ወይዘሮ ሸይላ ቢ ኪታሩት ፍልይቲ ልእኽቲ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ሓሙሻይን ናይ መወዳእታን ጸብጻበን ናብቲ ብ26 ሰነ 2018 ኣብ ጀነቫ ዝተጋበአ መበል 38 ኣኼባ ባይቶ ሰብኣዊ መሰል ሕቡራት ሃገራት ኣቕሪበን። ኣብዚ ጸብጻበን ነቲ ኣብ ኤርትራ ዝጸንሐ ቀጻሊ ግህሰት ኣቃሊዐን።

እቲ ኣገራሚ ጸብጻበን ኣብታ ኩሉ መሰረታዊ መሰላት ዝተኣገደላን ግፍዒ፡ ዓመጽ፡ ዓማሚ ማእሰርቲ፡ ክሳብ ሞት ዘብጽሕ ኣተሓሕዛ እሱራት ዝዝውተራን ኤርትራ ዝኾነ ንሰብኣውን ፖለቲካውን መሰላት ዝምልከት ለውጢ ከምዘየለ ኣቃሊዑ።

ንሰን እቲ ዘሕዝን ኩሉቲ ኣብ ኤርትራ ዝፍጸም ጥሕሰት ሰብኣዊ መሰልን ካልእ በደላትን፡ ግቡእ ግምት ይወሃቦ ይወሃቦ የለን ኢለን። ኣተሓሒዘን ከኣ ኣብዚ ዝሓለፈ ግዜ ኣብ ኣስመራ ዘሎ ዓመጸኛ ጉጅለ 90 ጋዜጠኛታት ኣሲሩስ ገሊኦም ክሳብ ሕጂ ዳርጋ ኣብ ዘይፍለጡ ኣብ ኣብያተ-ማእሰርቲ ይሓቁ ኣለዉ ኢለን።

እዘን ዳርጋ ናይ ሽዱሽተ ዓመት ናይ ኣገልግሎት ግዜአን ዝውደኣ ዘለዋ ወይዘሮ፡ ሕቡራት ሃገራት ተልእኮ ናይቲ ጉዳይ ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ዝምልከቶ ኣካል ንከናውሕ ጸዊዐን። ምስዚ ኣተሓሒዘን ከኣ እቲ ኣካል ሕቡራት ሃገራት ነቲ ናይ ቅድሚ ሕጂ ነቲ ኣሰካፊ ኩነታት ኤርትራ ዝምልከት ውሳነታትን ለበዋታትን ባይቶ ሰብኣዊ መሰላት ንከተግብር ጸዊዐን። ኣብቲ ኣኼባ ይሳተፉ ካብ ዝነበሩ ናይ ብዙሓት ሃገራት ልኡኻት ነቲ ናይ ወይዘሮ ኪታሩዝ ጸብጻብ ዝድግፍ ርኢቶታት ሂቦም፡ ጉዳይ ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ኣብ መጻኢ ዝያዳ ኣቓልቦ ንክግበረሉ ተላብዮም።

ኣብዚ መበል 38 ኣኼባ ባይቶ ሰብኣዊ መሰል ሕቡራት ሃገራት ኣብ ሰብኣውን ደሞክራስያውን መሰላት ዝነጥፉ ኤርትራያን ተሳቲፎም፡ ቆላሕታ ክወሃቦም ዝግበኦም ኤርትራዊ ጉዳያት ከኣ ኣጕሊሖም።

ብኻልእ ወገን ከኣ ብ25 ሰነ 2018 ብዶ/ር ዳንኤል ረዘነ ዝተማእከለ ተዛማዲ ኣኼባ ተኻይዱ። ኣብዚ ኣኼባ ክሳብ ሕጂ ኣብ ጉዳይ ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ዝተዐመመ ስረሓትን ኣብ መጻኢ ኣብዚ መዳይዚ ከጋጥም ዝኽእል ብደሆታትን ዝምልከት ዳህሳስ ተኻይዱ። ካለኦት ኤርትራውያንን ንጉዳይ ኤርትራ ዝሕግዙን ወገናትን ከኣ ብኣቶ ረዲ ኣብዩ ካብ ዓባይ ብሪታንያ እናተመርሑ ብ26 ሰነ 2018 ኣኼባ ኣካይዶም። ኣብዚ ኣኼባዚ ንኤርትራ ዝምልከት ሓደስቲ ምዕብልናታት ብማሕሙድ ኣደምን ኢብራሂም ካቡሽን ካብ ማሕበር መታሕት ኤርትራ ከምኡ እውን ብእስማዒል ገባይታ ካብ ማሕበር ሰብኣዊ መሰል ዓፋር ቀይሕ ባሕሪ መብርህታት ተዋሂቡ። ኣብዚ መብርሂ ቆላሕታ ዝተዋህቦ ጉዳይ መሬት ኣብ ክልቲኡ ከባቢ ክኸውን እንከሎ ብሓፈሻ ኣብ መላእ ኤርትራ ጉዳይ መሬት ቆላሕታ ዘድልዮ ምዃኑ’ውን ተጠቒሱ። ውይዘሮ ቢ ኪታሩዝ ከኣ ኣብዚ ጐኒንጐኒቲ መበል 38 ኣኺባ ባይቶ ዝተኻየደ ክልቲኡ ኣኼባታት ተኣስቲፈን።

ኣብ መወዳእታቲ ናይ 26 ሰነ 2018 ኣኼባ ብዙሓት ኤርትራውያን ግዱሳት ምስ ወይዘሮ ኪታሩዝ ናይ ድራር እንግዶት ኣካይዶም። ኣብዚ ናይ ድራር እንግዶት ኣብቲ ኣጋጣሚ ዝነበሩ ኤርትራውያን ብስም ኩሎም ኣበርቶአን ኣብ ጉዳይ ሰብኣዊ መሰል ኤርትራ ዝንእዱ ሕቋፍ ዕንበባን ንኤርትራ ዘንጸባርቕ መዘከርታን ሂቦም።

Ms Sheila B. Keetharuth, UN Special Rapporteur on Human Rights in Eritrea,  on 26 June presented her fifth and final report about the persisting "climate of repression" in Eritrea to the 38th Session of the UN Human Rights Council currently meeting in Geneva.

The bleak report underlined the fact that nothing is changing in the political and human rights situation in Eritrea where severe restriction of all basic freedoms, torture, rape, arbitrary arrests, ill treatment of prisoners and incommunicado detentions until death are ongoing crimes being committed in the country.

Sadly, all perpetrators of the extreme abuses of other humans in Eritrea are not being made accountable for their acts at home and abroad, she stressed. During the past years, the regime in Asmara arrested 90 journalists, some of whom are still languishing in little known prisons.

Ms Keetharuth, who is ending a six-year term on the Eritrea mandate, has urged the UN Council to extend this mandate of the UN Special Human Rights Rapporteur and do more to implement the Council's previous resolutions and recommendations on the alarming situation in that country.

Many country delegates and civil society activists made short interventions  supporting her report (http://webtv.un.org/search/id-sr-on-human-rights-in-eritrea-17th-meeting-38th-regular-session-human-rights-council-/5801987527001/?term=&lan=english)  and strongly recommending for more attention to the little changing Eritrean situation.

In the meantime, Eritrean human rights and pro-democracy activists attending the 38th Session of the UN Human Rights Council, continued holding side-events to highlight major human rights concerns in Eritrea.

Besides, the side-event moderated by Dr. Daniel Rezene on 25 June assessing achievements in the past few years and Eritrea's human rights challenges head, other Eritreans and supporters also organized another side-event on 26 June. Moderated by Mr. Redi Aybu of UK, the latter event was addressed by representatives of Eritrean Lowlands League (Messrs Mahmoud Adem; Ibrahim Kabushi) and the Red Sea Afar Human Rights Organization (Ismail Gabayta). They highlights the land property abuses of the regime in their respective regions and called for the attention and support of other Eritreans in addressing the land problem in post-dictatorship Eritrea. Both side-events were attended by Ms Keetharuth.

Later in the evening hours of 26 June, a number of Eritrean activists organized dinner in  honour of  Ms. Sheila B. Keetharuththe outgoing Eritrea Sepcial Rapporteur who attended the event dressed in Eritrean traditional costume. The Eritrean friends presented her a bouquet of flowers and a symbolic gift in the name of all Eritreans who appreciated her hard and good work on human rights in Eritrea.

ጨንፈር ፍራንክፎርትን ከባቢኣን ወርሓዊ ኣኼባኡ ብዕለት 24.06.2018 ኣካይዱ። እቲ ኣኼባ ሰዓት 02፡00 ድ.ቀ. ብሰናይ ምንዮት ኣቦ-መንበር ጨንፈር ድሕሪ ምስ ተኸፈተ፡ ነቲ ዕለት ናብ ዝተታሕዘ ኣጀንዳታት ተእትዩ።

ኣጀንዳታት ኣኼባ- ከም ወትሩ ዲሲፕሊን ሰልፊ ምኽባርን፡ ሰልፍኻ ምፍላጥ ዝብል ኣብ ቀዳማይ ደረጃ ዝስራዕ እዃ እንተነበረ፡ ኣብዚ ኣኼባዚ ግን፣ ምስዘሎ ምዕብልናታት ንምጉዓዝ ዝዓለመ፣ ሓበሬታ ብዛዕባ ህልዊ ኩነታት ሃገርናን ዞባናን፡ከምኡውን ህግደፍ ዝገብሮ ዘሎ ውደባ መንእሰያት ኣብ ዲያስፖራን ዝብሉ እዮም ብሰፊሕ ዝተታሕዙ ነይሮም።

እቶም ኣጀንዳታት ሓደ ብሓደ ተኣትዮም፡ ለውጢ ብውሽጣዊ ዲሲፕሊንን ሰልፍኻ ምፍላጥን ስለ ዝጅምር መግለጺ ድሕሪ ምቕራብ፣  ኣብቲ ዝስዕብ ኣጀንዳ ሓበሬታ ውሽጣዊ ንጥፈታት ሰልፍን ዞባናን ተኣትዩ። እቶም ቀንዲ ግዜ ዝወሰዱ ምርድዳኣት ድማ ኣብ ዞናና ዝካየድ ዘሎ ሃድሽን ቅልጡፍን ምቕይያራትን ስርርዓት ፍግደፍ ኣብመንእሰያትን ዝብሉ ሰፊሕ ናይ ልዝብን ሓሳባት ምልውዋጥን ዝወሰዱ እዮም ነይሮም። ኣኼበኛ ነቲ ሰልፍና በብእዋኑ ዝወስዶ ዘሎ ዲፕሎማስያውን ፖለቲካውን ንጥፈታትን ምምዕባል ፖለቲካዊ ባህልን ኣሞጒሱ። ብተወሳኺ‘ውን ተቓወምቲ ሓይልታት፡ ነቲ ህግደፍ ብጓይላን ጃህራን ዘብዕሎ ዘሎ መዓልቲ ነጻነት ዝመሳሰል ኣበዓዕላ ዘይኮነስ፡ ብሰሚናር ጌርካ ምብዓሉ ብዝብል ኣተሓሳስባ፡ ህዝባዊ ምጥርናፍ ፍራንክፎርትን ከባቢኡን ኣብ ፍራንክፎርት ሓባራዊ ህዝባዊ ሰሚናር ብምውዳብ ዘካየዶ ጻዕሪ፡ ንቃልስና ናህርን ኒሕን ምጥርናፍን ዘዛይደሉ ብምዃኑ ኣኼበኛ ኣሞጒሱ።

ነዚ ሕጂ ብሓድሽ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ዝውሰድ ዘሎ ኣወንታዊ ስጉምትታት ናይ ሓድሽ ኣተሓሳስባን ግሉጽነትን ተሓታትነትን፡ ከምኡ‘ውን ጉዳይ ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣኼበኛ ኣሞጒሱ። ሰልፍና‘ውን ነዚ ሕጂ ብዶ. ኣቢይ ዝግለጽ ዘሎ ናይ ምትግባር ውሳኔ ኣልጀርስ ንነዊሕ ግዜ ብጽሑፋቱን ብኣኼባታቱን እናገለጾ ክመጽእ ጸኒሑ‘ዩ። መላኺ ኢሳያስ ግን፡ እዚ ብኢትዮጵያ ዝውሰድ ዘሎ ናይ ዶብ ጉዳይ ምትግባሩ ከይመለሰሉ ን2 ሰሙን ኣጽቂጡ ኔሩ፣ ኣብ መዓልቲ ዝኽረ ስዉኣት ድማ ኣተንፊሱ። ። ስለምንታይ እዚ መጸዋዕታ‘ዚ ንኢሳያስ ካብቲ ንልዕሊ 20 ዓመታት ተሓቢኡሉ ዝጸንሐ በዓቲ ናይ ምስምስ ውግእ-ዶብ ቀሊዑ ዘውጽእን ኣብ መሓንቖ ዘእትዎን ስለ ዝኾነ። እቲ ህዝቢ ክጽበዮ ዝጸንሐ ናይቲ መጸዋዕታ ምቕባል መልሲ ግን፡ ጎቦ-ጎቦ እዩ መሊሱዎ። ነቲ ዶብ ከይተሓንጸጸ ኣይንዛተን ኢና ትብል ዝነበርት መልሓሱ ተቐርጢማ፣ ኣብ ኢትዮጵያ ተፈጢሩ ዘሎ ሓድሽ ኩነታት ዘጽንዕ ልኡኽ ክሰድድ ምዃኑን፡ ንወያኔ ብምጽራፍን እዩ ገሊጹዎ። ምስ ኢትዮጵያ ክረዳዳእ ምስ ወያኔ ግን ክጻረፍ እንከሎ ግን ወያኔ‘ውን ኣካል ናይ መንግስቲ ኢትዮጵያ ምዃኖም ብርሳዕ‘ዩ። እዚ ግን ኣየገርመናን‘ዩ፡ ምልካውያን ረብሕኦም ኣብ ሰላም ዘይኮነስ ኣብ ውግእን ጽልእን ስለ ዝኾነ። እዚ ምንጥልጣል ናይ ዶብ ጉዳይ ሓደ ካብቲ ዓበይቲ ምኽንያታት ናይ ኢሳያስ መናውሒ ስልጣን ስለ ዝኾነ ቅልጡፍ ፍታሕ ክርከበሉ ይግባእ። ሽግር ኤርትራውያን ግን ጉዳይ ዶብ ጥራሕ ኣይኮነን። ቅድሚ ጉዳይ ዶብ ምጅማሩ ብ20 ሰነ 1991 ኣብ ናይ መጀመርያ በዓል መዓልቲ ነጻነት‘ውን ንህዝቢ ኤርትራ ምልካዊ ስርዓት ከም ዘቚውም ሓቡሩዎ እዩ። ብድሕሪኡ‘ውን ንህዝቢ ኤርትራ እናጨፍጨፈ‘ዩ ብፍርህን ራዕድን ምብትታንን ክገዝእ ጸኒሑ። ስለዚ ሕጂ‘ውን ጉዳይ ዶብ ጥራሕ ስለ ዘይኮነ ጸገምና ምልካዊ ስርዓት ከልግስ ከሎ ጥራሕ‘ዩ እቲ መሰረታዊ ፍታሕ። ኣብ ኤርትራ ዲሞክራስያዊ ስርዓት እንተዝትከል ኔሩ እቲ ምስ ጎረባብቲ ምንቛት‘ውን ኣይምሃለወን ኔሩ። ስለዚ እቲ ኣብ ኤርትራ ዝተፈጥረ ብዅረት ዲሞክራስያ‘ዩ ነቲ ምስ ጎረባብቲ ዘሎ ጸገም ፈጢሩዎ እምበር ብኣንጻሩ ኣይኮነን። እዚ ስለ ዝኾነ፡ ኩሉ ህዝቢ ኤርትራ ነዚ ምልካዊ ስርዓት ብምልጋስ ጥራሕ ስለ ዝኾነ መሰረታዊ ለውጢ ዝመጽእ፡ ተጠርኒፉ ተቓውሞኡ ከሐይል ከም ዘለዎ ኣኼበኛ ተማሕጺኑ።

ኣብ መወዳእታ ድማ እቲ ስርዓት ህግደፍ ንኣብ ወጻኢ ዝተወልዱ ብጀካ ንዙሮት ብምኻድ ንኤርትራ ዘይፈልጡዋ መንእሰያት ሂትለራዊ ውደባ እናወደበ ሓንጎሎም ብምሕጻብ ኣብ ወጻኢ ንዝርከቡ መንእሰያት ንከርዕድ መሳርሒ ንክኾኑዎ ዝገብሮ ዘሎ ገበን ኣኼበኛ ይነጽግ። ብተግባር‘ውን ኣብ ሆላንድ፡ ስዊትዘርላንድ፡ እስራኤልን ዓዲ እንግሊዝን ዝተገብረ ምስ ከምኦም መንእሰያት ኤርትራውያን ምጭፍጫፍ ተራእዩ‘ዩ። ስለዚ መንእሰያት ነዚ ናይ ስርዓት ህግደፍ ገበን ክነቕሑሉን ሓቢሮም ክቃወሙዎን መንእሰያት ለበዋኦም ኣቕሪቦም።

ኣኼባ ድማ ኣብ ሰዓቱ ብዝኽረ-ሰማእታት ተደምዲሙ።