ሻድሻይ ክፋል

8ይ ስሩዕ ኣኼባ ማእክላይ ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ እናተኻየደ ከሎ፡ ብፈጻሚት ሽማግለ ዝቐረበ ንድፊ ውሳኔ፡ ኣብ መስከረም ተጠቂዑ ርኢናዮ። እቲ ከምዚ ዝገበረ ኣካል፡ ንሓድነት ሰልፊ ክሕሉ፡ ንምዕባለ ሰልፊ ንቕድሚት ምእንቲ ክውንጨፍ’ዩ ገይርዎ ዝብል እምነት የብለይን። ንድፊ ፈጻሚት ሽማግለ ውሳኔ ማእከላይ ባይቶ ኣምሲልካ፡ ኣብ መስከረም ምጥቅዑ ጥቕሙ እንታይ ምዃኑ ባዕሉ እቲ ዝጠቀዖ’ዩ ዝፈልጦ። ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ግን፡ ብኸምዚ ዝመስል ሕሱር ስራሕ ጉዕዝኡ ክዕንቀፍ ኣይኮነን።

ብውድባዊ መስኖታት ኣቢልካ ርእይቶኻ፡ ለበዋኻ፡ ተቓውሞኻ ምግላጽ፡ ኣብ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ፍቑድ’ዩ። ካብ ውድባዊ መስኖታት ወጺእካ፡ ኣብ ወብሳይታት ክትራገም ምውዓልን ምስጢራት ሰልፊ ምዝራውን ግን ሃናጺ ኣበርክቶ የብሉን። እቶም ከምዚ ዝገብሩ ዘለው ኣካላት ካብ ኣዕናዊ ምንቅስቓስ ወጺኦም ኣብ ውሽጢ ውድባዊ መድረኽ ሃናጺ ግደ ክጻወቱ’የ ዝመኽሮም።

እቲ ሓቂ ንምድፋን ምስሊ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራን መራሕቱን ንምድዋንን ኣብ ወብ ሳይታት፡ በቶም ኣባላት ሰልፊ ምዃኖም እናገለጹ ዝጽሕፉ ዘለው ዝቐርብ ዘሎ ጉዳያት፡ በብሓደ ብዝርዝር ክትምልሰሉ ምፍታን ኣዝዩ ኣድካሚ ስራሕ’ዩ። እቲ ብወገነይ ዝመረጽክዎ ኣገባብ፡ ነቲ ኣዳናጋሪ ዝመሰለኒ ኣምራት መብርሂ ምሃብን ምስኡ ኣጐዛጒዘ ድማ ንኣምር ዲሞክራሲን ዲሞክራስያዊ ኣሰራርሓን ብዓቕመይ ከም ትምህርቲ ምቕራብን እዩ።

ሓቂ ንምድፋን ካብ ዝቐረቡ ሓሳባት፡ ምብራቓዊ ኣተሓሳስባ ዘለዎም ኣካላት ንሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ይመርሕዎ ከምዘለው ዘመልክት፡ ተሓንጊርና ኣስመራ ክንኣቱ ትጽቢት ከምዝነበረና ትጽቢትና ምስ ማህመነ ግን ሓሪቕና ምስ ገሊኦም ከም እተባኣስና፡ ኣብ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ምልክነት ነጊሱ ምህላው፡ ቀንዲ ጸገም ሰልፍና ፈራዲ ኣካል ስለ ዘየለ ምዃኑ ወዘተ. ዝብል እዩ። ካብኡ ሓሊፉ ውን ኣብ ውልቃዊ ጉዳያት ብምእታው ካብ ሚንስተር ዝነበረ ዘመዶም ዝጽበይዎ ዝነበሩ ሓላፋታት ብዘይምርካቦም ኮርዮም ዝጸንሑ ብዝብል ኣዝዩ ሕሱር ነውራም ቃላት ቀሪቡ።

ምብራቓዊ ኣተሓሳስባ ዘለዎም ኣካላት

- ኣብ ውሽጢ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ዝኾነ ይኹን ሓሳብ ሒዝካ ክትቃለስ ፍቑድ እዩ። ምብራቓዊ ኣተሓሳስባ ሒዙ ክቃለስ ዝደሊ ክቃለስ ይኽእል እዩ። ምዕራባዊ ኣተሓሳስባ ሒዙ ክቃለስ ዝደሊ ውን ክቃለስ ይኽእል እዩ። ዝኾነ ይኹን ኣተሓሳስባ ሒዝካ ኣብ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ክትቃለስ ክትፍትን ከለኻ ግን ንዝበዝሑ ኣባላት ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ኣዕጊብካ ኢኻ ንሓሳባትካ ከተዓውቶ እትኽእል። ንዝበዝሑ ኣባላት ሰልፊ ምዕጋቦም ስኢንካ፡ ካብ መስኖታት ውድብ ወጺእካ ኣብ ወብሳይታት ምብራቓዊ ኣተሓሳስባ ዘለዎም ዓብሊሎም እናበልካ ምርጋም ግን ኣብ ዲሞክራስያዊ መድረኽ ከም እተሰዓርካ’ዩ ዘመልክት።

- ዲሞክራስያዊመድረኽሰልፊዲሞክራሲህዝቢኤርትራነቶምዝጸዓሩነቶምብስነስርዓትእተቓለሱ’ዩብልጫዝህብ።ይኹንእምበር፡ሎሚተሳዒሩድምጺብዙሓትዘይረኸበ፡ብኣዕጋቢኣገባብእንተተቓሊሱንእንተጽዒሩንጽባሕክስዕርንድምጺብዙሓትክረክብንዘኽእሎማዕጾይኸፍተሉእዩ።ነዚኣገባብ’ዚብስነስርዓትክሕዞድሉውዘይኮነግን፡ካብዲሞክራስያዊመስርሕክሃድም’ዩዘለዎ።ካብዲሞክራስያዊመስርሕሃዲሙኣብወብሳይታትምስሓከለከኣ፡ክራገምእምበርኣብውሽጢሰልፊዲሞክራሲህዝቢኤርትራካልእኣድማዕንሃናጽንኣበርክቶክህልዎኣይክእልንእዩ።

- ምብራቓዊ ኣተሓሳስባ ዘለዎም ኣካላት ዝብል ኣብ ወብ ሳይታት እንሰምዖ ዘለና ዘረባ እምበኣር፡  ሓቂ ንምግላጽ ዘይኮነ ሓቂ ንምድፋን ዝመጽእ ዘሎ እዩ። እቶም ምብራቓዊ ኣተሓሳስባ ዘለዎም ብሓይሊ ዘይኮነ ብድምጺ ብዙሓት ተደጊፎም ርእይቶኦም ከዓውቱ ዝሓስቡ እንተኾይኖም ከኣ፡ ምልካውያን ዘይኮነስ ዲሞክራስያውያን’ና ንብሎም ። ድምጽኻ ኣብ ውሑዳት ኮይኑ፡ ንድምጺ ብዙሓት ብቓል ይኹን ብግብሪ ከትዕምጽ ምፍታን ግን ጠባይ ዲክታቶራውያን እዩ። ሎሚ ሓይሊ ስለ ዘይብልካ ኣብ ወብ ሳይታት ሓኪልካ ተጸልም ኣለኻ፡ ሓይሊ እንተትረክብ ግን እንታይ ምገበርካ ክግመት ዝኽእል እዩ።

ሓንጋርን ተሓንጋርን

-ተሓንጊርና ኣስመራ ክንኣቱ ትጽቢት እንተነይሩና እንቛዕ ወዮ ትጽቢትና ፈሽለ። ስልጣን ኣብ ኢድ ህዝቢ ኤርትራ ክኣቱ እናተቓለስና ከለና፡ ተረዲኡና ድዩ ከይተረደኣና ተሓንጊርና ኣብ ኣስመራ እንተንኣቱ ንህዝቢ ኤርትራ ተወሳኺ መከራ’ዩ ምኾነ። ወዮም ሓንገርትና ብኢደወነኖም ኣብ ኣስመራ ኣትዮም ስልጣን ክጭብጡ እንተኾይኑ ሕልሞም ከኣ ንሶም ውን እንቛዕ ኣይሰለጦም።

-እቲ ኣጸላሚ ጸሓፋይ ግን ኣብ’ቲ ሓንጋሪ እምነት ስለ ዘለዎ ይመስለኒ፡ ነቶም ተሓንገርቲ ጥራይ’ዩ ከሲሱ። ብዛዕባ እቲ ሓንጋራይ ብዙሕ ክዛረብ ኣይደለየን። ወዮ ኣጸላሚ፡ እቲ ሓንጋራይ ብኢደ ወነኑ ስልጣን ኣብ ምሓዝ ዓቕምን ተሞክሮን ከምዘለዎ’ዩ ዝኣምን። ስለዚ እቶም ዝኸሶም ዘሎ ተሓንገርቲ ኮርዮም ካብ ዝባን ሓንጋራይ ምስ ወረዱ፡ ንዝባን ሓንጋራይ ብሒቱ ክሕዞ  ዝመረጸ’ዩ ዝመስል። እቲ ንድምጺ ብዙሓት ዝንዕቕ ቃንኡ ነዚ’ዩ ዘመልክት። ንመስርሕ ዲሞክራሲ እናነዓቕካ፡ ንውልቀሰብ ክንድዚ ዝኸውን ክብርን እምነትን ምሃብ ንመላእ ሰልፍን ትካላቱን ኣብ ዝባን ሓደ ውልቀሰብ ዘቐምጥ ኣረኣእያ ምቕራብ ዘገርም እዩ።

-ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ነቲ ኣብ ሓይልን ዓመጽን ዝምርኮስ ዝሓለፈ ተሞክሮና ብዝግባእ ገምጊሙ፡ ንዘይዓመጻዊ ኣገባብ ዝመረጸ ሰልፊ እዩ። ብሓይሊ ብረት ኣቢልካ ንድምጺ ብዙሓት ዓሚጽካ ስልጣን ምሓዝ ኣይድግፍን እዩ። ኣንጻር ምልካውያን እንገብሮ ዘለና ቃልሲ ምስ ተዓወተ ድማ፡ ስልጣን ኣብ ኢድ ጀነራላት ዘይኮነስ፡ ኣብ ኢድ ህዝቢ ኤርትራ ክኸውን’ዩ ቃልስና። ዝበዝሕ ኣካል ህዝብና ድምጹ ዝሃቦ ሰልፊ ድማ’ዩ፡ ክመርሓና መሰል ዝህልዎ። ነዚ ዕላማና እዚ ኣጸቢቑ ዝፈልጥ ኣካል ሓንገርትን ተሓንገርትን ዝብል ሕሱር ሞጐት ከቕርብ ከሎ ግን፡ ንዓና ዘይኮነስ ንገዛእ ነብሱ’ዩ ዘዋርድ ዘሎ።

ቀንዲ ጸገምና ፈራዲ ኣካል ዘይምህላው እዩ

-ንህዝብናንመንእሰያትንቅኑዕእንተመሃርናዮም’ዩጠቕሚዘለዎ።ክትተሃላልኽክትብልዘየለምቕራብነውሪእዩ።ኣብዓለምናኣብውሽጣቤትፍርዲዘለዎሰልፊሰሚዐኣይፈልጥን።ከምኡእንተኾይኑድማኣብሓደሃገር 10 ሰልፍታትእንተድኣረኺብና 10 ቤትፍርድታትእተንሰልፍታትክንርኢኣለናማለትእዩ።ሓጋጊፈጻሚፈራዲዝብልኣምራትኣብኣሰራርዓመንግስቲንረኽቦኢና።ኣብኣሰራርዓሰልፍታትግንብምልኣትክንረኽቦኣይንኽእልንኢና።ምኽንያቱሰልፊንውሱንዕላማከዐውትብፍቓዶምእተኣኽኸቡሰባትኣጠቓሊሉነቲዕላማዘረጋግጽቅርጺኣሰራርሕንሕግታትንዘቐምጥፖለቲካዊኣካልእዩ።ካብኣምርሃገርንመንግስትንኣዝዩእተፈልየእዩ።ኣብሓርነታዊቃልስናእተንውድባትቤትፍርድታትነይርወን፡እዚግንኣብ’ቲናጻቦታታትዘምሓድርኦህዝቢስለዝነበረንከምመንግስቲክሰርሓይግደዳ ብምንባረን እዩ።

ኣምር ዲሞክራስያዊ ማእከልነት

-ዲሞክራስያዊ ሰልፊ ንምትሕስሳብ ዝምችእ ቅርጺ ክህልዎ ኣገዳሲ እዩ። ወዮ ኣጸላሚ ጸሓፋይ ንዲሞክራስያዊ ማእከልነት፡ ምብራቓዊ ኣተሓሳስባ እናበለ ብጽልኢ ብዘንባዕ ኣገባብ ከቕርቦ ከሎ ተዓዚብና ኢና። ቅኑዕ ሓሳባት፡ ካብ ምብራቕ ይምጻእ ካብ ምዕራብ ክንቅበሎ’ዩ ዝግብኣና። እቲ ግዝኣተ ሕጊ ዝብል ኣምርን ዲሞክራስያዊ ማእከልነትን ከኣ ብደቂቕ እንተመርሚርናዮ ብዙሕ ፍልልይ ዘለዎ ኣይኮነን። ዲሞክራስያዊ ማእከልነት ግን ዝያዳ ኣብ ኣሰራርሓ ዘተኮረ እዩ። ሓደ ዲሞክራስያዊ ሰልፊ ቅርጺ ኣሰራርሕኡ ንዲሞክራስያዊ ማእክልነት ዘዕግብ ክኸውን ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ከምኡ ዝመስል ቅርጺ ኣሰራርሓ’ዩ ንተሓታትነት ንዕዉት ኣፈጻጽማ ስራሕን ዝምችእ። ኣብ ምብራቕ ኣብ ተግባራዊ ኣፈጻጽማ እቲ ኣምር ፍሽለት እንተተረኽበ ከኣ፡ እቲ ፍሽለት ነቶም ተግበርቱ እምበር ነቲ ኣምር ከነሰክሞ ኣይግባእን።

-ዲሞክራስያዊ ማእከልነት፡ ውሳኔታት ብዲሞክራስያዊ ኣገባብ ብድምጺ ብዙሓት ክትውስን’ዩ ዘፍቅድ። ድሕሪ ምውሳንካ ከኣ ብውሳኔኻ ክትቅየድ ስለ ዘለካ’ዩ ማእከልነት ዝመጽእ። ስለዚ እቲ ዲሞክራሲ ነቲ ማእከልነት፡ እቲ ማእከልነት ድማ ነቲ ዲሞክራሲ’ዩ ክድግፍ ዘለዎ።  ነዚ መስርሕ’ዚ ብክለሳሓሳብን ግብርን ብቕኑዕ ኣገባብ ዝኽተሎ ሰልፊ እንተረኺብና፡ እቲ ሰልፊ ዲሞክራስያዊ ሰልፊ እዩ።

-እቲ ዲሞክራሲ ክምእከል እንተዘይኪኢሉ ግን ዕንወት’ዩ ዝርከብ። ማለት እተወሰነ ዘይፍጸም፡ እተመርጸ መሪሕነት ምእዙዙነት ዘይረክብ፡ ድምጺ ብዙሓት ዘይክበር እንተኾይኑ ዓወት ዘይኮነ ዕንወት’ዩ ዝርከብ።

-እቲ ማእክልነት ካብ ዲሞክራስያዊ መድረኽ ወጺኡ፡ ተመሊሱ ናብ ዲሞክራስያዊ መድረኽ ዝመጸሉን ምትሕስሳብ ዝፍጸመሉን ኣገባብ እንተቦዂሩ ውን ዕንወት’ዩ ዝርከብ። ውሳኔታት በብእዋኑ ብኣኼባታት ክኽለሱ እንተዘይክእሎም፡ መሪሕነት እተዋህቦ ውሱን ሓላፍነት ኣብ ግዜኡ ኣረኪቡ ንምትሕስሳብ ፍቓደኛ እንተዘይኮይኑ ዕንወት’ዩ ዝርከብ።

- ስለዚ እቲ ምስጢር ዓወት፡ ንዲሞክራስን ንማእከልነትን ብሚዛን ምሓዝ እዩ። ዝኾነ ዲምክራስያዊ ሰልፊ ነዚ ኣምር’ዚ ብሚዛን ዝሕዝ ቅርጺ እንተዘይኣማዕቢሉ ውድቀቱ ዘይተርፍ እዩ። ማእከልነት እንተተጋኒኑ፡ ውሳኔታት ኣብ ውሱን ግዜ በብእዋኑ ክኽለሱ እንተዘይክኢሎም፡ መሪሕነት ካብ እትዋህቦ ድሩት ግዜኡ ኣሕሊፉ ከምድልየቱ ብዘይ ገደብ እንተመሪሑ ምልክነት ይነግስ። ዲሞክርስያውነት ቀይዲ እንተስኢኑ፡ እተወሰኑ ክፍጸሙ እንተዘይክኢሎም፡ እተመርጹ መራሕቲ ክመርሑ ኣብ ዘይክእልሉ ኩነታት እንተበጺሖም ከኣ ምብትታን’ዩ ዝመጽእ። ሓድነት እቲ ሰልፊ ይፈርስ ውድቀት ከኣ ዘይተርፍ ይኸውን።

- ነዚ ከምዚ ዝመስል ትሕዝቶ ዘለዎ ኣምር ዲሞክራስያዊ ማእከልነት፡ ከም ወረቐት ዝቐዳድዶን ዘይትርጉሙን ዘይትሕዝትኡን ዘልብሶ ኣካል ምርኣይና ብሓቂ’ዩ ገሪሙና። ኣብ ዝደልዮ ዕላማ ክበጽሕ ምስሊ ሰልፊ ዲሞክራስን መሪሕነቱን ክድውን እተበገሰ ጸሓፋይ፡ ንፍሉጥ ፖለቲካዊ ኣምራት ከምድላዩ ጠማዚዙ ከቕርቦም ፍጹም ዘይምሕፋሩ ይገርመኒ እዩ።

-ክቕጽል እዩ-

ወዲ ሰብ ብስስዕቲ፥ በለጽን ቅንእን ክጽለው ንቡር እዩ። ካብዚ ባህሪ እዚ ንምልቓቕ ከኣ ኣብ ውሽጡ ናይ ለውጢ ቃልሲ ከካይድ ይግበኦ። እንተዘይኮይኑ ኣብ ምዕብልና ናይ ሓደ ሕብረተሰብ ሃሳይ ግደ ከም ዝጻወት ዘጠራጥር ኣይኮነን። ሎሚ ዓለምና ኣብ ናይ ምትሕብባር፥ ምክብባርን ሓቢርካ ምንባርን ጐደና እትጎዓዘሉ ዘላ ህሞት፡ ንዓይ ጥራይ ይጥዓመኒ ኢልካ ሽግር ናይ ካልእ ከምዘይሽግርካ ምርኣይ ሓደ ካብቲ ኣቐዲሙ ተጠቒሱ ዘሎ ባህሪ እዩ።

ቅዱሳት መጻሕፍቲ ከም ዝገልጾ ተፋቐሩ፥ ተሳነዩ፥ ተሓባበሩ፥ ንሽጉር ርድኡ እዩ ዝብል። እዚ ናይ ኩሉ ሃይማኖታት እምንቶ ምዃኑ ኣይንስሕቶን ንኸውን። ሃይማኖት ዝፈላልን ዘባእስን እንተ ኾይኑ ግና መንፈሳዊ ኣይኮነን ማለት እዩ። ካብዚ ሃይማኖት ዝእዝዞ ቅኑዕ ተግባራት ወጺእና ክንንቀሳቐስ ከሎና፥ ኣብ ኩሉ ባህሪናን ጠባያትናን  ጽልዋ ክህልዎ  ናይ ግድን እዩ። ንኣብነት ኣይትቕተል፡ ኣይትሓሱ፡ ኣይትስረቐ፡ እናበለ ዘስተምህረና ሃይማኖታት ሸለል ኢልና ክንሕሱን ክንዘምትን ንርከብ ኣሎና።

ልብና ክፉእን ተንኮልን እናሓሰበ፡ ተመሊስና ኣመንቲ ሃይማኖት ክንመስል ንደሊ። እዚ  በለጻዊ ኣካይዳ ኣብ ፖለቲካ እውን ዓቢ ዓንቃፊ ግደ እዩ ዝጻወት። ናይ ገዛእ ርእስኻ ጌጋታት ንምሽፋንን ናትካ ሓሳብ ጥራሕ ቅኑዕ ምዃኑ ንምርኣይን ዘይተባህለን ዘይተገብረን ኣልዕል ኣቢልካ ምጽሓፍን ምምዳርን ነቲ ኣይትሓሱ ዝብል እዩ ዝጥሕስ።

ናይ ገዛእ ርእስኻ ኣጀንዳ ሒዝካ፥ ኣብ ልዕሊ ካለኦት ፖለቲካዊ ጽልዋ ንኸተሕድርን  ብዝኾነይኹን ዋጋ ከተእምንን ሒዅ ምባል ነገዛእ ርእሱ ናይ በለጽ መግለጺ እዩ። ነቲ ፖለቲካዊ መትከላትን ሕግጋቱን ዘንጊዒካ፥ ብናትካ ውልቃዊ  ዝምቡዕ ኣተሓሳስባን ኣተራጓጉማን ብናይ ሓጺር ዓላማ ወይ ጸቢብነት ዝተላዕጠጠ መርዛም መናፍሕ ምንዛሕ ከኣ እቲ ብናይ ኣነነት ዝተጠቕዐ ፍሹል ናይ ፖለቲከኛ ጻዕሪ እዩ።

ናይ ሓጺር ግዜ መኽሰብ ንምርካብን ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ ንምፍራስን ክግበር ዝጸንሐ ወስታታት እምበር ከምቲ ዝምደር ንምድንፋዕ ሰልፊ ከምዘይኮነ ርዱእ እዩ። ምኽንያቱ ኣብ ውሽጢ ሓደ ሰልፊ ኰይንካ ዝተፈለየ ርእይቶ ክህልወካ ንቡር ክነሱ፡ ዝተፈለየ ራኢ ሒዝካ  ምፍንጣሕ ነቲ ሰልፊ ዘርብሕ ኣይኮነን። ሕቡእ ውዳቤታትካ ሰሪዕካ፥ መን እንታይ ይገብር መዲብካ፥ ድሕሪ ኣዚ ኣነ ንሓድነት ሰልፊ እየ ብምባል እምበር ፈረ ዘለዎ ኣይኮነን። ብቐደሙ እውን ንውልቀ ሰብ ልዕሊ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮ ምስራዕ እዩ ነቲ ጸገም ኣምጺእዎ። 

ልክዕ እዩ ዝተሰማማዕካሉ መትከልን፥ ዝሓንጸጽካዮ ቅዋምን ንጥቕምኻ ይኹን ጉጅለኣዊ ረብሓታት ኢልካ ልዕሊ ኩሉ ኣዕዚዝካ ምዝራብን ብኣኡ ምፍላልይን ከተራጉድ ምህላኽ ናይ ድኹማት መሳርሒ እዩ። ነቲ ብሓባር ኰይናን ሕጊ ተኸቲልና ዝመረጽናዮ መሪሕነትን ነቲ ንሱ ዘውጽኦ ፖሊሲታት ወይ መምሪሒታት  እናነጸግካ መሪሕነት ሕጊ ጥሒሱ ዘብል ኣይኮነን።

ኣብ ሓደ ሰልፊ ኣብቲ መትከልን ቅዋምን እንድሕሪ ተሰማሚዕካ፥ ነቲ መትከል ኣብ ግብሪ ዝትርጉም መሪሕነት ከኣ ዘወጽኦ መምርሒ ወይ ከኣ ፖሊሲ ርእይቶኻ ክትሀበሉ ዝኽልክል የለን። ነቲ ርእይቶኻ ግን ልዕሊ እቲ ዝበዝሑ ዝተቐበልዎ እንተዘይሰራዕኩሙለይ ምባል ግና፡ ንስኻ ኢኻ  ሕጊ ትጥሕስ ዘሎኻ እምበር እቲ ውሳኔ ዝውሰነ መሪሕነታዊ ኣካል ኣይኮነን። ምኽንያቱ እቲ መሪሕነት ክውስን እንከሎ ድሕሪ ክትዕ፡ ምይይጥን ሓሳብ ንሓሳብ ምውህሃብን እሞ ድማ ብብዝሒ ድምጺ እዩ። ስለዚ ናብ ግጉይ መንገዲ እናኣምራሕካ ኣነ እየ ቅኑዕ እናበልካ ምዝማር “ሓባል በልያ ከይትቅድመኪ” ዝዓይነቱ እዩ ዝመስል።

ቅድሚ ኹሉ ብፖሊሲ ወይ ብመትከል ኣይኮናን ንፋለለ ዘለና። ክንፈላለ ዝግበኣና ኣብ መሰረታዊ መትከል እዩ። ንኣብነት ኣብ ጉባኤ ዝተወሰነ፡ ምስ ጐረባብትና ተሳኒናን ተኸባቢርናን ኣብ ሓድሕድ ጉዳያት ጣልቃ ዘይምእታው ዝብል ፖሊሲ ኣሎና። እቲ ፖሊሲ ወይ መምርሕና ከኣ ምስ ጐረባብቲ ሃገራት ኣብ ጽልእን ግርጭትን ብዘየእቱ ኣገባብ ምውሳእን ምዝማድን ዝብል ናይ ትግባረ መምሪሒና ወይ ፖሊሲና እዩ። እዚ ናብ ኢትዮጵያ ኬድኩም፡ ስለምንታይ ምስ ውድባት ተዛቲኹም ኢልካ ምዕግርጋር፡ ኣነ እየ ፈላጥ፡ ብዘይካይ ዝፈልጥ የለን ካብ ምባል ዝፍለ ኣይኮነን። እዚ ከኣ ብስለት ዘይብሉ ፖለቲካ ብምዃኑ ነቲ ስነፍልጠታዊ ተንታን ክጥምዝዝን ከዘንብዕን ይፍትን። ከም ኣብነት ዓለም ብዓለሙ ዝሰርሓሉ “ድምጺ ብዙሓት ይስዕር” ዝብል መትከል ኣድማሳዊ ኣምር ገምጢሉ ዘቕርብ፡ ህልውናኻ ንምርግጋጽ ዝግበር ሓደገኛ ፍሕሶታትን ወስታታትን ካብ  ምዃን ሓሊፉ ካልእ ትርጉም የብሉን።

ልክዕ እዩ ሓደ ሰብ ክፉእ ክንሱ “ኣነ ክፉእ እየ” ኢሉ ክጽሕፍን ክምድርን ከምዘይክእል ርዱእ እዩ።  ኣብ ሓቂ ከይተሙርኰሰ ንኻልኦት ብምውንጃልን ንሱ ጥራሕ ቅኑዕ ኣምሲሉ ክገልጽን እንከሎ፡ ምልክት ዘይርጉእነት ምዃኑ ንጹር እዩ። እምበር እቲ ዝለዓለ ስልጣን ዘለዎ ጉባኤ ተጸቢኻ ኣብኡ እዋሕስ ኣግብእ ኣብ ክንዲ ምባህሃል፥ ኣብኡ ከም እትሰዓር ስለ ዝፈለጥካ ጎልጎል ገዲፍካ ጎቦጎቦ እንተኸድካ፡ ሓቅነት ዘይብልካ ምዃንካ ዘረድእ እዩ። ስለዚ እቶም ኣብ መትከሎምን ቅዋሞምን ጸኒዖም፡ ነቲ ዝመረጽዎ መሪሕነት ኣብ ጉባኤ ኣብጺሖም ክጸባጸብዎ ጸኒዖም ዝቃለሱ ኣባላት ዘለውዎ ሰልፊ ክፈርስ ማለት ዘበት እዩ።

ርእሰ ዓንቀጽ ሰዲህኤ

ማእከላይ ባይቶ ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ) 8ይ ምዱብ ዓመታዊ ኣኼባኡ ኣካይዱ ብዙሓት ጉዳያት ዳህሲሱ፡ ኣገደስቲ መድረኻውያን ውሳነታት ከም ዝወሰነ ኣብ ዘውጸኦ ደምዳሚ መግለጺኡ ኣነጺሩ ኣሎ። እዚ  ምዱብ ኣኼባ ባይቶ ዝተኻየደሉ ግዜ ብዙሓት ግዜ ዘይህቡ ውሽጣውን ግዳማውን ምዕባለታት ኣብ ዝተራእይሉ ግዜ እዩ። ማእከላይ ባይቶ ኣብዚ ኣኼባኡ ኣብ ሰልፊ ካብ ነዊሕ ግዜ ክቕልቀሉን ክሕቆኑን ዝጸንሑ’ሞ በቲ ክግበረሎም ዝጸንሐ ሓላፍነታዊ መሪሕነታዊ ኣተሓሕዛ ከምቲ ዝድለ ዘይሓወዩ ጉዳያት ነይረምዎ። እቲ ቀንዲ ከኣ ኣብ ዞባ ሰሜን ኣሜሪካ ክረአ ዝጸንሐ ምዕብልና እዩ። እዚ ጉዳይዚ ኣብቲ ኣኼባ ብኣዝዩ ዓሚቕን ሓላፍነታውን ኣተሓሕዛ  ምስተገምገመ፡ ደጊም ከም መቐጸልታ ናይቲ ብህድኣት ንምእላዩ ብመሪሕነት ክዝውተር ዝጸንሐ ኣተሓሕዛን ጻዕርን ብመሪሕነታዊ  ውሳነታት ተዛዚሙ እዩ።

እዚ ብኣኼባ ባይቶ ተወሲዱ ዘሎ ውሳነ ሓደ ስጉምቲ ንቕድሚት ኮይኑ፡ እቲ ቁስሊ መሊኡ ክሓውን ጉዳያት ግቡእ መስርሑ ሒዙ ክቕጽልን ግና ናይ ኩሉ ኣባል ሰልፍን፡ ንልዕልና ሕግን ሕጋዊ ኣሰራርሓን ዝሕለቑ ወገናትን ቀጻሊ ጻዕሪ ዝሓትት ምዃኑ ብሩህ እዩ። ሓደ ካብቲ ኣብ ቅድሜና ዘሎ’ሞ ከነዕውቶ ዝግበኣና ዕማም ህጹጽ ጉባአ ዞባ ሰሜን ኣሜሪካ እዩ። እዚ ብቐንዱ ኣብ ሰሜን ኣሜሪካን ከናዳን ናይ ዘለዉ ኣብ ጐኒ ሰልፋዊ ቅዋሞምን ሕጋዊ ትካላቱን ቀጥ ዝበሉ ዝምልከት ኮይኑ፡ ኣብ ኩሉ ኩርነዓት ዝርከብ ኣካላት ሰልፊ’ውን ምእንቲዚ ክጽዕት ግድን እዩ። ኣብ ጐኒ ቅዋም ሰልፊ ቀጥ ምባልን ሓቀኛ ሓይሊ ሓድነት ምዃንን፡ ዘዘድልየካ ዓንቀጻት እንዳቖንጠርካ ብምጉላህ፡ ነቲ ባህ ዘይብለካ እንዳሰገርካ ሚዛንካ ምዝንባዕ ኣይኮነን። ብኣንጻሩ ንብምልኡ እቲ ኣብ ሕጋዊ መድረኽ ዝጸደቐ ሕጋዊ ሰነድ፡ እንተላይ ነቲ ምስ ውልቃዊ ድሌትካ ዘይቃዶ ዓንቀጻት ኣኽቢርካን ተማእዚዝካን ምቕባል ምልክት ምልክን ተንበርካኽነትን ዘይኮነ፡ ሓደ  ካብቶም  ዲሞክራሲ ዝሰርሓሎም ኣዕኑድ እዩ።

ካብቲ ዝጸናሕናዮ ቀጨውጨው ወጺእና ንቕድሚት ክንስጉም ቅሩበነትናን ተወፋይነትናን መተካእታ ዘይበሉ ኮይኑ፡ ነዚ ዝምጥን ንህልዊ ኩነታት ኣብ ግምት ዘእቱ ንቕድሚት ጠማቲ ኣሰራርሓ ምትእትታው ከኣ ኣገዳሲ እዩ። ኣኼባ ባይቶ ነዚ ኣብ ግምት ኣእትዩ መስርሕ ምሕዳስ ሰልፊ ዝእምት ኣቐዲሙ ሽማግለ መዚዙ ከጽነዖ ንዝጸንሐ ሰነድ ኣጽዲቑ፡ ንኣፈጻጽምኡ ዝምልከት ኣካል መዚዙ፡ መተግበሪ ሜላታት ቀይሱ ብስሩዕ ኣገባብ ክከታተሎ ከኣ ወሲኑ ኣሎ። እዚ መስርሕ ምሕዳስ ንውሽጣዊ ሰልፋዊ ሃለዋት ጥራይ ዘይኮነ ነቲ ምስ ካልኦት ውድባት ዘስረሓና ሰፊሕ ጽላል ንምፍጣር ናብ ዘኽእል ዘተ ዝእምት እማመና’ውን ሓይልን ጉልበትን ዝህቦ እዩ።

ኩልና ከምዘይንዝገዖ ኣብ ደንበ ተቓውሞ ካብ ዘሎ ዓንቃፊ ጸገማት፡ እቲ ቀንዲ ፋሕ ዝበለ ኩለ-መዳያዊ ዓቕምና ኣወሃሂድና ኣብቲ ዘሰማምዓና ብሓባር ክንሰርሕ ዘይምኽኣልና ምዃኑ ተደጋጊሙ ዝተገልጸን ኩልና እናምነሉን እዩ። ማእከላይ ባይቶ ሰልፍና ነዚ ተገንዚቡ ኣቐዲሙ እማመ ሓባራዊ ስራሕ ፖለቲካዊ ቃልሲ ኣውጺኡ እዩ። ኣብዚ 8ይ ኣኼባኡ እውን ካብቶም መጸዋዕታ ዝተገብረሎም ወገናት ንዝተረኽበ ግብረ-መልሲ ዘተባብዕ ምዃኑ ምስ መዘነ፡ ካብዚ ንድሕሪ ነዚ ዛዕባዚ ኣብ ዝምልከት ክኽተሎ ዝግበኦ መንገድን ዝጽበዮ ቀጻሊ ርክባትን ዝምልከት ተሊሙ ኣሎ። ገለ ወገናት ንውሻጣዊ ሰልፋዊ ጉዳያት ካብ ምስ ካለኦት ወገናት ሓቢርካ ምስራሕ ነጺሎም ብምርኣይ፡ ኣብቲ ውሽጣዊ ጉዳይና ጥራይ ተኣሲርና ካብ ጉዳይ ሓድነት ውድባት ክንበኩር ዘይቅዱስ ነቐፈታ ከቕርቡ ጸኒሖም እዮም። እንተኾነ ዝያዳ ኣቓልቦ ሂብካ ምውጋን ውሽጣዊ ጉዳያትን ንሓባራዊ ስራሕ ቆላሕታ ምሃብን ነናይ ገዛእ ርእሶም ባህሪ ዘለዎም፡ ዝጸላለዉን ሓቢሮም ዝዕመሙን እዮም። እቲ ውሽጣዊ ሓድነት ንምድልዳል ዝግበር ቃልሲ ነቲ ምስ ካለኦት እትሰርሖ ዘሕይሎ እምበር፡ ዝጻበኦ ኣይኮነን። እቲ ሓባራዊ ስራሕ እውን ነቲ ውሽጣዊ ሓድነት ከምኡ። ሰለ’ዚ ከምቲ ኣብቲ መግለጺ ባይቶ ተጠቒሱ ዘሎ ኣካላት ደንበ ተቕውሞና ካብ ናይ ቅድሚ ሕጂ ተበታቲንካ ናይ ምውፋር ኣሉታዊ ተመኩሮ ተማሂርና ብሓባር ንምስራሕ ክንግደሰሉ ይግበኣና።

ስርዓት ህግደፍ ኣብዚ እዋንዚ ዕድመ ስልጣኑ ናይ ምንዋሕ መደብ ሰሪዑ፡ ነዚ ንምትግባር ይሕግዘኒ ዝበሎ ኢደወነናዊ ስጉምትታት ይወስድ ምህላዉ ንልኡላውነት ሃገርን ህዝብን ጥራይ ዘይኮነ ንህልውናኦም’ውን ኣብ ሓደጋ ዘእቱ ምዃኑ ኣኼባ ባይቶ ዝመዘኖ ካልእ ዕዙዝ ጉዳይ እዩ። ነዚ ከይሲ መደባቱ ንምዕዋት ንምድኻምን ምፍራስን ሓይሊ ተቓውሞ ከም ዝጽዕትን ነዚ ንምትግባር ቆርበት በጊዕ ዝተኸድኑ ተዃሉ ከዋፍርን ከኣ ናይ ግድን እዩ። ነዚ ሓደገኛ ጉዕዞ ህግደፍ ናይ ምዕጋት ሓላፍነት ናብ ሓደ ውድብ ወይ ማሕበር ዝግደፍ ዘይኮነ፡ ናይ ኩሉ ህልውናን ቀጻልነትን ኤርትራን ህዝባን ዘገድሶ ኣካል ሓላፍነት እዩ። ኣኼባ ባይቶ “ሓቢርና ንስራሕ ከነድምዕ፡ ሓቢርና ነድምጽ ከነስምዕ!” ዝብል ጭረሖ ከጉልሕ እንከሎ ከኣ ሓቢርካ ምስራሕ ድሕነት ሃገር ኣብ ምርግጋጽ ዘለዎ እጃም ንምብራኽ እዩ። ብኣንጻሩ ኣብዚ ሓቢርካ ምስራሕ ወሳኒ  ዝኾነሉ ግዜ ጸቢብ ውልቃውን ጉጅላውን ስምዒት ቅድሚት ሰሪዕካ ቀይዲበተኻዊ መንገዲ ምምራጽ ክሳብ ክንደይ ግዳይ ህግደፍ ንምዃን ዘቃልዕ ምዃኑ ክዝንጋዕ ዘይግበኦን እዩ። ካብዚ ንምድሓን ከኣ “ከይንምናዕ ንጽናዕ።”