ርእሰ-ዓንቀጽ ሰዲህኤ

“ሓድነት ሓይሊ እዩ፡ ዝሓበራ ኣጻብዕ ኣርቃይ የጸንበዓ፡ ኣሕዋት ምስ ዝሓብሩ ጸላኢ የባርሩ “ ዝብሉ ኣበሃህላታት፡ ሓያልነትን ወሳንነትን ሓድነት ዘድምቑ ናይ ኣቦታትና ምሳለታት እዮም። ኣብ ሓደ መስርሕ ተጽዕኖን ግደን ሓድነት ብኣውንታን ብኣሉታን ዝግለጽ እዩ። እቲ ኣውንታ በቲ ሳላ ሓድነት ዝምዝገብ ውጽኢትን ዓቕምን ዝግለጽ ክኸውን እንከሎ፡ እቲ ኣሉታ ከኣ ብሰንኪ ብኩራቱ  ዘጋጥም ክሳራ ዝግለጽ እዩ።

ኤርትራውያን ኣብ ፖለቲካዊ ተመኩሮና ሳላ ሓድነትና ዘመዝገብናዮ ዓወታት ብዙሕ እዩ። ብዓብይኡ፡  ብቁጽሪ ውሑዳት፡ ብዕጥቂ ዝተሓትና እሞ ድማ ናይ ግዳም ደግፍ ዘይብልና ክነስና፡ ብቑጽሪ ንዝበዝሑና፡ ብዕጥቂ ንዝበልጹናን ብሓያላት ንዝድገፉን ገዛእቲ ስዒርና፡ ነጻነትን ልኡላውነትን ሃገርና ከነውሕስ ምብቃዕና ናይቲ ብሳላ ሓድነት ዝረኸብናዮ ኣውንታዊ ውጽኢት ርኡይ መግለጺ ኮይኑ ተመዝጊቡ ዘሎ እዩ። “ምስጢር ዓወትና ሓድነትና እዩ” እንብል ከኣ ካብዚ ነቒልና ኢና። እዚ ኣባና ጥራይ ተደሪቱ ዝተርፍ ዘይኮነ፡ ኣብ ቅድሚ ካለኦት እውን ከም ብሓድነት ተቓሊስካ ናይ ምዕዋት መወከሲ ዝተወስደ እዩ።

ሰኣን ሓድነት ዘጥፋእናዮም ዕድላት እውን፡ ወዮ ደኣ በቲ ሳላ ሓድነት ዘመዝገብናዮ ዓወት  ንጸናናዕ ኮይና እምበር፡ ኣሉታዊ ኣሰሮም ቀሊል ኣይኮነን። ብዓብይኡ ነቲ ኣንጻር ናይ ግዳም መግዛእቲ ዓወት ክንጭብጥ ዘብቀዕና ሓድነት ኣብ ቃልሲ ኣንጻርቲ ዘየናሕሲ ዘቤታዊ ጨቋኒ ክንደግሞ ስለ ዘይበቓዕና፡ እነሆ ህዝብና ብህግዲፍ ይደሃኽ ኣሎ። ኣብዚ ዘለናዮ እዋን ብሓድነት ምቅላስ ኣድላይን መሰረታውን ከም ዝኾነ ኣብ ተመኩሮ ብዙሓት በዚ ናትና መስርሕ ዝሓለፉ ኣብ ውጽኢት ከም ዘብጸሐ እንዳረኣና ብግብሪ ከነረጋግጾ ዘይምብቃዕና፡ ንቃልስና ብቐረባ ንዝዕዘቡ ወገናት’ውን “ዘገርም” ዘብል ዘሎ እዩ።

ስለምንታይ ሓድነትና ከነረጋግጽ ዘይከኣልና፡ ሓደሓደ ግዜስ ንሕና እውን ይገርመና እዩ። እቲ ጠንቂ ግና ኣርሒቕካ ምምርማር ዘድልዮ ዘይኮነ፡ ካባና ናባና ዘሎ እዩ። ክንድቲ ብዛዕባ ሓድነት እትጭረሖ ብግብሪ ዉፉይ ዘይምዃን፡ ዝመጻናሉ ዝተፈላለየ ፖለቲካዊ ድርሕረ-ባይታታት ዝፈጠሮ ስንብራት፡ ንመስርሕ ሓድነት ኣብ ክንዲ ብልዑል ህዝባውን ሃገራውን ተደላይነት፡ ብጸቢብ ጉጅላዊ ምናልባት እውን ብውልቃዊ ሕሳብ ምቕናይ፡ ካብቶም ብዙሓት ክስገሩ እናተገበኦም ዘይሰገርናዮም ዝዕንቅጹና ዘለዉ ንኣብነት ክጥቀሱ ዝኽእሉ እዮም። ኣብዚ ኩልና ንፈልጦ ክንስና፡ ምጥቃሱ ኣገዳሲ ዝኸውን፡ ሓድነት ዝኾነ ይኹን ፍልልይ ብዘየብሎም ኣካላት ዝድኮን ዘይኮነ፡ ህጹጽነት ጉዳያት ኣብ ግምት ኣእቲኻ፡ ቅድሚት ከመጽእ ዘይግበኦ ዛዕባታት ኣወንዚፍካ ኣብቲ ተባራዒ መድረኻዊ ኩነታት ኣትኪልካ ዝንደቕ ዓቕሚ እዩ። ኣብ ህልዊ ፖለቲካዊ ዕማምና፡ ምውጋድ ጉጅለ ህግዲፍ ንቕድሚት ኣምጺእካ ኣብ ዙርያኡ ዓሲልካ ሓድነት ክንደቐሉ ዝግበኦ እዩ። ሕጂ ከኣ ከምቲ “ክፉእካ ኣይትጽላእ ዝኸፈአ ከይመጸካ” ዝበሃል፡ ግደ ሓድነት ዝያዳ ዘበርኽ ሓያልን ግዜ ዘይህብን ኮሮናቫይረስ ዝበሃል ናይ ቀዳምነት ቀዳምነት ክሕዝ ዝግበኦ ራዕዲ ዝፈጥር ዛዕባ ኣጋጢሙ እነሆ።

ብዛዕባ ሓድነት ክንሓስብ እንከለና ኣብ ክንዲ ናይ ሃገርን ህዝብን ድሕነትን ቀጻልነትን፡ ነናትና ምስ ናይ ካለኦት እንተዘይተወሃሂዱ፡ ሩባ ዘየሳግር ጸቢብ ሕሳባት ንቕድሚት ምምጻእ ከም ዘየዕወተና ርኢና ኢና። ምርኣይ ከኣ ምእማን እዩ። ከምቲ ጳጳስ ኣቡነ ፍራንሲስ ቅድሚ ሳልስቲ ብምኽንያት ክብሪ ዓርቢ ስቕለት 2020 ኣብ ዘመሓላለፍዎ ኣባታዊ መልእኽቲ “ኣፍላጋት ነቲ ማዮም ኣይሰትይዎን እዮም፡ ኣግራብ ነቲ ዘፍረይዎ ፍረታት ኣይበልዕዎን እዮም፡ ጸሓይ ብርሃና ነዓኣ ኣይኮነን ዘብርህን ዘንጸባርቕን … ወዘተ” ምስ በሉ “ሕጉስ ክትከውን እንከለኻ ህይወት ጽብቕቲ እያ፡ ዝያዳ ጽብቕቲ እትኸውን ግና፡ ካለኦት ብግብርኻ ክሕጐሱ እንከለዉ እያ” ዝበልዎ፡ ቀንዲ ኣድህቦና ብውልቂ ካብቲ ሓድነት  ክንጥቀም ዘይኮነ፡ ሃገርን ህዝብን ምድሓን ክኸውን ይግበኦ። ንኣድላይነት ሓድነት እምበኣር፡ ብፍላይ ኣብዚ ኣቲናዮ ዘለና ፍሉይ ዓለማዊ ኩነታት ብመንጽርዚ ክንጥምት ይግበኣና።

ክሳብ ሕጂ ቃልስና ኣብ ፖለቲካዊ ህልውና ዝዓለመ እዩ ጸኒሑ። ብዛዕባ ምውጋድ ጉጅለ ህግዲፍ፡ ሕገመንግስታዊ ስርዓት ኣብ ኤርትራ፡ ልዕልና ሕግን ፍትሕን፡ ምኽባር ሰብኣውን ዲሞክራስያውን መሰላት፡ መሰል ምውዳብ፡ ሓሳብካ ምግላጽን ናጽነት እምነትን ክንዛረብ እንከለና ብኸመይ ሕገመንግስታዊ ህዝባውን ዲሞክራስያውን ስርዓት ዝማእከሉ ፖለቲካዊ ህልውናን ቀጻልነትን ይህልወና ኢና እንጥምት። እቲምንታይሲ እዚ እቲ ዝበለጸ ኣነባብራ ሃገር ንክመጸልና ዝኽልእ ብደሆታት ዝስዕር ስለ ዝኾነ እዩ።  ሎሚ ግና ብኸመይን ብመንን ይመሓደር ብዘየገድስ፡ ህዝቢ ከም ሰብኣዊ ፍጡር ናይ ምህላውን ዘይምህላውን ዝፍትን ሓደጋ ኣጋጢሙና ኣሎ። እሞ ከኣ  ንኹሉ ወገናት ኣብ ነናቱ ዝጸመደ፡ እቲ ሓደ ነቲ ካልእ ክሕግዝ ኣብ ዘይክእለሉ ኩነታት ምእታው እዩ። ካብዚ ጸልማት ንምውጻእ  ግደ ሓድነት ኤርትራውያን ወሳኒ ምዃኑ ንምትንባህ ኢና ከኣ ነዚ ናይ ሻቕሎት እዋን “ኣድላይነት ሓድነት፡ ዝያዳ ዘበርኽ ኩነት” ንብል ዘለና። እዚ ሕጂ ኣጋጢሙ ዘሎ ናይ ኣልማማ መቕዘፍቲ ከጋጥምዩ ዝብል ትጽቢትኳ እንተዘይነበሮ፡ ሰዲህኤ ኣብ ጥዕና ህዝብና ዘለዎ ቆላሕታ ንምንጻር፡ ኣብ ፖለቲካዊ መደብ ዕዮኡ፡ “ኣገልግሎት ጥዕና ኤርትራ፡ ኣብ ምክልኻል ሕማማት ብምድሃብ ነቶም ንህዝብና ዘሳቕዩ ሕማማት ቀዳምነት ሂቡ ኣድላዪ መደብ ምክልኻል ክሕንጽጽን ከተግብርን እዩ፡” ዝብል ሓሳብ ኣስፊሩ ኣሎ።

ሎሚ ኣብ ኤርትራ ንቡር ዝፈልጥ፡ ሓላፍነት ህዝብን ሃገርን ዝስመዖን ዝርዳእን መንግስቲ እንተዝህሉ፡ ፖለቲካዊ ስሰዐኡ ኣወንዚፉ፡ ነቶም ንፖለቲካዊ ለውጢ ንቃለስ ዘለና ኤርትራውያን ከይተረፈ፡ ኩሉ ድሕሪ ድሕነት ህዝቢ ስለ ዝኾነ “ንዑ ህዝብና ብሓባር ነድሕን” ኢሉ ክጽወዓና መተገበአ። እንተኾነ ከምቲ “ ሓንሳብ ዝጐበጠ ኣይቀንዕን እዩ” ዝበሃል፡ ኢሳያስ ኣብቲ ጸረ-ህዝቢ ተግባሩ ስለ ዝደረቐ፡ ከምኡ ክገብር ኣይንጽበዮን ኢና። ሕሉፍ ሓሊፉ ገሊኦም መራሕቲ ሃገራት፡ ጉዳይ ህዝቦም ኣዝዩ ኣሻቒልዎም፡  “ፖለቲካዊ ስልጣን ድሕሪ ህዝቢ እዩ” ኢሎም ናብቲ ቅድም ዝነበሮም ሕክምናዊ ሞያኦም ኣብ ዝምለስሉ ግዜ፡ ኢሳያስ ግና ድምጹ ኣጥፊፉ ሃጢሙ።

ሕጂ ንሕናን ህዝብናን ናትና ንግበር። እዚ ኣብ ቅድሜና ተገቲሩ ዘሎ በዳሂ ዕማም በዳህን ንተደላይነት ሓድነት ዘበርኽን እዩ። እቲ እንብህጎን ምእንታኡ እንቃለሱ ዘለናን ሓድነት ሓይልታት ለውጢ ኣቐዲምና ኣውሒስናዮ እንተንጸንሕ፡ ኣብ መኸተ ኣንጻር ኮሮና ቫይረስ ዝያዳ መሓገዘና ነይሩ። ብዝኾነ ሕጂ እውን ይኸድብ እምበር፡ ዘይከኣል ኣይኮነን እሞ፡ እቲ ኣብ መንጎ ተቓወምትን ደገፍትን ህግዲፍ ዝጸንሐ ብምልካዊ ስርዓት ዝተኣልመ ዓለባ ሳሬት ተቐዲዱ ኩልና ኣብ ጉዳይ ምህላውን ዘይምህላውን ከም ህዝቢ ጉጅለ ህግዲፍ ከም ልማዱ ብዘይብለጸሉን መሰረታዊ ናይ ለውጢ ኣንፈትና ብዘየስሕትን ንሰጉም።