ ንህልውና ኤርትራ ክብሉ ዝወሰድዎ ምርጫ ኣምሲሎም ዝቕርቡ ኣብ ጌጋ መንገዲ ከም ዘለዉ ይረድኡ። ብኣንጻሩ እኳደኣ ንህግደፍ ምድጋፍን ዕድሚኡ ክነውሕ ምጽላይን ጸገም፡ ወጽዓ፡ መግዛእትን ሕሰምን ኤርትራን ህዝባን ምግዳድ ምዃኑ ይዘክሩ።

ህዝቢ ኤርትራ ከም ዝኾነ ህዝቢ ኣብ ውድድር ዝነብር ብምዃኑ፡ ዝድግፎን ዝቃወሞን ኣተሓሳስባ ከም ዝህልዎ ርዱእ እዩ። ንመን ይድግፍ? ንመንከ ይቃወም? ክውስን እንከሎ ግና መምዘኒኡ፡ ቀጻሊ ልኡላውነቱ፡ ረብሓኡ፡ ሰላሙን ህልውናኡን እምበር፡ ህግደፍ ዘዝጻሕተሮ ህልኽን ጽልእን ክኸውን ኣይግበኦን። ብኻልእ ኣገላልጻ ህዝብና ፈታዊኡ ኮነ ጸላኢኡ ህግደፍ ክመርጸሉ ከፍቅድ ኣይግበኦን። ምኽንያቱ ብመሰረቱ ምርጫ ህዝቢ ኤርትራን  ህግደፍን ዝተፈላለየ ጥራይ ዘይኮነ፡ ተጻራሪ’ውን ስለ ዝኾነ። ንኣብነት  ዝምድና ህዝብታት ኤርትራን ትግራይን መዕቀኒኡ ብህግደፍ እንታይ እዩ? ከመይከ ክኸውን ይግበኦ? ንምምላስ ጥንቁቕ ምስትውዓል ዘድልዮ መድረኻዊ ዛዕባ እዩ። ፈስቲቫል ስቶክሆልም ብመንጽርዚ ክንርእዮ እንከለና፡ ካብ ቀንዲ ዕማማቱ ደድሕሪ ሳጹን ህግደፍ ምህጣር ጽልእን ቅርሕንትን ምብላሕ ምንባሩ ዝተሰወረ ኣይነበረን። ስለዚ ህግደፍ ዘዝሓሰቦ፡ መጥፍኢ ድዩ መልምዒ ከይተረዳእካ ምዝላልን ከም ብዕራይ እምባሕ ምባልን ዘይኮነ፡ “ንህግደፍ፡ ብናትና ኣገባብ ኢና እገጥሞ ” ክንብል ኣብ እንግደደሉ እዋን ኢና ዘለና።

AFRICA, ETHIOPIA, HORN OF AFRICA

 

For further information This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

 http://et.usembassy.gov

U.S and EU Joint Press Statement

Mekelle, Ethiopia, August 2, 2022– The respective European Union (EU) and U.S. Special Envoys for the Horn of Africa, H.E. Annette Weber and H.E. Mike Hammer traveled on their first joint mission to Mekelle, Tigray, to encourage the launch of talks between the Federal Government of Ethiopia (FGoE) and the Tigray People’s Liberation Front (TPLF) under the African Union’s auspices.

Political dialogue is necessary to resolve the conflict in northern Ethiopia and achieve a durable peace. The Envoys welcomed the public commitment by both parties to engage in talks and expressed their readiness to support African-led mediation.

The Envoys agree that a swift restoration of electricity, telecom, banking, and other basic services in Tigray is essential for the people of Tigray, as recognized in earlier discussions with the Ethiopian Government. Tigray Regional President Debretsion provided the international community a letter to be passed to the Government of Ethiopia providing security guarantees for those who need to work to restore services. With this security assurance, there should be no obstacle for the restoration of services to begin.

Equally, unfettered humanitarian access to Tigray and the Afar and Amhara neighboring regions affected by the conflict is imperative, accompanied by the lifting of restrictions on cash, fuel, and fertilizers. Improved civilian-military coordination will help ensure effective and transparent aid distribution. Furthermore, the EU and U.S. are committed to providing assistance to all communities in need in Ethiopia, including those affected by drought and food insecurity.

Accountability is a key foundation for reconciliation. In this vein, the Envoys urged cooperation with, and access to the conflict areas for, the International Commission of Human Rights Experts on Ethiopia (ICHREE) to enable them to conduct a credible investigation.

The Envoys furthermore appealed to all sides of the conflict to refrain from hate speech and provocative rhetoric.

###

SENSITIVE BUT UNCLASSIFIED

ብሓፈሻ ኣብ ሱዳን፡ ብፍላይ ከኣ ኣብ ከተማ ካርቱም ዝነብሩ ኤርትራውያን ስደተኛታት፡ ብሓይልታት ጸጥታ ብቐጻሊ እናተገፉ ይእሰሩን ዝለዓለ ዓቐን ገንዘብ  ክኸፍሉ ይግደዱን ከም ዘለው፡ ቢቢሲ/BBC ገሊጻ። ንሓያሎ ዓመታት ኣብ ሱዳን ዝጸንሐን ንድሕነቱ ክብል ስሙ ክዕቀበሉ ዝሓተተን ኤርትራዊ ስደተኛታት ብዛዕባዚ ተረኽቦ ንቢቢሲ  ገሊጹ። እቲ ዜና ኣብ ሱዳን ከምዚ ዓይነት  ምስ ህልዊ ኩነታት ኣገናዚብካ ዝካየድ ወፈራ  ካብዚ ቀረባ ግዜ ጀሚሩ ዝረአ ዘሎ ምዃኑ ሓቢሩ። ኣባላት ጸጥታ ሱዳን ንኤርትራውያን ብኣልማማ ኣሲሮም ካብ 400 ክሳብ 500 ዶላር ንነፍሲ ወከፍ ከፊሎም ንክፍትሑ  የገድድዎም ከም ዘለዉ ‘ውን ተሓቢሩ።

እቲ ዜና እቲ ተረኽቦ ነቲ ኣጸጋሚ ዝኾነ መነባብሮ ሱዳን ከም ዘጋድዶን ንገንዘባዊ ጠቕሚ ተባሂሉ ካብ ናእሽቱ ነቑጣታት ፖሊስ ዝነቅል ምዃኑ እውን ተጠቒሱ። ሓይልታት ጸጥታ ሱዳን ናይቲ ዝተቐበልዎ ገንዘብ ቅብሊት ዘይህቡ ምዃኖም ነቲ ኩነታት ዝያዳ ኣጸጋሚ ከም ዝገብሮ ተሓቢሩ። መብዛሕትኡ ስደተኛ ካብ ሃገሩ ብዘይሕጋዊ መንገዲ ስለ ዝወጸኳ ናብ ኤምባሲ ኤርትራ ክኸይድ ዘይክእል እንተኾነ፡ ሓለፍቲ ህግደፍ ኣብቲ ጉዳይ መፍትሒ ክሕብሩ ብገለ ስደተኛታት ተሓቲቶም፡ ምስምሳት ብምፍጣር ከምዘይሓገዙ እቲ ዜና ጠቒሱ። 

እቶም ግዳይ ዝኾኑ ዘለዉ ኤርትራውያን፡ ኣብ ሱዳን ስደተኛታት ምእሳር ልሙድ ምዃኑ ጠቒሶም፡ ናይ ቅድሚ ሕጂ ማእሰርቲ ወረቐት ናብ ዘየብሎም ዘተኩር ምንባሩ ጠቒሶም፡ ኣብዚ እዋንዚ ግና ብሰንክቲ ኣብ ሱዳን ዘሎ ናይ መነባብሮ ጸገም ገንዘብ ንምርካብን ኤርትራዊ ተገዲዱ ክኸፍል እዩ ብዝብል ግምት ብኣልማማ ይኣስሩ ከም ዘለዉ ሓቢሮም።

እቶም ኣባላት ጸጥታ ሱዳን ክኣስሩ እነከለዉ ካብ ዘቕርብዎ ምኽንያት ስደተኛ ኣብ መደበር እምበር ኣብ ከተማ ክነብር ኣይክእልን ዝብል እዩ። እንተኾነ መነባብሮ ኣብ መደበር ስደተኛታት ኣጸጋምን ዘይውሑስን ብምዃኑ እቲ ስደተኛ ካብ ናብ መደበር ዝኸይድ ካብ ዘምጸአ ኣምጺኡ ክኸፍል ከም ዝግደድ ይፈልጡ እዮም። ሒዞም ናብ መደበራት ክወስድዎ ዘይደልይሉ እውን ኣብ ከተማታት ብተደጋጋሚ ኣሲርካ ብምኽፋል ናይ ኣታዊ ምንጮም ክኸውን ስለ ዝደልይዎ ምዃኑ ነቲ ኩነታት ብቐረባ ዝተዓዘብዎ ይምስክሩ።

ኣብዚ እዋንዚ ኣብ ሱዳን ኣስታት 1.2 ሚልዮን ዝኾኑ ዜጋታት ዝተፈላለያ ሃገራት ስደተኛታት ኣለዉ። ካብዚኣቶም እቶም ዝበዝሑ ኤርትራውያንን ኢትዮጵያውያንን እዮም። ኣብ ሱዳን ዘለዉ ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣስታት 113 ሺሕ ክኾኑ እንከለዉ፡ ካብዚኣቶም እቶም 83 ሺሕ እዮም ኣብ መደበራት ዘለዉ ምዃኖም ኣብቲ ሰፊሕ ጸብጻብ ተጠቒሱ።